Vào ngày 18-9-2015, một tòa án ở Slovakia đã tuyên bố trắng án cho anh Martin Boor, người từng bị buộc tội hình sự do từ chối nhập ngũ vì cớ lương tâm. Quyết định này được đưa ra 90 năm sau khi anh Martin bị tuyên án. Đây là vụ xét xử lâu năm nhất ở Slovakia được tuyên bố trắng án đối với trường hợp từ chối nhập ngũ vì cớ lương tâm.

Anh Martin trở thành một thành viên tích cực của nhóm Học viên Kinh Thánh Quốc tế, tên gọi của Nhân Chứng Giê-hô-va thời bấy giờ, vào năm 1920 khi anh 17 tuổi. Vào tháng 10 năm 1924, anh được gọi nhập ngũ. Đức tin đã thúc đẩy anh từ chối gia nhập quân đội hay tuyên thệ sẽ trung thành với quân ngũ. Điều này khiến các viên chức nghi ngờ anh bị bệnh tâm thần và yêu cầu anh đi khám thần kinh. Kết quả cho thấy anh Martin hoàn toàn bình thường và các bác sĩ nói rằng “niềm tin tôn giáo của anh không phải là do anh bị hoang tưởng”.

Vì anh Martin có tinh thần hoàn toàn bình thường nên vào ngày 2-4-1925, tòa án phán quyết rằng việc anh từ chối nhập ngũ là một tội nghiêm trọng. Anh của chúng ta, lúc ấy còn trẻ và đã kết hôn, can đảm đối mặt với bản án dành cho mình: hai năm tù giam và phải chịu đựng các biện pháp khắc nghiệt, trong đó bao gồm việc bị biệt giam và bỏ đói. Dù vậy, anh Martin đã không ở tù hết hai năm. Vào ngày 13-8-1926, anh được ra tù sớm vì có thái độ tốt trong thời gian ở tù.

Anh Martin qua đời ngày 7-1-1985. Gia đình anh đệ đơn lần đầu tiên để yêu cầu tòa tuyên bố trắng án cho anh vào năm 2004 nhưng đã bị từ chối. Bảy năm sau, họ lại đệ đơn lên Tòa án Quận Bratislava I để yêu cầu xem xét lại vụ án sau khi vụ việc tiêu biểu là Bayatyan kiện Armenia được Tòa án Nhân quyền Châu Âu (ECHR) phán quyết rằng Công ước Châu Âu về Nhân quyền bảo vệ những người từ chối nhập ngũ vì cớ lương tâm. Đáng buồn là dù có những cơ sở pháp lý vững chắc như thế nhưng các tòa án địa phương vẫn không tuyên bố trắng án cho anh Martin. Tình hình chỉ thay đổi sau khi một vụ việc khác liên quan đến trường hợp từ chối nhập ngũ vì cớ lương tâm được xem xét lại.

Như anh Martin Boor, anh Imrich Vajda cũng là một Nhân Chứng Giê-hô-va đã từ chối nhập ngũ. Anh bị kết án vào năm 1959 và 1961 dưới chế độ Cộng sản. Vào ngày 13-3-2014, Tòa án Hiến pháp của nước Cộng hòa Slovakia đã phán quyết rằng anh được trắng án dựa trên cơ sở là Bộ luật Số 119/1990 của Tiệp Khắc cũ về việc đảo ngược các kết quả xét xử tư pháp. Bộ luật này được ban hành để bảo vệ cho những người bị xét xử bất công dưới chế độ Cộng sản. Trong trường hợp của anh Imrich Vajda, Tòa án Hiến pháp lần đầu tiên cho biết ý kiến về việc Slovakia cần áp dụng phán quyết của ECHR trong vụ Bayatyan đến mức nào khi xác nhận rằng việc ân xá hay bồi thường cần phải được thực hiện đối với những người bị kết án hình sự do từ chối nhập ngũ vì cớ lương tâm.

Phán quyết có lợi trong vụ Vajda là tiền lệ quan trọng để gia đình anh Martin Boor đệ đơn yêu cầu Tòa án Quận Bratislava I xem xét lại việc tuyên bố trắng án cho anh. Vào ngày 18-9-2015, tòa án đã chấp thuận yêu cầu này và xóa bỏ bản án trước đây. Vì vậy, 90 năm sau khi bị kết án và 30 năm sau khi qua đời, anh Martin Boor đã được tuyên bố trắng án về việc từ chối nhập ngũ vì cớ lương tâm.

Phán quyết của ECHR trong vụ Bayatyan và phán quyết của Tòa án Hiến pháp trong vụ Vajda đã giúp sửa chữa những sự bất công tồn tại lâu đời ở Slovakia. Cho đến nay, có 51 Nhân Chứng Giê-hô-va, hầu hết bị kết án từ năm 1948 đến năm 1989, đã được các tòa án ở Slovakia tuyên bố trắng án.