1. Exeeni okhanle “Murettele wa Muluku”, ni etthu xeeni enikhumelela okathi ninkhalana ahu murettele owo? (aFilipi 4:6, 7)

 WOOKHALA murettele atthu a mulaponi ahitonko aya okhalana, eyo piiyo, “murettele wa Muluku”. Murettele owo onnaakhaliherya atthu yaale arina waataana wooloka ni Yehova okhala oomaaleleya. Nave okathi ninkhalana ahu murettele owo, ninnikhala oovareleleya. (Mmusome aFilipi 4:6, 7.) Nave nnoowerya ookhalana waataana wooloka ni atthu animphenta Yehova, ni okhala apatthani a ‘Muluku a murettele’. (1 aTes. 5:23) Okathi nimmwiiwelela ahu Yehova ni omuroromela, murettele wa Muluku onoonikhaliherya okhala oomaaleleya okathi sinniphwanya aya mixankiho.

2. Ninsuwela sai wiira vanniweryaneya okhalana murettele wa Muluku?

² Niireke vanniweryaneya okhalana murettele wa Muluku hata okathi sinniphwanya aya mixankiho ntoko iretta soowaakuva wuulaana, ihasara sa ephattu, owana-wana wa mulaponi ni olupatthiwa? Nto mixankiho iya pooti oniiriha okhala oowoova. Masi hata vari siiso, nihiliyale miruku Yesu aalenle awe awiixutti awe oriki: “Muhixanke aahiiso muhoove”. (Yoh. 14:27) Olelo-va, anna ni arokora anceene annitthara miruku sa Yesu. Maana akhaliheriwaka ni Yehova anniwerya okhalana murettele okathi sinaaphwanya mixankiho suulupale.

3. Mixankiho xeeni oretta wowaakuva wuulaana, okhanle aya ookumiherya?

³ Eretta yoowaakuva wuulaana, aahiiso ya olumwenku wootheene pooti oturuka makhalelo a okumi ahu. Mwa ntakiheryo, oretta wa Coronavírus wala COVID-19, wooturuka makhalelo a okumi wa atthu anceene. Anamatokosa ahooniherya wiira atthu anceene yaakohiwe yaahihimya wiira yaahikhalana muxankiho  wa ohiwerya orupa mwaha wa Coronavírus. Oretta owo wookumiherya mixankiho sinceene ntoko oxankiheya, omeekha, olya mirette soohapala, owuryexa, owana-wana vatthokoni ni atthu akina ophavela wiixiiva. Vakhala wiira muttetthe anyu onnikhumelela oretta wowaakuva wuulaana, exeeni enrowa wookhaliheryani ohitepa oriipiwa murima ni okhalana murettele wa Muluku?

4. Osuwela eprofesia ya Yesu ya mahiku ookiserya, enniphwanyiha sai murettele?

⁴ Yesu aahihimya wiira mahiku ookiserya saamukhumelela aka ikwerere aahiiso iretta soowaakuva wuulaana, “mapuro oovirikana”. (Luka 21:11) Moota xeeni osuwela eyo ennikhaliherya aya okhalana murettele? Hiyo khanintikinihiwa okathi sinikhumelela aya iretta soowaakuva wuulaana. Maana siniiraneya itthu Yesu aahimmye awe. Mwaha waivaavo, ninnoona efaita sirina aya miruku Yesu aavanhe awe ale yaarowa okhalaka mahiku ookiserya, seiyo sinihimya so: “Muhituthuwe”. — Math. 24:6.

5. (a) Moovarihana ni aFilipi 4:8, 9, exeeni nikhanle ahu oovekela okathi sinikhumelela aya iretta soowaakuva wuulaana? (b) Owiriyana masu a mbiibiliyani ookaravariwa, onrowa wookhaliheryani sai?

⁵ Okathi enikhumelela aya eretta yoowaakuva wuulaana aahiiso ya olumwenku wootheene, hiyo pooti okhala ooxankiheya wala woova. Eyo ti etthu yiiraneyale ni murokora mmosa oniitthaniwa Ana. b Nuumala amusi awe anli okhwa ni meetiku awe mwaha wa Coronavírus, owo anoova vanceene omphwanya Coronavírus ni omuraviha maama awe yoowo uuluvanle. Nave owo anoova woomoliwa muteko ni ohoona moota wowaakhapelela amusi awe ni oliverya empa aakhala awe. Nto mwaha waiyeeyo, owo khaawerya orupa ohiyu. Masi nuuvira okathi owo aahitthikela okhalana murettele. Murokora ole aahinvekela Yehova wiira omukhaliherye okhalana muupuwelo wooloka ni okhala oomaaleleya. (Mmusome aFilipi 4:8, 9.) Nto okathi aawiriyana awe masu a mBiibiliyani ookravariwa, vaakhala ntoko anwiriyana Yehova olavulaka ni yena. Owo onihimya so: “Nsu noomaaliha na alipa-oomusoma Biibiliya, naanikikhaliherya okhala oomaaleleya, ni naanikuupuxerya wiira Yehova onnikithokorerya”. — Esal. 94:19.

6. Okhalana yoosoma ya omwaneene ni mithukumano sinrowa onikhaliherya sai?

⁶ Oretta wowaakuva wuulaana pooti onikhulumula, masi niheemererye wiira onihiihe okhalana yoosoma ahu ya omwaneene ni orowela mithukumano. Okathi ninsoma ahu iliivuru sahu ni oweha iviidiyu seiyo sinikumiheriwa ni mutthenkeso wa Yehova, ninniweha soowiiraneya sa anna ni arokora yaawo ahinihiya omuroromela Yehova hata saaphwanyaka mixankiho. (1 Ped. 5:9) Ohiya-vo, nave mithukumano sahu pooti wookhaliheryani osariha mmuupuweloni mwanyu itthu sooloka sa mbiibiliyani. Nave okathi owo ninnikhalana eparakha ya waalipiha anna ni arokora ni olipihiwa. (aRom. 1:11, 12) Okathi  nnuupuwelela ahu moota Yehova onaakhaliherya awe arumeyi awe ovilela oretta, oxintta woova ni omeekha, waamini wahu onnitepa olipa nave eyo enooniiriha okupali wiira Yehova onoonikhaliherya ovilela mixankiho.

7. Exeeni nniixutta ahu ni murummwa Yohani?

⁷ Niimananiheke olavulana anna ni arokora. Mwaha wa oretta wa olumwenku wootheene, hiyo pooti ohiweryaka okhala vamosa ni axinnihu. Nto okathi owo, hiyo pooti wiixoonaka ntoko murummwa Yohani. Owo aaniphavela vanceene onweha mpatthani awe Gaio. (3 Yoh. 13, 14) Masi Yohani aanisuwela wiira okathi ole, khivaarowa oweryaneya onweha Gaio. Nto aahirumeela enamuna ekina ntoko omulepela ekarta. Mwa enamuna emosaru, akhala wiira khivaniweryaneya waaxukurya anna ni arokora a muloko anyu, mmananiheke orumeela inamuna sikina ntoko telefoni, vídeo-chamada wala mensagem. Niira siiso, nnookhalana murettele ni khaninrowa woonaka wiira niri meekhiihu. Masi vakhala wiira nlelo munniriipiwa murima, nvaaneleke ni axitokweene ni mweemereryeke miruku sinoovahaya-ni moophenta. — Yes. 32:1, 2.

8. Mixankiho xeeni ihasara sa ephattu, sikhanle aya ookumiherya?

⁸ Okathi yookhumelenlaya-ni ehasara ya ephattu ntoko osareya wa maasi, itetere, aahiiso ovya mireerelo sanyu, woonasa wene mwaahixanka mwa okathi munceene. Nave akhala wiira mutthu mwamphenta anyu ohookhwa mwaha wa ehasara eyo wala moopweteiwa itthu sinceene mwaarina anyu, nyuwo pooti oriipiwa murima ni muhinoona yoowiira. Vakhala wiira eyo enoowiiraneelani, khentaphulela wiira mwa mutthu oniphenta mihakhu aahiiso murina waamini vakhaani. Okathi sinoophwanyani mixankiho ntoko iyo, pooti okhalanaka miyuupuwelo soohiloka woopaceryani, masi muhixanke, eyo enniiraneya. (Yobi 1:11) Masi nnaamwi sookhumelelakani mixankiho iyo mwahaalipelela anyu, munoowerya okhalana murettele. Moota xeeni?

9. Iprofesia xeeni Yesu aahimmye awe sinnikhaliherya wiilokiherya okathi wa ihasara?

⁹ Muhiliyale eprofesia Yesu aahimmye awe. Owo aahimmye wiira saamukhumelela “itetere suulupale” ni ihasara sikina ohinatthi ophiya wanikisa. (Luka 21:11) Atthu a olumwenku anuupuwela wiira khanikhala-khala saakhumelelaka ihasara masi moovirikana ni atthu awo, hiyo ninnisuwela wiira sinookhumelela aka ihasara ni iyo pooti onixankiha. Nave, Yesu aahihimya wiira ‘waamuncerereya otakhala’. Nto ninnoona eyo okathi sinincerereya aya ikrime, otakhala ni ikhotto. (Math. 24:12) Masi Yesu khaatonko ohimya wiira itthu iya saarowa waakhumelela aka paahi atthu ahinimurumeela Yehova. Maana, arumeyi a anceene a Yehova sihaaphwanya mixankiho iyo. (Yes. 57:1; 2 aKor. 11:25) Nnaamwi Yehova ohirowaka onikhapelela mwa mwiiriirya okathi sinniphwanya aya ihasara, nikupaliki wiira owo onoonivaha itthu sootheene nimpirisari ahu wiira nihitepe okhala ooxanka aahiiso ooriipiwa murima.

10. Xeeni ninhimya ahu wiira wiilokiherya ehinatthi okhumelela ehasara, enooniherya wiira nookhalana waamini? (Miruku 22:3)

¹⁰ Okathi ennikhumelela aya etthu mootutuxerya nnoowerya okhala oomaaleleya akhala wiira nnimwiilokiherya vahinatthi. Masi niireke opaka eyo enooniherya wiira khanimmwaamini Yehova? Nnaari. Maana okathi nniilokiherya ahu ehinatthi okhumelela ehasara, ninnooniherya omwaamini Yehova wiira onoonikhapelela ni onikhaliherya. Mwaha wa xeeni? Mwaha woowi Nuulumo na Muluku ninnitumererya wiira nihaana wiilokiherya sihinatthi okhumelela itthu soowoopiha. (Musome Miruku 22:3.) Mutthenkeso wa Yehova, onninuupuxerya okathi wooreerela efaita erina aya wiilokiherya vahinatthi okhumelela ehasara. Owo onnipaka eyo, orumeela aka irevista, mithukumano ni soohimmwa. c  Niireke ninnimuroromela Yehova? Aakhala wiira ninnimuroromela, nihaana ottharaka malakiheryo awe niinaano-va, ehinatthi okhumelela ehasara.

11. Ntakiheryo na murokora Margaret, ninwiixuttiha-ni exeeni?

¹¹ Nrowe niwehe yoowiiraneya ya murokora oniitthaniwa Margaret. Mwaha wa mooro waapanhe muttetthe aakhala awe, Margaret aahaana okhuma muttetthe awe moowaakuveya. Mwaha wa osareya ikaaro mustaraatani, khivaaweryaneyale atthu ootheene okhuma okathi omosaru ni moowaakuveya. Nto mwiixi waahisareya, murokora ole ohinawerya okhuma mukaaroni mwawe. Masi owo aahiwerya woopowa okhala wiira aahilokiherya vahinatthi. Mmurupani mwawe aahikuxa maapha yaawo yooniherya ephiro ekina yaareerela awe ovira. Owo aahilimalela ephiro ele, maana anivira ikwaha sinceene. Murokora ole aahiwerya woopowa maana aahilokiherya oratteene.

12. Xeeni ninreerela ahu wiiwelela malakiheryo a moota wookhala oovareleleya?

¹² Okathi sinikhumelela aya ihasara, ikwaha sikina makhulupale a mulaponi aphavelaka onikhapelela, pooti onivekela wiira nihikhume owaani, opuro nri ahu wala opaka itthu sikina. Atthu akina annikhootta wiiwelela malakiheryo awo, maana khaniphavela ohiya mireerelo saya. Masi makristau anoonela sai? Biibiliya onihimya so: “Mwaha wa Apwiya, mwiiweleleke voohinlaseya okhulupale wotheene okumiheriwe ni apinaatamu. Nave, mmwiiweleleke mwene, mwaha wookhala mukhulupale, aahiiso, makuvernatoro, yaawo akhalihiwe ni mwene”. (1 Ped. 2:13, 14) Nto mutthenkeso wa Yehova onninivaha malakiheryo annikhapelela. Mwa ntakiheryo, ninnitumereriwa waasuweliha axitokweene opuro ninkhala ahu ni nummeru na telefoni ahu. Niira siiso, awo anowerya onilikarela aahiiso oniphwanya opuro niri ahu okathi enikhumelela aya etthu yootutuxerya. Niireke muhaavaha nummuru nanyu axitokweene ni muhaasuweliha opuro munikhala anyu? Ohiya-vo, nnoowerya waakhela malakiheryo a moota woohikhuma owaani, woophwanya opuro woovareleleya, woophwanya yoolya ni moota woowaakhaliherya atthu akina. Akhala wiira khaniiwelela malakiheryo awo, hiyo pooti wiikumiherya mixankiho aahiiso waakumiherya mixankiho axitokweene. Muhiliyale wiira anna awo, aakhalana muritti woonikhapelela. (aHeeb. 13:17) Margaret ohimmye so: “Kihoona wiira  wiiwelela malakiheryo a axitokweene vamosa ni mutthenkeso ohoopola okumi aka”.

13. Exeeni enaakhaliherya anna anceene ahiyale ipa saya mwaha wa ikhotto ni ihasara, okhalana murettele ni ohakalala?

¹³ Anna anceene ni arokora aahiya ipa saya mwaha wa ihasara, ikhotto, aahiiso manyaku-nyaku. Nto awo ahiilimaleliha makhalelo masya ni khahiyale ovara miteko sinilipiha waataana waya ni Yehova. Makristau oopacerya, yaahithaama mapuro yaakhala aya mwaha woolupatthiwa. Moolikanasa ni makristau awo, annihu olelo-va hata alupatthiwaka khanihiya olaleya “ihapari sooreera sa nuulumo na Muluku”. (Mit. 8:4) Olaleerya onnaakhaliherya anna awo ohela opuro woopacerya Omwene ohiya wuupuwelelaka mixankiho saya. Mwaha woopaka eyo, awo annikhalana murettele ni ohakalala.

14. Olupatthiwa onrowa oohonona sai murettele nrina ahu?

¹⁴ Okathi ninlupatthiwa ahu, hiyo pooti oyeleela itthu sinceene sinniphwanyiha murettele. Mwa ntakiheryo, hiyo ninnitteeliwa murima vaavo ninthukumana ahu mootaphuwa ni anna, ni olaleerya nihoovaka otthukweliwa. Nto okathi nihinwerya ahu opaka itthu iyo mootaphuwa, hiyo pooti oxankaka aahiiso woova mwaha woohisuwela etthu enrowa oniiraneela. Khahiyo vootthekeya wuupuwela siiso. Masi hata vari siiso, nihaana okhalana ephoole. Yesu aahihimya wiira olupatthiwa waamuniiriha okhala ookhulumuwa. (Yoh. 16:1, 2) Nto ninrowa owerya sai okhalana murettele okathi ninlupatthiwa ahu?

15. Xeeni nihinreerela ahu woova okathi ninlupatthiwa ahu? (Yohani 15:20; 16:33)

¹⁵ Biibiliya onihimya so: “Otheene ale aniphavela omurumeela Muluku ntoko awiixutti a Kristu Yesu, nave anrowa olupatthiwaka”. (2 Tim. 3:12) Munna mmosa oniitthaniwa Andrei khaakupali wiira Anamoona a Yehova ootheene a elapo awe yaamulupatthiwa. Munna owo uupuwela so: ‘Nno aakhala Anamoona a Yehova anceene nto makhulupale khaniwerya waatthukwela ootheene’. Mwaha wa wuupuwelela eyo, munna Andrei khaakhanle oomaaleleya ni aahixankiheya vanceene. Masi anna akina yaanimuroromela Yehova ni khiyuupuwela wiira khiyaarowa otthukweliwa. Nnaamwi yaasuwela wiira yaamutthukweliwa, awo khiyaaxankale ntoko Andrei. Nto Andrei aahituruka moonelo awe ni aanuupuwela ntoko anna ale yaamuroromela Yehova. Nuumala-vo, aahipacerya okhalana  murettele ni onnihakalala hata simphwanyaka mixankiho. Etthu emosa-ru pooti oniiraneela. Ekeekhai wiira Yesu aahihimya wiira naamulupatthiwaka, masi-tho owo aahihimya wiira nnoowerya okhala oororomeleya. — Mmusome Yohani 15:20; 16:33.

16. Malakiheryo xeeni ninreerela ahu wiiwelela okathi muteko ahu onikhoottihiwa aya?

¹⁶ Okathi muteko ahu onikhoottihiwa aya, ninnaakhela malakiheryo anikhuma oBetheli ni axitokweene. Malakiheryo awo anninikhapelela wiira nihihiye waakhela iliivuru, olaleerya moovarihana ni makhalelo ahu. Nto mwiiweleleke malakiheryo awo hata muhiiwexexaka mathowa aya. (Yak. 3:17) Nave muhaaleeleke atthu akina isiiri sa anna ni arokora. Nnakhala muhaaleeleke atthu akina ahirina etireitu ya osuwela miteko sinivariwa mmulokoni. — Mus. 3:7.

17. Naatakihaka makristau oopacerya, exeeni nilakenle ahu opaka?

¹⁷ Nthowa nuulupale nimmwiiriha Satana waalupattha Anamoona a Yehova, okhala wiira awo annilaleya “muteko wa omukhalela onamoona Yesu”. (Wiis. 12:17) Nto niheemererye wiira Satana ni olumwenku awe oniiriheke woova. Olaleerya ni waapaka awiixutti onniniphwanyiha ohakalala ni murettele. Nnaamwi ahooleli a itiini a eyuda yaakhoottihenrye arummwa olaleerya, awo yaahithanla omwiiwelela Muluku. Nave arummwa khiyahiyale olaleerya mwaha wa opaka eyo, yaahitteeliwa murima vanceene. (Mit. 5:27-29, 41, 42) Ekeekhai wiira nihaana okhalana ephoole okathi muteko ahu onikhoottihiwa aya. (Math. 10:16) Nto akhala wiira nnimwiimananiha olaleerya, nnookhalana murettele mwaha woosuwela wiira nimpaka yootthuna ya Yehova ni nniirela mpantta muteko yoowo onoopola ikumi.

18. Ti pani okhanle oonivaha murettele wa ekeekhai?

¹⁸ Mukupaliki wiira hata soophwanyaka-ni mixankiho sinceene, munoowerya okhalana murettele. Nave nihiliyale wiira okathi yoowo wa mixankiho, ninnireerela ahu okhalana murettele wa Muluku, eyo piiyo, murettele Yehova paahi onivaha awe. Nto okathi onoophwanyaayani oretta, ihasara aahiiso olupatthiwa, mmuroromeleke Yehova. Nave mwataaneke ni mutthenkeso. Khula okathi muhiliyaleke nlipelelo nooreera na muhoolo. Mwapaka eyo, “Muluku a murettele, onookhala ni nyuwo”. (aFil. 4:9) Mwaha onittharelana, nnooweha etthu nikhanle ahu oopaka wiira naakhaliheryeke anna ni arokora, okhalana murettele wa Muluku okathi sinaaphwanya aya mixankiho.