Đi đến nội dung

Đi đến mục lục

Cá voi kìa!

Cá voi kìa!

Hàng năm, bắt đầu vào tháng 7, những con cái trong quần thể cá voi đầu bò phương nam (Eubalaena australis) di chuyển đến bờ biển phía nam của bang Santa Catarina, Brazil. Chúng có thể đến từ tận vùng cận nam cực xa xôi cách đó hàng ngàn dặm để sinh sản và nuôi con ở những khu vực nước cạn. Trong nhiều tháng liền, cư dân và khách du lịch từ bãi biển và trên các vách đá có thể chiêm ngưỡng cảnh tượng những con cá voi mẹ, cá voi con nô đùa bơi lội dưới nước! *

Sinh vật biển khổng lồ có tài nhào lộn

Cá voi cái có thể dài 16 mét, bằng một chiếc xe buýt khớp nối, và nặng đến 80 tấn! Cơ thể khổng lồ của chúng có màu đen, đôi khi có vài đốm trắng trên bụng. Cái đầu rất lớn, chiếm một phần tư chiều dài cả cơ thể. Miệng cá voi thì dài và uốn cong. Nó không có vây lưng như một số loài cá voi khác. Đuôi nó thì rộng và có hình chữ V. Khi bơi, đuôi của chúng di chuyển lên xuống thay vì qua lại như những loài cá khác. Để chuyển hướng, chúng dùng vây ngực, giống với cách chuyển động của máy bay.

Điều đáng ngạc nhiên là dù có thân hình đồ sộ nhưng loài cá voi này rất linh động, có thể trình diễn một số cú nhào lộn ngoạn mục. Bạn có thể thấy chúng nhô đuôi lên mặt nước một hồi lâu; cong đuôi lên rồi vỗ mạnh vào nước; lao lên không trung rồi ngã nhào xuống làm nước bắn tung tóe, một cảnh tượng có thể nhìn thấy từ xa.

Những đặc điểm trên cơ thể

Trên đỉnh và xung quanh đầu cá voi đầu bò có nhiều vết chai màu trắng và vàng lợt. Đó là những mảng da sần sùi chứa đầy loài giáp xác được gọi là rận cá voi. Bà Karina Groch, phụ trách Dự án cá voi đầu bò Brazil, cho biết: “Như dấu vân tay của mỗi người mỗi khác, thì các vết chai này cũng giúp chúng ta nhận diện từng con cá voi đầu bò. Chúng tôi chụp ảnh những vết chai của cá voi khi chúng di chuyển đến bờ biển, rồi lưu hình lại trong hồ sơ”.

Các nhà sinh học nói rằng khó để biết được tuổi thọ của loài cá voi này khi chúng chết, do chúng không có răng. Họ phỏng đoán tuổi thọ trung bình của loài cá này tối thiểu là 65 năm. *

Tập tính ăn mồi lạ thường

Cá voi đầu bò ăn những sinh vật giáp xác nhỏ. Ở mỗi bên của hàm trên loài cá voi này có bộ phận lọc thức ăn. Bộ phận đó tạo thành từ hàng trăm tấm sừng hàm có những sợi lông mịn. Khi bơi, chúng mở miệng ra cho nước lọc qua các tấm sừng hàm, nhờ thế các sợi lông mịn có thể giữ lại những con mồi nhỏ. Bằng cách đó, mỗi con cá voi có thể nuốt đến hai tấn giáp xác mỗi ngày.

Vào mùa hè (tháng một và tháng hai), cá voi đầu bò phương nam ăn mồi ở Nam Đại Dương, một vùng biển xung quanh nam cực, để tích trữ mỡ. Lớp mỡ dày này là lớp cách nhiệt tuyệt vời giúp chúng sống được trong vùng biển lạnh. Khi chúng di trú đến nơi khác, lớp mỡ ấy trở thành nguồn lương thực dự trữ.

Tại sao người ta săn loài cá voi này?

Từ thế kỷ 18 trở đi, việc săn bắt loài cá voi này rất phổ biến ở nam bán cầu. Tại sao? Vì chúng bơi chậm nên rất dễ đánh bắt. Những người đi săn chỉ cần ở trên những chiếc tàu gỗ mong manh và dùng lao là đã có thể bắt được chúng. Hơn nữa, không giống như các loài cá voi khác, cá voi đầu bò nổi lên mặt nước khi bị giết vì chúng có lượng mỡ rất lớn. Vì thế những người săn cá voi có thể dễ dàng kéo chúng vào bờ.

Ngoài ra, mỡ cá voi và tấm sừng hàm là mặt hàng quý vào thời đó. Mỡ cá voi được dùng làm dầu cho đèn đường và làm chất bôi trơn. Tấm sừng hàm được dùng để chế vật dụng như áo nịt bụng, roi quất ngựa và gọng dù. Giá trị của các tấm sừng hàm từ chỉ một con cá voi cũng đủ trang trải chi phí cho cả chuyến đi.

Vào đầu thế kỷ 20, việc săn bắt quá mức đã làm suy giảm trầm trọng lượng cá voi đầu bò nên nghề săn cá voi không còn mang lại nhiều hứa hẹn nữa. Ở Brazil, trạm chế biến cá voi cuối cùng đã bị giải thể vào năm 1973. Trong khi một số loài cá voi đầu bò phục hồi chậm về số lượng thì những loài cá voi đầu bò khác vẫn đang bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm trọng.

Cá voi đầu bò là một bằng chứng cho thấy rõ sự phức tạp và đa dạng của sự sống trên trái đất. Nó chứng thực cho sự khôn ngoan và quyền năng vô song của Giê-hô-va Đức Chúa Trời, Đấng Thiết Kế Vĩ Đại đã tạo ra loài cá này.—Thi-thiên 148:7.

^ đ. 2 Những vùng biển khác nơi chúng sinh con là gần bờ biển Argentina, Nam Phi, Úc và Uruguay, cũng như quần đảo Auckland.

^ đ. 8 Các nhà khoa học liệt kê ba loài cá voi khác nhau thuộc loại cá voi đầu bò. Ngoài loài Eubalaena australis ở nam bán cầu, còn có loài Eubalaena glacialis Eubalaena japonica ở bắc bán cầu.