Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MURU 13

Niireke Mahiku Otheene Anuupuweleliwa Annimusivela Muluku?

Niireke Mahiku Otheene Anuupuweleliwa Annimusivela Muluku?

“Mphaveleke othanla itthu sinasivela Apwiya”. —AÉFESO 5:10.

1. Otheene ahu nihaana opaka exeeni? Xeeni opaka eyo ohikhanle aya wookhweya?

YESU aahimmye so: “Alipa-òkokhorela èkekhai yakokhoreleke Atithi yettihiwaka n’iroho y’ekekhai. Atithi annaphavela atthu antthuna wakokhorela siso”. (Yohani 4:23; 6:44) Wira nipake eyo, khula mmosa a hiyo ohaana ophavela osuwela “itthu sinasivela Apwiya”. (aÉfeso 5:10) Opaka eyo khahiyo etthu yookhweya. Maana Satana oniphavela oniwoka wira nipakeke itthu sihinimusivela Yehova.—Wisupulula 12:9.

2. Mutthokiherye etthu yaawiiranenle aIsarayeli okathi yaari aya vakhiviru va Mwaako Sinayi.

2 Satana oneererya sai onihapuxa? Enamuna emosa onirumeela awe, ori oniwoka ni oniiriha woona etthu yoohiloka okhala yoorera. Nwehe ele yaakhumelenle aIsarayeli okathi yaari aya vakhiviru va Mwaako Sinayi. Moise aahiwela mwaako, nto atthu akina yaari vathi yaanimulipelela. Nuuvira okathi, atthu ale yaahikhulumuwa omulipelela, nto yaahinvekela Aroni wira aapakele muluku wira aahooleleke. Vano Aroni aahimpaka mwaanyompe eeweero. Nuumala-vo, atthu ale yaahipaka efesta yuulupale. Nto yaahipacerya wiina amurukureryaka mwaanyompe ni yaanimuuramela. Awo yuupuwela wira omuuramela mwaanyompe ole waari omukokhorela Yehova. Hata atthu ale yaahimya wira efesta ele yaari “nirá no watthapela Apwiya” yaari etthu yoohiloka. Yehova aahoona wira etthu ele yaapaka aya waari waakokhorela amuluku eethiru, nto atthu anceene yaahiiviwa. (Okhuma 32:1-6, 10, 28) Eyo enniixuttiha exeeni? Enniixuttiha wira nihaana okhalana ephoole wira nihiwokiwe. Nihaana osyaka ovara “itthu sa mwikho”, eyo piiyo, nihaana okhootta itthu sotheene sinivarihana ni etiini yoowootha. Ohiya-vo, nihaana omweemererya Yehova oniixuttiha ele eri yooloka ni yoohiloka.—Yesaya 52:11; Ezekiyeli 44:23; aGalasia 5:9.

3, 4. Xeeni vari ya vooloka osuwela moota apacenrye aya mahiku manceene anuupuweleliwa olelo-va?

3 Okathi Yesu aari awe valaponi, aahiwiixuttiha arummwa awe enamuna yooloka ya omukokhorela Yehova. Nuumala okhwa, arummwa awe yaahivikaniha owiixuttiha atthu akina enamuna yooloka ya omukokhorela Yehova. Masi, nuumala arummwa okhwa, awiixuttihi oowootha yaahipacerya wiixuttiha mmulokoni itthu soohiloka ntoko soolema ni mahiku anuupuweleliwa ahinivarihana ni eKristau. Nave yaahituruka masina a mahiku oowuupuwelela wira akhaleke ntoko ta eKristau. (2 aTesalonika 2:7, 10; 2 Yohani 6, 7) Olelo-va, mahiku awo ahuulaana mulaponi. Tthiri mahiku manceene anuupuweleliwa anivarihana ni muupuwelo woohiloka, soolema soohiloka ni okhwiri. *Wisupulula 18:2-4, 23.

4 Olelo-va, olumwenku wotheene atthu waasivela otthapela iferiyatu ni mahiku makina anuupuweleliwa. Masi, nuumala wiixuttaka moonelo wa Yehova voohimya sa mwaha owo, munimoona wira muhaana olokiherya muupuwelo anyu voohimya sa mahiku makina anuupuweleliwa. Ekeekhai wira pooti woovilani ohiya, masi mukhaliheriwaka ni Yehova munoowerya opaka eyo. Vano nrowe niwehe moota apacenrye aya mahiku anuupuweleliwa aahiiso ifesta sinceene olelo-va. Opaka eyo, enoonikhaliherya osuwela moonelo wa Yehova voohimya sa mahiku awo.

NATALI OPACENRYE SAI?

5. Exeeni enooniherya wira Yesu khaayariwe 25 a Dezembro?

5 Atthu anceene olelo-va, anuupuwela wira Yesu aayariwe 25 a Dezembro, nto mapuro manceene atthu annipaka efesta ahimyaka wira nihiku aayariwe awe Yesu. Musuweleke wira Biibiliya khonihimya nihiku nnakhala mweeri Yesu aayariwe awe, masi onnihimya okathi wa mwaakha aayariwe awe. Luka olempe wira okathi Yesu aayariwe awe oBethelehemu, “amakampusi yaviriha ohiyu mmathalani” akhapelelaka inama saya. (Luka 2:8-11) Mweeri wa Dezembro, oBethelehemu onniriirya vanceene, ennirupa epula ni ennimora eneevi. Nto khivaarowa oweryaneya amakampusi okhala “mmathalani” ohiyu akhapelelaka inama saya. Eyo enniixuttiha exeeni? Enniixuttiha wira Yesu aayariwe elimwe ohiya mweeri wa Dezembro. Tthiri Biibiliya ni sowiiraneya, sinnooniherya wira Yesu aayariwe eriyari ya myeeri olelo-va ninsuwela ahu okhala Setembro ni Outubro.

6, 7. (a) Soolema sa Natali sikhumelenle sai? (b) Exeeni enniiriha waavaha mireerelo sahu atthu akina?

6 Natali opacenrye sai? Owo opacenrye ni ifesta sa etiini yoowootha, ntoko ifesta sa aRoma siitthaniwa Saturnais. Ifesta iyo aapakeliwa muluku Saturno, yoowo aari muluku a olima. Enciclopédia Americana enihimya so: “Soolema sinceene sa efesta ya Natali sinikhuma yoolema ya efesta Saturnais, yeeyo yaapakiwa mweeri wa Dezembro. Mwa ntakiheryo, okhuma efesta ele, sookhumelela soolema ntoko natali, ovahana mireerelo ni opattiha iveela”. Nave 25 a Dezembro naanuupuweleliwa nihiku na oyariwa wa muluku nsuwa iihaniwa Mitra.

7 Masi atthu anceene animulya Natali olelo-va, khansuwela wira opacenrye ni mapakau. Awo anoona wira nihiku na Natali, nihiku nookhala ni amusi, olya, otthekula ni amusi ni apatthani ahu. Nave Yehova oniphavela wira arumeyi awe akhaleke atthu oovaha. Biibiliya onihimya wira Muluku omusivela mutthu “onvaha murima omuttenlene”. (2 aKorinto 9:7) Yehova khoniphavela wira naavaheke atthu akina paahi nihiku na vameekhaaya. Tthiri arumeyi a Yehova onnaasivela ovahana mireerelo, ahilipelelaka ottikiheriwa etthu ni onnaasivela okhala ni apatthani ni amusi aya khula okathi wa mwaakha. Awo annaavaha atthu akina mwaha wowaaphenta ohiya okhanyereriwa.—Luka 14:12-14.

Osuwela moota epacenrye aya efesta wala nihiku nnuupuweleliwa, onoonikhaliherya opaka yoothanla yooloka

8. Niireke asomi a itheneeri yanvanhe Yesu mireerelo oyariwe ene niinaano-ru? Mutthokiherye.

8 Wira atthokiherye nthowa naya atthu akina anivahanana aya mireerelo nihiku na Natali, awo anihimya wira alopwana araru oosuwela yaahinvaha mireerelo Yesu okathi aari awe munsisini. Ekeekhai wira alopwana ale yaamuxukunrye Yesu yaahinvaha mireerelo. Musuweleke wira okathi ole, yaari yoolema waavaha mireerelo atthu a vameekhaaya. (1 Mamwene 10:1, 2, 10, 13) Masi mwaanisuwela wira alopwana ale yaasoma itheneeri? Awo yaari anamaxintta ni khiyaamukokhorela Yehova. Ohiya-vo, awo khiyaamuxukunrye Yesu oyariwe ene niinaano-ru munsisini. Masi yaamuxukunrye nuuvira okathi munceene ori ene “mwana” oowunnuwa vakhaani ni okhalaka vatthokoni.—Matheyo 2:1, 2, 11.

BIIBILIYA ONIHIMYA EXEENI SA OTTHAPELA NIHIKU NA OYARIWA?

9. Atthu xeeni aniromoliwa mBiibiliyani yaatthapela nihiku ayariwe aya?

9 Nihiku oniyariwa mwaana ti noohakalaliha vanceene. (Esalimo 127:3) Masi, eyo khentaphulela wira nihaana otthapela nihiku mutthu oniyariwa awe. Nkahaya muupuwele ela: MBiibiliyani anilavuliwa atthu anli paahi yaatthapela nihiku na oyariwa waya. Mmosa a atthu awo aari Mwene Farawo a wExiitu, mukina aari Mwene Herodi Antipa. (Musome Maphattuwelo 40:20-22; Marko 6:21-29.) Masi mamwene awo otheene khiyaamukokhorela Yehova. Ohiya-vo, Biibiliya khonimuhimya nnakhala murumeyi mmosa a Yehova aatthapela nihiku oyariwe awe.

10. MaKristau a okathi wa arummwa yoonela sai otthapela nihiku na oyariwa?

10 Enciclopédia Delta Universal, enihimya wira maKristau a okathi wa arummwa, yaanoona wira “otthapela nihiku na oyariwa yaari yoolema ya mapakau”, eyo piiyo, yoolema ya etiini ehikhanle ya eKristau. Soolema iyo saavarihana ni sookupali sa ethiru. Mwa ntakiheryo, khalai aGriki yaakupali wira khula mutthu ookhalana munepa onimukhapelela yoowo onikhala nihiku mutthu oniyariwa awe. Awo yuupuwela wira munepa owo waanivarihana ni muluku aayariwa nihiku mutthu owo aayariwa awe. Nto yaakupali wira, mutthu aahaana otthapela nihiku na oyariwa wawe wira ovikaniheke okhapeleliwa ni munepa owo. Ohiya-vo, otthapela nihiku mutthu oniyariwa awe onnivarihana ni osoma itheneeri mutthu ophavelaka osuwela itthu sinrowa omwiiraneela muhoolo.

11. Yehova oniphavela wira nipakeke exeeni?

11 Atthu anceene anoona wira nihiku ayariwe aya ti nootepexa otthuneya, nto ahaana othokoreriwa saana ni ophentiwa naphiya nihiku nno. Masi hiyo pooti waathokorerya saana ni waaphenta amusi ahu khula okathi wa mwakha ohiya olipelela nihiku na vameekhaaya. Yehova oniphavela wira okathi wotheene naareereleke murima ni waavaha atthu otheene. (Musome Miteko 20:35.) Khula nihiku ninnihakalala ni oxukhurela vanceene mwaha wa okumi Yehova onivanhe awe ohiya paahi wooniherya oxukhurela wahu nihiku niyariwe ahu.—Esalimo 8:4, 5; 36:10.

MaKristau eekeekhai annaavaha atthu akina mwaha wowaaphenta

12. Moota xeeni nihiku mutthu onikhwa awe nri aya nootepa oloka ovikana nihiku na oyariwa?

12 Musuweli 7:1 onihimya so: “Nsina nottittimiheya ti norera ovikana exero yowunkhelexa: nihiku n’okhwa ti norera ovikana nihiku n’oyariwa”. Moota xeeni nihiku mutthu onikhwa awe nri aya nootepa oloka ovikana nihiku na oyariwa? Okhala wira, nihiku ninyariwa ahu nlelo khanipanke etthu mookumini mwahu ekhale yooloka wala yoohiloka. Masi okathi nimpaka ahu itthu sinimusivela Yehova, ninnipaka etthu yooloka, niire so, “nsina nottittimiheya”. Nto Yehova khonikhala-khala oliyalaka itthu sooloka nimpakenle ahu hata nikhwaaka. (Yobi 14:14, 15) Arumeyi a Yehova khanitthapela nihiku ayariwe aya nnakhala nihiku Yesu aayariwe awe. Masi, etthu emosa anitthapela aya aahiiso anuupuwelela aya, okhwa wa Yesu, maana owo taarumme opaka eyo.—Luka 22:17-20; aHéberi 1:3, 4.

PAASIKHA OPACENRYE SAI?

13, 14. Paasikha okhumelenle sai?

13 Atthu anceene, vaavo ammulya aya Paasikha anihimya wira anuupuwelela ohihimuxiwa wa Yesu Kristu. Masi soolema sinceene sa Paasikha sinivarihana ni soolema sa oyara sa itiini sowootha. Nkahaya nwehe ntakiheryo na maace ahiiso mooce ni hukula wala namarokolo. Okhuma khalai, mapakau annimurumeela hukula ntoko ethoonyeryo ya oruwerya wala oyara. Enciclopédia Delta Universal, enihimya wira ophavelasa maace a Paasikha “opacenrye ni yoolema ya oyara”. Nto vannooneya wira Paasikha khonivarihana ni ohihimuxiwa wa Yesu.

14 Niireke Yehova onnisiveliwa vaavo atthu antakaaha aya ohihimuxiwa wa mwanawe ni soolema sa etiini yoowootha? Nnaari khonisiveliwa. (2 aKorinto 6:17, 18) Muhiliyale wira Yehova khonivekenle wira nuupuweleke ohihimuxiwa wa Yesu.

IFESTA SA MWAAKHA MUSYA

15. Otthapela mwaakha musya opacenrye sai?

15 Khula elapo, yookhalana enamuna aya ya otthapela mwaakha musya. Masi mapuro manceene, atthu annipaka ifesta suulupale woomalani wa mwaakha. Nave okathi owo sinipakiwa aya ifesta iyo, atthu annirupihana moohiloka ni ohapaliwa. Nave-tho, efesta eyo khepacenrye ni etiini ya eKristau. Nto Enciclopédia emosa enihimya wira: “ARoma yaanitthapela [nihiku na mwaakha musya] emuupuwelelaka Jano, yoowo aari muluku a mikhora ni mapacereryo. Mweeri wa Janero woovahiwa nsina nlo mwaha wa muluku Jano yoowo aarina ithoi piili, emosa yaaweha ohoolo ekina ottuli”.

IKASAMENTO SIMMUHAKALALIHA YEHOVA

16, 17. Nihaana wuupuwela exeeni akhala wira nnoopaka efesta ya ekasamento?

16 Nihiku na ekasamento ti noohakalaliha vanceene. Itthu sinipakiwa nihiku na efesta ya ekasamento sinnivirikana khula elapo. Masi atthu awo khanuupuwela moota itthu iyo sipacenrye aya. Nto khansuwela wira itthu iyo sinivarihana ni etiini yoowootha. Masi okathi maKristau eekeekhai anithelana aya, annipaka itthu sotheene aniwerya aya wira nihiku nno nimuhakalalihe Yehova. Awo annitokosa soolema sa nihiku na ekasamento sihireere wuulaana elapo aya wira apake yoothanla yooloka.—Marko 10:6-9.

17 Soolema sikina sinivarihana ni muupuwelo woophavela wira anamathelana itthu siweettele saana aahiiso akhalane esorti. (Yesaya 65:11) Mwa ntakiheryo, ilapo sikina atthu annaamwarexela musoro (wala etthu ekina) anamathelana. Awo anuupuwela wira eyo enimwaaphwanyiha anamathelana awo anamwane, ohakalala ni anookhala mahiku manceene. Ohiya-vo, atthu awo anuupuwela wira eyo enoowiiriha anamathelana awo ohikhalana mixankiho. Nto maKristau ahaana wiivaha ephoole wira ahipake nnakhala etthu emosa enivarihana ni etiini yoowootha.—Mmusome 2 aKorinto 6:14-18.

18. Malakiheryo xeeni makina a mBiibiliyani anireerela ovariheliwa muteko okathi wa efesta ya ekasamento?

18 Anamathelana maKristau aniphavela wira efesta aya ya ekasamento nikhale nihiku noohakalaliha, ni khula mutthu onilattuliwa okhaleke saana. Mwa ntakiheryo, akhala wira mutthu amulattunle aya onniphavela olavula etthu, khonreerela olavula itthu soohiloka, ntoko itthu sa orupihana wala itthu sinooniherya wira khonaattittimiha anamathelana awo ni ale alattuliwe. (Miruku 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Ohiya-vo, anamathelana awo khanrowa ophavela opaka efesta yuulupale wala ya musurukhu munceene wira yooniherye ‘mihakhu arina aya’. (1 Yohani 2:16) Akhala wira munuupuwela opaka efesta ya ekasamento anyu, xontte mpakeke itthu muhinrowa anyu othanana muhoolo mwaya.—Nwehe Enoota n.° 28.

OMANIHA IKOOPHO

19, 20. Yoolema ya omaniha ikoopho ekhumelenle sai?

19 Atthu akina annimaniha ikoopho okathi wa ekasamento ni ifesta sikina. Okathi owo, atthu annimaniha ikoopho aphavelaka wira itthu seette saana. Niireke omaniha ikoopho etthu yooloka?

20 Eliivuru * emosa enihimya wira omaniha ikoopho onivarihana ni yoolema ya mapakau “yaawo yaavaha eviinyu amuluku aya”. Yaanipaka eyo “avekelaka etthu vaavo yaahimya wira ‘mukhaleke mahiku manceene’ wala ‘mukhaleke mukumi’”. Khalai, yaari yoolema atthu omaniha ikoopho wala oyiiherya vathi eviinyu aphavelaka waavekela mareeliho amuluku. Masi musuweleke wira ophwanya mareeliho a Yehova khonlipa ni opaka itthu iyo soohiloka.—Yohani 14:6; 16:23.

“NYUWO MUNAPHENTA APWIYA, MUKHOTTEKE SOTAKHALA”

21. Inamuna xeeni sa ifesta wala mahiku anuupuweleliwa, maKristau anireerela aya osyaka?

21 Muhinatthi othanla akhala wira munimwiirela mpantta nihiku nnuupuweleliwa wala efesta, mwiikoheke so: ‘Muupuwelo xeeni ni mweettelo efesta eyo enitumererya aya?’ Mwa ntakiheryo, ifesta sikina wala mahiku anuupuweleliwa, atthu anniina voohikhalela, ohapaliwa ni orupihana moohiloka. Nave ifesta sikina sinnitumererya orupihana alopwanaru wala athiyanaru. Ohiya-vo, ifesta sikina sinniwiiriha atthu ovuwiha elapo aya. Akhala wira nnimwiirela mpantta ifesta iyo, niireke ninninyokha itthu Yehova onyokha awe?—Esalimo 1:1, 2; 97:10; 119:37.

22. Exeeni enrowa onikhaliherya osuwela akhala wira pooti orowela efesta wala nnaari?

22 MaKristau aahaana osyaka wiirela mpantta ifesta ni mahiku anuupuweleliwa ahinimusivela Yehova. Murummwa Paulo aalempe so: “Mwalyaka walá mwawuryaka, nnákhala mwiraka etthu p’itthu, mwireke sothene vonvuwiha Muluku”. (1 aKorinto 10:3; nwehe Enoota n.° 29.) Ekeekhai wira khahiyo wira ifesta sotheene wala mahiku anuupuweleliwa anivarihana ni orupihana woohiloka, etiini yoowootha ni ovuwiha elapo mutthu oyariwe awe. Akhala wira nihiku nnuupuweleliwa wala efesta ennivarihana ni malakiheryo a mBiibiliyani, khula mutthu ohaana othanla akhala wira onimwiirela mpantta aahiiso nnaari. Nave nihaana wuupuwela moota atthu akina anrowa aya woonela soothanla sahu.

MUNVUWIHEKE YEHOVA NI MOOLUMO NI MITEKO SANYU

23, 24. Munrowa waatthokiherya sai amusi anyu etthu eniwiirihani ohiirela mpantta iferiyatu?

23 Woonasa wene, nyuwo khamunrowa wiirela mpantta mahiku anuupuweleliwa ahinimusivela Yehova. Masi amusi anyu akina ahikhanle Anamoona a Yehova pooti wuupuwelaka wira khamunaaphavela wala khamumphavela otthekulana. Woonasa wene, anoona wira mahiku awo a iferiyatu, tari mahiku ooreerela okhala vamosa amusi otheene. Nto muhaana opaka exeeni? Sookhala inamuna soovirikana sa wooniherya wira munnaaphenta ni munnaavaha efaita. (Miruku 11:25; Musuweli 3:12, 13) Nyuwo pooti waalattula wira mutthekule naawo nihiku nikina.

24 Ankhi akhala wira amusi anyu aniphavela osuwela nthowa naya muhiniirela anyu mpantta iferiyatu? Nyuwo pooti otokosa mwaha owo esaiti ahu jw.org wira musuwele moota wowaatthokiherya sookupali sanyu. Masi musyakeke onyakulihana ni waakhanyererya wuupuwelaka ntoko munuupuwela anyu. Mwaakhaliherye amusi anyu osuwela wira mpacenrye otokosa ni ovarerya saana mwaha owo, munahala mpakaka yoothanla. Mukhaleke oomaleleya ni “molumo anyu ekhaleke òrera ni owèleliwa ni makha”.—aKolosi 4:6.

25, 26. Anamuyari anrowa waakhaliherya sai anaaya ophenta malakiheryo a mBiibiliyani?

25 Ti vooloka osuwela oratteene nthowa ninniiriha ohiirela mpantta iferiyatu ni mahiku makina anuupuweleliwa. (aHéberi 5:14) Maana yoolakela ahu omusiveliha Yehova. Nave anamuyari ahaana oviriha okathi yaakhaliheryaka anaaya osuwela ni ophenta malakiheryo a mBiibiliyani. Vaavo anoona aya wira Yehova onnaakhaliherya, awo anoowerya omuhakalaliha.—Yesaya 48:17, 18; 1 Pedru 3:15.

26 Yehova onnihakalala vaavo onoona awe wira ninniimananiha omukokhorela mwa enamuna oniphavela awe. (Yohani 4:23) Nave onnihakalala vaavo ninkhala ahu atthu oororomeleya. Niireke vanniweryaneya okhala mutthu oororomeleya olumwenku ola wootakhala? Nikoho nla ninrowa waakhuliwa muru onittharelana.

^ etti. 3 Índice das Publicações da Torre de Vigia, Eliivuru Enaakhaliherya Anamoona a Yehova Otokosa Myaha Sikumiheriwe ni esaiti ahu jw.org, pooti wookhaliheryani ophwanya otthokiheriwa wa mahiku awo anuupuweleliwa.

^ etti. 20 International Handbook on Alcohol and Culture.