Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

YOWIIRANEYA YA MWEEKUMINI

Yehova Ooreeliha Vanceene Yoothanla Aka

Yehova Ooreeliha Vanceene Yoothanla Aka

Waari mwaakha wa 1939. Naahivenya ohiyu eriyari, nrowaka epooma yaamukhaani ya oJoplin mpantta wa okuusini wa EUA mukwaha waavikana ewoora emosa. Nto naahipacerya ohiya itratato vamukhora wa khula empa muttetthe ole. Nuumaliha naahiwela mukaaroni nrowaka okumana anna a igrupu sikina. Napaka eyo oxaka. Xeeni naatthuneya ahu orowa nsuwa nihikhumme ni ohokolowa moowaakuveya? Kinoohimya muhoolo.

KIYARIWE 1934. Paapa aka Fred ni maama aka Edna Molohan, yaari Anamasoma a Biibiliya (Anamoona a Yehova) mwa iyaakha 20. Nto kinnaaxukhurela okiixuttiha omphenta Yehova. Naakhala oParsons epooma yaamukhaani ya okuusini wa oKansas. Anamunceene a muloko ahu yaari oowoottihiwa. Emusi ahu khiyaacompela mithukumano ni olaleerya. Makaaripi a khula Esaabadu naalaleerya mphironi, olelo-va nniihana ahu olaleerya mapuro oowaatta atthu. Ikwaha sikina naanikhulumuwa, masi Apaapa yaaninivaha sorveti nuumala olaleerya.

Muloko ahu mwaamukhaani, waahikhalana muttetthe muulupale woolaleerya, yoowo waahela muhina ipooma saamukhaani ni imatta sinceene. Ohiya othuma iliivuru sahu ni musurukhu paahi, alimi akina yaaninivaha soolya, mooce (yaakumiha aya mpuruni) aahiiso alyakhu. Nto paapa aka aanisonkherya musurukhu wira nirumeeleke soolya iye.

IKAMPAANYA SOOLALEERYA

Anamuyari aka yaanimukuxa fonografo yaarowaka olaleerya. Okhala wira kaahiyeva nkaamurumeela, masi kaanihakalala waakhaliherya Apaapa ni Amaama orumiha myaha sa Munna Rutherford okathi naapaka ahu irevisita ni soosoma sa Biibiliya.

Kiri ene ni apaapa ni amaama ohoolo wa ekaaro ahu ya masu

Paapa aka aahihela ikuluna suulupale vasulu va ekaaro ahu 1936 Ford, nto yaahikhala ekaaro ya masu. Owo waari muteko muulupale. Okhala wene, naapacerya orumiha muusika wira naavare murima atthu, nuumala-vo naarumiha mwaha wa mBiibiliyani. Ale yaasiveliwa ekeekhai naanaavaha iliivuru.

Epooma yaamukhaani ya oCherryvale, oKansas, Paapa aka aanirowa oparkhi ni ekaaro ahu ya masu, weiwo yaatthekula aya atthu anceene Ittiminku. Muhoolo mwaya, mapoliisia yaahimuleela wira aahaana orumiha ekaaro ya masu ota wa eparkhi. Nto aahirowa ephiro ekina yaattamenle eparkhi, weiwo atthu yaarowa aya owiriyanaka oratteene eprograma. Okathi ole waakhala woohakalaliha okhala ni Paapa aka vamosa ni muulupale aka Jerry.

Iyaakha iye, naanikhalana ikampaanya sa vameekhaaya wira nalaleerye mittetthe atthu yahaasiveliwa aya muteko ahu. Ntoko kihimmye aka woopaceryani, naanivenya ohiyu eriyari ni moohipisa naanihiya itratato aahiiso ilivirinyu vamukhora wa khula etthoko. Nuumala-vo, otheene ahu naanikumana ota wa epooma wira noone akhala wira khuuvo aavariwe ni mapoliisia.

Etthu ekina yoohakalaliha naalaleeryaka, saari marcha informativa. Naaniwara ikartaaxi suulupale nneetta opooma. Kinnuupuwela okathi anna yaarwiiye aya epooma ahu aneetta awanre ene ikartaaxi saalempwale so: “A Religião É Laço e Extorsão”. Awo yaapacenrye owaani ni yaaheetta epooma ahu ekiloomo emosa nnimeya, nuumala-vo khutthika. Moohakalaliha, khuuvo aakhoottihenrye, masi atthu anceene yaaniphavela osuwela etthu yiiraneya.

AKONGRESU KIRI ENE MMIRAVO

Emusi ahu yaamakela waarowela akongresu oTexas. Paapa aka aavara muteko empresa ya akomboi, nto naanaawela mahala nrowaka okongresuni aahiiso waaxukurya amusi. Murokorawe maama aka iihaniwa Fred Wismar ni mwaarawe iihaniwa Eulalie, yaakhala oTemple, oTexas. Taata aka Fred iixuntte ekeekhai iyaakha sa 1900 ori ene mmiravo. Nuumala obatiziwa, aahaalaleerya axihima awe ni axirokorawe omuhela muhina maama aka. Anna a Central Texas yaanimusuwela oratteene Taata aka Fred, okhala wira aarumeela ntoko servo de zona (olelo-va oniihaniwa mutokweene a esirkwiitu). Owo aari ooreera murima, oohakalala ni ooluttuweliwa. Owo ookivaha ntakiheryo nooloka.

Mwaakha wa 1941, naahinwela komboi nimurowelaka kongresu muulupale St. Louis, oMissouri. Amiravo otheene yaahitumereriwa okilaathi waattamela etribuna wira awiriyaneke mwaha a Munna Rutherford waahimya wira: “Filhos do Rei”. Wanikisa wa mwaha awe, amiravo otheene 15.000 yaahivahiwa etthu yoohakalaliha. Munna Rutherford ni atthu yaamukhaliherya, yaahinivaha eliivuru yaarina muru oni: Filhos.

Mwaakha wa 1943, naahimurowela Asembeleya oCoffeyville, oKansas aarina muru oni: “Chamada à Ação”. Vano waahihimmwa wira yaamukhala exikola yaarowa opakiwaka miloko sotheene yiihaniwa Exikola ya Orummwa wa Muluku. Nave naahaakhela elivirinyu yaarina soosoma 52, naarowa ahu orumeelaka oxikola. Muhoolo mwaya mwaakha ene yoole, kaahilavula mwaha aka woopacerya wa naxikola. Nave-tho, asembeleya ole aari a vameekhaaya okhala wira miyo ni anna akina naahibatiziwa maasi ooriirya a nratta naattamenle opuro ole.

KAAPHAVELA ORUMEELA OBETTHELI

Mwaakha wa 1951 kaahimaliha osoma exikola secundária, nto kaahaana othanla etthu kaaphavela aka opaka. Okathi ole muulupale aka aarumeela oBetheli. Nave miyo kaaphavela orowa orumeela oBetheli, nto kaahilepa eformulaario. Moohipisa, 10 a Março 1952 kaahilattuliwa orowa orumeela oBetheli. Yoothanla aka yookikhaliherya omurumeela Muluku moomalela.

Kaaphavela ovaraka wimpresora wira kikhaliheryeke opaka irevista ni iliivuru. Masi nkinavahiwe eparakha eyo. Kaavara muteko wa oserventi a vameesa ni muhoolo mwaya okosinya. Kaanisiveliwa muteko ole ni kihiixutta vanceene. Okhala wira naamuranttelana, nto mahiku makina kaanikhalana okathi othana. Ebibiliyoteeka ya oBetheli yaahikhalana iliivuru sinceene, nto kaamakela orowa wira kasomeke. Eyo yoolipiha waamini waka ni wataana waka ni Yehova. Nave yookikhaliherya olakela omurumeela Yehova okumi aka wotheene oBetheli. Jerry aahikhuma oBetheli 1949 khumuthela Patricia. Awo yaakhala waattamela oBrooklyn ni yaahikilipiha ovikaniha orumeela oBetheli, maana kaaphiyale niinaano.

Moohipisa nuumala ophiya oBetheli, anna yaahipacerya waathanla mabethelita wira akhale alipa-oolavula myaha a oBetheli. Anna awo yaahaana orowa oxukurya miloko saarakamenle oBrooklyn ikiloomo 320. Miloko iyo yaanilavula myaha sa atthu otheene ni olaleerya ni muloko. Miyo kaahithanliwa. Hata vahaakikhweela, kaahipacerya oxukurya ni olavula myaha iyo. Okathi ole myaha saalavuliwa ewoora ntero. Kaarowa ni komboi. Kinnuupuwela oratteene Ettiminku makaaripi eyiita ya 1954. Kaahinwela komboi aatthikela oNova York, kuupuwelaka wira kamphiya oBetheli makaaripi. Masi mphironi aahikhumelela munamukhaya muulupale ni yaanimora eneevi. Komboi aahittipha, nto kaaphiyale oNova York 5 oora a voosiisu Segunda-feira. Nto kaahirowa ostasau kinwela metrô kirowaka oBrooklyn, nuumala ophiya kaahirowa ovara muteko aka okosinya. Kaaphiyale ovinre ene okathi vakhaani ni kiira kikhulumunwe ene maana nkaarumpe ohiyu. Orumeela miloko iye ni okumana ni anna asya waari woohakalaliha ovikana mixankiho iye.

Niilokiheryaka orowa olavula estuudiyu ya raadio WBBR

Mwaakha woopacerya oBetheli, kaahipacerya wiirela mpantta eprograma ya yoosoma ya Biibiliya yeeyo yaagravariwa khula esumana raadio ahu, WBBR. Estuudiyu ene yaari andaari a nenli a eprediyu 124 Columbia Heights. Munna Alexander H. Macmillan, yoowo aarumenle oBetheli iyaakha sinceene, aaniirela mpantta iprograma iye sa raadio. Hiyo naamwiirela Munna Mac. Munna ole aari ntakiheryo nahu nooloka hiyo amiravo namphiya-ru oBetheli, okhala wira aahivikaniha ororomeleya hata aavirinhe mixankiho sinceene.

Iya itratato naarumeela ahu nilavulaka va WBBR

1958, kaahithanleliwa waakhaliheryaka anaxikola anigraduwari Exikola ya oGileadi. Nave, kaanaakhaliherya alopwana ni athiyana awo ooluttuweliwa waatratari avisto ni oliva ipasaxe saya. Okathi ole, owela eviyau waakhala musurukhu munceene, tivonto mamisionaario manceene yaathanleliwa wÁfrica ni wÁsia yaarowa ni pakiti a karga. Muhoolo mwaya, nuumala okhuruwa epereso ya eviyau, mamisionaario manceene yaawela eviyau.

Kaathukumanyaka adiploma a anaxikola a oGileadi ehinatthi eprograma ya ograduwari

WAAROWELA AKONGRESU

1960, kaahipaka marehereryo a eviyau yoowaalukariwa kikhumaka wEstados Unidos kaarowelaka akongresu internacional wEuropa a mwaakha 1961. Ekwaha emosa kaahimurowela kongresu oHamburgo, wAlemanha. Nuumala kongresu miyo ni anna 3 a oBetheli, naahaalukari ekaaro okhuma wAlemanha mpakha wItália ni naahixukurya ebetheli ya oRoma. Nookhuma oRoma naaronwe oFrança, niviraka Montes Pireneus, nikela wEspanha, weiwo muteko ahu waakhoottihiwe aya. Naahiwerya waavaha iliivuru anna a oBarcelona, seiyo naahenle ahu munvelopeni. Tthiri naahihakalala okumana ni anna ale! Nuumala-vo, naahirowa wAmsterdã weiwo naawenle ahu eviyau nitthikelaka oNova York.

1962, kaahithanleliwa wira kikhaliherye oliva ipasaxe sa anna ni arokora 583 wira yaarowele akongresu internacional yaapakiwe mapuro manceene olumwenku wotheene. Muthukumano owo waarina muru oni: “Boas Novas Eternas”, mwaakha wa 1963. Anna awo, yaahirowa wEuropa, wÁsia ni mpantta onikhuma epheyo oPacífico, nuumala-vo yaahirowa oHonolulu, oHavai ni oPasadena, oCalifórnia. Nave-tho, yaahixekurya mittetthe sinromoliwa mBiibiliyani sa oLíbano ni oYordani. Edepartamento ahu yaahipaka mareheryo a ipasaxe, owateelo ni avisto.

MPATTHANI MUSYA OOWEETTANA

1963, waari wa vameekhaaya mwaha wa nthowa nikina. Nihiku 29 na Junyo kaahimuthela Lila Rogers a oMissouri, yoowo aapacenrye orumeela oBetheli 1960. Nuuvira esumana emosa nthelanne ene, miyo ni Lila, naahikhuma ni anna akina nixukurya oGrécia, wEjiitu ni oLíbano. Nuumala-vo, naahirowa oYordani. Nave-tho, opuro ole muteko ahu waahikhoottihiwa, nto guvernu khaavaha avisto Anamoona a Yehova. Nto hiyo khinaasuwelexa ele yaarowa wiiraneya nuumala ophiya. Nkuupuwelani moota naahakalanle ahu nuumala waaweha anna ni arokora yeemenle ene waerporto akunxe ene ekartaaxi yaalempwale wira: “Munnaakheliwa Anamoona a Yehova”! Tthiri naahihakalala oxekurya ilapo sinromoliwa mBiibiliyani ni oweha opuro aakhala awe Abrahamu, Isakhi, Yakobo ni mittetthe Yesu ni arummwa awe yaalalenrye aya, nave-tho opuro waapacenrye aya muloko wa eKristau olaleya “mpakha wokiseryani w’elapo”.​—Miteko 13:47.

Lila onnikikhaliherya moororomeleya iyaakha 55 khula muteko ninthanleliwa ahu. Nooxukurya wEspanha ni oPortugal okathi muteko ahu waakhoottihiwa aya. Naanaalipiha anna ni arokora naaroihelaka iliivuru ni itthu sikina saathowa. Naahiwerya waaxukurya anna akina yaari mukhatteya oCádiz ni wEspanha. Kaahihakalala waalipiha anna awo ni myaha soolipiha.

Niri ene ni Patricia ni Jerry Molohan nimurowelaka kongresu a 1969 “Paz na Terra”

Okhuma 1963, kihaarowela akongresu internacional wÁfrica, wAustrália, wAmérica Central ni do Sul, wEuropa, Extremo Oriente, oHavai, oNova Zelândia ni oPorto Rico. Miyo ni Lila, nihaaweha akongresu ahinliyaleya ntoko a oVarsónia, oPolônia, 1989. Anna anceene a oRússia yaahirwa kongresu ole muulupale. Tthiri owo aari kongresu aya oopacerya ohinliyaleya! Naanikumana anna ni arokora yaatthukweliwe mukhatteya iyaakha sinceene wUnião Soviética mwaha wa waamini waya.

Eparakha ekina yoohakalaliha kaarina aka, waari waaxukurya ni waalipiha anna a oBetheli ni mamisionaario a ilapo sinceene. Oxukurya wahu wookiserya naaronwe oCoreia do Sul, nto naahaaweha anna 50 yaari mukhatteya elapo ya oSuwon. Otheene aya yaahikhalana moonelo wooloka ni yaalipelela otthikela omurumeela Yehova nuumala okumihiwa mukhatteya. Okumana ni anna awo wonlipiha vanceene!​—aRoma 1:11, 12.

WUNCEREREYA ONNIKUMIHERYA OHAKALALA

Okhuma khalai, kinnoona moota Yehova onaareeliha awe atthu awe. Mwaakha kibatiziwa aka 1943, naari anamalaleerya 100.000. Vano nri anamalaleerya anivikana 8.000.000, amurumeelaka Yehova ilapo 240. Anna avinre exikola ya oGileadi aakhaliherya vanceene mwaattelo ola. Koohakalala ovara hoothe ni mamisionaario manceene ni waakhaliherya orowa opuro yaathanleliwa aya.

Kooxukhurela mwaha woothanla kiyenve ene omurumeela Yehova ni olepa eformulaario ya orowa oBetheli. Yehova ookireeliha vanceene iyaakha iya sotheene. Hata nisiveliwaka ni muteko ahu oBetheli, miyo ni Lila ninnihakalala olaleerya vamosa ni miloko sinceene sa oBrooklyn iyaakha sinivikana 50 ni nihaapaka apatthani anceene.

Kinnivikaniha orumeela oBetheli kikhaliheriwaka ni Lila khula nihiku. Hata kirina ene iyaakha sinivikana 84, kinnihakalala ovikaniha ovara obetheli edepartamento enaakhelela iwarakha.

Olelo-va, kiri ene ni Lila

Tthiri onnihakalaliha wiirela mpantta mutthenkeso wa Yehova ni woona wiiraneya wa masu a Malakhiya 3:18, Biblya Exirima ani: “Munimòna yovirikana naxariya ni mutakhali, yole onamurumela Muluku ni yole ohinamurumela”. Khula nihiku olumwenku wa Satana onootepa otakhala ni atthu kharina nlipelelo nnakhala ohakalala. Masi atthu animphenta ni omurumeela Yehova annihakalala ni aakhalana nlipelelo nooloka na muhoolo, hata nikhalaka olumwenku wooxankiha. Tthiri eparakha yuulupale waalaleerya atthu ihapari sooreera! (Matheyo 24:14) Moohipisa Omwene wa Muluku onrowa orantteliha olumwenku ola wootakhala ni eparayiisu. Moohaanyiherya ninnilipelela ophiya nihiku nno! Nto atthu otheene anrowa okhalana ekumi yooloka ni anrowa okhalaka moohakalala mahiku otheene.