Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

Munna Joseph Franklin Rutherford ni anna akina okathi yaaxukurya aya wEuropa

1920—Iyaakha 100 Sivinre

1920—Iyaakha 100 Sivinre

WANIPACERYA wa mwaakha wa 1920, atthu a Yehova yaaniilokiherya mwaha wa muteko yaarowa aya ovaraka. Nto yoolepa ya mwaakha wa 1920, yaahimmya wira: “Kinniwipela Apwiya akivanhe ikuru”.—Esal. 118:14.

Tthiri Yehova aahaavaha ikuru anamalaleerya ale ooluttuweliwa. Mwaakha ole wa 1920, nummuru na makolportor (olelo-va mapioneero) naahincerereya okhuma 225 mpakha ophiya 350. Nave ekwaha yoopacerya anamalaleerya 8.000 yaahiroiha irelatoorio saya eseedi ya olumwenku wotheene. Tthiri Yehova aahaareeliha vanceene.

AWO YAANILUTTUWELIWA VANCEENE

21 a Março a 1920, Joseph Franklin Rutherford, yoowo aari muhooleli a muteko wa Anamasoma a Biibiliya aahilavula mwaha waarina muri oni: “Milhões que agora vivem jamais morrerão”. Anamasoma a Biibiliya yaahiimananiha vanceene wira yaalattule atthu orowa owiriyana mwaha ole. Nave, yaahaalukari mapuro maalupale yaapakiwa iteyaatru epooma ya oNova York ni yaahikawa malattulo 320.000.

Yohimmwa vajornaleni ya mwaha oni: “Milhões que agora vivem jamais morrerão”

Yaahirwa atthu anceene ovikana ale Anamasoma a Biibiliya yaalipelela aya. Nto atthu yaavikana 5.000 yaari muhina mwa mapuro ale yaapakiwa iteyaatru, vano 7.000 yaari ota. Erevista Owehaweha (ya Enkelexi) yaahimmye wira ole waari muthukumano wahaareere okhumela saana waapakiwe ni Anamasoma a Biibiliya.

Anamasoma a Biibiliya yaanisuweliwa oratteene mwaha woolaleya mwaha ole waahimya so: “Milhões que agora vivem jamais morrerão”. Vannooneya wira okathi ole, awo khiyaasuwela wira muhupi wa Omwene waamulaleiwa ilapo sinceene. Ida Olmstead, yoowo aapacenrye oweha mithukumano mwaakha wa 1902, aahimmye so: “Hiyo naanisuwela wira apinaatamu yamphwanya mareeliho manceene. Nto okathi wotheene naanaaleela mareeliho awo, atthu otheene naaphwanya ahu naalaleeryaka”.

WIMPIRIMIRI ILIIVURU SAHU

Wira ehinthoweke yoolya ya omunepani, anna a oBetheli yaahipacerya wimpirimiri iliivuru sahu. Nto yaahithummwa maakina animpirimiri apwehiwa ipa saalukariwe avenida Myrtle nummuru 35, seiyo saari muttetthe wowaattamela eBetheli ya oBrooklyn, oNova York.

Leo Pelle ni Walter Kessler, yaahilattuliwa orowa orumeela oBetheli, Janero a 1920. Walter ohimmye so: “Okathi naaphiyale ahu, munna aaweha-weha ekrafika aahiniweha khuhimya so: ‘Yoohala ewoora nnimeya wira ophiye okathi woolya’. Nto pooti opacerya ovara muteko. Owo aahiniruma orowela ikaaxa sa iliivuru saari warmase”.

Leo oohimya etthu yiiraneyale nihiku naattharelana oriki: “Muteko ahu waari orapiha ixiri sa ipa. Ole waari muteko wootepexa onanara kaavanre aka. Okhala wira waari muteko wa Apwiya, kaanivara ni murima wotheene”.

Empresoora flatbed, yimpirimiriki erevista Owehaweha

Isumana vakhaani muhoolo mwaya, erevista Owehaweha (ya Enkelexi) yaahipacerya wimpirimiriwa ni anna oowiivahererya ni ooluttuweliwa. Irevista saavikana 60.000 sa Owehaweha 1 a Feverero a 1920 saahimpirimiriwa empresoora yaari antar a nenli. Okathi ene yoowo warmase anna akina yiira amontariki empresoora yeeyo yaavahiwe nsina na Battleship. Nto okhuma erevista ya 14 a Abril ya 1920, Idade de Ouro yaahipacerya wimpirimiriwa empresoora ele. Tthiri vannooneya wira Yehova aahireeliha wiimananiha wa anna ale.

“Okhala wira waari muteko wa Apwiya, kaanivara ni murima wotheene”

“NIKHALEKE NI MURETTELE”

Atthu a Yehova yaahitthikela ovara muteko aya ni yaanikhala vamosa. Masi waahiphiya okathi wa mixankiho okhuma iyaakha sa 1917 mpakha 1919. Anamasoma akina a Biibiliya yaahihiya mutthenkeso wa Yehova. Exeeni yaakhanle oopakiwa wira akhaliheriwe?

Erevista Owehaweha (ya Enkelexi) ya 1 a Abril ya 1920, yaahikhalana muru waahimya so: “Nikhaleke ni Murettele”. Mpantta mukina wa erevista ele, moophenta yaahaatumererya ehimyaka wira: “Ninnikupali wira atthu otheene arina munepa wootteela wa Muluku, anniphavela oliyala itthu sa khalai wira nikhaleke vamosa ni murettele nave nipakeke itthu ntoko erutthu emosaru”.

Atthu anceene yaahiiwelela moolumo awo ooreerela murima. Anamathelana amosa yaalempe so: “Ninnisuwela wira nooviriha mwaakha ntero nihiyale ene olaleerya atthu akina alaleeryaka, tthiri noovonya. Ninlipelela wira khanintthikela-tho ohiya”. Anna ale yaahokolowenle mutthenkeso yaahikhalana muteko munceene woovara muhoolo.

OKAWA ELIIVURU “ZG”

21 a Junyo a 1920, Anamasoma a Biibiliya yaahipacerya ekampaanya yuulupale ya okawa eliivuru “ZG”. Nto eliivuru ele yaarina ekaapa yooreera, muru aya waahimya so: O Mistério Consumado. * Okathi eliivuru ele yaakhoottihiwa aya mwaakha wa 1918, iliivuru sinceene siira siri ene warmase.

Anamuteko otheene, niire so, anamalaleerya otheene ohiya paahi makolportor (olelo-va mapioneero) yaahilattuliwa wiirela mpantta ekampaanya ele. “Miloko sotheene khula mutthu oowiivahererya aahiiso opatisiwe, aahaana wiirela mpantta ni murima wotheene. Nto nivarihano nahu otheene ahu ti nna: ‘Miyo kimphavela’ omukawa ZG”. Edmund Hooper onnuupuwela wira ekampaanya ele, anna anceene yampacerya olaleerya empa ni empa. Nave incerenrye ohimyaka so: “Naahipacerya woona moota waarowa aya okhala muteko yoowo waarowa ovariwa ilapo sikina ovikana nuupuwela ahu”.

OTTHIKELA OTTHOKIHA MUTEKO AHU WEUROPA

Okhala wira okathi wa Ekhotto Yoopacerya ya Olumwenku Wotheene vaanivila Anamasoma a Biibiliya okumana ni Anamasoma a Biibiliya a ilapo sikina, munna Rutherford aaniphavela waalipiha anna ni otthokiha muteko ahu woolaleerya. Nto 12 a Agosto a 1920, owo ni anna akina axexe yaahiwela ekalawa aviraka ilapo sikina sa wEuropa mpakha oMedio Oriente.

Munna Rutherford ori ene wExiitu

Okathi munna Rutherford aaphiyale awe oGrã-Bretanha, Anamasoma a Biibiliya yaahaapaka aKonkresu araru ni mithukumano 12. Vanikhala ntoko wira atthu 50.000 yaahiweha mithukumano iye. Elavulaka mookwasa, erevista Owehaweha (ya Enkelexi) yaahimmye so: “Anna ni arokora yaahilipihiwa ni omaalihiwa vanceene. Yaahikhala oowiiraana ni yaaniphentana mukina ni mukhwaawe avaraka muteko woolaleerya. Ni ale yaariipiwe murima yaahihakalalihiwa vanceene”. Elapo ya oParis, munna Rutherford aahitthikela olavula mwaha aalavunle awe oni: “Milhões que agora vivem jamais morrerão”. Okathi waapaceriwe awe mwaha ole nipuro nle aapakiwa awe waahisareiwa. Nuumala-vo, atthu yaavikana 300 yaahivekela oleeliwa itthu sikina.

Ekartaaxi ehimyaka mwaha waarowa opakiwa oRoyal Albert Hall oLondres

Isumana vakhaani saattharelana anna ale yaahixukurya epooma ya wAthena, oCairo ni oYerusalemu. Okhala wira yaahikhala atthu anceene yaaphavela wiixutta ekeekhai, munna Rutherford aahimutthukula armase wira opwehiweke iliivuru epooma ya oRamallah, yeeyo enikhala waattamela oYerusalemu. Nuumala Rutherford otthikela wEuropa owo aahipaka eskritoorio oCentro Europeu ni aahipaka mareheryo wira iliivuru simpirimiriweke opuro ole.

OHIXARIYA

Setembro a 1920, Anamasoma a Biibiliya yaahikumiherya erevista ya Idade de Ouro nummuru 27. Erevista ele yaari ya vameekhaaya, mwaha woowi Anamasoma a Biibiliya yaanihimya olupatthiwa waakhumelenle iyaakha sa 1918. Nto empresoora ele nilavunle ahu wanipacerya, othana ni ohiyu yaanimpirimiri ikoopiya 4 milhões sa erevista eyo.

Efootu ya murokora Emma Martin eri mwarkiivuni mwa mapooliisiya

Atthu yaasoma erevista ele, yaahisuwela wira yaahimukhumelela etthu yoohiloka murokora Emma Martin. Murokora owo aari kolportora (wala pioneera) epooma ya San Bernardino, oCalifórnia. Masi 17 a Março a 1918, murokora Martin ni anna araru Edward Hamm, Edward Julius Sonnenburg ni E. Stevens, yaahirowa oweha muthukumano mwaamukhaani wa Anamasoma a Biibiliya.

Mulopwana mmosa aarowenle muthukumano ole, khaarowenle wiixutta itthu sa mBiibiliyani. Muhoolo mwaya, mwaneene ene aahimmye so: “Miyo kaahirowela muthukumano ole wira kawehe itthu saapakiwa. Yoolakela aka waari ophwanya itthu kaakhanle aka oowootherya”. Nto aahiphwanya “etthu aaphavela awe”, etthu ene yaari eliivuru Mistério Consumado. Mahiku vakhaani muhoolo mwaya, murokora Emma ni anna ale araru yaahitthukiwa yootheriwaka wira yaanihonona nlamulo na Ohottela mwaha woowi yaakawa eliivuru yookhoottihiwa.

Emma ni anna ale araru, yaahooniwa wira aakhalana nthowa. Nto yaahilamuliwa otthukeliwa iyaakha tthaaru ari ene mukhatteya. Vano 17 a Maio a 1920, nuumala ovekela ikwaha sinceene wira yoothanla ele eturukiwe, awo yaahiroihiwa mukhatteya. Masi moohipisa itthu saamuturukeya.

20 a Junyo a 1920, munna Rutherford aahilavula etthu yaawiiranenle anna ale oKonkresuni oSan Francisco. Atthu yaakhanle opuro ole yaahixanka vanceene mwaha wa ohixariya yiireliwe aya anna ale ni yaaheemererya winviyari iwarakha saya amuroihelaka presidenti a wEstados Unidos. Awo yaalempe so: “Hiyo nnoona wira otthukeliwa wa murokora Martin ootheriwaka wira oohonona nlamulo na ‘Ohottela’, ti woohixariya. Makhulupale a otribunaali anirumeela owerya waya wira amootherye murokora Martin, nuumala-vo amurihele mukhatteya. Tthiri etthu apanke aya ti yoohiloka”.

Moohipisa nihiku naattharelana, presidenti Woodrow Wilson aahihimya wira murokora Emma ni anna ale araru aleveleliwe. Nto otthukeliwa iwe woohixariya waahimala.

Vaavo mwaakha wa 1920 waaphiya aya wanikisa, Anamasoma a Biibiliya yaahikhalana mathowa manceene wira ahakalaleke. Muteko waavariwa eseedi ya Olumwenku wotheene waanitepa wuncerereya ni maKristau a ekeekhai yaanitepa olaleya wira Omwene wa Muluku paahi tonrowa omaliha mixankiho sa apinaatamu. (Math. 24:14) Mwaakha waattharelana, eyo piiyo, 1921 waarowa okhala mwaakha wootepexa oloka wira alaleye ikeekhai sa Omwene.

^ etti. 18 Eliivuru Mistério Consumado, yaari evolume 7 ya Estudos das Escrituras. Nto eliivuru ele yaarina ekaapa yooreera, yaahivahiwa esiikala ya “ZG”. Eleetera “Z” yaataphulela nummuru noopacerya wimpirimiriwa ya 1 a Março a 1918 ya Zion’s Watch Tower. Vano, “G” yaari eleetera yookiserya ya alfapeetu a ivolume 7 ya eliivuru Estudos das Escrituras.