Xe hơi, xưa và nay

TỪ THỜI xa xưa, con người đã quan tâm đến sự vận chuyển. Lúc đầu, người ta tùy thuộc vào thú vật để di chuyển. Nhưng cần phải có những phương tiện hữu hiệu hơn để đi đây đó. Bánh xe là một nhân tố then chốt dẫn đến xe ngựa hai bánh và bốn bánh. Tuy nhiên, những sáng kiến của thế kỷ 19 đã cách mạng hóa sự vận chuyển theo những cách mà trước đó người ta không thể tưởng tượng được.

Động cơ được cải tiến

Vào hậu bán thế kỷ 19, một người Đức tên là Nikolaus August Otto phát triển động cơ bốn thì chạy bằng hơi, máy này cuối cùng đã thay thế cả động cơ điện lẫn động cơ hơi nước. Hai người Đức Carl Benz và Gottlieb Daimler là những người tiên phong quan trọng trong việc sản xuất xe hơi ở Âu Châu. Vào năm 1885, ông Benz vận hành một chiếc xe ba bánh chạy bằng động cơ một xy lanh, hai thì, đạt tới tốc độ 250 vòng quay  một phút. Daimler đã chế tạo động cơ tĩnh tại chạy bằng hơi kể từ năm 1872. Hơn một thập niên sau, ông đã cùng với Wilhelm Maybach phát triển động cơ đốt trong, cao tốc, với bộ chế hòa khí để có thể dùng xăng làm nhiên liệu.

Không lâu sau, Daimler và Maybach chế ra một động cơ đạt tới tốc độ 900 vòng quay một phút. Về sau, họ chế ra một động cơ thứ hai, gắn nó trên chiếc xe đạp rồi chạy lần đầu tiên vào ngày 10-11-1885. Vào năm 1926, hãng Daimler và Benz sát nhập và bán sản phẩm của mình dưới tên Mercedes-Benz. * Điều đáng chú ý là hai người này chưa hề gặp nhau.

Vào năm 1890, hai người Pháp—Emile Levassor và René Panhard—chế tạo tại xưởng của họ một chiếc xe bốn bánh với một động cơ gắn ở giữa giàn xe. Năm sau, họ đặt động cơ lên phía trước, để tránh bụi và bùn từ những con đường không được lát đá.

Làm cho xe hơi dễ đến tay người ta

Những chiếc xe hơi đầu tiên khá đắt tiền và vì thế quá tầm tay của hầu hết mọi người. Nhưng điều này đã thay đổi vào năm 1908 khi Henry Ford bắt đầu dùng lối lắp ráp dây chuyền để sản xuất xe Model T, được đặt tên cưng là “tin lizzie”. Chiếc xe này  đã cách mạng hóa công nghiệp xe hơi. Nó không đắt tiền, đa dụng và dễ bảo trì. Ngay cả những người có thu nhập không nhiều cũng có khả năng mua một chiếc. * Theo sách Những chiếc xe vĩ đại của thế kỷ 20 (Anh ngữ), xe Model T “mở đường cho nước Mỹ—rồi cuối cùng thế giới—có cơ hội sử dụng xe hơi”.

Hiện nay, gần một thế kỷ sau, nhiều người cho rằng xe hơi là một thứ cần thiết chứ không phải là thứ xa xỉ. Thật vậy, một cuộc nghiên cứu được đăng trong tờ nhật báo Independent của Luân Đôn cho thấy rằng đôi lúc người ta dùng xe hơi để đi dưới một kilômét.

Những tiến bộ kỹ thuật không những làm cho xe đạt được vận tốc cao hơn mà còn an toàn hơn. Thật vậy, trong những năm gần đây ở một số quốc gia, tai nạn gây chết người đã giảm đi. Đối với một số người, khi mua xe, đặc điểm an toàn quan trọng hơn là kiểu dáng. Thí dụ, những vùng hấp thụ va đập đã được cải tiến khiến một số bộ phận của giàn xe làm giảm hầu hết sức va chạm, trong khi phần kết cấu cứng hơn ngay xung quanh người lái và người ngồi trên xe, tạo thành một khung an toàn. Hệ thống thắng chống trượt làm cho dễ điều khiển xe trên những mặt đường trơn trượt. Đai an toàn ở  ba điểm giữ chặt phần ngực cũng như hông, trong khi túi khí có thể giữ cho đầu không bị va vào tay lái hoặc bảng đồng hồ khi bị đụng xe. *

Tất nhiên, không gì có thể thay thế cho những thói quen tốt khi lái xe. Tờ báo El Economista, của Thành Phố Mexico, đã nêu ra: “Làm cho xe an toàn hơn không có lợi gì cả nếu chúng ta không lái xe đúng cách; ngay cả kỹ thuật tân tiến nhất về sự an toàn cũng không thể cứu chúng ta được nếu chúng ta vi phạm những định luật vật lý nào đó”.

Một số xe ngày nay có vẻ giống như những căn nhà có bánh. Có xe được trang bị máy hát đĩa CD, ti-vi, điện thoại, và bộ điều chỉnh nhiệt độ và âm thanh riêng cho phía trước và phía sau. Cũng có những chiếc xe có hệ thống định vị toàn cầu qua vệ tinh, giúp người lái tìm ra tuyến đường thuận lợi nhất để đi đến nơi. Một số hệ thống này cung cấp thông tin mới nhất về những vấn đề lưu thông. Dĩ nhiên, đối với nhiều người việc có những thiết bị tân tiến nhất và đời xe mới nhất đã trở thành biểu tượng cho địa vị xã hội—một khuynh hướng mà các nhà sản xuất và quảng cáo đã chú ý đến.

Như chúng ta đã thấy, xe hơi đã tiến bộ rất nhiều kể từ khi nó xuất hiện lần đầu tiên cách đây hơn một thế kỷ. Nếu được dùng một cách có trách nhiệm và an toàn, nó có thể là một công cụ rất hữu hiệu để đi làm hoặc du lịch.

[Chú thích]

[Biểu đồ/​Các hình nơi trang 22-25]

Năm ghi ở đây cho biết giai đoạn sản xuất

1885 Benz Motor Car

Xe hơi hữu dụng đầu tiên trên thế giới

1908-1927 Ford Model T

Khuyến khích sự sản xuất hàng loạt; hơn 15.000.000 chiếc đã được bán

Ảnh nền: Dây chuyền sản xuất của Ford

1907-1925 Rolls-Royce Silver Ghost

Nhanh, mạnh, êm, sang trọng và đáng tin cậy

1930-1937 Cadillac V16 7.4-L

Động cơ 16 xy lanh được sản xuất đầu tiên và thành công nhất trên thế giới

1939–ngày nay Volkswagen Beetle

Hơn 20.000.000 chiếc được sản xuất. Xe Beetle mới (phía dưới ở bên trái) ra mắt vào năm 1998

1941–ngày nay Jeep

Có lẽ là xe được nhiều người nhận ra nhất trên thế giới

1948-1965 Porsche 356

Phỏng theo xe Volkswagen Beetle; khởi đầu sự thành công của Porsche

1952-1957 Mercedes-Benz 300SL

Có biệt hiệu là Gullwing, đây là xe hơi đầu tiên có khung không gian và động cơ phun nhiên liệu

1955-1968 Citroën DS 19

Dùng thủy lực trong hệ thống lái, thắng, hộp số có bốn số, và bộ nhún tự chỉnh

1959–ngày nay Mini

Loại xe đổi mới và phổ biến này cũng rất thành công trong những cuộc đua xe và đua đường trường

1962-1964 Ferrari 250 GTO

Một xe đua rất mạnh, động cơ V-12 300 mã lực

1970-1973 Datsun 240Z

Xe thể thao đáng tin cậy và có giá vừa phải

1970–ngày nay Range Rover

Được xem là xe hai cầu phổ dụng tốt nhất thế giới

1984–ngày nay Chrysler Minivan

Giúp khởi đầu sự ham mê xe minivan

Thrust SSC

Vào ngày 15-10-1997, băng qua sa mạc Black Rock, Nevada, Hoa Kỳ, chiếc này đạt kỷ lục chính thức về vận tốc là 1.228 kilômét một giờ

[Nguồn tư liệu]

Benz-Motorcar: DaimlerChrysler Classic; ảnh nền: Anh em nhà họ Brown; Model T: Courtesy of VIP Classics; Rolls-Royce: Photo courtesy of Rolls-Royce & Bentley Motor Cars

Jeep: Courtesy of DaimlerChrysler Corporation; Beetle đen: Courtesy Vintage Motors of Sarasota; Beetle vàng: VW Volkswagen AG

Citroën: © CITROËN COMMUNICATION; Mercedes Benz: PRNewsFoto

Chrysler Minivan: Courtesy of DaimlerChrysler Corporation; Datsun: Nissan North America; Thrust SSC: AP Photo/Dusan Vranic