Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

Mutakiheke Waamini ni Wiiwelela wa Nowe, Daniyeli ni Yobi

Mutakiheke Waamini ni Wiiwelela wa Nowe, Daniyeli ni Yobi

“Nowé ni Daniyeli ni Yobi, animopowa mekhaya pahi mwaha w’orera waya murima”.​EZEKIYELI 14:14.

ISIPO: 6, 54

1, 2. (a) Othokorerya matakiheryo a Nowe, Daniyeli ni Yobi onrowa onlipiha sai? (b) Makhalelo xeeni yaakhanle okathi Ezekiyeli aalempe awe moolumo ari Ezekiyeli 14:14?

NIIREKE nenna-va muri mmixankihoni mwaha wa oretta, omaleliwa, aahiiso olupatthiwa? Niireke ikwaha sikina vannooxankihani ophwanya ohakalala mmutekoni mwa Yehova? Vakhala wira munoona siiso, weeso othokorerya matakiheryo a Nowe, Daniyeli ni Yobi onimoolipihani. Alopwana ala yaari oohimalela ni yaahikhalana mixankiho simosaru nrina ahu olelo-va. Ikwaha sikina sanaakhumelela itthu sowoopiha. Masi awo yaahivikaniha ororomeleya wa Yehova, ni Muluku onnaathokorerya okhala matakiheryo ooloka a waamini ni wiiwelela.​—Mmusome Ezekiyeli 14:12-14.

2 Ezekiyeli aalempe moolumo a yoolepa ya mwaha ola, oryeene oBabilonia, mwaakha wa 612 ohinatthi oyariwa Kristu. * (Nwehe enoota.) (Ezekiyeli 1:1; 8:1) Nto moohipisa Yerusalemu aarowa opwetexiwa mwaakha wa 607. Okathi ole oYerusalemu, atthu vakhaani paahi ti yaarina ororomeleya ni wiiwelela ntoko wa Nowe, Daniyeli ni Yobi. Nave ti yaawo paahi yooponwe. (Ezekiyeli 9:1-5) Akina a yaawo yooponwe aari Yeremiya, Barukhi, Ebedi-Meleki ni atthu a nloko na Rekabi.

3. Exeeni enirowa ahu wiixutta mwaha ola?

3 Ntoko Nowe, Daniyeli ni Yakobe, olelo-va, atthu yaale Yehova oniwoona awe okhala anaxariya, tanrowa woopowa wanikisa wa olumwenku ola. (Wisupulula 7:9, 14) Nrowe niwehe nthowa naya Yehova aarumenle awe alopwana ale araru wira akhale ntakiheryo na atthu aathokorerya awe okhala anaxariya. Ninrowa othokorerya iponto iya piili: (1) mixankiho aarina awe khula mmosa ni (2) moota nikhanle ahu ootakiha waamini ni wiiwelela waya.

NOWE AARI MUTTHU OOWAAMINI NI OOWIIWELELA OVIKANA IYAAKHA 900

4, 5. Mixankiho xeeni aarina awe Nowe, ni tuuvi waari mweettelo awe?

4 Mixankiho xeeni aarina awe Nowe? Okathi wa muhataata awe Nowe, aitthaniwa Enookhi, atthu yaari ootakhalexa. Awo yaanirumeela “molumo othene òruwana” amuhimyaka Yehova. (Yuda 14, 15) Okathi ole, atthu anceene yaari ootepa otakhala. Mahiku a Nowe, “elapo yahisareya owali”. Malaikha ootakhala yaahikhuruwela vathi, yaahiwara irutthu sa opinaatamu, ni yaahaathela athiyana. Nto anaaya yaari ootakhala ni oowali. (Maphattuwelo 6:2-4, 11, 12) Masi atthu otheene yaaniweha wira Nowe aari mutthu oovirikana. Biibiliya onihimya wira “Nowé pahi t’ajaliwe ni Muluku”. Moovirikana ni anamunceene, owo aanipaka itthu sooloka. Nowe “èttela ephiro ya Muluku”.​—Maphattuwelo 6:8-10.

5 Nowe aari mutthu a mukhalelo xeeni? Yoopacerya, nrowe nuupuwele okathi Nowe ovirinhe awe omurumeelaka Yehova moororomeleya, iyaakha iye ohinatthi Mutaaseke. Owo aahimurumeela Yehova ohiya mwa iyaakha 70 wala 80, masi waattamela iyaakha 600! (Maphattuwelo 7:11) Ya nenli, okathi ole khiwaakhanle muloko waarowa omukhaliheryaka ni omulipiha, ntoko nirina ahu olelo-va. Nave-tho vanikhala ntoko wira nnakhala anna awe ni axirokorawe khiyaamukhaliherya muteko wa Yehova. *—Nwehe enoota.

6. Nowe oonihenrye sai olipa murima?

6 Nowe aanikupali wira khahiyo paahi waatthuneya okhala mutthu ooreera murima. Owo moolipa murima aanaaleela atthu akina itthu aakupali awe. Biibiliya onnimuhimya okhala mutthu “alaleya exariya”. (2 Pedru 2:5) Omuhimyaka Nowe, murummwa Paulo aahimmye so: “Owo ahalamulela atthu òtakhala”. (aHéberi 11:7) Moohaaniherya, atthu yaanimutheya vanceene ni yaanimananiha omuhiiha muteko awe. Woonasa wene yaaniphavela omutuphela. Masi Nowe khaawoova atthu. (Miruku 29:25) Ohiya-vo, owo aahikhalana waamini, nto Yehova aahinvaha olipa murima. Nave Yehova onnaavaha olipa murima arumeyi awe otheene olelo-va.

7. Mixankiho xeeni Nowe aarina awe okathi aateka awe ekalawa?

7 Nowe aahiroromeleya wa Yehova ovikana iyaakha 500, vaavo Yehova aamurumme awe oteka ekalawa yuulupale. Ekalawa eyo yaarowa orumeeliwa wira yoopoliwe atthu akina ni inama okathi wa Mutaaseke. (Maphattuwelo 5:32; 6:14) Tthiri Nowe aanoona okhala muteko woovila oteka ekalawa ele yuulupale. Nave aanisuwela wira atthu yaarowa otepaka omutheya ni omuxankiha vanceene. Masi Nowe aanimwaamini ni omwiiwelela Yehova. Nto owo aahiira “sothene sarummwawe”.​—Maphattuwelo 6:22.

8. Nowe oonihenrye sai omulipana Yehova wira okhapelele etthoko awe?

8 Nowe ahikhalana muxankiho mukina. Owo aahaana waakhapelela amwaarawe ni anaawe. Ohinatthi orwa munamukhaya, atthu otheene, omuhela muhina Nowe, yaanivara muteko vanceene wira ephwanye eyoolya. (Maphattuwelo 5:28, 29) Masi Nowe kheemerenrye wira okhapelela etthoko awe ekhale etthu yoopacerya mookumini mwawe. Etthu yoopacerya mookumini mwawe waari omurumeela Yehova. Nnaamwi Nowe aaluttuweliwe oteka ekalawa mwa iyaakha 40 wala 50, owo aanivikaniha omuupuwelela Yehova. Nave-tho nuumala Mutaaseke, owo aahivikaniha opaka eyo mwa iyaakha 350. (Maphattuwelo 9:28) Nowe aari ntakiheryo nooloka na waamini ni wiiwelela!

9, 10. (a) Ninrowa otakiha sai waamini ni wiiwelela wa Nowe? (b) Nikupaliki exeeni akhala wira noolakela wiiwelela malamulo a Muluku?

9 Ninrowa otakiha sai waamini ni wiiwelela wa Nowe? Ninnipaka eyo vaavo nimpaka ahu itthu sinimusivela Yehova ni onyokha itthu sinimunanara. Nave-tho ninnipaka eyo vaavo ninkhootta ahu wiirela mpantta olumwenku ola wa Satana ni omuhela Yehova nipuro noopacerya mookumini mwahu. (Matheyo 6:33; Yohani 15:19) Ti nthowa naya olumwenku ola wa Satana onninyokha aya. Mwa ntakiheryo mwaha wa olakela wiiwelela malamulo a Muluku voohimya sa orupihana ni othelana, atthu akina pooti ohimyaka itthu soowoothiwa voohimya sa hiyo mutelevisauni, muraadioni ni munternetini. (Mmusome Malakhiya 3:17, 18.) Ntoko Nowe, hiyo khaninwoova atthu. Nimmoova Yehova paahi, niire so, nimmuttittimiha yoowo paahi ni khanimphavela omunyoonyiha, okhala wira ninnisuwela wira owo paahi toniwerya onivaha okumi woohimala.​—Luka 12:4, 5.

10 Mwiikoheke so: ‘Kinoovikaniha opaka itthu sinimusivela Muluku, hata akina akitheyaka wala okinyohola? Kinnikupali wira Yehova onookikhaliherya okhapelela etthoko aka, nnaamwi mahiku ala vahikhweyaka?’ Mwamuroromela Yehova ni omwiiwelela, ntoko iirale awe Nowe, nto mukupaliki wira Yehova onimookhapelelani.—aFilipi 4:6, 7

DANIYELI AARI OOWAAMINI NI OOWIIWELELA NNAAMWI AAKHALA MUTTETTHE WOOTAKHALA

11. Mixankiho xeeni Daniyeli ni apatthani awe araru yaarina aya oBabilonia? (Nwehe elatarato yoopacerya.)

11 Mixankiho xeeni aarina awe Daniyeli? Daniyeli aahivariwa, aahiroihiwa oBabilonia, weiwo wahaareere amuluku eethiru ni onamminepani. Atthu anceene yanaanyokha aYuda ni yaanaaveha awo vamosa ni Muluku aya Yehova. (Esalimo 137:1, 3) Tthiri eyo yaaninwereya Daniyeli ni aYuda akina yamphenta Yehova! Nave atthu anceene yaaninweha-weha Daniyeli hoothe ni apatthani awe araru, Hananiya, Misayeli ni Azariya, mwaha woowi awosa yaarowa wiixuttihiwa ovara saana muteko wira emurumeeleke mwene a oBabilonia. Awo yaahaana olyaaka yoolya ya mwene, yeeyo yaahela muhina inama saakhoottihiwa ni nlamulo na Yehova. Masi Daniyeli khaatthunne omutthekela Yehova olyaaka eyoolya ya mwene.​—Daniyeli 1:5-8, 14-17.

12. (a) Daniyeli aari, mutthu a mukhalelo xeeni? (b) Yehova aamuthokorerya sai Daniyeli?

12 Daniyeli aahikhalana muxankiho mukina, yoowo woopaceryani waakhala ntoko wookhweya. Okhala wira owo aari mutthu a miruku, nto mwene aahinvaha iparakha sinceene. (Daniyeli 1:19, 20) Hata vari siiso, Daniyeli khuupuwela wira miruku sawe saari sooloka waavikana atthu akina. Aahivikaniha wiiyeviha. Aamakela ohimya wira Yehova tanvaha osuwela aarina awe. (Daniyeli 2:30) Muupuwele ela: Yehova onnimuromola Daniyeli vamosa ni Nowe ni Yobi, okhala matakiheryo ooloka anireerela otthara. Okathi ole, Nowe ni Yobi yiira amurumenle ene Yehova moororomeleya okumi aya wotheene, masi Daniyeli nlelo aari mmiravo. Tthiri Yehova aanimuroromela Daniyeli! Nto khaamuroromenle mahala, maana Daniyeli aahikhala oororomeleya okumi awe wotheene. Okathi Daniyeli aarina awe iyaakha 100, nlaikha na Muluku naahilavula ni Daniyeli moolumo ala ooreera: “Nyuwo Daniyeli, Muluku onnophentani”.​—Daniyeli 10:11.

13. Nthowa xeeni nimosa woonasa wene naamwiirinhe Yehova omukhaliherya Daniyeli ophwanya okhulupale?

13 Okhaliheriwaka ni Yehova, Daniyeli aahikhala mukhulupale momweneni wa oBabilonia ni wa oMedo-Persia. (Daniyeli 1:21; 6:1, 2) Woonasa wene Yehova aahimukhaliherya Daniyeli wira owerye waakhaliherya atthu a nloko nawe, ntoko Yosefe iirale awe wEjiitu ni Estheri ni Mardokeyo, oPersia. * (Nwehe enoota.) (Daniyeli 2:48) Tthiri Ezekiyeli ni aYuda akina yaavariwe oBabilonia yaahihakalala vanceene oweha moota Yehova aamurumenle awe Daniyeli wira aakhaliherye. Nave-tho eyo yahaalipiha vanceene!

Ntoko Daniyeli, hiyo nnookhalana efaita vamaithoni va Yehova navikaniha ororomeleya (Nwehe ittima 14, 15)

14, 15. (a) Makhalelo ahu anlikana sai ni a Daniyeli? (b) Exeeni anamuyari akhanle aya oowiixutta ni anamuyari awe Daniyeli?

14 Ninrowa otakiha sai waamini ni wiiwelela wa Daniyeli? Olumwenku ola woosareya orupihana woohiloka ni okokhorela weethiru. Atthu anceene annivara miteko sa Babilonia Muulupale, yoowo ori mutthenkeso wa olumwenku wotheene wa etiini yoowootha, ni onihimmwa mBiibiliyani okhala “empa y’arumeyi a Satana”. (Wisupulula 18:2) Masi hiyo nri ntoko anamurwa moolumwenkuni-mu. Mwaha wa vaavo, atthu anniweha wira ti noovirikana ni anamunceene, nto akina anninitheya wala oniveeha. (Marko 13:13) Masi, nihaana otepaka omwaattamela Yehova, ntoko iirale awe Daniyeli. Nakhala atthu oowiiyeviha, omuroromela Yehova ni omwiiwelela, nave-tho onoonithokorerya okhala atthu ooloka.​—Hagayo 2:7.

15 Anamuyari anoowerya wiixutta etthu ni anamuyari awe Daniyeli. Okathi Daniyeli aari awe mmiravo mwaamukhaani oYuda, anamunceene yaari ootakhala. Hata vari siiso, owo aanimphenta Yehova. Niireke eyo yiiraneyale mekhayaru? Nnaari. Anamuyari awe yaahimwiixuttiha voohimya sa Yehova. (Miruku 22:6) Hata nsina na Daniyeli, nenlo nintaphulela “Muluku Tori Mphuki Aka”, nnooniherya wira anamuyari awe yaanimphenta Yehova. (Daniyeli 1:6) Tivonto, anamuyari ahaana opixa murima okathi aniwiixuttiha aya anaaya omusuwela Yehova. Muhooceye. (aÉfeso 6:4) Mwaavekeleleke, ni nvekeleke vamosa naawo. Mwiimananihe owiixuttiha osiveliwa itthu sinimusivela Yehova, nto owo onrowa woovahani mareeliho manceene.—Esalimo 37:5.

YOBI AARI OOROROMELEYA NI OOWIIWELELA OKATHI WOREERA NI WOOXANKIHA

16, 17. Mixankiho xeeni samphwannye Yobi?

16 Mixankiho xeeni aarina awe Yobi? Yobi yaahimukhumelela marukunuxo maalupale mookumini mwawe. Woopaceryani, Yobi aari “mutokwene mulupalexa wavikana atthu othene a ilapo s’onikhuma nsuwa”. (Yobi 1:3) Owo aari thaaciri, oovuwa ni aanittittimihiwa vanceene. (Yobi 29:7-16) Masi, Yobi khuupuwela wira aari oolokaxa waavikana akina, nnakhala khuupuwela wira khaatthuneya omukupaliki Muluku. Ninnisuwela eyo, maana Yehova aahimuhimya okhala ‘murumeyi awe’, ni aahihimya so: “[Owo] mutthu òrera murima ni naxariya, òmuttittimiha Muluku ni òkhotta sotakhala”.​—Yobi 1:8.

17 Masi mootutuxerya, okumi wa Yobi waahiturukeya vanceene. Owo aahiyeleela mihakhu sawe sotheene ni aahiriipiwa murima vanceene, khiyaphavela okhwa. Vano ninnisuwela wira Satana taakumiherya mixankiho sa Yobi. Satana aahootha ohimyaka wira Yobi aamurumeela Yehova mwaha wa mihakhu sawe. (Mmusome Yobi 1:9, 10.) Yehova khiyaamusivenle etthu eyo. Nto aarowa opaka exeeni wira ooniherye wira Satana nawoothe muulupale? Aahinvaha eparakha Yobi wira ooniherye ororomeleya wawe wa Yehova ni wira onnimphenta ni murima awe wotheene.

18. (a) Etthu xeeni enitepa woosivelani voohimya sa Yobi? (b) Moota Yehova aamuthokorenrye awe Yobi, onniixuttiha exeeni?

18 Orumeelaka olavilavi, Satana aahithipelela omukumiherya mixankiho Yobi ni ahimwiiriha wuupuwelaka wira mixankiho sawe saakumiheriwa ni Muluku. (Yobi 1:13-21) Nuumala-vo, alopwana araru yaipaka okhala apatthani a Yobi, yaahimootherya itthu sinceene sootakhala. Yaahimmye wira owo aari mutakhali, nto Muluku ammuhukhumu. (Yobi 2:11; 22:1, 5-10) Hata vari siiso, Yobi khaahiyale okhala oororomeleya wa Yehova, nnaamwi ikwaha sikina aalavunle itthu soohikhalela. (Yobi 6:1-3) Masi Yehova aanisuwela wira Yobi aalavula itthu iyo mwaha woowi aahitepa oriipiwa murima ni aanoona owereya. Yehova aahiweha wira Yobi khaahiyale omuroromela wawe, nnaamwi Satana aamuhasula vanceene Yobi. Nuuvira mixankiho sa Yobi, Yehova aahincererya vanli itthu sotheene Yobi aarina awe ni aahikhala-tho mwa iyaakha 140. (Yakobo 5:11) Iyaakha iyo sotheene, Yobi aanimurumeela Muluku ni murima awe wotheene. Ninsuwela sai? Mwaha woowi, yoolepa ya Ezekiyeli 14:14, yeeyo eri yoolepa yuulupale ya mwaha ola, yaalempwale sivinre ene iyaakha sinceene nuumala Yobi okhwa.

19, 20. (a) Ninrowa otakiha sai waamini ni wiiwelela wa Yobi? (b) Ninrowa owooniherya sai othunku annihu, ntoko oniira awe Yehova?

19 Ninrowa otakiha sai waamini ni wiiwelela wa Yobi? Hata itthu sineettelaka saana wala nnaari, nihaana omuhela Yehova nipuro noopacerya mookumini mwahu. Nimuroromeleke ni omwiiwelela ni murima ahu wotheene. Nookhalana mathowa manceene anniiriha opaka eyo onvikana Yobi. Muupuwele itthu ninsuwela ahu olelo-va. Hiyo, ninnimusuwela saana Satana ni olavilavi awe. (2 aKorinto 2:11) Biibiliya, ohela muhina eliivuru ya Yobi, sinninsuweliha nthowa naya Muluku oneemererya awe wira nihaaweke. Eprofesiya ya Daniyeli enninsuweliha wira Omwene wa Muluku wookhala tthiri ni onihooleliwa ni Yesu Kristu. (Daniyeli 7:13, 14) Ninnisuwela-tho wira, moohipisa Omwene owo onrowa olamulelaka elapo yotheene ni onrowa omaliha ohaawa.

20 Itthu simwiiranenle Yobi sinniniixuttiha wira nihaana owoonelaka othunku annihu anihaawa. Mwaha wa ohaawa, ikwaha sikina awo pooti olavulaka itthu soohikhalela, ntoko iirale awe Yobi. (Musuweli 7:7) Masi nihooneke wira anna awo khakhanle saana. Ohiya-vo, nihaana owoonela othunku ni waalevelela mwaha wa makhalelo aya. Niira siiso, ninrowa omutakihaka Tiithi ihu, Yehova, yoowo ori oophenta ni oomoriwa ikharari.​—Esalimo 103:8.

YEHOVA “ONIMOLIPIHANI”

21. Itthu saamukhumelenle Nowe, Daniyeli ni Yobi sinivarihana sai ni moolumo a 1 Pedru 5:10?

21 Nowe, Daniyeli ni Yobi, khula mmosa aakhala okathi woovirikana ni yaarina makhalelo oovirikana. Masi otheene aya yaahivilela mixankiho saaphwanya. Itthu siwiiranenle sinnuupuxerya ele murummwa Pedru ohimmye awe oriki: “Sohawa iya sinkhala vakhani: Muluku, mwanene eparakha yothene . . . Owo onimorerihani, onimokhaliheryani, onimovahani nthiti”.​—1 Pedru 5:10.

22. Ninrowa wiixutta exeeni mwaha onittharelana?

22 Moolumo a 1 Pedru 5:10 annivareleya muteko olelo-va. Yehova onniniroromeliha wira onoovikaniha waalipiha arumeyi awe. Tthiri otheene ahu ninniphavela wira Yehova onikhaliheryeke wira nikhaleke oororomeleya. Tivonto, nihaana otakiha waamini ni wiiwelela wa Nowe, Daniyeli ni Yobi. Mwaha onittharelana, ninrowa oweha wira alopwana ala yaahiwerya okhala oororomeleya mwaha woowi yaanimusuwela saana Yehova. Awo yaaniwerya ‘wiwexexa sothene’ Muluku aavekela awe. (Miruku 28:5) Hiyo-tho pooti owerya opaka eyo.

^ etti. 2 Ezekiyeli aaroihiwe oBabilonia mwaakha wa 617 ohinattthi oyariwa Kristu. Owo aalempe masu aniphwanyaneya Ezekiyeli 8:1–19:14, ‘eyakha yanethanu na mosa’, nuumala orowaniwa elapo ele, eyo piiyo, eyaakha ya 612.

^ etti. 5 Lameki, tiithi awe Nowe, aanimwaamini Muluku, masi aakhwiiye iyaakha thanu ohinatthi okhumelela Mutaaseke. Akhala wira amamawe Nowe vamosa ni axihima awe yaari akumi okathi Mutaaseke aapacenrye awe, weeso atthu awo khiyooponwe.

^ etti. 13 Woonasa wene, Yehova aahipaka etthu emosaru ni Ananiya, Misayeli ni Azariya, wira yaakhaliherye aYuda.​—Daniyeli 2:49.