“Các đường-lối của Đức Giê-hô-va là ngay-thẳng”

“Các đường-lối của Đức Giê-hô-va là ngay-thẳng; những kẻ công-bình sẽ bước đi trong đó”.—Ô-SÊ 14:9.

1, 2. Nhờ sự giúp đỡ Đức Giê-hô-va, dân Y-sơ-ra-ên có một khởi đầu như thế nào, nhưng sau đó thì sao?

VÀO thời nhà tiên tri Môi-se, nhờ sự giúp đỡ Đức Giê-hô-va, dân Y-sơ-ra-ên khởi đầu bước đi trên con đường ngay thẳng. Tuy nhiên, đến đầu thế kỷ thứ tám TCN, tình trạng của dân này trở nên tồi tệ đến nỗi họ có những hành vi sai trái trắng trợn trước mắt Đức Chúa Trời. Điều này thấy rõ qua sách Ô-sê, từ chương 10 đến 14.

² Lòng của dân Y-sơ-ra-ên phân hai, tức là họ trở nên giả hình. Dân của vương quốc gồm mười chi phái đã “cày sự gian-ác” và “gặt sự gian-ác”. (Ô-sê 10:1, 13) Đức Giê-hô-va phán: “Khi Y-sơ-ra-ên còn thơ-ấu, ta yêu-dấu nó; ta gọi con trai ta ra khỏi Ê-díp-tô”. (Ô-sê 11:1) Dù Đức Chúa Trời đã giải thoát dân Y-sơ-ra-ên khỏi cảnh nô lệ ở xứ Ê-díp-tô, nhưng họ đáp lại Ngài bằng sự dối trá và lừa phỉnh. (Ô-sê 12:1) Vì thế, Đức Giê-hô-va khuyên họ: “Ngươi khá trở lại cùng Đức Chúa Trời ngươi; giữ sự nhân-từ và sự công-bình”.—Ô-sê 12:7.

3. Điều gì sẽ xảy ra cho dân xứ Sa-ma-ri phản nghịch, nhưng bằng cách nào dân Y-sơ-ra-ên có thể được thương xót?

³ Vua và dân xứ Sa-ma-ri phản nghịch sẽ gặt lấy một kết cuộc bi thảm. (Ô-sê 13:11, 16) Nhưng chương cuối cùng của sách tiên tri Ô-sê mở đầu với lời kêu gọi: “Hỡi Y-sơ-ra-ên, hãy trở lại cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi”. Nếu dân Y-sơ-ra-ên ăn năn và tìm kiếm sự tha thứ thì Đức Chúa Trời sẽ tỏ lòng thương xót. Dĩ nhiên, họ phải nhìn nhận rằng “các đường-lối của Đức Giê-hô-va là ngay-thẳng” và đi theo đường lối ấy.—Ô-sê 14:1-6, 9.

4. Chúng ta sẽ xem xét những nguyên tắc nào trong lời tiên tri của Ô-sê?

⁴ Phần tiên tri này của Ô-sê chứa đựng nhiều nguyên tắc có thể giúp chúng ta bước đi với Đức Chúa Trời. Chúng ta sẽ xem xét những nguyên tắc sau: (1) Đức Giê-hô-va ghét sự thờ phượng giả hình, (2) Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương trung tín đối với dân Ngài, (3) chúng ta phải luôn trông đợi nơi Đức Giê-hô-va, (4) đường lối Đức Giê-hô-va luôn ngay thẳng, và (5) người phạm tội có thể trở lại cùng Đức Giê-hô-va.

Đức Giê-hô-va ghét sự thờ phượng giả hình

5. Đức Giê-hô-va đòi hỏi sự thờ phượng như thế nào?

⁵ Đức Giê-hô-va đòi hỏi sự thờ phượng thanh sạch, không giả hình. Tuy nhiên, dân Y-sơ-ra-ên đã trở nên một “cây nho tươi-tốt [“thoái hóa”, NW]” sinh những trái xấu. Dân ấy đã dựng “thêm nhiều bàn-thờ” cho các thần giả. Thậm chí những kẻ bội đạo này đã dựng lên những trụ tượng—có lẽ là những trụ hình tháp dùng trong sự thờ phượng ô uế. Đức Giê-hô-va sắp đập bể những bàn thờ và phá hủy các trụ tượng đó.—Ô-sê 10:1, 2.

6. Nếu muốn bước đi với Đức Chúa Trời, chúng ta phải tránh điều gì?

⁶ Trong vòng tôi tớ của Đức Giê-hô-va không được có sự giả hình. Thế nhưng, điều gì đã xảy ra cho dân Y-sơ-ra-ên? ‘Lòng họ phân hai’! Dù họ đã chấp nhận giao ước để làm dân riêng của  Đức Giê-hô-va, nhưng Ngài đã thấy sự giả hình nơi họ. Chúng ta rút ra được bài học nào từ điều này? Nếu đã dâng mình cho Đức Chúa Trời, chúng ta không được giả hình. Châm-ngôn 3:32 cảnh báo: “Đức Giê-hô-va gớm-ghiếc kẻ gian-tà; nhưng kết tình bậu-bạn cùng người ngay-thẳng”. Nếu muốn bước đi với Đức Chúa Trời, chúng ta phải thể hiện tình yêu thương “bởi lòng tinh-sạch, lương-tâm tốt và đức-tin thật mà sanh ra”.—1 Ti-mô-thê 1:5.

Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương trung tín đối với dân Ngài

7, 8. (a) Chúng ta có thể nhận được tình yêu thương trung tín của Đức Chúa Trời với điều kiện nào? (b) Chúng ta nên làm gì nếu phạm tội trọng?

⁷ Nếu thờ phượng Đức Giê-hô-va cách ngay thẳng và không giả hình, chúng ta sẽ được Ngài cư xử với lòng tín nghĩa, hay tình yêu thương trung tín. Ngài nói với dân Y-sơ-ra-ên ương ngạnh: “Hãy gieo cho mình trong sự công-bình, hãy gặt theo sự nhân-từ [“tín nghĩa”, Nguyễn Thế Thuấn]; hãy vỡ đất mới! Vì là kỳ tìm-kiếm Đức Giê-hô-va, cho đến chừng nào Ngài đến và sa mưa công-bình trên các ngươi”.—Ô-sê 10:12.

⁸ Phải chi dân Y-sơ-ra-ên ăn năn và tìm kiếm Đức Giê-hô-va! Ngài sẽ vui lòng ‘sa mưa công-bình trên họ’. Nếu phạm tội trọng, chúng ta hãy tìm kiếm Đức Giê-hô-va, cầu xin Ngài tha thứ và đến gặp các trưởng lão để xin sự giúp đỡ về thiêng liêng. (Gia-cơ 5:13-16) Mong sao chúng ta cũng tìm kiếm sự hướng dẫn của thánh linh Đức Chúa Trời vì “kẻ gieo cho xác-thịt, sẽ bởi xác-thịt mà gặt sự hư-nát; song kẻ gieo cho Thánh-Linh, sẽ bởi Thánh-Linh mà gặt sự sống đời đời”. (Ga-la-ti 6:8) Nếu “gieo cho Thánh-Linh”, chúng ta sẽ tiếp tục nhận được tình yêu thương trung tín của Đức Chúa Trời.

9, 10. Ô-sê 11:1-4 áp dụng thế nào cho dân Y-sơ-ra-ên?

⁹ Chúng ta có thể tin chắc rằng Đức Giê-hô-va luôn đối xử cách yêu thương đối với dân Ngài. Điều này được thấy nơi Ô-sê 11:1-4: “Khi Y-sơ-ra-ên còn thơ-ấu, ta yêu-dấu nó; ta gọi con trai ta ra khỏi Ê-díp-tô... Chúng nó đã dâng của-lễ cho các tượng Ba-anh, và đốt hương cho tượng chạm. Dầu vậy, ta đã dạy Ép-ra-im [dân Y-sơ-ra-ên] bước đi, lấy cánh tay mà nâng-đỡ nó. Song chúng nó chẳng hiểu-biết rằng ta đã chữa lành cho. Ta đã dùng dây nhân-tình, dùng xích yêu-thương kéo chúng nó đến. Ta đã như những kẻ cởi ách khỏi hàm chúng nó, và để đồ-ăn trước mặt chúng nó”.

¹⁰ Nơi đây, dân Y-sơ-ra-ên được ví như một đứa trẻ. Đức Giê-hô-va đã yêu thương dạy dân Y-sơ-ra-ên bước đi, lấy cánh tay Ngài nâng đỡ họ. Ngài tiếp tục dùng “xích” hay sợi dây yêu thương để dìu dắt họ. Thật là một hình ảnh cảm động! Hãy tưởng tượng bạn là bậc cha mẹ tập cho con đi bước đầu tiên. Cánh tay bạn dang ra. Có lẽ bạn căng sợi dây để con vịn vào cho khỏi té. Tình yêu thương của Đức Giê-hô-va đối với bạn cũng dịu dàng như vậy. Ngài sẵn lòng dùng sợi dây yêu thương để hướng dẫn bạn.

11. Đức Chúa Trời được ví như Đấng “cởi ách” như thế nào?

¹¹ Trong mối liên lạc với dân Y-sơ-ra-ên, Đức Giê-hô-va được ví như Đấng ‘cởi ách khỏi hàm và để đồ-ăn trước mặt’ dân Ngài, như hình ảnh một người cất hoặc nới bớt cái ách để con vật có thể ăn cách thoải mái. Chỉ khi dân Y-sơ-ra-ên bướng bỉnh không chịu mang ách phục tùng Đức Chúa Trời thì họ mới rơi vào ách đô hộ của kẻ thù. (Phục-truyền Luật-lệ Ký 28:45, 48; Giê-rê-mi 28:14) Mong sao chúng ta không bao giờ rơi vào nanh vuốt của Sa-tan, kẻ thù lớn nhất của  chúng ta, và phải đau khổ dưới cái ách đô hộ của hắn. Thay vì thế, chúng ta hãy tiếp tục trung thành bước đi với Đức Chúa Trời đầy yêu thương.

Luôn trông đợi nơi Đức Giê-hô-va

12. Theo Ô-sê 12:7, để tiếp tục bước đi với Đức Chúa Trời, chúng ta cần phải làm gì?

¹² Để tiếp tục bước đi với Đức Chúa Trời, chúng ta phải luôn trông đợi nơi Ngài. Dân Y-sơ-ra-ên được khuyên: ^“Ngươi khá trở lại cùng Đức Chúa Trời ngươi; giữ sự nhân-từ và sự công-bình, luôn luôn trông-đợi Đức Chúa Trời ngươi”. (Ô-sê 12:7) Dân Y-sơ-ra-ên có thể chứng tỏ sự ăn năn, trở lại cùng Đức Giê-hô-va bằng cách thể hiện sự nhân từ, làm sự công bình và “luôn luôn trông-đợi Đức Chúa Trời”. Mặc dù đã bước đi với Đức Chúa Trời từ lâu hay mới đây, chúng ta vẫn phải quyết tâm thể hiện lòng nhân từ, hành động cách công bình và luôn trông đợi nơi Ngài.—Thi-thiên 27:14.

13, 14. Phao-lô áp dụng Ô-sê 13:14 như thế nào, và qua đó cho chúng ta lý do nào để trông đợi nơi Đức Chúa Trời?

¹³ Lời tiên tri của Ô-sê về dân Y-sơ-ra-ên cho chúng ta lý do đặc biệt để trông đợi nơi Đức Chúa Trời. Đức Giê-hô-va nói: “Ta sẽ cứu chúng nó khỏi quyền-lực của Âm-phủ, và chuộc chúng nó ra khỏi sự chết. Hỡi sự chết, nào tai-vạ mầy ở đâu? Hỡi Âm-phủ, nào sự hủy-hoại mầy ở đâu?” (Ô-sê 13:14) Đức Giê-hô-va không giải cứu dân Y-sơ-ra-ên khỏi sự chết vào lúc đó, nhưng cuối cùng Ngài sẽ nuốt sự chết đến đời đời và vô hiệu hóa sự ngự trị của nó.

¹⁴ Nói với các tín đồ Đấng Christ được xức dầu, Phao-lô trích lời tiên tri của Ô-sê: “Khi nào thể hay hư-nát nầy mặc lấy sự không hay hư-nát, thể hay chết nầy mặc lấy sự không hay chết, thì được ứng-nghiệm lời Kinh-thánh rằng: Sự chết đã bị nuốt mất trong sự thắng. Hỡi sự chết, sự thắng của mầy ở đâu? Hỡi sự chết, cái nọc của mầy ở đâu? Cái nọc sự chết là tội-lỗi, sức-mạnh tội-lỗi là luật-pháp. Nhưng, tạ ơn Đức Chúa Trời đã cho chúng ta sự thắng, nhờ Đức Chúa Jêsus-Christ chúng ta”. (1 Cô-rinh-tô 15:54-57) Việc Đức Giê-hô-va làm cho Chúa Giê-su sống lại đem lại sự bảo đảm đầy an ủi rằng những người nằm trong trí nhớ của Đức Chúa Trời cũng sẽ được sống lại. (Giăng 5:28, 29) Thật là một lý do đầy vui mừng để trông đợi nơi Đức Giê-hô-va! Tuy nhiên, ngoài hy vọng sống lại, còn một điều khác nữa thúc đẩy chúng ta bước đi với Đức Chúa Trời.

Các đường lối Đức Giê-hô-va luôn ngay thẳng

15, 16. Điều gì được tiên tri về xứ Sa-ma-ri và được ứng nghiệm như thế nào?

¹⁵ Niềm tin chắc rằng “đường-lối của Đức Giê-hô-va là ngay-thẳng” sẽ giúp chúng ta tiếp tục bước đi với Ngài. Dân Sa-ma-ri đã không bước đi trong đường lối công bình của Đức Chúa Trời. Vì thế họ phải trả giá cho tội lỗi và cho việc thiếu đức tin nơi Đức Giê-hô-va. Lời tiên tri cho biết: “Sa-ma-ri sẽ mang tội nó, vì nó đã dấy loạn nghịch cùng Đức Chúa Trời mình! Chúng nó sẽ ngã bởi gươm; các con trẻ chúng nó sẽ bị dập nát, và những đàn-bà của chúng nó có chửa sẽ bị mổ bụng”. (Ô-sê 13:16) Lịch sử chứng minh quân A-si-ri, nước xâm chiếm Sa-ma-ri, có tiếng tàn bạo như thế.

¹⁶ Sa-ma-ri là thủ đô của vương quốc Y-sơ-ra-ên gồm mười chi phái. Tuy nhiên, ở đây danh xưng Sa-ma-ri dùng để chỉ toàn thể lãnh thổ của vương quốc ấy. (1 Các Vua 21:1) Vua A-si-ri là Sanh-ma-na-sa V đã bao vây thành Sa-ma-ri vào năm 742 TCN. Khi Sa-ma-ri bị chiếm vào năm 740 TCN, nhiều người có địa vị đã bị lưu đày đến vùng Mê-sô-bô-ta-mi và Mê-đi. Cho đến nay vẫn  chưa biết rõ công trạng chiếm được Sa-ma-ri là của Sanh-ma-na-sa V hay của Sa-gôn II, người kế vị ông. (2 Các Vua 17:1-6, 22, 23; 18:9-12) Tuy nhiên, văn thư của triều Sa-gôn có nói đến việc giải 27.290 người Y-sơ-ra-ên tới những vùng thượng lưu sông Ơ-phơ-rát và Mê-đi.

17. Thay vì coi thường tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời, chúng ta nên làm gì?

¹⁷ Dân Sa-ma-ri phải trả giá rất đắt cho tội bất tuân đường lối ngay thẳng của Đức Giê-hô-va. Là tín đồ Đấng Christ đã dâng mình, chúng ta cũng sẽ lãnh hậu quả thảm thương nếu trở thành những người thực hành tội lỗi, coi thường tiêu chuẩn công bình của Đức Chúa Trời. Mong sao chúng ta chớ bao giờ theo đuổi lối sống gian ác như thế! Thay vì vậy, mỗi người chúng ta hãy hành động phù hợp với lời khuyên của sứ đồ Phi-e-rơ: “Trong anh em chớ có ai chịu khổ như kẻ giết người, như kẻ trộm-cướp, như kẻ hung-ác, như kẻ thày-lay việc người khác. Nhưng nếu có ai vì làm tín-đồ Đấng Christ mà chịu khổ, thì đừng hổ-thẹn; thà hãy vì danh ấy ngợi-khen Đức Chúa Trời là hơn”.—1 Phi-e-rơ 4:15, 16.

18. Chúng ta tiếp tục “ngợi-khen Đức Chúa Trời” bằng cách nào?

¹⁸ Chúng ta tiếp tục “ngợi-khen Đức Chúa Trời” bằng cách bước đi trong các đường lối ngay thẳng của Ngài thay vì làm theo ý riêng. Ca-in đã phạm tội giết người vì đi theo đường lối riêng và lờ đi lời cảnh cáo của Đức Giê-hô-va là tội lỗi đang rình rập ông. (Sáng-thế Ký 4:1-8) Ba-la-am nhận tiền công của vua Mô-áp nhưng đã thất bại trong việc rủa sả dân Y-sơ-ra-ên. (Dân-số Ký 24:10) Đức Chúa Trời đã xử tử Cô-rê thuộc chi phái Lê-vi và những người khác về tội chống lại quyền hành của Môi-se và A-rôn. (Dân-số Ký 16:1-3, 31-33) Chắc chắn chúng ta không muốn “theo đường của Ca-in”, “gieo mình vào sự sai-lạc của Ba-la-am” hoặc bị hủy diệt vì theo con đường “phản-nghịch của Cô-rê”. (Giu-đe 11) Tuy nhiên, nếu lỡ phạm tội, lời tiên tri của Ô-sê an ủi chúng ta.

Người phạm tội có thể trở lại với Đức Giê-hô-va

19, 20. Dân Y-sơ-ra-ên biết ăn năn có thể dâng những của-lễ nào?

¹⁹ Ngay cả những người sa vào việc phạm tội trọng vẫn có thể trở lại với Đức Giê-hô-va. Nơi Ô-sê 14:1, 2, chúng ta tìm được lời kêu gọi này: “Hỡi Y-sơ-ra-ên, hãy trở lại cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, vì ấy là tại tội-lỗi ngươi làm cho ngươi sa-ngã. Các ngươi khá lấy lời nói trở lại cùng Đức Giê-hô-va. Khá thưa cùng Ngài rằng: Xin cất mọi sự gian-ác đi, và nhậm sự tốt-lành, vậy chúng tôi sẽ dâng lời ngợi-khen ở môi chúng tôi thay vì con bò đực”.

²⁰ Dân Y-sơ-ra-ên biết ăn năn có thể dâng cho Đức Chúa Trời ‘lời ngợi-khen ở môi thay vì con bò đực’. Đó là những của-lễ ngợi khen chân thành. Phao-lô ám chỉ lời tiên tri này khi khuyên giục tín đồ Đấng Christ “dâng tế-lễ bằng lời ngợi-khen cho Đức Chúa Trời, nghĩa là bông-trái của môi-miếng xưng danh Ngài ra”. (Hê-bơ-rơ 13:15) Ngày nay, bước đi với Đức Chúa Trời và dâng của-lễ như thế thật là một đặc ân lớn!

21, 22. Dân Y-sơ-ra-ên ăn năn được khôi phục như thế nào?

²¹ Khi những người Y-sơ-ra-ên từ bỏ con đường bội nghịch và trở lại với Đức Chúa Trời, họ dâng cho Ngài ‘lời ngợi-khen ở môi thay vì con bò đực’. Nhờ thế, họ được khôi phục về mặt thiêng liêng y như lời Đức Chúa Trời hứa. Ô-sê 14:4-7 nói: “Ta [Đức Giê-hô-va] sẽ chữa lành sự bội-nghịch của chúng nó. Ta sẽ lấy lòng tốt yêu chúng nó; vì cơn giận của ta đã xây khỏi nó rồi. Ta sẽ như là sương-móc cho Y-sơ-ra-ên; nó trổ hoa như bông huệ, và đâm rễ như Li-ban. Những nhánh nó dang ra tận xa; sự xinh-tốt của nó sẽ giống như sự xinh-tốt của cây ô-li-ve, mùi  thơm của nó như mùi thơm của Li-ban. Những kẻ ngồi dưới bóng nó sẽ trở về; chúng nó sẽ tỉnh lại như cây lúa. Chúng nó sẽ trổ hoa như cây nho, và mùi thơm chúng nó sẽ như rượu Li-ban”.

²² Những người Y-sơ-ra-ên biết ăn năn sẽ được chữa lành về thiêng liêng và được hưởng tình yêu thương của Đức Chúa Trời như trước. Đức Giê-hô-va sẽ như sương mai mát mẻ, theo nghĩa Ngài sẽ ban cho họ ân phước dồi dào. Dân sự được khôi phục sẽ có phẩm cách ‘xinh-tốt giống như sự xinh-tốt của cây ô-li-ve’, và sẽ bước đi trong đường lối của Đức Chúa Trời. Vì cũng cương quyết bước đi với Giê-hô-va Đức Chúa Trời, chúng ta phải làm gì?

Tiếp tục bước đi trong đường lối ngay thẳng của Đức Giê-hô-va

23, 24. Sách Ô-sê kết thúc bằng lời tiên tri đầy khích lệ nào, và điều đó tác động đến chúng ta thế nào?

²³ Để tiếp tục bước đi với Đức Chúa Trời, chúng ta phải phản ánh “sự khôn-ngoan từ trên mà xuống” và luôn hành động phù hợp với đường lối ngay thẳng của Ngài. (Gia-cơ 3:17, 18) Câu cuối trong lời tiên tri của Ô-sê nói: “Ai là khôn-ngoan mà hiểu những sự nầy? Ai là giỏi-giang mà biết những sự đó? Vì các đường-lối của Đức Giê-hô-va là ngay-thẳng; những kẻ công-bình sẽ bước đi trong đó, còn những kẻ phạm phép thì vấp-ngã trong đó”.—Ô-sê 14:9.

²⁴ Thay vì để cho sự khôn ngoan và tiêu chuẩn của thế gian này hướng dẫn, chúng ta hãy quyết tâm bước đi trong đường lối ngay thẳng và chánh trực của Đức Chúa Trời. (Phục-truyền Luật-lệ Ký 32:4) Ô-sê đã làm thế ít nhất 59 năm. Ông đã trung thành rao truyền thông điệp của Đức Chúa Trời, biết rằng những người khôn ngoan sẽ hiểu những lời đó. Còn chúng ta thì sao? Bao lâu Đức Giê-hô-va còn cho phép chúng ta làm chứng, bấy lâu chúng ta sẽ tiếp tục tìm kiếm những người khôn ngoan chịu đón nhận ân điển của Ngài. Và chúng ta vui sướng hợp tác chặt chẽ với “đầy-tớ trung-tín và khôn-ngoan” để làm công việc này.—Ma-thi-ơ 24:45-47.

25. Việc xem xét lời tiên tri của Ô-sê hẳn giúp chúng ta làm gì?

²⁵ Việc xem xét lời tiên tri của Ô-sê hẳn giúp chúng ta tiếp tục bước đi với Đức Chúa Trời với triển vọng sống đời đời trong thế giới mới của Ngài. (2 Phi-e-rơ 3:13; Giu-đe 20, 21) Thật là một hy vọng sáng ngời! Hy vọng đó sẽ trở thành hiện thực cho mỗi người trong chúng ta nếu tiếp tục chứng tỏ bằng lời nói và việc làm rằng chúng ta thật lòng tin: “Các đường-lối của Đức Giê-hô-va là ngay-thẳng”.

Bạn trả lời thế nào?

• Nếu dâng cho Đức Chúa Trời sự thờ phượng thanh sạch, Ngài sẽ đối xử với chúng ta ra sao?

• Tại sao chúng ta nên luôn trông đợi nơi Đức Giê-hô-va?

• Điều gì khiến bạn tin rằng đường lối của Đức Giê-hô-va là ngay thẳng?

• Làm thế nào chúng ta có thể tiếp tục bước đi trên đường lối ngay thẳng của Đức Giê-hô-va?

[Câu hỏi thảo luận]

[Hình nơi trang 28]

Hãy chấp nhận sự giúp đỡ về thiêng liêng từ các trưởng lão

[Hình nơi trang 29]

Lời tiên tri của Ô-sê cho chúng ta lý do để trông đợi nơi lời hứa của Đức Giê-hô-va về sự sống lại

[Các hình nơi trang 31]

Hãy tiếp tục bước đi với Đức Chúa Trời với triển vọng sống đời đời