Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MWAHA ONITHOKORERIWA 43

Ankhili Annikhuwela

Ankhili Annikhuwela

“Osuwela onnikhuwela mphironi: ankhili annirunya vapuwani”. — MIR. 1:20.

NSIPO 88 Mukiixuttihe Iphiro Sanyu

ELE NINROWA AHU WIIXUTTA *

1. Olelo-va, anamunceene aniwoonela sai ankhili a mBiibiliyani? (Miruku 1:20, 21)

 ILAPO sinceene anamalaleerya moohakalala annaakawela atthu iliivuru sahu. Niireke mootoko olaleerya mwa enamuna eyo? Vakhala wira mootoko, woonasa wene nyuwo mwaahuupuwela moolumo ari eliivuru ya Miruku yaawo anihimya wira ankhili aahiiso osuwela onnikhuwela mphironi wira atthu awiriyane. (Musome Miruku 1:20, 21.) Okathi nimmusoma ahu Biibiliya ni iliivuru sahu sinimutthokiherya Biibiliya, ninniphwanya ‘osuwela weekekhai’, eyo piiyo, ankhili a Yehova. Nave ti etthu anamunceene anireerela aya okhalana wira aphwanye okumi woohimala. Ninnihakalala okathi nnaaweha ahu atthu yaakhelaka iliivuru sahu. Masi atthu akina annikhootta wiiwa ele Biibiliya onihimya awe. Nave akina anninitheya maana anuupuwela wira Biibiliya eliivuru ya khalai. Nave-tho atthu akina annivaanyiha ele Biibiliya oniixuttiha awe voohimya sa mweettelo wooloka, ahimyaka wira ale anitthara malakiheryo awo tootakhala murima ni aniixoona okhala a faita waavikana atthu akina. Hata vari siiso, Yehova onnaavaha ankhili atthu ootheene ni onipaka eyo mwa niphento.

2. Ninrowa waaphwanya woowi ankhili a ekeekhai, masi exeeni atthu anceene anithanla aya opaka?

2 Olelo-va, Yehova onnirumeela Nuulumo nawe Biibiliya wira onivahe ankhili a ekeekhai. Tthiri anamunceene aakhalana Biibiliya. Ankhi iliivuru sahu sinimutthokiherya Biibiliya? Okhala wira ninnireelihiwa ni Yehova, iliivuru iyo sinimutthokiherya Biibiliya sinniphwanyaneya mattaava anivikana 1.000. Nave atthu anisoma iliivuru iyo ni aneettela ele sinhimya aya anniphwanya mareeliho manceene. Masi atthu anceene khaniphavela waawiriyana ankhili eekeekhai. Okathi anipaka aya soothanla saya awo anitthara murima aya aahiiso muupuwelo wa atthu akina. Nave atthu akina khannittittimiha ni annininyokha mwaha wootthara ele Biibiliya onihimya awe. Nto mwaha ola nnooweha etthu eniwiiriha anamunceene wuupuwelaka siiso. Masi wanipacerya ninrowa oweha moota nikhanle ahu oowaaphwanya ankhili anikhuma wa Yehova.

OSUWELA WA YEHOVA ONNINIPHWANYIHA ANKHILI

3. Nnooniherya sai wira naatthu a ankhili?

3 Biibiliya onihimya wira: “Maphattuwelo a miruku, wattittimiha Apwiya: maphattuwelo òsuwela, òwiwelela Apwiya”. (Mir. 9:10) Okhala mutthu a ankhili onihela muhina orumeela itthu ninsuwela ahu wira nipake soothanla sooloka. Masi ninnooniherya okhala atthu ankhili okathi ‘ninwiiwelela ahu Apwiya Yehova’, niire so, okathi nimphavela ahu osuwela moota Yehova onuupuwela awe nihinatthi opaka soothanla suulupale. Nnoowerya opaka eyo nimusomaka Biibiliya ni iliivuru sinimutthokiherya Biibiliya. Niira siiso nnimooniherya okhalana ankhili eekeekhai. — Mir. 2:5-7.

4. Xeeni ninhimya ahu wira Yehova paahi tokhanle oonivaha osuwela weekeekhai?

4 Yehova paahi tokhanle oonivaha ankhili a ekeekhai. (aRom. 16:27) Mwaha wa xeeni? Yoopacerya, okhala wira Yehova Mpattuxa ni onnisuwela itthu sootheene opattunxe awe. (Esal. 104:24) Ya nenli, itthu sootheene Yehova onipaka awe onnooniherya wira owo mutthu a miruku. (aRom. 11:33) Ya neeraru, mutthu oneettela miruku sa Yehova onniphwanya mareeliho. (Mir. 2:10-12) Naaphavela aka okhalana ankhili a ekeekhai, nihaana weemererya ikeekhai sa mBiibiliyani ni weemererya wira seettiheke mweettelo ahu ni soothanla sahu.

5. Exeeni eniiraneya okathi atthu anceene anikhootta aya waatthara ankhili a Yehova?

5 Anamunceene nnaalaleerya ahu annikupali wira soopattuxiwa sa valaponi ti sooreera ni sooloka. Masi khanikupali wira ookhala Mpattuxa ni anuupuwela wira itthu siroothatuwa. Nave akina annikupali wira Muluku ookhala, masi anihimya wira malakiheryo a mBiibiliyani ta khalai nave anathanla opaka itthu sinaasivela. Nto exeeni enikhumelela? Niireke mwaha wa atthu weettelaka murima aya ohiya miruku sa Muluku, eyo enooniherya wira makhalelo a mulaponi aaloka? Niireke awo aaphwanya ohakalala ni nlipelelo neekeekhai na muhoolo? Vakhala wira nnowehaka moota makhalelo a olumwenku ola ari aya, enooniiriha wuupuwelela moolumo anihimya so: “Osuwela n’ankhili ni miruku khasintekeliwa etthu, Apwiya ehijaliwé”. (Mir. 21:30) Moolumo awo aanniniiriha ohihiya ophavelasa miruku sa Yehova! Masi mooriipiha murima, atthu anceene khanuupuwela siiso. Mwaha wa xeeni?

XEENI ATTHU ANCEENE ANAAKHOOTTA AYA ANKHILI A EKEEKHAI?

6. Moovarihana ni Miruku 1:22-25, aatthu xeeni anikhootta owiiwa ankhili a ekeekhai?

6 Anamunceene annikhootta waawiriyana ankhili eekeekhai, okathi ankhili awo ‘anikhuwela aya mphironi’. Ntoko Biibiliya onihimya awe, aakhala atthu a ikrupu tthaaru anikhootta owiiwelela ankhili awo: “atthu oohisuwela”, “atthu ooveeha” ni “alolo”. (Musome Miruku 1:22-25. *) Vano nrowe nithokorerye itthu siniwiiriha atthu awo waakhoottaka ankhili a Muluku ni etthu nikhanle ahu oopaka wira nihaatakihe.

7. Exeeni eniwiiriha anamunceene okhala “atthu oohisuwela”?

7 Ekrupu yoopacerya: “atthu oohisuwela”. Awo atthu yaale anikupali khula etthu anileeliwa aya aahiiso oowaakuva owokeya. (Mir. 14:15) Ikwaha sinceene ninlaleerya ahu ninnaaphwanya atthu siiso. Mwa ntakiheryo, nkahaya nwuupuwele atthu imilyau sinceene aniwokiwa ni ahooleli a itiini ni a ipoliitika. Atthu akina anninanariwa vanceene okathi anisuwela aya wira ahootothiwa ni ahooleli awo. Masi atthu anihimmwa ni Miruku 1:22, khaniphavela ohiya mukhalelo aya wala khaniphavela wiixutta ekeekhai. (Yer. 5:31) Nto atthu awo, sinnaasivela opaka itthu aniphavela aya ni khaniphavela wiixutta ele Biibiliya onihimya awe aahiiso wiiwelela malamulo awe. Anamunceene anuupuwela ntoko muthiyana mmosa oneettela etiini a oQuebec, oCanada, yoowo amuleelale murokora mmosa okathi aalaleerya awe, ohimyaka so: “Akhala wira ahooleli ahu a etiini aaniwoka, awo tarina nthowa”. Tthiri hiyo khanimphavela waatakiha atthu awo ahiniphavela ohiya okhala alolo. — Mir. 1:32; 27:12.

8. Exeeni enrowa onikhaliherya okhalana muupuwelo ntoko wa atthu aalupale?

8 Aakhala mathowa animwiiriha Biibiliya onitumereryaka ‘wuupuwelaka ntoko atthu aalupale’. (1 aKor. 14:20) Nnoowerya okhalana muupuwelo ntoko atthu aalupale vakhala wira nnoovarihela muteko malakiheryo anikhuma mBiibiliyani mookumini mwahu. Vakhaani-vakhaani, okathi nintthara ahu malakiheryo awo, anoonikhaliherya osyaka mixankiho ni opaka soothanla sooloka. Tthiri ti vooloka wuupuwelela soothanla sootheene nimpaka ahu. Mwa ntakiheryo, akhala wira mpacenrye khalai osomihiwa Biibiliya ni Anamoona a Yehova, ni munnirowela mithukumano sootheene okhuma khalai, vaamureerela wiikoha etthu eniwiirihani ohiivahererya wa Yehova ni opatisiwa. Nave, akhala wira noopatisiwa, niireke ninniimananiha wira nikhale anamalaleerya ni alipa-oowiixuttiha ooloka? Niireke soothanla nimpaka ahu sinnooniherya wira sinnivarihana ni malakiheryo a mBiibiliyani? Niireke ninnooniherya mikhalelo sooloka okathi anna ahinnithokorerya aya saana? Akhala wira yookhala etthu nnoona ahu wira nihaana olokiherya, nihaana wiiwelela soowiixuttiha sa Yehova. Maana ‘sinnaavaha miruku atthu oowiiyeviha aahiiso alolo’. — Esal. 19:8.

9. “Atthu ooveeha” anooniherya sai wira annikhootta miruku sa Yehova?

9 Ekrupu ya nenli enikhootta owiiwelela ankhili a Muluku ti: “atthu ooveeha”. Ikwaha sikina ninnaaphwanya atthu awo okathi ninlaleerya ahu. Awo waasivela waaveeha atthu akina. (Esal. 123:4) Biibiliya aahihimya vahinatthi wira mahiku ookiserya, yaamukhala atthu ooveeha. (2 Ped. 3:3, 4) Ntoko siisaale axitthepa awe Lothi, yaakhoottale aya wiiwelela olopola wa Muluku, atthu akina olelo-va annikhootta onwiriyana Muluku. (Maph. 19:14) Nave anamunceene annaaveeha atthu yaale aniiwelela ele Biibiliya onihimya awe. Awo annipaka eyo okhala wira aneettihiwa ni “makhalelo aya ootakhala”, yaawo ahinimusivela Muluku”. (Yuda 7, 17, 18) Biibiliya onnaalikanyiha atthu awo ooveeha ni anamavirikanya aahiiso ni ale anikhootta omwiiwelela Yehova.

10. Moovarihana ni Esalimo 1:1, exeeni nikhanle ahu oopaka wira nihaataane ni atthu ooveeha?

10 Naahikhalane ephoole, hiyo pooti waatakihaka atthu ooveeha. Nto wira eyo ehiiniiranele, nihaana opaka exeeni? Etthu nikhanle ahu oopaka ori ohaataana ni atthu awo. (Musome Esalimo 1:1.) Nto eyo anitaphulela ohiwiriyana ni ohisoma itthu anilaleya aya anamavirikanya. Exeeni yaarowa wiiraneya vaakhanle wira nampacerya waanyiherya ni ohoverya malakiheryo nnaakhela ahu wa Yehova ni mutthenkeso awe? Wira eyo ehiniiraneele nihaana wiikoha so: ‘Kiireke kinnivaanyiha okathi nnaakhela ahu malakiheryo a niinaano, aahiiso enamuna yoowiiwexexa ya niinaano? Kiireke kinniwehexexa soovonya sa a anna anihoolela mmutthenkesoni mwa Yehova?’ Akhala wira eyo enooniiraneela, nihaana olokiherya muupuwelo ahu moowaakuveya. Nto niira siiso, Yehova onoohakalala vanceene.—Mir. 3:34, 35.

11. “Alolo’’ anoonela sai malamulo a Yehova?

11 Ekrupu ya neeraru ya atthu anikhootta waawiriyana ankhili a Yehova “alolo”. Awo annihimya okhala alolo maana annikhootta okhala moovarihana ni malamulo a Muluku. Atthu awo annoona okhala vooreera otthara mweettelo aya. (Mir. 12:15) Nto mwaha wa opaka eyo, awo annimukhootta Yehova, yoowo okhanle Mwaneene osuwela. (Esal. 53:2) Okathi ninlaleerya ahu, awo anninivaanyiha vanceene mwaha wa otthara malamulo a mBiibiliyani. Masi atthu awo, kharina etthu yooloka wira anivahe. Biibiliya onihimya so: “Mulolo khanwerya wiwa miruku s’ankhili: tivó amàleke mmuthukumanoni munlamuliwa”. (Mir. 24:7) Nto yoolepa ela, enooniherya wira alolo, khaniwerya onivaha miruku sooloka. Ti nthowa naya Yehova onnilopola awe wira ‘nimuhuluwe mulolo’. — Mir. 14:7.

12. Exeeni enrowa onikhaliherya ohikhala ntoko alolo?

12 Moovirikana ni atthu ale anikhootta miruku sooloka sa Muluku, hiyo ninniphenta itthu onihimya awe okhala sooloka ohela muhina malamulo awe. Okathi ninweha ahu ovirikana wa makhalelo a atthu ale ahinimphenta Yehova ni ale animphenta, eyo enniniiriha olipiha ophenta wahu itthu sooloka. Nwehe mixankiho sinaaphwanya ale anikhootta owiiwelela ankhili a Muluku. Nuumala-vo muupuwelele moota okumi anyu ori aya wooloka mwaha woomwiiwelela Yehova. — Esal. 32:8, 10.

13. Niireke Yehova onninikhanyererya owiiwelela ankhili awe?

13 Yehova onnaavaha ankhili awe atthu ootheene, masi khonimukhanyererya mutthu oweemererya. Nave onnihimya mixankiho sinikhumelela akhala wira khannaawiriyana ankhili awo. (Mir. 1:29-32) Nto ale anikhootta omwiiwelela Yehova ‘anoohaawa mwaha wa itthu seiyo sithanlale aya’. Awo anoophwanya mixankiho sinceene mwaha wa mweettelo aya nto wanikisa waya anoopwetexiwa moohipisa. Moovirikana ni ale ahinimwiiwelela Yehova, Miruku 1:33 onnaaleiherya atthu ootheene anawiriyana ni oweettela ankhili a Yehova, ohimyaka so: “Ale anikìwa anokhala ni murettele: anophwanya witthyala, ahòvaka etthu”.

ANKHILI A EKEEKHAI AANINIPHWANYIHA MIREERELO

Okathi ninvaha ahu ikomentaario omuthukumanoni, ninnilipiha waamini wahu (Nwehe ettima 15)

14-15. Exeeni nniixutta ahu ni yoolepa ya Miruku 4:23?

14 Oweettela ankhili a Muluku onniniphwanyiha mireerelo. Ntoko niwehale ahu, Yehova onnaavaha ankhili awe atthu ootheene. Mwa ntakiheryo, Yehova onninivaha ankhili ooloka yaawo anrowa onikhaliherya khula okathi. Vano nrowe nithokorerye matakiheryo maxexe.

15 Mukhapeleleke murima anyu. Biibiliya onihimya so: “Nwehererye mukhalelo wa mmurimani mwanyu: mukhalel’owo t’unkhumaya ekumi anyu”. (Mir. 4:23) Muupuweleke etthu mukhanle anyu oopaka wira nwerye okhapelela murima anyu. Okhala wene, wira nikhalane okumi wooloka nihaana opaka exersiisiu, olya saana ni osyaka soolya saarowa ohonona okumi ahu. Moolikanasa nihaana opaka etthu emosa-ru ni murima ahu wa nthoonyeryo. Nto nnoowerya opaka eyo nisomaka Nuulumo na Muluku khula nihiku, orowela mithukumano sootheene ni wiilokiherya wira niireleke mpantta. Nave nnoowerya okhapelela murima ahu vakhala wira nnoolaleerya mwa nthiti ni osyaka itthu saarowa ohonona waataana wahu ni Yehova. Ti nthowa naya ninreerela ahu osyaka khula etthu yaarowa ohonona muupuwelo ahu, ntoko matthekulelo anooniherya orupihana woohiloka ni apatthani oohiloka.

Otteeliwa murima ni itthu nirina ahu onoonikhaliherya okhalana moonelo wooloka (Nwehe ettima 16)

16. Miruku 23:4, 5, onnikhaliherya sai olelo-va?

16 Muhakalaleke ni itthu murina anyu. Biibiliya onninivaha miruku ohimyaka so: “Muhivelavelé mphavelaka mihakhu . . . Mwaphwanyakaru, sinorimela nananoru; tthiri musurukhu wakuva ovava, khutthyawela ottaiwene ntoko xaka”. (Mir. 23:4, 5) Tthiri musurukhu waakuva omala nto atthu anceene waakuva waapweteya mihakhu saya. Atthu anceene oothaaciri ni oohaawa annixanka aphavela aka okhalana musurukhu munceene. Nave atthu akina ikwaha sinceene annipaka itthu sinihonona nsina naya, etthoko aya ni okumi aya. (Mir. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Masi ankhili a Yehova anoonikhaliherya okhalana moonelo wooloka sa musurukhu. Nto eyo, enninikhaliherya osyaka okhala atthu oohiphiyeriwa. Nave nnookhalaka oohakalala ni otteeliwa murima ni itthu nirina ahu. — Mus. 7:12.

Wuupuwelela nihinatthi olavula, onoonikhaliherya ohaakumiherya mixankiho atthu akina ni moolumo ahu (Nwehe ettima 17)

17. Ninrowa owerya sai okhalana “nlumi na musuweli” ninromoliwa Miruku 12:18?

17 Muupuweleke muhinatthi olavula. Naahiivahe ephoole, pooti okumiherya mixankiho sinceene mwaha wa moolumo ahu. Biibiliya onihimya so: “Okakaruwa mwano tukuthi onvulaliha: nlumi na musuweli ninnivoliha makhwatta”. (Mir. 12:18) Ninnikumiherya murettele vaavo ninsyaka ahu omwarya-mwarya soovonya sa atthu akina. (Mir. 20:19) Wira moolumo ahu akhaleke oolipiha ohiya waakumiheryaka mixankiho atthu akina, murima ahu ohaana okhalana osuwela onikhuma mBiibiliyani. (Luka 6:45) Akhala wira nnimuupuwelelaka ele Biibiliya onihimya awe, moolumo ahu anookhalaka ntoko “maphattuwelo ànkhili” yaawo anaatteeliha murima atthu. — Mir. 18:4.

Otthara malakiheryo a mutthenkeso wa Yehova, anoonikhaliherya okhumela saana muteko ahu woolaleerya (Nwehe ettima 18)

18. Moota xeeni Miruku 24:6, onnikhaliherya awe okhumela saana muteko woolaleerya?

18 Mutthareke malakiheryo a mutthenkeso wa Yehova. Biibiliya onninivaha malakiheryo annikhaliherya okhumela saana mookumini mwahu. Mwa ntakiheryo, owo onihimya so: “Mwavenyá murowaka okhottoni, mupuwelexe sirinanyu wira: owerya okhottoni, wattana anamiruku”. (Mir. 24:6) Nkahaya nwehe moota yoolepa eyo enrowa aya onikhaliherya osuwela saana olaleerya ni wiixuttiha saana. Ohiya olaleerya mwa enamuna munoona anyu oreerela, munoonela sai otthara malakiheryo ninvahiwa ahu mmuthukumanoni? Myaha ni sowooniherya sinipakiwa mmitthukumanoni mmo sinniinikhaliherya, okhala wira sinipakiwa ni anna ni arokora anisuwela wiixuttiha. Mutthenkeso wa Yehova onninivaha malakiheryo, eyo piiyo, iliivuru sinimutthokiherya Biibiliya ni iviidiyu. Ikaruma iyo sinnaakhaliherya atthu omwiiwexexa saana Biibiliya. Niireke munnisuwela orumeela saana malakiheryo awo?

19. Nyuwo muniwoonela sai ankhili Yehova onnivaha awe? (Miruku 3:13-18)

19 Musome Miruku 3:13-18. Tthiri ninnixukhurela vanceene miruku nimphwanya ahu mBiibiliyani. Nto okumi ahu waarowa okhala sai nahaarina miruku iyo? Mwaha ola, nihuupuwelela matakiheryo a ankhili ni oovareleya muteko ari eliivuru ya Miruku. Yehova omurumeela aka Biibiliya ooruma olempwa miruku sooloka. Nto nimphavela ovarihela muteko miruku iyo mookumini mwahu mootheene. Anamunceene khanaavaha efaita ankhili anikhuma wa Muluku. Masi hiyo ninnikupali wira ankhili ‘annaavaha oreeriwa ale aniweettela’.

NSIPO 36 Nikhapeleleke Murima Ahu

^ Ankhili a Yehova aakhalana efaita yinceene ovikana itthu sootheene sa mulaponi. Mwaha ola nnooweha, ele eliivuru ya Miruku enihimya aya sa ankhili, niire so, ankhili anikhuwela mphironi. Nave nnooweha moota wookhalana ankhili a ekeekhai, etthu eniwiiriha atthu akina ohaawiriyana ankhili eekeekhai ni mireerelo nimphwanya ahu mwaha wa okhalana ankhili a ekeekhai.

^ Eversiikulu 22 (NWT): Mpakha silini, nyuwo atthu oohisuwela, munrowa anyu ophentaka ohisuwela? Mpakha silini, nyuwo atthu ooveeha onrowa aya woosivelakani oveeha? Mpakha silini nyuwo alolo, munrowa anyu onyokhaka osuwela?”