Có tin cậy được ai không?

SAU KHI Bức Tường Berlin sụp đổ vào năm 1989, một số bí mật đã giữ kín được tiết lộ. Chẳng hạn, bà Lydia * khám phá ra rằng Stasi, tức Cơ Quan An Ninh Quốc Gia, đã lập một hồ sơ về những hoạt động riêng tư của bà trong thời chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa ở Đông Đức. Nếu bà Lydia ngạc nhiên khi biết về hồ sơ này, bà hẳn đã kinh hoàng khi biết ai là người cung cấp chi tiết cho Stasi—chính chồng bà. Bà đã bị phản bội bởi một người mà lẽ ra bà có thể hoàn toàn tin cậy.

Theo báo The Times của London, Robert là một người đàn ông lớn tuổi đã “hết lòng tôn trọng, thán phục và tin cậy” vị bác sĩ chăm sóc cho mình ở địa phương. Người ta nói rằng ông bác sĩ này có “cách cư xử ân cần, thấu cảm”. Thế rồi ông Robert chết một cách bất thình lình. Có phải ông bị cơn đau tim hay đột quỵ không? Không. Nhà chức trách kết luận rằng ông bác sĩ đã viếng thăm ông Robert tại nhà và đã chích thuốc gây chết người, mà ông Robert và gia đình không hề hay biết. Theo bằng chứng, ông Robert đã bị giết bởi một người mà ông đã hoàn toàn tin cậy.

Lòng tin của cả bà Lydia lẫn ông Robert đã bị vi phạm một cách đáng ngại, với hậu quả trầm trọng. Trong những trường hợp khác, hậu quả thì không nghiêm trọng lắm. Tuy nhiên, thất vọng về một người mình tin cậy không phải là chuyện hiếm xảy ra. Một báo cáo của viện thăm dò dư luận hàng đầu ở Đức, Allensbacher Jahrbuch der Demoskopie 1998-2002, cho thấy rằng trong một cuộc nghiên cứu có 86 phần trăm những người tham gia đã từng thất vọng về người mà họ đặt lòng tin cậy. Có lẽ bạn đã có kinh nghiệm tương tự. Do đó, chúng ta không cần phải ngạc nhiên khi báo Thụy Sĩ Neue Zürcher Zeitung tường thuật vào năm 2002 là “tại các nước kỹ nghệ ở Tây Phương, những mối quan hệ dựa trên lòng tin cậy lẫn nhau đã giảm dần trong nhiều thập niên”.

Xây dựng thì chậm, phá hủy thì nhanh

Tin cậy là gì? Theo một tự điển, tin cậy người khác có nghĩa là tin rằng họ trung thực và chân thật đồng thời sẽ không cố ý làm bất cứ điều gì tổn thương bạn. Cần thời gian để vun trồng sự tin cậy nhưng nó có thể bị phá hủy trong nháy mắt. Vì quá nhiều người cảm thấy lòng tin của mình bị lạm dụng, chẳng có gì lạ khi người ta ngần ngại tin tưởng nơi người khác phải không? Theo một cuộc nghiên cứu ở Đức vào năm 2002, “cứ 3 người trẻ thì chưa tới 1 người có sự tin tưởng cơ bản nơi người khác”.

Có lẽ chúng ta tự hỏi: ‘Có thể thật sự tin cậy ai không? Có đáng cho chúng ta đặt lòng tin nơi người nào đó dù có thể bị thất vọng không?’

[Chú thích]

[Câu nổi bật nơi trang 3]

Một cuộc nghiên cứu cho thấy rằng 86 phần trăm những người tham gia đã từng thất vọng về người mà họ đặt lòng tin cậy