Murowe mpantta wa sirimuhina

Murowe mpantta wa myaha sirimuhina

MURU 35

Mwaha Yesu Aalavunle Awe Vamwaako

Mwaha Yesu Aalavunle Awe Vamwaako

MATHEYO 5:1–7:29 LUKA 6:17-49

  • MWAHA AALAVUNLE AWE VAMWAAKO

Yesu aahikhulumuwa, okhala wira aahiviriha ohiyu wotheene ovekelaka wira aathanle arummwa awe 12, eriyari ya awiixutti awe. Nuumala oxa, nlelo Yesu aahikhalana ikuru ni ophavela waakhaliherya atthu. Nto aahipaka eyo, mukerekhere wa mwaako wa oGalileya, woonasa wene waattamela oKafarnawu.

Atthu anceene yaahirwa akhumaka mapuro oorakamela. Akina yaakhumme mpantta onikhuma epheyo wa oYerusalemu ni mittetthe sa oYudeya. Akina, yaakhumme mittetthe sowaattamela ephareya ya oTiro ni onikela epheyo wa oSidoni. Exeeni yaawiiriha orwa onweha Yesu? Awo yaarwenle “omwiwa, n’uvonihiwa iretta saya”. Tthiri, eyo ti etthu aapaka awe, niire so, Yesu ‘anavoniha atthu othene’. Nkahaya muupuwele ela! Atthu otheene yaawereiwa yaahivonihiwa. Nave Yesu aahaakhaliherya “ale yahaxiwa ni malaikha ònanara”, eyo piiyo, atthu yaale yaavariwe ni minepa sa Satana.​—Luka 6:17-19.

Moottharelana, Yesu ni atthu ale yaahikilaathi nipuro noowaataleya mukerekhere wa mwaako. Awiixutti awe, vanceenexa arummwa awe 12 yaahimwaattamelexa. Atthu otheene yaaniphavela onwiriyana mwiixuttihi ole, yoowo aarina owerya wa opaka miiriirya. Yesu aahilavula mwaha awe mwa enamuna yaakhaliherya atthu otheene yanwiriyana. Nto, eyo yahaakhaliherya atthu anceene ottottela mureerelo. Nave hiyo nnoowerya ottottela mureerelo soowiixuttiha iya somunepani Yesu aalavunle awe mwa enamuna yowiiwanyeya ni yookhweya. Yesu aahilavula itthu saakhumelela khula nihiku ni yaasuwela aya. Eyo yahaakhaliherya wiiwexexa ale yaaphavela omurumeela Muluku. Exeeni yiirinhe sowiixuttiha sa Yesu okhala sootepa otthuneya?

TANI TTHIRI ARINA OHAKALALA WEKEEKHAI?

Khula mutthu onniphavela ohakalala. Osuwelaka ela, Yesu aahipacerya mwaha awe aalavulaka atthu arina ohakalala wekeekhai. Nto eyo, yaahiwiiriha atthu ale ophavela onwiriyana. Masi saahikhala itthu sikina saatikiniha.

Yesu aahimmye so: “Òreriwa t’ale ari amasikhini murohoni mwaya, okhala wira Omwene wa wirimu ti wawaya. Òreriwa t’ale òripiwa murima, okhala wira Muluku onimwakurunuxa murima. . . . Òreriwa t’ale amphavelexa exariya, ntoko mutthu òvoliwa etala ni ntthona, okhala wira anovahiwa simphavelaya. . . . Òreriwa t’ale anlupatthiwa mwaha w’omwiwelela Muluku, okhala wira Omwene wa wirimu ti wawaya. Nyuwo munoreriwa mwaruwaniwaka, mwalupatthiwaka ni motheriwaka . . . mwaha wa miyo: mutthapeke, mutteliweke murima”.​—Matheyo 5:3-12.

Yesu aaphavela ohimya exeeni ni masu oowi “òreriwa” aahiiso oohakalala? Yesu khaahimya otthapa aahiiso otheya-theya mwaha wa etthu yooreera eniiraneya. Tthiri ohakalala wekeekhai onnivikana eyo. Maana onihela muhina oxukhurela itthu sirina awe, ophiyeriwa ni okhumela saana mweekumini.

Yesu aahimmye wira atthu yaale ari amasikhini momunepani, ale ariipiwe murima mwaha wa okhala anatampi ni ale animusuwela ni omurumeela Muluku, tarina ohakalala wekeekhai. Hata anyokhiwaka aahiiso olupatthiwa mwaha woopaka yootthuna ya Muluku, awo annihakalala maana annisuwela wira annimuhakalaliha Muluku ni anootthuveliwa ni okumi woohimala.

Atthu anceene, anuupuwela wira othaaciri ni ophavelasa muhakhu tonikumiherya ohakalala. Yesu aahimmye wira itthu iyo khasinikumiherya ohakalala. Masi Yesu aahihimya etthu yaawiirinhe atthu ale yanwiriyana wuupuwelela, oriki: “Motakhaliwa nyuwo, athajiri, okhala wira muhakhela vathí-va oreriwa wanyu. Motakhaliwa nyuwo, muhirerena yolya vano, okhala wira munrowa ovoliwa etala. Motakhaliwa nyuwo, muntheya vano, okhala wira munrowa wikhupanyerya ni wunla. Motakhaliwa nyuwo, mwattottopeliwaka n’atthu othene. Ti siso axitithi aya sawirelaya maprofeta òwòtha”.​—Luka 6:24-26.

Xeeni thaaciri onitthuneya awe wiikhupanyerya mwaha wa mihakhu sawe ni ottottopeliwa? Vaavo mutthu onikhalana awe mihakhu sinceene ni onavaha efaita mihakhu iyo, mutthu owo khonivaha efaita omurumeela Muluku ni khonikhalana ohakalala wekeekhai. Yesu khaaphavela ohimya wira ohaawa ni ovoliwa etala tonikumiherya ohakalala. Masi, atthu yaale ahirina mihakhu ahinooneliwa vatthu taneemererya soowiixuttiha sa Yesu, nto anaphwanya ohakalala wekeekhai.

Owuupuwelaka awiixutti awe, Yesu aahimmye wira: “Nyuwo mwá makha a mulaponi”. (Matheyo 5:13) Yesu khaaphavela ohimya wira awiixutti awe yaari maakha ene. Masi maakha annikhaliherya itthu ohintta. Khalai maakha yaanipwehiwa waltari wa empa ya Muluku wira seeleliweke mikuttho saavahiwa. Nave maakha yaathoonyerya ohihononeya ni ohintta. (Onamukuttho 2:13; Ezekiyeli 43:23, 24) Awiixutti a Yesu yaari ntoko “makha a mulaponi”, maana yaanaakhaliherya atthu okhalana mukhalelo womunepani wooloka ni osyaka mweettelo woohiloka. Tthiri ihapari yaalaleya aya saanaakhaliherya ale yaawiriyana ni wiiwelela.

Nave Yesu aahaaleela awiixutti awe wira: “Nyuwo mwá muthuko w’olumwenku”. Muthuko khonipwehiwa vathi va meesa, masi vasulu wira omwaleeleke opuro wotheene. Tivonto Yesu aatumerenrya awe wira: “Siso, warya wanyu wamwaleleke atthu, wira yòneke miteko sanyu sorera, yavuwiheke Atith’inyu ari wirimu”.​—Matheyo 5:14-16.

YESU AAHAAVAHA ATTHARELI AWE NTAKIHERYO NOOLOKA

Ahooleli a etiini ya aYuda, yaamoona Yesu ntoko mutthu aahonona Nlamulo na Muluku. Muupuweleke wira awo yaaphavela omwiiva. Nto Yesu aahaaleela wira: “Muhanyiheryé wira kirwenlé omaliha Ikano sa Moise walá sa Maprofeta. Hoye! Nkirwenlé omaliha: kirwenlé omaleliha”.​—Matheyo 5:17.

Mwekeekhai, Yesu aanittittimiha Nlamulo na Muluku ni aanaatumererya atthu akina opaka etthu emosaru. Owo aahimmye wira: “Tivó, akhalá mutthu ohinìwelela hatá ekano emosá yamukhanixa ni oniwixuttiha siso akhw’awe, mutth’uwo onokhalihiwa òyevexa Momweneni wa wirimu”. Eyo enitaphulela wira mutthu owo khonkela Moomweneni mwa Muluku. Yesu aahivikaniha oriki: “Vano, ole onìwelela molumo ni oniwixuttiha siso akhw’awe onokhala mulupale Momweneni wa wirimu”.​—Matheyo 5:19.

Nave Yesu onnikhoottiha mikhalelo saarowa omwiiriha mutthu otthekela Nlamulo na Muluku. Nuumala wuupuwela wira Nlamulo ninhimya wira “Muhìvé”, Yesu aahincererya oriki: “Ole oninviruwela mukhw’awe onophwanya mulattu”. (Matheyo 5:21, 22) Ovikaniha onviruwela mutthu ti vootakhala, okhala wira pooti omwiiriha mutthu owo omwiiva mukhwaawe. Nave Yesu aahitthokiherya ele mutthu onitthuneya awe opaka wira ophwanye murettele, oriki: “Mwarowaka ovelela yovah’anyu waltari, weiwo mùpuwelá wira munn’inyu khakhanle sana ni nyuwo, muhiye yovah’anyu oholo w’altari, murowé toko, mwatàne ni munn’iny’uwo. Vano-nto muhalé murwaka ovelela yovah’anyu”.​—Matheyo 5:23, 24.

Yooruma ekina ya Nlamulo, enikhoottiha oraruwa. Yesu aahimmye so: “Muhìwa ele ehimmwe wira: ‘Muhiraruwé’. Nto miyo kinolèlani wira: ole oninweha muthiyana anwereihaka murima, òraruwana muthiyan’owo ni murima”. (Matheyo 5:27, 28) Yesu khahiyo wira aalavula okhalana muupuwelo wa oraruwa onivira. Masi aalavula otakhala waya ‘onwehexexa muthiyana’. Tthiri ovikaniha onwehexexa mutthu a enoka ekina pooti omwiiriha ophavela orupihana. Nto wanikisa waya pooti oraruwa. Exeeni enrowa onikhaliherya osyaka eyo? Nihaana wiimananiha vanceene. Yesu aahimmye wira: “Nitho nanyu nolopwana notthekihakani, musyole, murihé. . . . Ntata nanyu nolopwana notthekihakani, mwikitthe, murihele otá”.​—Matheyo 5:29, 30.

Wira atthu yoopole ikumi saya, awo anneemererya wiikitthiwa mwetto aahiiso moono aya. Tthiri, Yesu aahimmye wira ti vootthuneya ‘orihela ota’ khula etthu, hata eri ene ya faita yuulupale ntoko niitho aahiiso ntata wira nisyake wuupuwela orupihana woohiloka. Yesu aahitthokiherya wira: “Onnorerelani opahuwa etthu emosá y’erutthu anyu, ohikhanle orowa omooroni [Gehena]” (opuro waapahiwa ikokhola ota wa makokoro a oYerusalemu), nenno naathoonyerya opwetexiwa woomalela.

Nave-tho, Yesu aahivaha malakiheryo a moota woowaathokorerya atthu yaale anniwereiha murima aahiiso oniveeha, oriki: “Muhiwunlelé ikuhu ale aniwirelani sotakhala. Akhalá onomanani nlaku nolopwana, mmutheterye-tho nlaku nikina”. (Matheyo 5:39) Yesu khaaphavela ohimya wira mutthu ohiixaakiheke aahiiso waakiherya emusi awe okathi onitupheliwa awe. Yesu aalavula sa ommana mutthu epurata ehininvulaliha mutthu owo aahiiso omwiiva. Eyo pooti olikanaka ni oveehiwa. Yesu aaphavela ohimya wira nihimunleleke ikuhu mutthu yoole oniphavela onyakulihana, okumiherya ekhotto ni oniveeha.

Miruku iya sinnivarihana ni nlamulo na Muluku na omphenta namwaattamanani ihu. Tivonto Yesu aavanhe awe miruku iya ale yanwiriyana, oriki: “Mwaphenteke awanan’inyu. Mwavekeleleke ale anolupatthani”. Nave Yesu aahihimya nthowa naya oriki: “Siso munokhala ana Àtith’inyu ari wirimu. Tthiri awo annakumiherya nsuwa atthu òtakhala murima vamosá n’ale òrera murima”.​—Matheyo 5:44, 45.

Yesu aahuuluula mpantta ola wa mwaha aalavunle awe vamwaako oriki: “Tivó, mukhaleke òrera murima vomalela, ntoko Atithi ari wirimu siryaya òrera murima vomalela”. (Matheyo 5:48) Tthiri, eyo khentaphulela wira atthu ahaana okhala oomalela ntoko Yehova. Masi, nimutakihaka Muluku, nnoowerya waaphenta atthu otheene waahela muhina awanani ihu. Mwa enamuna ekina: “Mukhaleke òmoriwa ikharari, ntoko Muluku Tith’inyu oryawe òmoriwa ikharari”.​—Luka 6:36.

OVEKELA NI OMUROROMELA MULUKU

Vaavo Yesu aavikaniha awe olavula mwaha awe vamwaako, aahaatumererya ale yanwiriyana oriki: “Mwipasope: muhivareké miteko sorera s’edini anyu vamaithoni v’atthu, mwirelaka wira mòniwe ni yawo”. Yesu aahaapwapwela atthu ale yaaphavela wooniwa paahi oriki: “Mwavahaka etthu alipa-òhawa, muhilaleyé ntoko sinìraya anamirima mili”. (Matheyo 6:1, 2) Ti vooloka onvaha etthu mutthu voohilaleya.

Moottharelana Yesu aahimmye wira: “Mwalompaka, muhìreké ntoko sinìraya atthu a mirima mili: awo wasivela olompa yemenlene, mpani mothukumana ni vanikumana iphiro, wira yoniweke n’atthu”. Ohiya-vo, Yesu aahimmye wira: “Mwaphavelaka olompa, mukeleke mpa mwinyu, mwìwaleleke memmo, mwalompeke Atith’inyu ni mwitiho”. (Matheyo 6:5, 6) Yesu khahiyo wira aakhoottiha mavekelo yaapakiwa opuro wowaatta atthu, maana owo aahipaka mavekelo siiso. Yesu aakhoottiha mavekelo yaapakiwa moophavela owooniherya atthu yaawiriyana aahiiso waatikiniha atthu awo.

Yesu aahaavaha miruku iya: “Mwalompaka, muhattiheké [omakela otthikela] molumo anyu ntoko sinìraya amalapo”. (Matheyo 6:7) Yesu khaaphavela ohimya wira ovekela mwaha mmosa ikwaha sinceene etthu yootthekeya. Owo aakhoottiha mavekelo oolempwa aahiiso omakela otthikela moolumo mamosaru khula okathi. Nuumala-vo, Yesu aahaavaha nivekelo na ntakiheryo naarina sooveka 7. Yooveka yoopacerya enittittimiherya ehakhi Muluku orina awe ya olamulela ni soolakela sawe, eyo piiyo, otteelihiwa wa nsina nawe, orwa wa Omwene awe ni wiiraneya wa yootthuna awe. Nuumala ovekela itthu iya sootthuneya, nihaana ovekelaka yoolya ya khula nihiku, oleveleliwa soottheka sahu, ohinihiya neehereriwaka vahinwerya ahu ovilela ni waakiheriwa mutakhali.

Nooneleke sai itthu sa werutthuni? Yesu aahaatumererya atthu ale wira: “Muhìthukumanyeryé mihakhu vathí-va: vava owexe ni mukwitha vanihononaya, vava anawiye vanipwexaya mukhora, khukuxa muhakh’uwo”. Tthiri iya miruku sookhalela! Maana mihakhu pooti omala. Nave okhalana mihakhu iyo khonimwiiriha mutthu weemereriwa ni Muluku. Nuumala-vo, Yesu aahimmye wira: “Mwìthukumanyeryeke mihakhu wirimu”. Nnoowerya opaka eyo, nipwehaka miteko sa Muluku nipuro noopacerya mookumini mwahu. Khuuvo mutthu oniwerya onaakha wataana orina ahu ni Muluku aahiiso etthuvo ya okumi woohimala. Tivonto Yesu aahimya ekeekhai, oriki: “Vavo vari muhakhu anyu, vavo-tho t’uri murim’anyu”.​—Matheyo 6:19-21.

Ottittimiheryaka mwaha ola, Yesu aahipaka nlikanyiho nna: “Muthuko w’eruthu maithó! Tivó maitho anyu yakhalá òrera, erutthu anyu yothene ennetta vokókola. Nto, maitho anyu yakhalá ònanara, erutthu anyu yothene ennetta mwepiphini”. (Matheyo 6:22, 23) Akhala wira niitho nahu ninnoona saana, pooti omwaleela erutthu ahu yotheene. Masi, wira nipake eyo niitho nahu nihaana okhala nooluluwanya. Nto akhala wira khahiyo nooluluwanya, pooti wunnuwa vamurimani vahu moonelo woohiloka voohimya sa okumi. Ovaha efaita yinceene mihakhu ohiya omurumeela Muluku, onithoonyerya wira ‘erutthu ahu yothene enetta mwepiphini’, eyo yaamuniiriha opaka itthu soohiloka sa weepiphini.

Yesu aahaavaha ntakiheryo nna: “Khavo onwerya warumela mamwene manli: mana onomunyokha mmosá, amphenteke mukina pahi; walá onomurumela mmosá, mukina amuthanyeke. Khamunwerya omurumela Muluku vamosá ni muhakhu”.​—Matheyo 6:24.

Woonasa wene atthu ale yanwiriyana Yesu, yaanixankiheya moota yaarowa aya woonelaka itthu sa werutthuni. Masi Yesu aahaaleela wira ahixankeke akhala wira yampweha nipuro noopacerya muteko wa Muluku. Yesu aalenle so: “Nkàweheni axinuni anvava musulu: khanàla, nnàkhala khanihepha, hatá kharina ntatha n’osuka solya. Vano, Atith’inyu ari wirimu annaphwanyiha solya iyo!”​—Matheyo 6:26.

Ankhi ithutu aahiiso ifilori iye sannuwa vamwaako vale? Yesu aahimmye wira: “Hatá mwené Salomoni, eyulupale awe yothene, khanaware sorera ntoko emosá ya ithutu seiyo”. Eyo enitaphulela exeeni? Yesu aahimmye wira: “Muluku, yowo oniwariha siso malaxi a mmathalani, ankhala olelo, melo khupahiwa, onotepa wowarihani nyuwo, atthu òwamini vakhani”. (Matheyo 6:29, 30) Mwa miruku Yesu aahaatumererya oriki: “Muhithanané mwiraka: ‘Nilye exeni? Niwurye exeni? Niware exeni?’ . . . Atith’inyu ari wirimu annisuwela wira sothene iya sinnohalelani. Mpajeryeke ophavela Omwene wa Muluku ni wiwelela otthuna wawe. Vano sikina sothene Muluku onimophwanyihani ni wunjererya”.​—Matheyo 6:31-33.

MOOTA WOOPHWANYA OKUMI

Arummwa ni atthu akina a murima saana yaaniphavela omuhakalaliha Muluku, masi opaka eyo khahiyo yaari etthu yookhweya. Maana, aFarisi anceene, yaari anamavaanyiha ni yaanaaphukela atthu mootepana ni moohiloka. Tivonto, Yesu aahaatumererya ale yanwiriyana oriki: “Muhalamuleké akhw’inyu: siso Muluku khanrowa wolamulani. Tthiri nlamulo ninrowanyu walamulana akhw’inyu, Muluku onrowa wolamulanani nyuwó”.​—Matheyo 7:1, 2.

Nlikanyiho na Yesu naahooniherya wira ti vootakhala otthara ntakiheryo na aFarisi yaawo yaari anamavaanyiha. Yesu aahimmye so: “Khino mulipa-òhona onniwerya omuhola mukhw’awe ohinòna? Irá siso, owànli aya khanrowa omorelasa mulittini?” Moota xeeni atthu ale yanwiriyana Yesu yaatthuneya aya owoonelaka atthu akina? Awo khiyaatthuneya waaphukelaka, maana eyo yaamwaakumiherya maxakha. Yesu aahaakoha wira: “Muntthuna omwirela sai munn’inyu wira: ‘Munn’aka, nkani kokumiheni ekokhola eri mmaithoni mwanyu’, nyuwo muhònaka muritta ori mmaithoni mwanyu? Nawothe! Mpajerye okumiha muritta ori mmaithoni mwanyu, mòneke orattene: vano muhalé mukumihaka ekokhola eri mmaithoni mwa munn’inyu”.​—Luka 6:39-42.

Eyo khentaphulela wira awiixutti khiyaatthuneya waaphukela atthu. Masi Yesu aatumerenrye wira: “Muhavahé alapwa itthu sa Muluku, nnákhala muhirihelé ikuluwe maluku òwarya”. (Matheyo 7:6) Ikeekhai sa Nuulumo na Muluku ti sa faita ntoko maluku oowaarya. Akhala wira atthu akina khiyaavaha efaita ikeekhai sa Muluku, ntoko siniira awe mwalapwa aahiiso ekuluwe, awiixutti ale yaahaana waahiya atthu awo ni owaavya ale yaaphavela wiiwa ikeekhai sa Muluku.

Otthikelaka mwaha ole wa ovekela, Yesu aahilavula otthuneya waya oriki: “Nvekeleke: munovahiwa”. Tthiri Muluku onimwaakhula mavekelo ahu, ntoko Yesu aattittimihenrye awe wira: “T’ani a nyuwo, onìra mwan’awe anvekelaka ephau, khíyanvaha nluku? . . . Munamwi muri nyuwo, muri òtakhala murima, munasuwela wavaha sorera an’inyu, Atith’inyu ari wirimu anotepa wavaha sorera ale anavekela”.​—Matheyo 7:7-11.

Nuumala-vo, Yesu aahilavula etthu yoosuwelexiwa ya moota woowaathokorerya atthu akina oriki: “Sothene sinosivelani wireliwa n’atthu akina, nyuwo-tho nwireleke seiyo akhw’inyu”. Niireke khahiyo vootthuneya wuupuwela saana mwaha ola ni woona moota wowaathokorerya saana atthu akina? Opaka eyo pooti ovila ntoko anooniherya aya masu a Yesu ani: “Nvireke mukhora wophunyeya, mana mukhora mulupale n’iphiro yowokowa t’iye sinroiha worimelani: ale anvira seiyo kharere. Vano, mukhora onkeliha mwekumini ti wophunyeya, ephiro ene ti yorika: vano ale amphwanya ephiro yeyo ari vakhani”.​—Matheyo 7:12-14.

Yaahikhala atthu yaaphavela waahapuxa awiixutti ephiro ya okumi. Nto Yesu aahaalopola wira: “Mwipasope n’atthu anìpaka maprofeta. Awo annorwelani yisoneihaka òmàla ntoko epwittipwitthi: vano murim’aya ti wotakhala ntoko mìji”. (Matheyo 7:15) Yesu aahimmye wira mwiri wooloka ni woohiloka onnisuwanyeya ni mihokorokho saya. Eyo enoolikana ni atthu. Soowiixuttiha ni miteko saya sinoonikhaliherya waasuwela maprofeta oowootha. Tthiri, Yesu aahitthokiherya wira khahiyo moolumo paahi tanimusuwanyeiha mutthareli awe, masi-tho miteko sawe. Atthu akina annimuhimya Yesu okhala Pwiya aya. Masi niireke wira annipaka yootthuna ya Muluku? Yesu aahimmye wira: “Miyo kinowakhula wira: ‘Miyo nkinosuwelani! Mukhumase va, nyuwo munìra sotakhala!’”​—Matheyo 7:23.

Omalihaka mwaha awe, Yesu aahimmye wira: “Othene ale anìwa molumo ak’ala, enettela, anlikana ni mutthu a miruku, atenke emp’awe vamwala. Yahirupa epula yinjene, miró sahisareya mpakha otá, yahòpa epheyo yulupale, khuphwanya emp’eyo: nto empa khiyàmonre, okhala wira yalipihiwe vamwala”. (Matheyo 7:24, 25) Exeeni yiirinhe empa ele ohimora? Okhala wira mulopwana ole “ahithipa malitti òwìxa, siso ahemexa emp’awe vamwala”. (Luka 6:48) Tivo, sookhala itthu sikina sootthuneya ohiya paahi owiriyana moolumo a Yesu. Nihaana wiimananiha ‘wettela’.

Ankhi mutthu ole ‘onìwa molumo’ masi ‘ohinettela’? Owo onlikana ni “mutthu ohirina miruku, atenke emp’awe vamihavani”. (Matheyo 7:26) Epula, osareya wa maasi ni epheyo, pooti omoroxa empa eyo.

Mwaha Yesu aalavunle awe vamwaako waahaatikiniha atthu ale. Maana Yesu aawiixuttiha ntoko mwaneene ohiya ntoko ahooleli a itiini. Woonasa wene, anamunceene yaawiriyana, yaahikhala awiixutti awe.