Skip to content

Skip to table of contents

MWAHA ONTHOKORORIWA 49

Eheeni ebuukhu ya onamakeya ennixuttihaaya voohima sa waathokorora atthu akina?

Eheeni ebuukhu ya onamakeya ennixuttihaaya voohima sa waathokorora atthu akina?

“Omutthune mukhwa ntoko mwanene.”—ONAM. 19:18.

ETXIPO 109 Niphentaneke ni Murima Wotheene

ELE NINKELA AHU OXUTTERA *

1-2. Eheeni nixuttenraahu ni yoosoma evinre ni eheeni ninrowaahu oxuttera yoosoma ela?

YOOSOMA yoomalihera, nooxuttera itthu sintxi ni ekapiitulu ya 19 ya Onamakeya. Mwa ntakihero, eversu ya 3, nooxuttera weera Yehova ahaxuttiha ana a israelí weera yaathokororeke makholo aya. Nave nooxuttera weera hiyo onnatthuneya otthara miruku iyo sowathokorora makholo, wa mukhalelo wa weerutthuni, mmuupuweloni ni omunepani. Nooxuttera tho weera Yehova awupuxera ana a israelí otthuneya waya othokorora nihuku na esaabado. Nooxuttera tho weera naari hiyo nihithokororaka nihuku na esaabado, onnatthuneya otthara miruku iya sa nlamulo. Nisunkeraka ehuhu nihuku ti nihuku weera ntokorore itthu soomunepani. Wakhala weera hiyo nnimwiilipihera opaka eyo, nnimoonihera weera ninnatthuna okhala ootteela ntoko ninsomaahu va Onamakeya 19:2 ni 1 Pedru 1:15.

2 Yoosoma ela, nnoorowa oxuttera voohima sa ekapiitulu 19 ya Onamakeya. Ekapiitulu ela, enoorowa onixuttiha (1) moota woowonihera weera ninnapwattha atthu oorakala, (2) moota nneeraahu nikhaleke oororomeleya nampakaka anakoso ni atthu akina ni (3) moota nneeraahu niwoonihere nsivelo atthu akina. Hiyo nintthuna okhala ootteela mwaha wooweera Yehova tootteela. Nto nnoorowa oxuttera moota woopaka eyo.

MWAREERELEKE MURIMA ALE ARI OORAKALA

Ebuukhu ya Onamakeya 19:14, enahima weera nathokororeke hayi ale ahiniiwa ni ahinoona? (Nwehe eparagrafu 3-5) *

3-4. Moovarihana ni yoolepa ya Onamakeya 19:14, ana a israeli waatthuneya wathokorora hayi atthu ohiiwa ni ohoona?

3 Mmusome Onamakeya 19:14. Yehova ontthuna weera arumeyi awe yaareereleke murima ale ari oorakala. Mwa ntakihero, ana a israeli khawaatthuneya ompakela etthu yoonanara mutthu ohiniwa naari omuxinkarela. Opaka eyo, yaari etthu yootepa onanara! Mutthu oohiwa, khaarowa wiiwa itthu atthu anuulumaaya, mwaha wa yeeyo, owo khaarowa owera wiisakiha ni masu awo.

4 Eversu ya 14 ennahima tho weera ana a israeli, khawaatthuneya ohela ‘etthu ohoolo wa mutthu ohoona’. Ebuukhu emoha enahima weera atthu a ehuhu ele, yaari oovirikana: “oMédio Oriente wa khalayi, [atthu] moota awo yannahasuliwa.” Atthu oonanara murima yannahela nluku ohoolo wa mutthu ohoona, weera emoone ariki akatthuliwe ni ariki iivoreeye. Yaari matheela ohireera! Mene masu a eversu ya 14 yannakhavihera atthu wiiwexexa weera onnatthuneya okhala owaarerela murima atthu oorakala.

5. Hiyo ninrowa woonihera hayi weera ninnapwattha atthu ari oorakala?

5 Yesu ahoonihera waaphwattha atthu yaari oorakala. Owo aarumiha mutthenka wa Yohani mBatiza: “Alipa a evasi annonihiwa tho alipa orakala annetthihiwa, anamaretta annarapihiwa, alipa ohiwa anniwihiwa, alipa okhwa annavinyererihiwa.” Atthu yoonakaru miriira iye apakaawe Yesu, ‘muloko wootheene wamutotopela Muluku’. (Luka 7:20-22; 18:43) Hiyo ntoko akristu, nintthuna omutakiha Yesu waareerela murima atthu akina yaawo ari oorakala. Ninnipaka eyo niilipiheraka waarerela murima ni waapixera murima. Ekhaikhai weera Yehova khannivaha owera woopaka miriira. Mene naari vareene hiihaawo, mookhalano eparakha yoowalaleera alipa eevasi weera ekhaleno yooweherera yooreera ya muhoolo: okhala mparadiso ninrowaahu okhala oomalela weerutthuni ni omunepani. (Luka 4:18) Mitthenka iya sinnaakhavihera atthu antxipale omwattamela Muluku.

MUKHALEKE OROROMELEYA OMUTEKONI NI MWAAMWEETTAKA NAKOSO

6. Nvahe ntakihero na moota ebuukhu ya Onamakeya ekapiitulu 19 ennikhaviheraaya wiiwexexa malamulo muloko.

6 Iversu ikina sa ekapitulu 19 ya Onamakeya, ennanikhavihera wiiwexexa malamulo muloko. Mwa ntakihero, nlamulo na nathanu naararu naahima weera: “Ohiye.” (Ott. 20:15) Ni masu ala, mutthu waanwera wuupuwelaka weera onnaiwelela nlamulo mwaha wooweera, khotonko omwiyera mutthu. Mene ekapiitulu 19 ya Onamakeya ennanikhavihera wiiwexexa nnene moota mukina woowiiya.

7. Wa mukhalelo heeni mulipa a nakoso ahiiwelelaawe nlamulo nanaathanu naararu?

7 Mulipa a nakoso anweera wuupuwelaka weera owo toororomeleya, mwaha wooweera khatonko omwiiyera mutthu. Mene neereke tthiri owo toororomeleya ampakaka nakoso? Va ebuukhu ya Onamakeya 19:35, 36 Yehova enre ha: “Muhothe omphimeloni wolemelelani naari owurani mukhaleno mphimelo soloka, solemela soloka, efa yoloka ni ehiini yoloka.” Mulipa a nakoso eerera waawoka makiliyente awe, ahikhalaka ororomeleya mwa iphimelo sawe, mweekhaikhai owo anwiiyera. Etthu eyo ninniwexexa naasomaka iversu ikina sa Onamakeya ekapiitulu 19.

Eheeni mukristu orino nakoso ontthuneyaawe wiikoha asoma ebuukhu ya Onamakeya 19:11-13? (Nwehe eparagrafu 8-10) *

8. Miruku nimphwanyaahu va yoolepa ya Onamakeya 19:11-13, saakhavihera hayi ana a israeli wiiwexexa nlamulo nanaathanu naararu ni eheeni nitthuneyaahu wiikoha?

8 Mmusome Onamakeya 19:11-13. Onamakeya 19:11, ompatxera ni masu aneera: “Muhiye.” Ni eversu ya 13 enipatxera ni masu ala: “Ohimuhasule mukhwá.” Nto omuhasula mutthu mukhwaawe, naari ohikhala ororomeleya wa mutthu mukina, onoolikana ni omwiiyera. Nlamulo nanaathanu naararu nannaiwanyeiha weera, wiiya etthu yoonanara. Soohima ikina sa ebuukhu ya Onamakeya, sannakhavihera ana a israelí wiiwexexa ni moota woovarela muteko nlamulo nna. Ekhalaka ororomeleya mwa sootheene. Ti wootthuneya otthokelela ele Yehova onuupuwelaawe voohima sa wiiya ni ohiroromeleya. Mwa yeeyo, hiyo onnatthuneya: ‘Wuupuwelaka ele ohimmaawe Onamakeya 19:11-13, navinyaka niikoheke ha, neereke yookhala etthu mweekumini mwaka kintthuneyaaka oreherera sa omutekoni ni moota kinimweettaka nakoso ni atthu akina?’

9. Nlamulo nri va Onamakeya 19:13, naathokorora hayi anamuteko?

9 Mukristu ori nnakoso awe ni okhanleno anamuteko, onnatthuneya okhala ororomeleya wa moota mukina. Yoolepa ya Onamakeya 19:13, Biblya onahima: “Nlivo na namuteko nihikhale ohiyu woothene ni weyo mpaka oxa.” Ehuhu alempwaawe Biblya, ana a israeli ni atthu antxipale yavara muteko mmatta ni yannakhela musurukhu okhwipi wa nihuku, nto ohimuliva namuteko yaari etthu yoohixariya. Mwaha wooweera namuteko owo kharowa okhalano musurukhu weera atxihe emusi awe nihuku nene nenne. Mwaha wa yeeyo, tiyeeyo Yehova ahimmawe weera: “Onvahe nlivo nawe nihinaye nsuwa onela woona wi ori ohawa ni oninlela yeyo.”—Ola. 24:14, 15; Math. 20:8.

10. Eheeni nikhanlaahu ooxuttera ni yoolepa ya Onamakeya 19:13?

10 Mahikwaano anamuteko khanakhela okhwipi wa nihuku ntoko yaakhelaya khalayi. Opwaha wa yeeyo, anakhela vamweerini naari okhwipi wa isemana piili. Mene miruku sa Onamakeya 19:13, ninlelo sinnavareleya muteko mahikwaano. Mapatarau makina, annaalokottha anamuteko aya yaalivaka musurukhu woopunttheya. Awo asuwela weera namuteko khanono yoothanla ekina mwaha wooweera ohasaasa muteko ahiphwanya nto onimwakhulela musukhu ori poothe onrowaawe oliviwaka. Mwekhaikhai mapatarau awo ‘annahalano nlivo na anamuteko aya’. Mukiristu orinono anamuteko onnatthuneya ohikuxera mathela mwaha ola ni okhala a xariya. Nnorowa woona tho itthu ikina nikhanlaahu oxuttera ni ekapiitulu 19 ya Onamakeya.

MWASIVELEKE AKHWIINYU NTOKO MUNIISIVELAANYU

11-12. Yesu aiwanyeihale eheeni emaara uulummawe masu ari va yolepa ya Onamakeya 19:17, 18?

11 Hiyo ninnaathokorora nnene atthu. Mene Yehova ontthuna weera nipakeke itthu ikina ohiya wathokororaru atthu. Miruku iyo ninnaphwanya va yoolepa ya Onamakeya 19:17, 18. (Musome.) Mwa yoolepa ela, Yehova enre: “Omutthune mukhwá ntoko mwanene.” Khonwereya omusiveliha Muluku nihittharaka miruku iya.

12 Yesu ahiwanyeiha otthuneya waya nlamulo nri va yoolepa ya Onamakeya 19:18. Ekwaha emoha mfarisi amukoha Yesu eraka: “Nlamulo ntokotoko nopwaha ti nivi?” Yesu omwakhula enre, omutthune Yehova Muluku á ni murima woothene ni mupuwelo á wootheene “nla nri nlamulo nopatxera ni ntokotoko opwaha”. Owo tho ahuluma masu ari va Onamakeya 19:18. Yaawo aneera: “Omutthune kukhwa ntoko mwanene.” (Math. 22:35-40) Hiyo ninnawoonihera nsivelo nno atthu akina, wa mikhalelo sohiyana-hiyana. Onamakeya ekapiitulo 19 ennanixuttiha moota woopaka eyo.

13. Ntakihero na Yosefe ninnikhavihera hayi ovarela muteko masu a Onamakeya 19:18?

13 Hiyo nnowera owonihera nsivelo nno atthu akina navarelaka muteko ele elempwale va Onamakeya 19:18. Yoolepa ela enihima ha: “Ohinlele ikukutthula . . . Nari ohisarasareye.” Pooti weera atthu ootheene amusuwela mutthu ainanne ni mukhwaiye omutekoni, mukhwaiye oxikola, naari ni amusi awe mwa iyaakha sintxipale. Nto ti wootthuneya wuupuwelela weera asinnawe Yosefe muloko, yampakela etthu yoonanara mwaha wooweera yannamwitta. (Eph. 37:2-8, 25-28) Yosefe khapakenle etthu emoharu asinnawe! Ehuhu araaweno eparakha yoowinnela ikukutthula owo khapanke eyo. Moovirikana ni vawo, owo ahalevelela. Yosefe khainanne ni asunnewe mweekhaikhai owo apanke etthu yeeyo muhoolo mwaya elempwale va Onamakeya 19:18.—Eph. 50:19-21.

14. Eheeni enoonihera weera malamulo ari yoolepa ya Onamakeya 19:18, ninlelo ennavareleya muteko mahikwaano?

14 Makristu a mahikwano onnatthuneya otthara ntakihero na Yosefe. Owo ahalevelela asinnawe. Nivekelo Yesu axuttihawe, owo ahuluma otthuneya waya waalevelela ale annitthekela. (Math. 6:9, 12) Murummwa Paulo avaha miruku soolikana ni seiya eeraka: “Mwihisinlele ikukutthula osiveleya.” (Arom. 12:19) Owo tho ahima masu ala: “Nvilelaneke ni mulevelelaneke mukina ni mukhw’awe, akhalá mutthu orinono mulattu ni mukhw’awe sawasawa Apwiya tho yolevelenlayani, siso nyuwo tho mulevelelaneke.” (Akol. 3:13) Malamulo a Yehova khantxentxeya. Mwa yeeyo miruku ilempwale va Onamakeya 19:18 ninlelo sinnavareleya muteko mahikwaano.

Omakela otuthula nikhwatta khaiyene etthu yooreera. Emoha-moharu, khohiyono wooreera wuupuwelelaxa itthu soonanara nipakeliwaahu ni atthu akina. Onnatthuneya okakhela ottuli itthu sootheene neereliwaahu soonanara. (Nwehe eparagrafu 15) *

15. Nlikanyiho heeni ninnikhavihera woona otthuneya waya olevelela ni murima wootheene?

15 Nkuupuwelani ha: okhala onyonyiwa ni osarasareya pooti olikanxera ni nikhwatta. Mutthu pooti ovulala nikhwatta nikhanene naari ntokotoko. Mwa ntakihero, mutthu pooti wiivulaliha ni mwaalo nikhwatta nikhaanene. Nto nikhwatta nno pooti ovoreya ni moovira ehuhu nnoorowa ovola moohipisa, noovira mahuku meeli ohinsuwanyeya weera mutthu waavulala. Vano wakhala weera nikhwatta nno ntokotoko, pooti otthuneya orohiwa oxipitali ni orowa otthukiwa ipontu. Vano wakhala weera mutthu onnamakela ovaravara nikhwatta, nikhwatta nno pooti oropa ni ohivola. Atthu akina anninyoonyiha, anakhala ntoko makhwatta makhanene. Mwa ntakihero, nthamwene ahu pooti ohimma etthu yaarowa oninyoonyiha nto moohipisa hiyo nnawera omulevelela, nave tho ikwaha ikina onyonyihiwa wahu pooti okhala ntoko nikhwatta ntokotoko. Vano nahikosoopa nnamakela wiituthula, eyo-tiiyo nnamakela wuupuwelela ele nipakeliwaahu, opaka eyo enamakela onivoreya muneenaahu. Mweekhaikhai tiwootthuneya ottara miruku siri va Onamakeya 19:18!

16. Moovarihana ni Onamakeya 19:33, 34, Yehova aatthuna weera ana a israelí yaathokorereke moota heeni anamarwa, ni eyo ennixuttiha eheeni?

16 Emaara Yehova aleenlaawe ana a israeli weera wannatthuneya wasivela atthu ari vakiviru vaya, owo khaatthuna weera esivelaneke ana aisraeliru. Mwa ekhaikhai wannitthuneya weera ewoonihereke tho nsivelo anamarwa yaakhala vakhiviru vaya. Eyo yoohoonihereya va Onamakeya 19:33, 34. (Mmusome.) Yehova aatthuna weera anamarwa ethokororiweke nnene “ntoko ana a israeli.” Mwa ntakihero, wakhala weera munaisraeli ohaawa annarowa wuurula, emoha-moharu tho anamarwa yamurowa wuurula. (Onam. 19:9, 10) Makristu a mahikwaano onnatthuneya otthara nlamulo noowonihera nsivelo anamarwa. (Luka 10:30-37) Nave mahikwaano atthu antxipale ti anamarwa ni pooti weera hiyo noohattamana ni yaawo. Nto hiyo onnatthuneya weera nakosoopeke nnene atthu awo, alopwana, anamwane ni athiyana ni nsivelo ni niwooniheraka nttittimiho mutthu ti mutthu a yaawo.

MUTEKO WOOTEPA OTTHUNEYA ONTTHUNEYAAHU WEERA NIVARE

17-18. (a) Ebuukhu ya Onamakeya 19:2 ni 1 Pedru 1:15 eheeni ennivekelaaya weera nipakeke? (b) Muteko heeni wootthuneya murummwa Pedru ahimmaawe weera nipakeke?

17 Ebuukhu ya Onamakeya 19:2 ni 1 Pedru 1:15 ennahima weera hiyo, onnatthuneya okhala atthu ootteela. Mene noophwanya iversu sintxipale va Onamakeya ekapitulu 19 seiyo sinnikhavihera wiiwexexa eyo weera naakhuleliwe vamaithoni va Yehova, nave-tho nooxuttera iversu ikina sa seiyo. * Ti wootthuneya wuupuwelela weera, soolepa sa eGrego sinnoonihera weera Yehova ontthuna weera hiyo niiweleleke malamulo awe. Ni murummwa Pedru ohuuluma tho itthu ikina nintthuneyaahu opaka.

18 Omukokhorela Yehova ni waakhavihera atthu akina, mweekhaikhai itthu sootthuneya. Mene murummwa Pedru aathaliha tho etthu ekina. Etthu heeni? Ahinaakuve wuululuma otthuneya waya okhala ootteela mwa itthu sootheene nimpakaahu, murummwa Pedru avaha nooperero eneera: “Mutthukaka eyuno ya mupuwelo anyu.” (1 Ped. 1:13, 15) Miteko heeni murummwa Pedru olummaawe? Owo ahima weera akristu oothanliwa, yaamurowa olaleya mikhalelo sooreera sa yoole owiittanne. (1 Ped. 2:9) Nto muteko owo, muteko woolaleera. Akristu ootheene olelo va, akhalano eparakha yoolaleya, ni muteko ene ti yoowo ori wootepa otthuneya ni onaakhavihera atthu antxipale. Mweekhaikhai eparakha etokweene weerela empari muloko ola woottela ni ovirelela ovara muteko ola wootthuneya olaleya ni oxuttiha! (Mar. 13:10) Nto nipakeke ele ninweraahu weera nivareleke muteko malamulo eri va Onamakeya ekapiitulu 19. Neera haawo, ninkela woonihera weera ninnamusivela Yehova, ale nattamannahuno, ni woonihera weera ninnatthuna okhala ootteela mwa itthu sootheene nimpakaahu.

ETXIPO 111 Itthu Sinniiriha Ohakalala

^ eparag. 5 Akristu khantthuneya otthara nlamulo na Mose. Mene nlamulo nno ninnahima itthu sintxi nintthuneyaahu opaka naari ohipaka. Miruku iyo-tho inoowera onikhavihera owoonihera nsivelo atthu akina ni Yehova. Yoosomeene yela, ninrowa oxuttera itthu simphwanyeya va ekapiitulu 19 ya Onamakeya.

^ eparag. 17 Iversu ikina nihithokoronraahu yoosoma ela, ni yoosoma evinre, sinhima sa owuuluma moonanara atthu akina, ovarihela muteko ephome, opaka maxitta, waasa ihako, ni okonihana woohireerela.—Onam. 19:15, 16, 26-29, 31.—Nwehe “Makoho anipakiwa ni ale anisoma irevista sahu” ereviste ene yeela.

^ eparag. 52 YOOTAPHUELA YA EFOOTU: Munna mmoha amukhaviheraka munna ohinuuluma wuuluma ni meediko.

^ eparag. 54 YOOTAPHUELA YA EFOOTU: Munna mmoha orinono empresa yoopintari amulivaka namuteko awe.

^ eparag. 56 YOOTAPHUELA YA EFOOTU: Murokora mmoha onnawera ottiwala moowakuvela nikhwatta ninkhanene ovulanlawe vakathani. Neereke eyo enneereya tho ni nikhwatta ntokotoko?