Skip to content

Skip to table of contents

Nyuwo mwaasuwela?

Nyuwo mwaasuwela?

Ehuhu ya Yesu, etiipu heeni ya musonkho atthu yeeraaya eliveke?

MWA IYAAKHA sintxipale, ana Israeli yannapaka mutxanko wa musurukhu weera ekhavihere okokhorela weekhaikhai. Nto oliva musonkho yaakhala etthu yoowaaxupa ni yoowaalemela Ayuda a mahiku a Yesu.

Weera okhaviheriwe okokhorela weekhaikhai waapakiwa mutabernaakulu ni muhoolo mwaya mpeweni (templo), Ayuda ootheene owunnuwa wannatthuneya oliva (idrakima piili). Mahuku a Yesu musonkho ola waavareliwa muteko wa oreherera etemplo yaapakinwe ni Herodi vamoha ni soovaha sa amakeya yaaveleeliwa. Ayuda akina yaamukoha Pedru wakhala weera Yesu annaliva musonkho ola, Yesu aahima weera oliva musonkho ola khaiyene yaari etthu yootthekeya. Mpaka owo aamuleela Pedru woowiini eeraawe aphwanyewo makhoopiri weera alive musonkho.—Math. 17:24-27.

Muloko wa Muluku wannatthuneya-tho oliva musonkho mukina yoowo wiitthaniwa empari ya naamuloko. Eyo yaataphulela okumiha 10% wa ele yaahephaaya naari wa ele yaphwanyaaya. (Onam. 27:30-32; Nam. 18:26-28) Ahooleli a ittiini yaahima weera atthu waatthuneya wiikasoopa emaara yaalivaaya empari ya naamuloko ya munyepu mpaka “ya ehertelau, endro ni ya kominyu.” Yesu khaiyene awiitthanenle afarisi ni alipa oolepa anamootha mwaha weera owo annitta oliva musonkho owo hooye. Nto owo aawiitthana anamootha mwaha weera khayaavarela nnene muteko nlamulo na empari ya naamuloko.—Math. 23:23.

Ehuhu ele, Ayuda yaalamuleliwa ni omwene wa oRoma. Nto mwaha wa eyo, awo wannatthuneya-tho oliva misonkho mikina sa omwene wa oRoma. Mwa ntakihero, ale yaarino etthaya waatthuneya oliva musonkho wa musurukhu naari wa soohepha saya. Vanaanyiheriwa weera awo yannaliva 20 ni 25% wa ele yaakhuma mmattha mwaya. Ohiya eyo, yoole ori muyuda wannatthuneya oliva musonkho. Waari musonkhweene yoola aFarisi yamukonhaaya Yesu. Owo aahima etthu yootthuneya moota nneerahu nooneleke oliva musonkho. Owo enre: “Nvaheni Sesari yeyo eri ya Sesari, ni nvaheni Muluku yeyo eri ya Muluku.”—Math. 22:15-22.

Nave waakhala musonkho wa okumiha ni ovoloiha marontta. Musonkho ola, waalivihiwa mapuro oneemelaiye naviyu, mponti, mmakhulukano, miphiro sa ecidade ni mfeerani.

Misonkho atthu yaalivaya omwene wa oRoma saahaattaxa. Mulipa oohima sooweereya sa oRoma onitthaniwa Tácito oneera: Moomweneni wa Tibério, Yesu areene elapo ya vathi, “aSíriya ni Yuda mwaha woolemeliwa ni muritti wooliva misonkho sintxipale yaavekela weera sipuntthiwe misonkho”.

Ekumi yaatthu yannaxupeya mwaha wa moota waavekeliwaaya musonkho. Eparakha ya Oliviha musonkho yaamweera otumihiwa, aaliviha musonkho ole aliva musurukhu mwintxipale. Mutthu aathuma eparakha eyo, yooliviha musonkho annawaasa atthu akina weera eliviheke musonkho owo. Atthu ene yaawo yannatthuna okhalano eluukuru. Vankhala nto weera Zakeyo aawasa atthu weera eliviheke musonkho. (Lu. 19:1, 2) Mpaka va noohoona mwaha wa heeni atthu yattikhiniheyaaya ni mwaha wa heeni yahasiveliwaya ni alipa yaaliviha musonkho.