Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

Inoota

Inoota
  1.  Babilonia Muulupale Exeeni?

  2.  Mesiya Aarowa Orwa Silini?

  3.  Inamuna sa Olooliwa Sinihela Muhina Ephome

  4.  Ovalaana

  5.  Iferiyatu ni Ifesta

  6.  Iretta Siniravihaniwa

  7.  Myaha sa Nakoso ni sa Otribunaali

 1. Babilonia Muulupale Exeeni?

Ninsuwela sai wira “Babilonia Muulupale” onithoonyerya itiini sotheene soowootha? (Wiisuupulula 17:5) Nwehe itthu sinooniherya eyo:

  • Owo onnikhaliherya itthu sinipakiwa olumwenku wotheene. Biibiliya onihimya wira Babilonia Muulupale okilaathale vasulu va “mittitthi sa atthu, ni maloko ni mattaava”. Nave owo ‘onnaalamulela mamwene a mulaponi’.—Wiisuupulula 17:15, 18.

  • Owo khonithoonyerya mutthenkeso wa epoliitika ni wa nakoso. Ninnisuwela eyo, mwaha woowi “mamwene a mulaponi” ni “alipa a nakoso” animoopowa okathi Babilonia Muulupale onrowa awe opwetexiwa.—Wiisuupulula 18:9, 15.

  • Owo onnaahapuxa atthu wira ahimurumeeleke Muluku. Babiloonia Muulupale onnihimmwa okhala muthiyana namararuwa, mwaha woowi onivara hoothe ni ikuvernu sa mulaponi wira ophwanyeke musurukhu ni wooniwa saana. (Wiisuupulula 17:1, 2) Nave Babilonia Muulupale onaawooka atthu a olumwenku wotheene. Nave-tho, owo ookhalana nthowa na atthu anceene aniiviwa olumwenku wotheene.—Wiisuupulula 18:23, 24.

Otthikela yoosoma 13 eponto 6

 2. Mesiya Aarowa Orwa Silini?

Eprofesia ya isumana 69 enninikhaliherya osuwela okathi Mesiya aarowa awe orwa.—Musome Daniyeli 9:25.

  • Isumana 69 saapacenrye silini? Iyo saapacenrye mwaakha 455 Kristu Ohinatthi Orwa. Mwaakha ole kuvernatoro Nehemiya aahiphiya oYerusalemu wira ‘otthikele oteka’ epooma ele.—Daniyeli 9:25; Nehemiya 2:1, 5-8.

  • Isumana 69 sivirinhe iyaakha kavi? Iprofesia sikina sa mBiibiliyani sinnooniherya wira nihiku nimosa ninthoonyerya mwaakha mmosa. (Mothakoni 14:34; Ezekiyeli 4:6) Eyo enooniherya wira khula esumana enithoonyerya iyaakha 7. Nto isumana 69 sinithoonyerya iyaakha 483, niire so, (isumana 69 x mahiku 7).

  • Isumana 69 simanle silini? Okontari iyaakha 483 nikhumaka mwaakha 455 Kristu Ohinatthi Orwa, nimphiya mwaakha 29 nuumala Kristu Orwa. a (Nwehe enoota.) Mwaakha ole Yesu aahipatisiwa khukhala Mesiya!—Luka 3:1, 2, 21, 22.

Otthikela yoosoma 15 eponto 5

 3. Inamuna sa Olooliwa Sinihela Muhina Ephome

Inamuna sikina sa olooliwa, sinihela muhina orumeeliwa ephome ya mutthu owo onilooliwa. Masi inamuna sikina sa olooliwa, makristau khaneemererya ntoko ovaha ephome wira epwehiwe muhoolo mwaya nuumala wooperariwa erumeeliweke.—Otumererya 15:23.

Inamuna sikina sa olooliwa, woonasa wene makristau pooti weemereryaka ntoko exaame ya ephome, hemodiálise, hemodiluição, recuperação intraoperatória de células wala orumeeliwa maakina aniihaniwa coração pulmão. Khula mukristau ohaana othanla moota ephome awe enrowa aya orumeeliwa okathi onooperariwa awe wala okathi empakiwa aya exaame ya ephome awe aahiiso terapia. Inamuna sinirumeeliwa aya itthu iyo, pooti ovirikana moovarihana ni khula meetiku. Nto muhinatthi weemererya wooperariwa, opakiwa exaame ya ephome anyu aahiiso ompaka terapia, khula mukristau ohaana osuwela oratteene etthu ephome awe enrowa aya wiirihiwa. Iponto sinittharelana sinimookhaliheryani opaka yoothanla yooloka:

  • Kiireke ephome aka enrowa okumihiwa mweerutthuni mwaka ni enhala enrowa ohiihiwa weetta mwa okathi vakhaani? Kiireke murima aka onookeemererya woona ephome eyo ntoko yawaka vahinareerela ‘omwarexela vathí?’—Otumererya 12:23, 24.

  • Akhala wira okathi wa olooliwa ephome aka enookumihiwa mweerutthuni mwaka, enarapihiwa ni ottikiheriwa mweerutthuni mwaka, kiireke eyo yaamuxankiha murima aka?

Otthikela yoosoma 39 eponto 3

 4. Ovalaana

Biibiliya, onnaatumererya anamathelana okhala hoothe mahiku ootheene. Nave onnooniherya oratteene wira akhala wira anamathelana aavalaana, mulopwana ohithele nnakhala muthiyana ohitheliwe. (1 aKorinto 7:10, 11) Masi sookhala itthu sikhanle oomweemererya mutthu ovalaana. Itthu sikina tiiya:

  • Akhala wira mulopwana onnikhootta ovaha yoolya etthoko awe: Pooti wira onnikhootta ovaha musurukhu wala yoolya mpakha atthu a etthoko awe ohikhalana itthu sinrowa waakhaliherya okhala akumi. (1 Timootheyo 5:8).

  • Akhala wira mulopwana wala muthiyana onnimuhasula ole othelanne awe: Ntoko ommana ni onoona wira athipelela okhala ni mutthu owo enoomukhumelela ehasara.—aGalasia 5:19-21.

  • Akhala wira ole othelanne awe onnimukhoottiherya omukokhorela Yehova: Nto eyo pooti ohonona waataana wa mutthu owo ni Yehova.—Miteko 5:29.

Otthikela yoosoma 42 eponto 3

 5. Iferiyatu ni Ifesta

Makristau eekeekhai, khaniirela mpantta iferiyatu ni ifesta sihinimusivela Yehova. Masi pooti okhumelelaka itthu khula mukristau okhanle awe oorumeelaka murima awe wiixuttihiwe ni Biibiliya wira owehe etthu yoopaka. Nrowe niwehe matakiheryo vakhaani:

  • Akhala wira mutthu onnooleelani wira nvirihe saana nihiku na Natali. Nyuwo pooti omwaakhula so: “Kooxukhuru”. Masi akhala wira mutthu owo oniphavela osuwela etthu eniwiirihani ohimulya Natali wala iferiyatu sikina, nyuwo pooti omutthokiherya.

  • Akhala wira iyanyu wala mwaarinyu ohikhanle Namoona a Yehova onnoolattulani nihiku na eferiyatu aahiiso efesta orowa olya waamusi awe. Akhala wira murima anyu onniweemereryani orowa, pooti orowa. Masi ti vooloka omutthokiherya iyanyu wala mwaarinyu wira yakhala etthu enivarihana ni etiini yoowootha, nyuwo khamunrowa.

  • Akhala wira patarau anyu onnoovahani mireerelo okathi wa ifesta sa wanikisa wa mwaakha. Niireke ti vootakhala weemererya? Woonasa wene, nnaari. Niireke patarau anyu onoovahani itthu iyo mwaha woowi nyuwo munnoolya ifesta iyo sa otuphela mwaakha musya? Wala enamuna ya wooxukhurelani mwaha wa muteko nvanre anyu mwaakha wootheene?

  • Mwavahiwa etthu wanikisa wa mwaakha. Woonasa wene, mutthu owo pooti ohimya so: “Miyo koosuwela wira nyuwo khamuniirela mpantta ifesta ntoko iya, masi kimphavela woovahani etthu ela”. Woonasa wene, mutthu owo onooreerelani murima paahi. Masi vaamuloka nyuwo wiikoha so: “Kiireke oniphavela weehererya waamini waka wira oone akhala wira kinniirela mpantta ifesta?” Nuumala wuupuwela moota munaakhula anyu nikoho nla, nyuwo pooti othanla weemererya wala nnaari, eyo yoothanla anyu. Masi ti vooloka opaka yoothanla enrowa woohiyani ni murima wooloka ni ohihiya ororomeleya wa Yehova.—Miteko 23:1.

Otthikela yoosoma 44 eponto 1

 6. Iretta Siniravihaniwa

Nihaana opaka exeeni akhala wira nookhalana eretta enravihaniwa? Hiyo ninnaaphenta vanceene atthu, nto ninniimananiha ohaaraviha iretta. Nave ninniikhapelela vanceene okathi nnaanyiherya ahu naari ene wala nahaarina eretta enravihaniwa. Etthu enniiriha opaka eyo, okhala wira Biibiliya onihimya wira: “Mumphenteke mukhwiinyu ntoko muniiphenta anyu”.—aRoma 13:8-10.

Mutthu orina eretta enravihaniwa, onrowa wooniherya sai wira onnaaphenta atthu akina? Mutthu orina eretta enravihaniwa, ohaavareke, waakhupaarela wala waapexari atthu akina. Nave ohuupuweleke wira onoothanyiwa akhala wira atthu akina khanimulattula orowa owannyeya. Ohinatthi opatisiwa, mutthu orina eretta enravihaniwa, ohaana omuleela koortenatoore a nikhuuru na axitokweene a muloko awe. Nto iira siiso, onookhapelela okumi wa atthu akina anrowa opatisiwa ni ohaaraviha iretta. Ankhi akhala wira mutthu onimwaanyiherya akhala wira ookhalana wala khorina eretta enravihaniwa? Etthu xeeni okhanle awe oopaka ohinatthi opacerya onamorari? Owo ohaana orowa oxiripitaale opaka ixaame wira osuwele mukhalelo wa okumi awe. Apaka eyo, onimooniherya wira onnaakhapelela atthu akina ni ‘khoniphavela mureerelo awe paahi, masi-tho oniphavela mureerelo wa akina’.—aFilipi 2:4.

Otthikela yoosoma 56 eponto 2

 7. Myaha sa Nakoso ni sa Otribunaali

Nnoowerya osyaka mixankiho sinceene akhala wira ninnilepa myaha sinceene sa nakoso waahela muhina akontraatu a nakoso awo hata nimweettaka nakoso ni munna mukristau. (Yeremiya 32:9-12) Hata nipakaka eyo, okathi mukina pooti okhumelela ohiiwanana wala mixankiho sikina voohimya sa musurukhu ni myaha sikina sa nakoso. Okathi owo, anna awo ahaana waakuvela ophuka mixankiho saya mwa murettele.

Ninrowa owerya sai ophuka mixankiho suulupale ntoko wootheriwa ni wiiyeriwa? (Mmusome Matheyo 18:15-17.) Yesu aahiixuttiha itthu tthaaru ninreerela ahu opaka.

  1. Anna awo ahaana omananiha ophuka muxankiho aya mekhayaru.—Nwehe eversiikulu 15.

  2. Akhala wira khaniwerya omaliha muxankiho aya, ahaana onvekela munna mmosa aahiiso anli arina waataana woolipa ni Yehova wira yaakhaliherye ophuka muxankiho aya.—Nwehe eversiikulu 16.

  3. Akhala wira anna awo anli khaniwerya ophuka muxankiho owo, ahaana waaroihela axitokweene.—Nwehe eversiikulu 17.

Omuroiha munna wala murokora otribunaali, pooti owiiriha atthu akina omulavula voohiloka Yehova ni anna ni arokora a mmulokoni. (1 aKorinto 6:1-8) Masi sookhala itthu wala myaha sinreerela ophukiwa otribunaali. Myaha iyo sinihela muhina waahuwa anamwane, wintiminisariwa, ohimya wira oomaleliwa ni testamento. Akhala wira mukristau onniroiha otribunaali myaha ntoko iyo ni wiimananiha ophuka mwa murettele, owo onniiwelela malakiheryo a mBiibiliyani.

Ankhi akhala wira etthu eyo ekrime yuulupale ntoko omutuphela mutthu wira omurupihe, waarupiha anamwane, omana, wiiya ni wiiva? Akhala wira ookhala opanke ikrime ntoko iyo, mukristau onaaleela makhulupale a kuvernu onniiwelela malakiheryo a mBiibiliyani.

Otthikela yoosoma 56 eponto 3

a Okhuma mwaakha 455 Kristu Ohinatthi Orwa, mpakha mwaakha 1 Kristu Ohinatthi Orwa saavinre iyaakha 454. Okhuma mwaakha 1 Kristu Ohinatthi Orwa mpakha mwaakha 1 waavinre mwaakha mmosa paahi (maana khonakhale mwaakha zero). Nto okhuma mwaakha 1 nuumala Kristu Orwa mpakha mwaakha 29 nuumala Kristu Orwa saavinre iyaakha 28. Nakontarela iyaakha sootheene nimphwanya iyaakha 483.