Một thần thoại không thể xóa nhòa

BIÊN TẬP VIÊN TỈNH THỨC! Ở PHÁP

TRẺ EM trên khắp thế giới mến mộ ông. Mới đây chỉ trong một năm, bưu điện nước Pháp nhận được gần 800.000 lá thư gửi cho ông—phần lớn là của trẻ em từ ba đến tám tuổi. Với bộ râu trắng xồm xoàm và áo choàng đỏ viền lông trắng, hình ảnh thân thương của Ông già Nô-en dường như là một trong những nét hấp dẫn nhất trong ngày lễ. Vậy bạn có thể nào tưởng tượng được việc đốt hình nộm của ông không? Đó chính là điều đã xảy ra cách đây mới hơn 50 năm ở Dijon, Pháp. Vào ngày 23-12-1951, một hình nộm của Ông già Nô-en bị “hành quyết” trước khoảng 250 trẻ em.

Ông đã phạm tội gì? Tờ báo France-Soir tường thuật rằng cuộc hành quyết này được “quyết định với sự đồng ý của hàng giáo phẩm, những người đã kết án Ông già Nô-en là kẻ tiếm vị và phạm thượng” và cáo buộc ông tội “ngoại giáo hóa Lễ Giáng Sinh”. Bản thông cáo tuyên bố rằng cuộc hành quyết này là “một hành động tượng trưng”. “Sự dối trá không thể đánh thức được lòng mộ đạo nơi trẻ em và chắc chắn không thể nào là một phương pháp giáo dục”.

Một số giáo phẩm cảm thấy những phong tục liên quan đến Ông già Nô-en đã xoay người ta khỏi “ý nghĩa chân chính của đạo Đấng Christ” về sự sinh ra của Chúa Giê-su. Thật vậy, trong số tháng 3 năm 1952 của tờ Les Temps Modernes (Thời hiện đại), nhà dân tộc học Claude Lévi-Strauss đã gọi niềm tin nơi Ông già Nô-en là “một trong những mầm mống ngoại giáo phát triển mau lẹ nhất giữa con người thời nay”, và ông cho rằng giáo hội có lý khi đả phá niềm tin này. Lévi-Strauss cũng ghi nhận rằng nguồn gốc của Ông già Nô-en có thể được truy nguyên từ thời vua của lễ hội Saturnalia. Lễ Saturnalia được dân La Mã thời xưa cử hành từ ngày 17 đến 24 tháng 12. Trong tuần lễ đó, người ta trang hoàng nhà cửa bằng cây xanh và tặng quà cho nhau. Giống Lễ Giáng Sinh, Lễ Saturnalia có đặc điểm là hội hè vui chơi.

Giờ đây, sau hơn 50 năm từ khi hình nộm Ông già Nô-en bị đốt, người Công Giáo ở Pháp xem Ông già Nô-en như thế nào? Hậu thân xa xôi này của Lễ Saturnalia của La Mã vẫn là một phần trong Lễ Giáng Sinh giống như việc trưng Chúa Giê-su trong máng cỏ. Thỉnh thoảng có linh mục cũng lên án Ông già Nô-en là một hình thức kinh doanh khiến Chúa Giê-su bị loại ra khỏi Lễ Giáng Sinh. Tuy nhiên, nói chung, bất cứ một sự băn khoăn nào về các nguồn gốc ngoại giáo của Ông già Nô-en đều bị tan biến vì ý tưởng về Ông già Nô-en đã được đông đảo quần chúng ưa chuộng.

[Nguồn hình ảnh nơi trang 13]

DR/© Cliché Bibliothèque nationale de France, Paris