Sáu cách giữ gìn sức khỏe

Một khó khăn ở những nước đang phát triển

NGÀY NAY nhiều người phải khó khăn lắm mới giữ được sạch sẽ, đặc biệt tại những quốc gia mà nước sạch và điều kiện vệ sinh thiếu thốn. Tuy nhiên, việc giữ gìn sạch sẽ thật đáng công. Người ta ước lượng hơn phân nửa số trẻ em bị bệnh và chết do vi trùng từ tay bẩn hoặc nước và thực phẩm thiếu vệ sinh vào cơ thể qua đường miệng. Nhiều loại bệnh, đặc biệt là bệnh tiêu chảy, có thể ngăn ngừa được bằng cách áp dụng những lời khuyên trong ấn phẩm Facts for Life của Quỹ Nhi Đồng Liên Hiệp Quốc.

1 Hủy phân sao cho an toàn

Trong phân có nhiều vi trùng gây bệnh. Khi vi trùng vào nước, thức ăn hoặc bám vào tay, dụng cụ làm bếp, hoặc trên mặt các đồ dùng đựng thức ăn, chúng có thể đi vào miệng chúng ta. Chúng ta nuốt rồi bị bệnh. Cách tốt nhất để ngăn chặn vi trùng sinh sôi nảy nở là hủy phân đi. Nên hủy phân người nơi cầu tiêu hay hố xí. Cẩn thận giữ sao cho quanh nhà, lối đi, chỗ trẻ em chơi không có phân thú vật.

Nơi nào không có cầu tiêu hay hố xí thì phải chôn phân ngay. Nên nhớ là mọi loại phân đều có vi trùng gây bệnh, ngay cả phân trẻ sơ sinh. Cũng nên đổ phân trẻ em vào cầu tiêu hoặc đem chôn.

Thường xuyên lau chùi cầu tiêu và hố xí. Đậy nắp hố xí và dội nước cầu tiêu.

2 Rửa tay

Nên rửa tay thường xuyên. Dùng xà bông rửa tay, vi trùng sẽ trôi đi. Chỉ dùng nước để xả tay thôi thì chưa đủ—cần phải chà hai tay với xà bông.

Cũng cần phải rửa tay sau khi đi vệ sinh hoặc sau khi làm vệ sinh cho bé sơ sinh hay trẻ em. Nên rửa tay sau khi rờ vào thú vật, trước khi cầm đồ ăn và cho trẻ ăn.

 Việc rửa tay giúp bảo vệ chúng ta khỏi ký sinh trùng gây bệnh. Những ký sinh trùng này quá nhỏ, phải dùng kính hiển vi mới thấy. Chúng sống trong phân, nước tiểu, trên mặt nước, mặt đất, thịt sống hoặc nấu chưa kỹ. Cách chính để ngăn ngừa ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể là rửa tay. Ngoài ra, khi đến gần nhà vệ sinh bạn phải mang giày, nếu không, ký sinh trùng có thể xâm nhập vào cơ thể qua lớp da dưới bàn chân.

Trẻ em thường hay ngậm tay nên phải luôn rửa tay cho chúng, đặc biệt sau khi chúng đi vệ sinh hoặc trước khi chúng ăn. Hãy dạy chúng rửa tay và không chơi gần hố xí, cầu tiêu hoặc nơi có phân.

3 Rửa mặt hàng ngày

Để ngăn ngừa nhiễm trùng mắt, hãy dùng xà bông rửa mặt mỗi ngày. Cũng nên rửa mặt cho trẻ em vì ruồi vốn mang vi trùng thích bu vào mặt bẩn. Những vi trùng này có thể gây cho mắt bị nhiễm trùng, có khi còn mù nữa.

Hãy thường xuyên kiểm soát mắt con bạn. Mắt tốt thì ướt và long lanh. Nếu mắt khô, đỏ, và nhức hoặc có ghèn thì hãy đem con đi bác sĩ hoặc phòng y tế để khám.

4 Chỉ dùng nước sạch

Khi dùng nước sạch và giữ nước không bị nhiễm trùng thì gia đình ít bị bệnh hơn. Nước nhà bạn có lẽ sạch nếu hệ thống ống dẫn nước được thiết kế và bảo trì đúng cách hoặc nước lấy từ giếng, suối không bị ô nhiễm. Nước từ ao hồ, sông, và những bồn chứa, giếng không đậy nắp ít khi sạch, nhưng nếu nấu sôi thì an toàn hơn.

Nên đậy giếng lại. Thường xuyên rửa thùng kéo nước, dây và chum, để những thứ này nơi sạch sẽ chứ đừng để dưới đất. Không nên để  thú vật lại gần nơi trữ nước và nơi gia đình sinh hoạt. Đừng xịt thuốc diệt sâu bọ hoặc hóa chất gần nguồn nước.

Trong nhà, nên đựng nước trong những bình sạch có nắp. Tốt nhất là dùng bình nước có vòi. Nếu bình không có vòi thì nên dùng ca sạch để múc nước ra. Nếu tay bẩn thì chớ bao giờ đụng vào nước uống.

5 Giữ thực phẩm khỏi nhiễm trùng

Khi nấu kỹ thì vi trùng chết. Thực phẩm, đặc biệt là thịt các loại nên được nấu chín. Vi trùng sinh sôi nhanh chóng trong thức ăn âm ấm. Do đó, nên ăn thức ăn ngay sau khi nấu. Nếu muốn giữ thực phẩm trên hai tiếng, cần phải hâm trên lò hoặc để trong tủ lạnh. Cũng vậy, nếu muốn để dành thức ăn cho bữa sau thì cần đậy lại để tránh ruồi bọ. Trước khi ăn nên hâm lại.

Sữa mẹ tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ em. Sữa bò tươi được đun sôi hoặc khử trùng an toàn hơn sữa không đun sôi. Bình em bé bú phải được rửa và đun sôi trước khi dùng vì những bình này thường có vi trùng gây bệnh tiêu chảy. Tốt hơn là cho con bú sữa mẹ hoặc dùng ly sạch cho con uống sữa.

Dùng nước sạch để rửa rau và trái cây. Điều này đặc biệt quan trọng khi cho trẻ con ăn rau quả tươi.

6 Hủy mọi rác rến

Tất cả ruồi, gián, chuột đều mang vi trùng. Chúng thường sinh sôi nảy nở trong rác rến. Nếu chỗ bạn ở không có dịch vụ đổ rác thì nên đổ rác vào một cái hố để chôn hoặc đốt mỗi ngày. Giữ cho nhà bạn sạch sẽ, không có rác rến và nước dơ.

Nếu thường xuyên áp dụng những lời khuyên này thì chẳng mấy chốc bạn sẽ thấy thành thói quen hàng ngày. Những cách trên không khó làm và cũng không tốn kém nhiều nhưng lại bảo vệ sức khỏe bạn và gia đình.

[Hình nơi trang 11]

Nơi nào không có cầu tiêu hay hố xí thì phải chôn phân ngay

[Hình nơi trang 11]

Nên rửa tay thường xuyên

[Hình nơi trang 12, 13]

Hãy dùng xà bông rửa mặt mỗi ngày

[Các hình nơi trang 12]

Khi dùng nước sạch và giữ nước không bị nhiễm trùng thì gia đình ít bị bệnh hơn

[Hình nơi trang 13]

Nếu muốn để dành thức ăn cho bữa sau thì cần đậy lại

[Hình nơi trang 13]

Nên chôn hoặc đốt rác mỗi ngày