Apapaka yaari muhooleli a ettini Unida ya oCanada, ni isemana sootheene miyo ni murokoraka nannarowa oxuttera soosoma sa anamwane sa ettiini ele. Ni edomingu ewoora ya 11, nannarowa wiiwa mavekelo yaapakiwa iwe. Ni othana hiyo nannarowa ni amama Empa ya Omwene weera noonele mithukumano, mene nto waari wookhweya woona ovirikana waakhanle wa ittiini iya.

Ameyaka yaahuuluma ni asinthamwene aya Bob ni Marion yaalelaka ele yaaxutteraaya ni awosa yaahaakhuelela ikhaikhai iye. Eyaakha ya 1958, ntheli nne vamoha ni anamwane aya araru, yaakikuxa weera kamoonele Assembleya a elapo yootheene ecidade ya Nova York mpuwa mwa mahiku 8. Ololo va miyo kohoonelela weera koowaari wookhweya okikuxa wa mukhwaha ole, mene nto assembleya ole yaari etthu yootepa oreera yereñye mweekumini mwaka.

Emaara kaaraaka mmiravo, miyo kaakhala impa soorakamela ecidade (ifazenda) ni miyo wannakisivela ohuwa inama, kaahuupuwelela onpaka fakuldade weera kikhale veterinaariyu. Mene nto ameyaka yaarowa wuuluma ni mutokweene a mmulokoni woohima sa ele kaatthunaaka opaka, mwa nsivelo owo aakuupuxera weera naakhala “mahiku òmalihera”, ni opaka efakuldade yaamunanariha onthamwene kiraakano ni Yehova. (2 Tim. 3:1) Nto mwaha wa yeeyo miyo kaalakela ohirowa ofakuldade.

Mene nto miyo kannuupuwelela etthu keeraaka kipake kammaliha vale osoma. Nnaamweera kirowaka woolaleerani isemana sootheene, miyo khowaakisivela ovara muteko ole, ni nkiisoona okhala piyoneiru. Apapaka ni atitiyu aka yaawo yahaari makristu, yannakooperera weera kavareke mutekoa mwa ehuhu yootheene empreesa emoha ya companhia de seguros ya oToronto. Okhala weera atitiiyu aka yaari mutokweene a empreesa ele, miyo kaahaakhulela ovara muteko.

 O Toronto kannavaraxa muteko vantxipale ni kannakhala vamoha ni atthu yaahaari Anamoona a Yehova, eyo yaaheriha weera miyo kitxonpeleke mithukumano ni muteko woolaleera. Woopatxerani miyo kaakhala ni avovo aka yaawo yahaari Namoona a Yehova, mene nto ekhwaakaru miyo kannatthuneya waasa nipuro nikina nookhala.

Ntheli Hutchesons, nne naakikunxe eyaakha ya 1958 weera kamoonele assembleya, awosa yaari ntoko asitithaka ni yaakiwopa weera kakhale ni yaawo ni yaakikhavihera miyo wunnuwihera mukhalelo aka woomunepani. Ni eyaakha ya 1960, miyo kaabatiziwa vamoha ni mwanaya John. John aapatxera ovara muteko wa opiyoneiru ni eyo yaakeeriha miyo ovirelela wiilipihera ovara muteko woolaleera. Ni asinna a mmulokoni yannoona wiilipihera waka, ni evirakaru etempu vakhaani miyo kaathanliwa weera kikhale mutokweene a exikola ya anamalaleera. a

Eyaakha ya 1966 kaamuthela murokora oniitthaniwa Randi Berge, piyoneira mmoha anthiti yoowo aari oolikaneene weera akhavihereke mapuro oothowa anamalaleera. Vanonto mutokweene ahu a esirkwiitu owo aanilipiha ni onooperera weera wannatthuneya weera niroweke nakhavihere muloko wOrillia Ontario. Nto moohilekela naarehera maalaahu ni naapaka mukwaha.

Niphiyakaru Orillia, kaapatxera ovara ntoko piyoneiru anthiti vamoha ni amwaaraka Randi, wiilipihera wa mwaaraka waakivolowela. Vaavo kiilipiheraka okhala ntoko piyoneiru, miyo kannahakalala, waari woohakalaliha waaxuttiha atthu ikhaikhai sa mBiblyani. Yaari eparakha yootepa ohakalaliha okhavihera ntheli nimoha noosiveleya Orillia, weera epake matxentxo mweekumini mwaya weera ekhale arumeyi a Muluku.

Nipakaka ekwaha emoha ya oToronto, naakumana ni munna mmoha Arnold MacNamara, yoowo aari mutokweene a oBetheli. Owo aanikoha  wakhala weera naamusiveliwa ovara muteko wa o piyoneiru oothanleya, mohipisa miyo kaahaakhula: “Pooti okirumiha ori wootheene, mene ohikhale oQuebec.”‏ Miyo kaakhalano muupuwelo woonanara ntoko yaaraayano atthu oCanada yaawo yuuluma ingles, woohima sa oQuebec weiwo wuulummwa efransa. Mwa etempu ene yeele, yaakhala epoliitika yaahima weera eprovincia ya oQuebec yaamuhiya opakela eparte oCanada.

Munna Arnold aahaakhula weera: “Nipuro nimoha Betheli onaarumihaawe mapiyoneiru oothanliwa, ti oQuebec.”‏ Miyo kaahaakhulela mohipisa mwaha kaasuwela weera Randi annatthuna olaleera nipuro nne, ovinyera vaavo miyo kaahoonelela weera ele yaari yoothanla yooreera mweekumini mwahu.

Nto nixutterakaru efranses mweeri mmoha ni emeya, miyo ni Randi ni ntheli nimoha naapwaha oRimouski, weiwo orakama waya waari 540 ikilometru, nuuluma vakhaaneene efranses. Eyo yaahooneya vamuthukumanoni vaavo kaasommaaka soohimmwa kimuhimaka kongresu aattharelan. Miyo kaavirikanyiha masu, ohiya weera nnoowaakhela “aletto a wÁustria,” kenre nnoowaakhela “aletto a wAvestruzes.”

Vaavo naakhalaahu oRimouski, hiyo naahaakhela nikhavihero na asirokora axexe attiiye oluttuweliwa miteko, ni tho emusi emoha ya oHuberdeaus yeeyo yaarino anamwane asithiyana eeli. Emusi ela ya oHuberdeaus yaahaalugari empa etokweene vaavo yaawenraaya owaakhela mapiyoneiru weera ekhalekemo, okhala weera yaamwaalugari, mapiyoneiru awo yannaakhaviha oliva. Hiyo nanniitthana nipuro nne, empa yootteela, mwaha wooweera empa eyo yaapintaariwa ni ekoore yootteela. Empa ele naakhala atthu okwanaka 12 naari 14. Okhala weera hiyo naari mapiyoneiru oothanleya, miyo ni amwaaraka Randi nannavara muteko woolaleera okhuma wooxixelo mpaka wiila. Mwaha wa yeeyo, hiyo nannaxukurela vantxipale otthaanana ni atthu akina ovara muteko ola woohakalaliha woolaleera, nnaamweera naaphiya mpaka ohiyu nivaraka muteko ola nnaamweera waariira hiyo nannahakalala.

Hiyo naapaka onthamwene woolipa ni mapiyoneiru ale, ni awosa yaakhala ntoko amusi ahu. Ikwaha ikina hiyo nannathukumana vamoha weera noore mooro naari “nanniihiyera etempu” weera naapeye vamoha ni asinna ale, okhala weera munna mmoha wannamusivela wiipa, isaabadu sootheene nannathukumana weera niipe vamoha ni wiina.

Atthu antxipale oRimouski yannasiveliwa vantxipale ni Biblya. Sivirakaru iyaakha 5, hiyo naahakalala mwaha woowoona anamasoma antxipale a Biblya erowaka vahoolo, akina yaabatiziwa. Ni anamalaleera a mmulokoni yaaphiya 35.

O Quebec naahaakhela etreinamentu yooreera ya moota woovara muteko woolaleera. Ni naahoona moota Yehova aanikhavihenraawe omutekoni woolaleera ni itthu naahaawelaahu saweerutthuni. Opwaha mwa yeeyo, hiyo naaxuttera waasivela atthu amuttetthe ole, sookhovelela saya ni naaxuttera nuulumo na efranses. Ni eyo, yaanikhavihera ovirelela owoonihera nsivelo atthu amikhalelo soovirikana.—2 Akor. 6:13.

Emaara hiyo nahaawehereraahu Betheli aanivekela weera hiyo nthaamele ecidade ya oTracadie olitoral leeste a oNova Brunswick. Opaka matxentxo ale khowaari wookhweya, mwaha wooweera hiyo naaphwanya empa weera nikhale, ni miyo kaahaakhuleliwa weera kivare iwoora vakhaaneene vasemanani ntoko prusoore. Ni anaxikola ahu a Biblya yaahaakhuleliwa ovara ntoko namalaleera oohibatiziwa. Opwaha mwa yeeyo hiyo, neera nikhaviheraka oteka Empa ya Omwene ya muloko yoowo hiyo neerelaahu eparte.

Hiyo naapaka mavekelo okhwipi wa esemana yootheene ni naarowa oxekura ecidade ele ya oTracadie, yeeyo yaari yoovirikana ni ecidade ya oRimouski.  Mene nto hiyo naalakela, okhala weera Yehova aatthuna weera hiyo nakhala ecidade ele, hiyo naahaakhulela yoothanleliwaahu ni naahoona moota Yehova aanikhavihenraawe mwa itthu sootheene. (Mal. 3:10) Ntoko mwa ikwaha sootheene, Randi aakhalano onthamwene woolipa ni Yehova, nto mwaha wa yeeyo opaka matxentxo ale waamukhweela.

Robert Ross yooworu paahi taari mutokweene a muloko ole naathamiherinwaahu. Owo tho aavara ntoko piyoneiru ecidadeene yeele ni mwaariye Linda, ekhalanakaru mwaana awosa yaalakela okhala ecidade ele. Nnaamweera ekhalanneene mwaana, awosa yanniilipihera ovara muteko woolaleera ni owaakhela aletto, nto eyo yaanilipiha vantxipale hiyo.

Hiyo naavara muteko ntoko mapiyoneiru oTracadie mwa iyaakha 2, avinyaka naahaakhela nwopelo weera navare muteko wa esirkwiitu, nto naavara muteko wa esirkwiitu mwa iyaakha 7 mpuwa mwa isirkwiitu sintxipale sa nuulumo na englexi. Avinyaka hiyo naathanleliwa weera navare esirkwiitu ya nuulumo na efranses oQuebec. Mutokweene a edistritu ya oQuebec, Léonce Crépeault aamakela okittottopela wa nyaha kaapakaaka, mene nto emaara aakittottopelaawe aakikoha ha: “Nyuwo munoonela hayi, etthu heeni muntthuneyaanyu opaka weera nyaha sanyu sikhaleke soowiiwanyeya?” b Otthuna wawe okikhavihera, waatxentxa wa miyo weera kipakeke mwaha wookhweya ni woowiiwanyeya.

Mwa yoothanleliwa emoha yeeyo kinuupuwelelaka ni nsivelo, yaari ya okongresuni a elapo yootheene aari oMontreal eyaakha ya 1978. Miyo kaavara muteko wa eparte ya sootxa, hiyo naaweherera atthu oophiyeraka 80.000. Waari waakhela wene mareherero a moota woovara muteko ole. Soothesene saari sinyowani, ikaruma naavarihelaahu muteko, etabela ya sootxa ni moota woowaapeya. Hiyo naakhalano ikongeladore sitokweene soophiyera 20 mene iyo khasaavara muteko nnene sene. Mwaha wooweera ekampu ele annavonyiwawo bola, hiyo nnaawera ovolowawo iwe oyaaka nooxa weera niwere oreherera soothesene kongresu ahinaaye opatxera. Wannatthuneya ovihiha iforno nsuwa nihaakuvale okhuma weera nimureherere kafe. Hiyo nannakhala ookhulumuwa vantxipale, mene nto miyo kaaxuttera ni atthu akina yiivaherenre ovara muteko ole ni moota yooniheraaya nsivelo wa muteko yaavaraaya. Onthamwene naapankaahu okongresuni iwe mpaka olelo  wookhala. Wa hiyo, yaari etempu yootepa ohakalaliha woohima sa kongresu ole. Nnaamweera yaari etempu yoottharatthariwa akristu eekhaikhai mwa iyaakha sa 1940 ni 1950.

Miyo kaaxuttera vantxipale ni asinna yaakhavihera nipuro nne na kongresu oMontreal. Eyaakha emoha, munna David Splane, vano ti mmoha a Mukuttula Woolamulela, aari mutokweene a kongresu ole. Ni kongresu aattharelana, miyo kaahithanliwa weera kikhale mutokweene a kongresu ole. Ni munna David aakikhavihera vantxipale.

Eyaakha ya 2011, miyo ni Randi naavara mwa iyaakha 36 muteko wa esirkwiitu, ni kaawonpwa weera kavare muteko ntoko namaxuttiha a exikola ya asitokweene a mmulokoni. Mwa iyaakha piili kivaraka muteko ole, miyo ni Randi naakona ikama soovirikana soophiyeraka 75, mene nto khowaari va siiyonivene wiilipihera wahu. Ni okhwipi wa isemana sootheene, asitokweene yannahakalala ni oxukurela vantxipale mwaha wa Mukuttula Woolamulela, woowaakhavihera ni eyootxa ya omunepani.

Kaathanleliwa tho okhala namaxuttiha a exikola ya Anamalaleera a Omwene. Ikwaha sintxipale anaxikola yannakhulumuwa mwaha woowaatteliwa. Okilaathi iwoora 7 vanihikuni esomaka, ni osooma nyaha soowaani mwa iwoora 3, ni ohiyu ori poothe yannareherera nyaha soophiyeraka 5 va semanani. Miyo ni munna mukina naahaaleela weera yannawera opaka itthu sootheene iye mwaha wookhaviheriwa ni Yehova. Miyo kineereke wuupuwelela ikwaha sootheene moota anaxikola ale yooniheyaaya weera yaamuroromela Yehova. Awosa yaawera okwanihera itthu sootheene yaathanleliwaaya.

Moota ameyaka yaapwatthaaya atthu akina, waaweeriha anamasomaaya a Biblya orowa vahoolo, ni waaweeriha apapaka otxentxa moonelo yaakhalannaaya ni Anamoona a Yehova. Evinreene mahiku mararu ameyaka ekhwiiyeene, naatikhina vaavo apapaka yaawiiyaaya woonela mithukumano. Ni awo yaavirelela woonela mithukumano mwa iyaakha 26. Mene nto, apapaka khiyaabatizinwe, ni asitokweene a mmulokoni yaakileela weera yaari mutthu oopatxera ophiya omuthukumanoni isemana sootheene.

Ameyaka yaari tho ntakihero nooreera wa miyo ni asirokoraka araru. Awosa ni asiñyaya ennanvarela Yehova moororomeleya. Ni ooweeli aya envara oBetheli, mmoha oPortugal ni mukina oHaiti.

Miyo ni Randi, vano ninvara muteko woopiyoneiru oothanleya oHamiltoni, Ontário. Emaara naavaraahu muteko wa esirkwiitu, hiyo wannanisivela woonela soosoma sa asinna akina. Mene nto vano, ninnahakalala okhalano soosoma sahu sa Biblya ni owoona anamasomaahu a Biblya evirelelaka wunnuwa woomunepani. Wa muloko ola munyowani hiyo ninnawaattamela asinna, ni woona moota Yehova onaakhaviheraawe onnanilipiha.

Naawehaka itthu soottuli, ninnahakalala wuupuwelela moota atthu antxipale yaanixikhaaya. Mwaha wa yeeyo, hiyo tho ninnawoonihera ‘ntthuno’ wa atthu akina, naalipihaka mwaha woowiilipihera waya ovarela Yehova. (2 Akor. 7:6, 7) Mwa ntakihero, mwa emusi emoha, maaye, mwaana mwaamulopwana ni mwaamuthiyana yaari mmutekoni mwa ehuhu yootheene. Miyo kaahaakoha apapaya waari weera awo tho yannuupuwelela okhala piyoneiru. Owo aakaakhunle weera onaakhavihera mapiyoneiru araru owannyawe. Ni miyo kaamukoha tho: “Neereke nikhavihero munaavahaanyu ninnapwaha nikhavihero Yehova onaavahaawe?” Ni miyo kaamuleela weera owo tho amphwanya ohakalala yaakhalanaaya atthu ale a emusi awe. Sivinreene miyeeri 6 owo aapatxera ovara ntoko piyoneiru.

Miyo ni Randi nnavirelela waaleela atthu akina mareeliho naakhelaahu wa Yehova. Ni kinweherera weera atthu akina ephwanye ohakalala naarahuno, emaara ennavarelaaya Yehova.—Nsal. 71:17, 18.