Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MWAHA ONITHOKORERIWA 16

Nwiriyane, Musuwele ni Mukhalaneke Othunku

Nwiriyane, Musuwele ni Mukhalaneke Othunku

“Muhimuthorihé mutthu muttharaka itthu sinòneya pahi: mwixutte olamula muttharaka exariya”.—YOH. 7:24.

NSIPO 101 Nimurumeeleke Yehova Mowiiwanana

ELE NINROWA AHU WIIXUTTA *

1. Ekeekhai xeeni ya mBiibiliyani voohimya sa Yehova ennimaaliha?

NIIREKE vaamoosivelani atthu woothokoreryani moovarihana ni nikhuli nanyu, makhalelo eerutthu anyu, owiitho wanyu, mwaari mutthu oorakama wala ookhuveya? Woonasa wene, nnaari. Ti voohakalaliha osuwela wira Yehova khonipaka eyo! Maana Yehova khonaaweha atthu ntoko apinaatamu anaaweha aya. Mwa ntakiheryo, okathi Samuweli aaweha awe anamwane a Yese, Samuweli khaawenhe ele Yehova aawenhe awe. Yehova aahimuleela Samuweli wira mwaana mmosa a Yese aarowa okhala mwene aIsarayeli. Mwaana xeeni? Okathi Samuweli anwenhe awe mwaana oopacerya oyariwa a Yese iihaniwa Eliyabi, Samuweli aahimmye so: “Vekekhai, ti yola othanliwe n’Apwiya”. Vaakhala ntoko wira Eliyabi aaniphwanela okhala mwene. “Vano Apwiya [Yehova] yahimuhimerya wira: Muhimoné orera owitho, nnákhala orekama wawe. Miyo nkimuthanlalé ola”. Eyo enniixuttiha exeeni? Yehova onnivikaniha oriki: “Atthu anona erutthu, masi Apwiya [Yehova] aniweha murima”.—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Moovarihana ni Yohani 7:24, xeeni vahinreerela aya waaphukela atthu moovarihana ni ele ninweha ahu paahi? Nvahe nlikanyiho.

2 Okhala wira na anatampi, otheene ahu ninnaakuvela waaphukela atthu akina moovarihana ni ele nnoona ahu. (Mmusome Yohani 7:24.) Khivaniweryaneya omusuwela oratteene mutthu moovarihana ni ele ninweha ahu paahi. Mwa ntakiheryo, nkahaya mmuupuwele meediku oosuwela vanceene ni okhumme khalai ovara muteko. Niireke onoomusuwela muretta mwaha wa onweha paahi? Nnaari. Owo ohaana onwiriyana oratteene vaavo onilavula awe makhalelo a okumi awe, moonelo ni muupuwelo awe, ni itthu sinooniherya eretta eninwereya. Woonasa wene, meediku owo pooti ompaka raio-X wira owehe mwerutthuni mwa muretta owo. Akhala wira meediku khonipaka eyo, pooti onvaha mirette sihinivarihana ni eretta eninwereya. Mwa enamuna emosaru, khaninwerya waasuwela anna ni arokora moovarihana ni ele ninweha ahu paahi aahiiso makhalelo aya oota. Nihaana wiimananiha oweha omutthu aya ni mikhalelo saya. Ekeekhai wira khaninwerya osoma mirima sa atthu akina, nto eyo enooniherya wira khaninwerya waasuwela oratteene atthu akina ntoko Yehova onaasuwela awe. Masi nihaana wiimananiha omutakiha Yehova. Moota xeeni?

3. Sowiiraneya siri mwaha ola, sinrowa onikhaliherya sai omutakiha Yehova?

3 Yehova onaathokorerya sai ale animukokhorela? Owo onnaawiriyana oratteene. Nave onnihela muhina makhalelo aya ni itthu sinaakhumelela. Nave-tho onniwoonela othunku. Nrowe niwehe moota Yehova aapanke awe eyo mookumini mwa Yona, Eliya, Hagari ni Lothi. Sowiiraneya iyo sinoonikhaliherya woona moota nikhanle ahu oomutakiha Yehova vaavo nnaathokorerya ahu anna ni arokora.

MWAAWIRIYANEKE ORATTEENE

4. Exeeni yaarowa oniiriha okhalana moonelo woohiloka voohimya sa Yona?

4 Okhala wira khaninsuwela itthu sotheene voohimya sa Yona, hiyo pooti wuupuwela wira Yona aari mutthu oohiroromeleya. Yehova aahimuleela mooluluwanya wira orowe oNiinive olaleya muhupi woophukela. Masi ohiya wiiwelela yooruma ele ya Yehova, Yona aahiwela ekalawa onarowa nipuro nikina “ottaiwene n’Apwiya” Yehova. (Yona 1:1-3) Mwaari mwa nyuwo, niireke mwaamunvaha eparakha Yona wira iiwelele yooruma ya Yehova? Woonasa wene nnaari. Masi Yehova aahoona wira vaanireerela onvaha Yona eparakha ekina.—Yona 3:1, 2.

5. Mmusome Yona 2:2, 310, onniixuttiha exeeni voohimya sa profeta Yona?

5 Nivekelo aapanke awe Yona, aahooniherya omutthu awe wekeekhai. (Mmusome Yona 2:2, 310.) Tthiri nivekelo nne, nivekelo nimosa a mavekelo Yona aapanke awe, ninnooniherya wira Yona khahiyo aari mutthu paahi aatthyanwe yoothanleliwa awe. Maana moolumo a Yona annooniherya wira aari mutthu oowiiyeviha, ooxukhuru ni aaniimananiha omwiiwelela Yehova. Yehova khaawehexexa soovonya sa Yona paahi. Ohiya opaka eyo, Yehova aahaakhula mavekelo a Yona ni khaamunyanyanle, maana aahivikaniha orumeela ntoko profeta!

Akhala wira ninnisuwela mikhalelo sa anna, nnoowerya owoonela othunku (Nwehe ettima 6) *

6. Xeeni vanireerela aya wiimananiha waawiriyana oratteene atthu akina?

6 Wira niwerye waawiriyana oratteene atthu akina, nihaana wiiyeviha ni opixa murima. Vannireerela wiimananiha opaka eyo, mwaha wa mathowa mararu. Noopacerya, khaninrowa waakuvelaka waaphukela aahiiso okhalana moonelo woohiloka voohimya sa atthu akina. Na nenli, nnoosuwela moonelo ni etthu ewiirinhe opaka etthu eyo ni owoonela othunku. Na neeraru, hiyo pooti omukhaliherya mutthu owo wiisuwela. Ikwaha sikina mutthu pooti ohisuwela moonelo awe mpakha ophiya okathi onrowa awe waaleela atthu akina. (Mir. 20:5) Mutokweene mmosa a wÁsia onihimya so: “Kinnuupuwela okathi kaalavunle aka kihinatthi wuupuwela. Ekwaha emosa kaahimuleela murokora mmosa wira aahaana ovaha ikomentaario sooloka mmithukumanoni. Muhoolo mwaya, kaahisuwela wira murokora ole vaanimuxankiha osoma ni aaniimananiha vanceene wira okomentari”. Eyo enooniherya wira khula mutokweene ohaana opacerya “wiwa” saana ohinatthi ovaha miruku!—Mir. 18:13.

7. Enamuna Yehova aamuthokorenrye awe Eliya enniixuttiha exeeni?

7 Anna ni arokora akina, vannaavila ohimya moonelo aya mwaha wa makhalelo aya, soolema, itthu saakhumelenle ni omutthu aya. Ninrowa waakhweiherya sai anna awo onitthukulela murima wira anileele moonelo aya? Muupuweleke enamuna Yehova aamuthokorenrye awe Eliya okathi aatthyawa awe wira ohiiviwe ni Yezabeli. Yaahivira mahiku wira Eliya omuleele Tiithi awe a wiirimu itthu sotheene uupuwela awe. Yehova aahinwiriyana oratteene. Moottharelana Yehova aahimulipiha Eliya ni aahinvaha muteko wootepa otthuneya. (1 Mam. 19:1-18) Mwa enamuna emosaru pooti ovira okathi wira anna ni arokora anileele ele eri vamurimani vaya. Nto okathi anipaka aya eyo nihaana wiimananiha osuwela moonelo aya. Nakhala wira nnoomutakiha Yehova naapixeryaka murima, awo anooniroromelaka. Nto okathi annileela aya moonelo aya, nihaana waawiriyana oratteene.

MWAASUWELEKE ORATTEENE ANNA NI AROKORA

8. Moovarihana ni Maphattuwelo 16:7-13, Yehova aamukhalihenrye sai Hagari?

8 Hagari yoowo aari epottha ya Sarai aahipaka itthu sa ololo nuumala okhala mwaara a Abrahamu. Okathi oonale awe wira oorupala, Hagari aahipacerya ohimuttittimiha Sarai yoowo ahaayara. Muxankiho ole waahinnuwa mpakha omwiiriha Sarai opacerya omuhasula Hagari. Eyo yaahimwiiriha Hagari otthyawa. (Maph. 16:4-6) Okhala wira na atthu oohimalela, hiyo pooti wuupuwelaka wira Hagari aari muthiyana ootakhala ni aaniphwanela ohukhummwa. Masi Yehova ahoona itthu sooloka sa Hagari. Nto aahiruma nlaikha. Okathi nlaikha namphwannye aya Hagari, naahimukhaliherya oturuka moonelo awe ni naahimureeliha. Hagari aahoona wira Yehova aanimukhapelela ni aanisuwela muxankiho awe. Eyo ti yaamwiirinhe Hagari omuhimya Yehova okhala “Muluku onòna” okhala wira “yowo ene okiwehale”.—Musome Maphattuwelo 16:7-13.

9. Xeeni Yehova aamureerenle awe murima Hagari?

9 Hagari aarina exeeni, Yehova oonale awe? Yehova aahoona itthu saamukhumelenle Hagari khalai ni aanisuwela mixankiho aavilenle awe. (Mir. 15:3) Hagari aari a wExiitu ni aakhala etthoko ya aHeberi. Niireke okathi mukina aanuupuwela wira aari a elapo ekina? Niireke aahaahiya amusi ni elapo aayariwe awe? Ohiya-vo, owo khahiyo aari muthiyana mmosa paahi a Abrahamu. Khalai, mulopwana aaneemereriwa waathela athiyana anceene. Masi eyo khahiyo yaari yoolakela ya Yehova. (Math. 19:4-6) Tivonto nihintikhina ahu naawehaka atthu anaathela athiyana anceene saakhumelelaka mixankiho ntoko onyoonyiheya ni ehace. Ekeekhai wira Yehova kheemererya Hagari ohimuttittimiha Sarai, masi Yehova aahimureerela murima Hagari mwaha woowi aanisuwela mikhalelo ni itthu saamukhumelenle Hagari khalai.

Mwaasuweleke oratteene anna ni arokora (Nwehe ittima 10-12) *

10. Ninrowa waasuwela sai oratteene anna ni arokora?

10 Nnoowerya omutakiha Yehova vaavo nniimananiha ahu osuwela moonelo wa anna ni arokora. Nto mwiimananiheke waasuwela saana anna ni arokora awo. Nave nvaaneleke ni anna ni arokora sihinatthi ni nuumala mithukumano, mulaleeryeke vamosa ni vaaweryaneyaka mwaalattuleke owannyu wira mulye vamosa. Opaka eyo, munimoona wira munna yoole muupuwela anyu wira omusivela muhakhu, onnisuwela owaakhela aletto, wala mutthu yoole ommakela opisa ophiya omuthukumanoni onnilupatthiwa. (Yobi 6:29) Tthiri ekeekhai wira khinimphavela wiihela muhina myaha sihinniira mpantta. (1 Tim. 5:13) Masi vannireerela osuwela itthu sinaakhumelela anna ni arokora. Maana opaka eyo, enoonikhaliherya waasuwela oratteene.

11. Xeeni vanireerela aya axitokweene waasuwela saana anna ni arokora?

11 Otepexa wene axitokweene ahaana osuwela makhalelo a anna ni arokora yaawo anaakhapelela aya. Nkahaya nwehe ntakiheryo na mutokweene a esirkwiitu oniihaniwa Artur. Nihiku nimosa Artur ni mutokweene mukina yaahirowa omuxukurya murokora mmosa aakhala ntoko wira toowuuliwa muru. Artur onihimya so: “Hiyo naahoona wira iyawe murokora ole aakhwiiye moohipisa nuumala othelana. Hata aarina mixankiho, murokora ole aahiimananiha waahuwa anaawe anli axithiyana mwekeekhaini, mpakha-va anaawe ale annimurumeela Yehova moororomeleya. Olelo-va murokora ole khonoona oratteene ni onniriipiwa murima. Hata vari siiso, omphenta wawe Yehova ni waamini wawe ti woolipa. Nto nahoona wira ntakiheryo na murokora ole ninniniixuttiha etthu yuulupale”. (aFil. 2:3) Tthiri mutokweene ole a esirkwiitu aatthara ntakiheryo na Yehova. Maana Yehova onnaasuwela arumeyi awe oororomeleya ni onnoona itthu sinaaxankiha. (Okhum. 3:7) Axitokweene anaasuwela oratteene anna ni arokora, anoowerya waakhaliherya okathi wooreerela.

12. Xeeni vaari aya vooloka murokora Yip Yee osuwela makhalelo a murokora a muloko awe?

12 Woonasa wene, ookhala munna aahiiso murokora munoona anyu wira onnoonyonyihani. Masi akhala wira munoophavelasa okathi wira mmusuwele oratteene, pooti wira munimoona mikhalelo sikina orina awe. Nkahaya nwehe ele ohimmye awe murokora oniihaniwa Yip Yee, yoowo onikhala wÁsia: “Murokora mmosa a muloko aka aamukhuwela okathi aalavula awe. Kuupuwela wira murokora ole khaarina mikhalelo sooloka. Masi nihiku nimosa kaalaleeryanaka, kaahoona wira aakhaliherya anamuyari awe otumiha ihopa omerkaatu. Nto aanikhuwela wira owiitthane makiliyenti”. Yip Yee onincererya so: “Kihoona wira kaaphavelaka waasuwela oratteene anna ni arokora, kihaana osuwela makhalelo aya ni mahuweliwo aya”. Ekeekhai wira vantthuneya wiimananiha wira naasuwele saana anna ni arokora. Akhala wira munootthara miruku sa mBiibiliyani soowi mutthukulelaneke murima, munrowa omutakihaka Yehova yoowo onaaphenta “atthu othene”.—1 Tim. 2:3, 4; 2 aKor. 6:11-13.

NWOONELEKE OTHUNKU

13. Ntoko onihimya awe Maphattuwelo 19:15, 16, malaikha yaapanke exeeni ni nthowa xeeni?

13 Okathi wootepexa oxankiha mookumini mwawe, Lothi aahipisa otthara malakiheryo a Yehova. Malaikha manli yaamuxukunrye Lothi yaahimuleela wira aahaana okhuma ni emusi awe oSodoma. Mwaha wa xeeni? Malaikha ale yaahimmye wira: “Hiyo ninrowa opwexakasa [opwetexa] mittetthe iya sothene”. (Maph. 19:12, 13) Voosiisu nihiku naattharelana, Lothi ni emusi awe nlelo yaari vate. Nto malaikha ale yaahitthikela waalopola. Masi, “Lothi anipisa”. Hiyo pooti wuupuwelaka wira Lothi aari mutthu ahaavaha efaita ele Yehova aamulenle awe ni khaiwelela. Masi Yehova khaahiyale omananiha omoopola. Okhala wira Yehova aanimoonela othunku, aahiruma malaikha ale onvarela ntata ni waakumiherya oota wa epooma ele.—Musome Maphattuwelo 19:15, 16.

14. Exeeni yaamwiirinhe Yehova omoonela othunku Lothi?

14 Sookhala itthu sinceene saamwiirinhe Yehova omoonela othunku Lothi. Pooti wira Lothi aaniwoova vanceene atthu yaakhala ota wa epooma ele. Nave saahikhala itthu sikina sootakhala. Woonasa wene, Lothi aanisuwela wira mamwene manli yaahimorela mweehimeni aahiiso makhuku yaari mapuro ale. (Maph. 14:8-12) Okhala wira aari mulopwana oothela ni aahikhalana anamwane, pooti wira aanixanka ni emusi awe. Ohiya-vo, Lothi aari thaaciri, nto woonasa wene aahikhalana empa yooreera oSodoma. (Maph. 13:5, 6) Ekeekhai wira itthu iyo khisaakhanle oomwiiriha Lothi ohimwiiwelela Yehova. Masi khahiyo wira Yehova aaweha soovonya sa Lothi paahi, maana animoona okhala “naxariya”.—2 Ped. 2:7, 8.

Vaavo nniimananiha ahu waawiriyana oratteene anna ni arokora nnoosuwela mikhalelo saya ni owoonela othunku (Nwehe ittima 15-16) *

15. Ohiya omakela waaphukela atthu mwaha wa etthu anipaka aya nihaana opaka exeeni?

15 Ohiya omakela waaphukela atthu mwaha wa etthu anipaka aya, mwiimananiheke osuwela moonelo aya. Eyo ti etthu murokora oniihaniwa Veronica onikhala wEuropa iimananiha awe opaka. Owo onihimya so: “Murokora mmosa aakhala ntoko wira khaaxeleliwa saana. Owo aamakela okhala mekhawe. Okathi mukina kanimoova omukoha ihaali. Masi kaahuupuwela so: ‘Kaari mwa murokora ole, kamphavela okhalana mpatthani’. Nto kaahilakela omukoha moonelo awe. Owo aahikitthukulela murima awe! Olelo-va kinnisuwela oratteene makhalelo awe”.

16. Ovekela onnikhaliherya sai okhalana othunku?

16 Mutthu onnisuwela oratteene ti Yehova paahi. (Mir. 15:11) Tivonto munvekeleke wira ookhaliheryeni waathokorerya atthu ntoko onaathokorerya awe. Nave munvekeleke Yehova wookhaliheryani okhala mutthu a othunku. Nivekelo naahimukhaliherya murokora Anzhela owoonela othunku anna ni arokora. Masi muloko awe Anzhela aahikhala murokora mmosa aahiiwanana awe. Owo onihimya so: “Vaamukikhweela omorela muraakho wa omakela omulavula moohiloka murokora ole ni omusyaka. Masi kaahinvekela Yehova wira okikhaliherye osuwela makhalelo a murokora ole”. Niireke Yehova aahaakhula mavekelo a Anzhela? Owo onaakhula so: “Naahikhuma vamosa orowa olaleerya, nuumala-vo naahiviriha iwoora sinceene nivaanelaka. Okathi kanwiriyana aka kaanimoonela othunku. Vano kinnimphenta vanceene murokora ole ni kinimwiimananihaka omukhaliherya”.

17. Otheene ahu nihaana opaka exeeni?

17 Muhimuthanleke munna aahiiso murokora munrowa anyu omoonela othunku. Musuweleke wira otheene aya sinnaaphwanya mixankiho ntoko Yona, Eliya, Hagari ni Lothi. Awo yaahikhalana mixankiho yiikumihenrye aya mmensaya. Nto hiyo pooti oniiraneela etthu emosaru. Tivonto vari aya vookhalela Yehova onivekela wira niwooneleke othunku atthu akina. (1 Ped. 3:8) Vaavo nimmwiiwelela ahu Yehova, ninnikhaliherya wiiraana ntoko emusi emosa olumwenku wotheene, hata nri ene oovirikana. Nto mwiimananiheke waawiriyana, waasuwela ni owoonela othunku anna ni arokora otheene.

NSIPO 87 Murwe Mulipihiwe

^ etti. 5 Okhala wira na anatampi, okathi mukina ninnikhalana moonelo woohiloka voohimya sa atthu akina ni soophavela saya. Masi Yehova ‘oniweha murima’. (1 Sam. 16:7) Mwaha ola, onrowa onooniherya moota Yehova aamukhalihenrye awe moophenta Yona, Eliya, Hagari ni Lothi. Nave onoonikhaliherya woona moota nikhanle ahu oomutakiha Yehova vaavo nnaathokorerya ahu anna ni arokora.

^ etti. 52 OTTHOKIHERIWA WA IFOOTU: Munna onninyoonyiheya vaavo oninweha awe munna mmiravo opinse ene ophiya omuthukumanoni. Masi muhoolo mwaya, munna ole onnisuwela wira mmiravo ole opinse ophiya mwaha wa ehasara ya ekaaro.

^ etti. 54 OTTHOKIHERIWA WA IFOOTU: Muhooleli a egrupu onuupuwela wira murokora mmosa toohipatthaneya. Muhoolo mwaya onnisuwela wira murokora ole toowuuliwa muru ni khontaphuwa akhala ni atthu ohinaasuwela awe oratteene.

^ etti. 56 OTTHOKIHERIWA WA IFOOTU: Murokora mmosa onnimusuwela murokora mukina Empa ya Omwene. Wanipacerya, murokora oopacerya onuupuwela wira murokora a nenli toohipatthaneya, masi vaavo anviriha aya okathi munceene avaanelaka muupuwelo wa murokora ole onniturukeya.