Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MURU 6

Moota woothanla otthekula wooloka

Moota woothanla otthekula wooloka

“Mwireke sothene vonvuwiha Muluku”.​—1 AKORINTO 10:31.

1, 2. Yoothanla xeeni enitthuneya ahu opaka voohimya sa otthekula?

NKAHAYA muupuwele ela: nyuwo muniphavela olya efruta yoosiva, nto khoona wira mpantta mmosa wa efruta ele ohintta. Munrowa opaka exeeni? Nyuwo pooti othanla olya efruta yotheene, wala oriha; aahiiso okumiha epantte ele yinttale wira mulye epantte eri yooloka paahi. Nyuwo munrowa othanla opaka exeeni?

2 Vamosaru, olelo-va matthekulelo makina anlikana ni efruta eyo. Ikwaha sikina, nyuwo muniphavela otthekula, masi khiyuupuwela wira inamuna sinceene sa otthekula okhanle olelo-va, ti soohiloka, wala ti soowuntta. Nto etthu xeeni ekhanle anyu oopaka? Atthu akina anneemya khula enamuna ya otthekula enikhumiheriwa mulaponi-mu. Akina anninyokha khula enamuna ya otthekula wira ahiravihiwe itthu soohiloka. Nlelo akina anninyokha otthekula woohiloka, masi ikwaha sikina khuyathanla otthekula ononaaya oreerela. Ankhi nyuwo, enamuna xeeni ya otthekula ekhanle anyu oothanla wira nvikanihe okhala moophentani mwa Muluku?

3. Etthu xeeni enrowa ahu othokorerya vano?

3 Anamunceene mwa hiyo yaarowa othanla enamuna ya neeraru. Hiyo ninnisuwela wira otthekula ti wootthuneya, masi nimphavela otthekula wooloka. Tivonto vanitthuneya ahu othokorerya moota woophwanya matthekulelo ooloka. Wanipacerya, nrowe noone matthekulelo anithanla ahu moota anrowa aya ovara omukokhorela wahu Yehova.

“MWIREKE SOTHENE VONVUWIHA MULUKU”

4. Wiivahererya onrowa onikhaliherya sai okathi onithanla ahu enamuna ya otthekula?

4 Okathi ovinre, Namoona mmosa oowunnuwela yoowo obatiziwe mwaakha wa 1946, aahimmye so: “Okhuma okathi obatiziwa aka koolakela owiriyana saana khuta mwaha wa obatizo onilavuliwa, ntoko siisaale kaawiriyanne aka ole waapakiwe okathi waabatiziwa aka”. Mwaha wa xeeni? Munna owo onihimya so: “Opaka eyo onnikikhaliherya vanceene ovikaniha okhala oororomeleya”. Vohaaniherya nyuwo munneemya masu ala. Omuupuwela natiri ommanenle anyu Yehova, omurumeelaka okumi anyu wotheene, onimoovahani ikuru soovilela. (Mmusome Musuweli 5:4.) Tthiri, wuupuwelela saana wiivahererya wanyu onowiirihani woona efaita erina aya muteko anyu woKristau, vamosa ni sowiira sikina ohela muhina otthekula. Murummwa Paulo aahittittimiherya ekeekhai eyo okathi aalepenle awe maKristau a mahiku awe, wira: “Mwalyaka walá mwawuryaka, nnákhala mwiraka etthu p’itthu, mwireke sothene vonvuwiha Muluku”.​—1 aKorinto 10:31.

5. Moota xeeni eliivuru ya Onamukuttho 22:18-20 ennikhaliherya aya wiiwexexa masu ari va aRoma 12:1?

5 Khuta etthu enipaka ahu ennivara omurumeela wahu Yehova. Mwa epaphelo aalepenle awe aRoma, Paulo aahirumeela moolumo yaarina yootaphulela yuulupale, aatumereryaka anna ale woona otthuneya waya weettela ekeekhai. Owo aahimyale so: ‘Nvahererye irutthu sanyu wa Muluku, ntoko mukuttho mukumi ni worerihiwa ni womusivela Muluku’. (aRoma 12:1) Irutthu sanyu sinihela muhina muupuwelo, murima, ni ikuru sanyu. Nyuwo munnivarela muteko itthu iyo sotheene wira mmurumeele Muluku. (Marko 12:30) Paulo onihimya wira omurumeela Muluku ni murima wotheene onilikana ni ovaha mukuttho. Nuulumo noowi mukuttho nookhalana yootaphulela yuulupale. Mwa Nlamulo na Moise, Muluku khoona oreera mukuttho woohiloka. (Onamukuttho 22:18-20) Vamosaru, akhala wira maKristau animurumeela Muluku ni murima woohiloka, mukuttho aya khonrowa okhala wooreera wa Muluku. Moota xeeni?

6, 7. MuKristau onrowa ohonona sai erutthu awe, nto exeeni enrowa okhumelela?

6 Paulo aahaalopola maKristau oRoma oriki: ‘Tivó . . . muhihiyé hata etthu y’erutthu anyu erumelaka etampi, evaraka miteko s’etampi’. Nave-tho, Paulo aahihimya wira ‘muxintte makhalelo anyu awo òtakhala’. (aRoma 6:12-14; 8:13) Mwa epaphelo awe yoopacerya, aahihimya matakiheryo a ‘makhalelo awo òtakhala a erutthu’. Voohimya sa apinaatamu oottheka, hiyo ninsoma so: “Mwano mwaya mosareya okhwiri”. Metto saya siri ‘solikanene omwarexa ephome y’atthu’. “Awo anetta ehimovaka Muluku” mmaithoni mwaya. (aRoma 3:13-18) MuKristau pooti ohonona erutthu awe akhala wira onirumeela ipantta sa ‘erutthu’ awe wira opakeke itthu satampi. Mwa ntakiheryo, akhala wira moolakelela muKristau olelo-va oniweha itthu soohiloka ntoko epornografia aahiiso ifilme sa ikhotto, mutthu owo ‘onirumela maitho awe wira ovareke miteko s’etampi’; vano eyo ennimwiiriha ohonona erutthu awe yotheene. Okokhorela wa mutthu owo onrowa okhala mukuttho woohiloka ni ohineemereriwa ni Muluku. (Otumererya 15:21; 1 Pedru 1:14-16; 2 Pedru 3:11) Tthiri mutthu owo onoophwanya maxakha manceene mwaha wa matthekulelo awo oohiloka!

7 Tthiri, matthekulelo muKristau onithanla awe pooti okumiherya itthu sooloka wala sootakhala. Tivonto, hiyo nihaana othanla matthekulelo anrowa oreeriha, ohiya ohonona mukuttho oninvaha ahu Muluku. Vano, nrowe nthokorerye moota woosuwela matthekulelo ooloka ni oohiloka.

“MUTHANYEKE SOTAKHALA”

8, 9. (a) Inamuna xeeni piili sa otthekula sikhanle? (b) Matthekulelo xeeni anikhootta ahu, ni nthowa xeeni?

8 Matthekulelo pooti okawanyiwa khukhala inamuna piili. Enamuna emosa ti ele maKristau anikhootta aya moomalela; enamuna ekina ti ele maKristau anitthuneya aya othanla; mwa ele eri yooloka wala yoohiloka. Nrowe nthokorerye enamuna yoopacerya, eyo piiyo, enamuna ya otthekula maKristau anikhootta aya khula etthu.

9 Ntoko soonale ahu Muru 1, inamuna sikina sa otthekula sinooniherya itthu seiye Biibiliya onikhoottiha awe moomalela. Mwa ntakiheryo, nkuupuwelani itthu sinooniwa muInternetini, nfilmeni, iprograma sa televisau, ni muusika orina muupuwelo woohiirya, aahiiso onivuwiha sowiira sa minepa sootakhala, wala onooniherya itthu sa epornografia, onitumererya miteko sootakhala ni orupihana woohiloka. Nto okhala wira otthekula wa enamuna eyo onnihonona malakiheryo ni sooruma sa Biibiliya, maKristau eekeekhai ahaana othanyaka otthekula wa moota owo. (Miteko 15:28, 29; 1 aKorinto 6:9, 10; Wisupulula 21:8) Vaavo vanikhootta anyu matthekulelo awo oohiloka, nyuwo munnimooniherya Yehova wira tthiri ‘munnithanya itthu sotakhala’ ni okathi wotheene ‘munnikhotta sotakhala iyo’. Opaka eyo, onoowiirihani okhalana “wamini w’ekekhai”.​—aRoma 12:9; Esalimo 34:15; 1 Timótheyo 1:5.

10. Muupuwelo xeeni woohiloka orina aya atthu akina, nto xeeni ohimmwaka okhala woohioka?

10 Atthu akina pooti wuupuwelaka wira onweha televisau wala eliivuru eniwooniherya atthu anrupihana khonipahula etthu. Atthu awo anuupuwela so: ‘Miyo pooti oweha itthu iyo nfilmeni wala va televisau, masi nkinkhala-khala kivaraka itthu iyo’. Muupuwelo owo ti woowoka ni wootakhala. (Mmusome Yeremiya 17:9.) Akhala wira ninnoona oreera oweha itthu seiye Yehova oninyokha awe, niireke ‘ninnithanya tthiri itthu sotakhala’? Omakela oweha, osoma, aahiiso owiriyana itthu soohiloka onohonona muupuwelo ahu. (Esalimo 119:70; 1 Timótheyo 4:1, 2) Opaka eyo onohonona muupuwelo ahu, voohimya sa itthu sinipaka ahu ni moota onoonela ahu mweettelo woohiloka wa atthu akina.

11. Voohimya sa otthekula ekeekhai xeeni eri va aGalasia 6:7?

11 Tthiri eyo enniiraneya. MaKristau makina aapaka itthu seekhapa mwaha wa otthekula woohiloka waamakela aya okhalana. Mwa enamuna yoowereya, awo ahoona okhala ekeekhai ele Biibiliya enihimya awe wira ‘ele mutthu enàlawe, yeyo tenihephawe’. (aGalasia 6:7) Masi hiyo pooti osyaka wiixutta mwa enamuna eyo. Akhala wira nyuwo munnaala mmuupuweloni mwanyu itthu sooloka, munrowa ohepha itthu sooloka mookumini mwanyu.​—Nwehe ekaaxa eni: “ Otthekula Xeeni Onrowa Aka Othanla?

SOOTHANLA SANYU SITTHAREKE MALAKIHERYO A BIIBILIYA

12. Eliivuru ya aGalasia 6:5 enivarihana sai ni otthekula, nto malakiheryo xeeni akhanle ahu oovarela muteko okathi woopaka soothanla?

12 Vano, nrowe nithokorerye otthekula wa enamuna ya nenli, eyo piiyo, enamuna ya otthekula yeele Biibiliya ohinikhoottiha awe hata weemya. Khuta Kristau ohaana opaka soothanla sawe sooloka voohimya sa enamuna eyo ya otthekula. (Mmusome aGalasia 6:5.) Masi, khanivelavenle maana nookhalana malakiheryo a annikhaliherya. Biibiliya ookhalana malakiheryo, aahiiso ikeekhai suulupale, seiyo sinnikhaliherya osuwela muupuwelo wa Yehova. Vaavo vanitthara ahu malakiheryo awo, hiyo nnoowerya osuwela itthu “sintthunawe Muluku” mikhalelo sotheene, ohela muhina otthekula onithanla ahu.​—aÉfeso 5:17.

13. Exeeni enrowa oniiriha osyaka otthekula waarowa omuriipiha murima Yehova?

13 Tthiri maKristau khanlikana owerya waya osuwela othanla etthu yooloka ni yoohiloka. (aFilipi 1:9) Ohiya-vo, maKristau annisuwela wira khuta mutthu ookhalana matthekulelo animusivela. Tivonto, hiyo nihooneke wira soothanla sa maKristau otheene sinrowa olikanaka. Hata vari siiso, vaavo vanitepa ahu weemya ni murima ahu wotheene malakiheryo a Biibiliya, ninrowa otepaka okhootta otthekula ohinimusivela Yehova.​—Esalimo 119:11, 129; 1 Pedru 2:16.

14. (a) Etthu xeeni ekhanle ahu owuupuwela okathi onithanla ahu enamuna ya otthekula? (b) Ninrowa ovikaniha sai opweha soophavela sa Omwene opuro woopacerya?

14 Mwaathanlaka enamuna ya otthekula ehaavo etthu ekina enitthuneya wuupuwela: okathi. Nnaamwi enamuna ya otthekula enithanla anyu yooniheryaka ele enoosivelani; nto okathi onimaliha anyu mutthekulaka onnooniherya-tho ele enonaanyu okhala yafaita. Masi maKristau ahaana ovaha efaita yuulupalexa myaha sa omunepani. (Mmusome Matheyo 6:33.) Nto, muhaana opaka exeeni wira myaha sa omunepani sikhaleke nipuro noopacerya wa nyuwo? Murummwa Paulo aalempe so: “Muthokorerye orattene mwettelo anyu. Muhetteké ntoko alolo; mwetteke ntoko atthu a miruku. Mphwanye murerelo w’okathi orinanyu”. (aÉfeso 5:15, 16) Tthiri osuwela orumeela saana okathi wootthekula, onowiirihani okhalana okathi oniphiyerya ovara ‘itthu sintepa otthuneya’, sikhanle owoophwanyihani mireerelo sa omunepani.​—aFilipi 1:10.

15. Okathi onithanla ahu enamuna ya otthekula, xeeni varyaaya vooloka othanla saana okathi onirumeela ahu?

15 Nave ti vamiruku wiitthokiha saana okathi onithanla ahu enamuna ya otthekula. Eyo enipakiwa sai? Tthokoreryani-tho ntakiheryo na efruta. Wira mutthu ohilye epantta yuuttale, onithikila epantte yuuttale vamosa ni epantte ekina yohuutta. Nihaana opaka etthu emosaru okathi onithanla ahu enamuna emosa ya otthekula. MuKristau a miruku, onnikhootta otthekula wotheene onivaanyihana malakiheryo a Biibiliya, otthekula oniwiiriha akina ovaanyiha, wala onihela mpuwa itthu sinihonona wataana wahu ni Yehova. (Miruku 4:25-27) Ottharihela saana miruku sa Muluku siri mBiibiliyani sinrowa wookhaliheryani osyaka otthekula woohiloka.

‘SOTHENE SIKHANLE SOLOKA’

Ovarela muteko malakiheryo a Biibiliya okathi onithanla ahu matthekulelo, onooniiriha osyaka itthu saarowa ohonona mukhalelo ahu womunepani

16. (a) Ninrowa wooniherya sai wira ninnitthara moonelo wa Yehova mmyaha sa mweettelo? (b) Weettela malakiheryo a Biibiliya onilipiha sai mweettelo wooloka?

16 Okathi onithanla aya enamuna ya otthekula, maKristau eekeekhai anipacerya ovarerya moota Yehova sinoonela awe otthekula iwo. Biibiliya tonooniherya moonelo wa Yehova. Mwa ntakiheryo, Mwene Salomoni aahilepa itthu sinceene sihinimusivela Yehova, itthu ntoko ‘nlumi nowotha; matata animwiva muthtu ohitthenke; murima onùpuwela sotakhalaru; inawu sintthimakela miteko sonanara’. (Miruku 6:16-19) Nto nooneleke sai moonelo wa Yehova? Nasalimo aatumerenrye so: “Nyuwo munaphenta Apwiya, mukhotteke sotakhala”. (Esalimo 97:10) Otthekula onithanla anyu ohaana wooniherya wira tthiri munninyokha ele Yehova eninyokha awe. (aGalasia 5:19-21) Nave-tho, muupuweleke wira etthu enipaka anyu muhooniwaka ni atthu akina, tenooniherya ele eri vamurimani vanyu. (Esalimo 11:4; 16:8) Tivonto, akhala wira munniphavela ni murima wotheene otthara moonelo wa Yehova mmyaha sa mweettelo, okathi wotheene nyuwo munrowa opakaka soothanla sinivarihana ni malakiheryo a Biibiliya. Opaka eyo onrowa okhala enamuna ya mweettelo anyu.​—2 aKorinto 3:18.

17. Nihinatthi othanla enamuna ya otthekula makoho xeeni anireerela ahu wiikoha?

17 Etthu xeeni ekina eniwerya anyu opaka wira musuwelexe akhala wira soothanla sanyu voohimya sa otthekula onnivarihana ni muupuwelo wa Yehova? Muupuwelele nikoho nla: ‘Otthekula onithanla aka onivarihana sai ni sowiira saka nto Muluku onrowa okoonaka sai?’ Mwa ntakiheryo, muhinatthi othanla efilme, mwiikoheke so: ‘Itthu siri nfilmeni sinrowa ovara sai murima aka?’ Nrowe nithokorerye malakiheryo anivareleya muteko mmwaha ola.

18, 19. (a) Yoolakiherya eri va aFilipi 4:8, ennikhaliherya sai osuwela akhala wira otthekula wahu ti wooloka? (b) Soolakiherya xeeni sikina sikhanle owookhaliheryani othanla otthekula wooloka? (Nwehe enoota.)

18 Yoolakiherya yuulupale ya Biibiliya eniphwanyaneya muliivuruni ya aFilipi 4:8, yeeyo enihimya so: “Mphaveleke ni murim’anyu wothene itthu sikhanle s’ekekhai ni sottittimiheya; sothene sikhanle sa xariya ni soloka; sothene sikhanle sophenteya ni sophwanelela; sothene sikhanle sa nlema ni sottottopeleya”. Tthiri, Paulo khaalavula sa otthekula, masi aalavula sa wuupuwelela ni murima itthu sootthuneya sinimuhakalaliha Muluku. (Esalimo 19:15) Nto, masu awo a Paulo pooti ovareleya muteko mmyaha sa otthekula. Moota xeeni?

19 Mwiikoheke so: ‘Kiireke ifilme, axooku a nviidiyuni, muusika, aahiiso otthekula wa enamuna ekina onnikiiriha osarya muupuwelo aka ni itthu “soloka”?’ Mwa ntakiheryo, nuumala oweha efilme, muupuwelo anyu onikhala sai? Akhala wira muupuwelo anyu onikhala wooloka, nto musuweleke wira otthekula iwo waari wooloka. Masi, akhala wira efilme eniweha anyu enniwiirihani wuupuwela itthu soohiloka, nto enamuna eyo ya otthekula yaari yoohiloka ni yootakhala. (Matheyo 12:33; Marko 7:20-23) Mwaha wa xeeni? Nthowa noowi wuupuwela itthu soohiloka onnihonona murettele, vamosa ni wataana orina ahu ni Muluku. (aÉfeso 5:5; 1 Timótheyo 1:5, 19) Okhala wira matthekulelo awo annookumiheryani maxakha, nto muhaana okhootta. * (aRoma 12:2) Mmutakiheke nasalimo yoowo anvekenle Yehova, wira: “Muhuluxe maitho aka, wira kihòneké ithiru”.​—Esalimo 119:37.

MPHAVELEKE MUREERELO WA ATTHU AKINA

20, 21. Moota xeeni 1 aKorinto 10:23, 24, onivarihana awe ni othanla otthekula wooloka?

20 Paulo aahivaha yoolakiherya yuulupale ya Biibiliya enitthuneya ahu wuupuwela nihinatthi opaka soothanla sahu. Owo aalempe so: ‘Ninniwerya wira sothene soloka sintthunahu, masi khahiyó wira sothene sinnilipiha. Ahikhale omphavela murerelo awe, nto aphaveleke sinaphwanyiha murerelo akhw’awe’. (1 aKorinto 10:23, 24) Yoolakiherya eyo enivarihana sai ni othanla otthekula wooloka? Nyuwo muhaana wiikoha so: ‘Atthu akina anrowa woonelaka sai otthekula onithanla aka?’

21 Yowuupuxerya ya murima anyu pooti oweemereryani wiirela mpantta matthekulelo anoona anyu okhala ‘òloka’ aahiiso ooweemerereya. Masi, mwaweha wira yowuupuxerya ya murima ya anna akina ennaakhoottiherya matthekulelo awo, nyuwo pooti othanla ohiirela mpantta. Mwaha wa xeeni? Nthowa noowi khamuniphavela ‘watthekela anninyu’ aahiiso ‘omutthekela Kristu’ ntoko sinihimya awe Paulo. Niire so, nyuwo khamuniphavela owiiriha anninyu woonaka ovila okhala mutthu oororomeleya wa Muluku. Nyuwo muniphavela wiiwelela yoolopola eni: ‘Mwetteke vorera vohatthekihaka akina’. (1 aKorinto 8:12; 10:32) Olelo-va, maKristau eekeekhai anniiwelela miruku sooloka sa Paulo vaavo vanisyaka aya matthekulelo ‘òloka’ masi ‘ahinlipiha’.​—aRoma 14:1; 15:1.

22. Xeeni maKristau ahinaatumererya aya atthu akina opaka yoothanla emosaru?

22 Nookhala-tho nthowa nikina ninniiriha ophavelaka mureerelo wa atthu akina. MuKristau yoole yowuupuxerya ya murima awe enimukhoottiherya opaka itthu sikina, ohaakhanyereryeke maKristau makina mmulokoni otthara muupuwelo awe voohimya sa otthekula wooloka. Opaka eyo, waarowa olikanaka ni mulipa oneettiha ekaaro mphironi, yoowo onaakhanyererya atthu akina wira yeettiheke ekaaro aya ntoko sineettiha awe. Eyo khahiyo etthu yooloka. Mwaha wa waaphenta maKristau akhwaawe, munna yoole yowuupuxerya ya murima awe enimukhoottiherya opaka itthu sikina, onrowa ottittimihaka muupuwelo wa annawe yaawo anithanla enamuna ya otthekula enivirikana ni yawawe, masi ehinitthekela malakiheryo a Biibiliya. Wira siiso, onimwiiriha ‘orera wawe murima osuweliwa n’atthu othene’.​—aFilipi 4:5; Musuweli 7:16.

23. Munrowa osuwela sai wira otthekula onithanla anyu ti wooloka?

23 Mmasu vakhaani, munrowa osuwela sai akhala wira matthekulelo anithanla anyu tooloka? Eyo enoweryaneya akhala wira munookhootta inamuna sotheene sa otthekula onitumererya orupihana woohiloka, oraruwa, itthu seiyo sinikhoottihiwa mBiibiliyani. Mutthareke malakiheryo a Biibiliya anivareleya muteko myaha sa otthekula ohinromoliwa mowooneya ni Biibiliya. Musyakeke otthekula onihonona yowuupuxerya ya murima anyu, aahiiso onixankiha muupuwelo wa akina, vanceenexa wa anninyu. Nto, wiimananiha wanyu opaka itthu iyo owiiriheni onvuwiha Muluku ni ovikaniha okhala moophentani mwawe, nyuwo ni emusi anyu.

^ etti. 19 Malakiheryo makina a Biibiliya anivareleya muteko okathi onithanla ahu enamuna ya otthekula taala: Miruku 3:31; 13:20; aÉfeso 5:3, 4; ni aKolosi 3:5, 8, 20.