Bashsha haattay tumu hanidaba. Xoossay iita asata xayssanawu hegaa giigissiis, shin loꞌꞌo asatanne meheta doꞌata ashshanawu Nohee markkabiya keexxanaadan Xoossay azaziis. (Doomettaabaa 6:11-20) “Xoossaa Ayyaanai” kaalettin he taarikee Geeshsha Maxaafan xaafettido gishshawu, bashsha haattaa ammana danddayoos.—2 Ximootiyoosa 3:17.

•  Tumu hanidabeeyye haysee?

•  Bashsha Haattawu gaaso gididabay aybee?

•  Bashsha Haattay yaanaagaa asay erii?

•  Nohee markkabee ay milatii?

•  Nohee he markkabiya ay keena wodiyan keexxidi wurssidee?

•  Bashshaa Haattaabaa odettiya haysiya

 Nohee tumuppe deꞌida asa gidiyogaa, qassi Bashshaa Haattay hayse gidennan tumuppe hanidaba gidiyogaa Geeshsha Maxaafay yootees.

•   Nohee tumuppe deꞌida asa gidiyogaa Geeshsha Maxaafaa xaafidaageeti ammanidosona. Leemisuwawu, taarikiya loytti eriya Geeshsha Maxaafaa xaafida Izirinne Luqaasi Israaꞌeelatu mayzza aawatu qoodan Nohakka gujjidosona. (1 Hanidabaa Odiya 1:4; Luqaasa 3:36) Wonggeliya xaafida Maatiyosinne Luqaasi Nohebaanne Bashshaa Haattaabaa Yesuusi yootidobaa xaafidosona.—Maatiyosa 24:37-39; Luqaasa 17:26, 27.

   Qassi Xoossay erissidobaa yootiya Hizqqeelinne kiitettida Phawuloosi Nohee ammanuwaninne xillotettan leemiso gidiyogaa yootidosona. (Hizqqeela 14:14, 20; Ibraawe 11:7) I tumuppe deꞌibeenna asa gidiyakko, A leemisuwa kaallanaadan eti yootidoogee bessiyabee? Noheenne hara attumaageetinne maccaageeti tumuppe deꞌida asa gidiyo gishshawu, eta ammanuwa leemisuwa kaallana bessees.—Ibraawe 12:1; Yaaqooba 5:17.

•   Geeshsha Maxaafay Bashshaa Haattaabaa qonccissidi yootees. Geeshsha Maxaafay Bashshaa Haattaabaa yootiyo taarikee haysiya yootiyo wode doommiyogaadan “Issi wode hanidabaa” giidi doommenna. Ubbaa Geeshsha Maxaafay Bashshaa Haattaara gayttidabati hanido layttaa, aginaanne gallassaa yootees. (Doomettaabaa 7:11; 8:4, 13, 14) Qassi Nohee keexxido markkabee ay keenakkokka yootees. (Doomettaabaa 6:15) Ha odettidabati Geeshsha Maxaafay Bashshaa Haattaabaa yootiyobay hayse gidennan tumuppe hanidaba gidiyogaa qonccissoosona.

 Geeshsha Maxaafay yootiyogaadan, Bashsha Haattaappe kase, ‘asaa iitatettai dariis.’ (Doomettaabaa 6:5) He wode makkalaynne shori baynnabay keehi darido gishshawu, “biittai sa7ai Xoossaa sinttan tuniis” giidikka Geeshsha Maxaafay odees.—Doomettaabaa 6:11; Yihudaa 6, 7.

 Geeshsha Maxaafay yootiyogaadan hegaa mala metoy daridoy, ha saꞌan deꞌiya maccaasatuura indda gayttanawu koyidi saluwappe yiida iita kiitanchchatu gaasuwana. He kiitanchchati Nefiliime geetettiya naata yelin, eti qassi he wode deꞌiya asa keehi qohiyaanne tuggayyiya asa gididosona. (Doomettaabaa 6:1, 2, 4) Xoossay iitata saꞌaappe xayssanawunne loꞌꞌo asati iitatetti baynna sohuwan deꞌanaadan oottanawu kuuyiis.—Doomettaabaa 6:6, 7, 17.

 Ee. Aybi hananaakko Xoossay Noheeyyo kasetidi odiis, qassi Nohee ba so asaanne meheta doꞌata ashshanawu markkabiya keexxanaadan azaziis. (Doomettaabaa 6:13, 14; 7:1-4) Yaana bashshaabaa Nohee asa akeekissidaba gidikkonne eti hegaa siyennan ixxidosona. (2 PHeexiroosa 2:5) Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Bashshaa Haattay yiidi eta ubbaa xayssana gakkanaashin, eti aybanne [akeekibookkona.]”—Maatiyosa 24:37-39.

 He markkabee keehi wogga saaxiniya mala; A zananay 133 mettriya A gomppay 22 mettriya, qassi A geesay 13 mettriya. He markkabee mino mittaappe keexettiis; qassi sooranne kareera shidan meeshettiis. He markkabiyawu heezzu pooqe deꞌees, qassi A giddon cora qolꞌꞌoti deꞌoosona. Miyyessaara he markkabiyawu penggee deꞌees, qassi maskkootetikka deꞌiyogee qoncce. He markkabiyawu gaxa baggaappe giddo heeran guutta xoqqi ekkiya, haattay deellattennaadan maaddiya kaaray deꞌiyabaa milatees.—Doomettaabaa 6:14-16.

 Nohee markkabiya keexxidi wurssanawu takkido wodiyabaa Geeshsha Maxaafay yootana xayikkonne I hegaa keexxanawu daro tammu layttati awu koshshennan aggenna. Nohee ba bayra naꞌaa yeliyo wode ayyo layttay 500​ppe aadhdhiis, qassi Bashsha Haattay yiyo wode Noheeyyo layttay 600. a—Doomettaabaa 5:32; 7:6.

 Nohee markkabiya keexxanaadan Xoossay awu odiyo wode A naati diccidi machcho ekkidosona; hegee hananawu 50 woy 60 layttaa ekkana danddayees. (Doomettaabaa 6:14, 18) Hegee tuma gidikko, markkabiya keexxidi wurssanawu geellaa 40 woy 50 layttay koshshiis giidi qoppiyogee bessiyabaa.