Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

SHAAHO 5

Kaayuwaa, Bitaanne Goromootiyaa Xeelliyaagan Tumaa

Kaayuwaa, Bitaanne Goromootiyaa Xeelliyaagan Tumaa

1. Kaayuwan, bitaaninne goromootiyan ammaniyoogee ay keena aakkidee?

 AFRIKAN Tradishinaal Rilijin giyo maxaafay, “goromootee deꞌii deꞌennee giidi oychiyoogee Afirkkan hadaba” yaagees. Gujjidikka, he maxaafay “goromootee deꞌiyoogee Afirkkan ubba qommo asau keehippe erettiyaaba” yaagees. Tamaaribeennaageeta gidin keehippe tamaaridaageeta gidin, kaayuwan, bitaaninne goromoote ammanoosona. Isilaama haymaanootiyaa kaalettiyaageetinne Kiristtaane giyo haymaanooteta kaalettiyaageetikka hegan ammanoosona.

2. Keehippe erettida ammanuwaa maaraadan, kaayuwaa wolqqay awuppe yii?

2 Afirkkan keehippe erettida ammanuwaa maaraadan, issi geema gidida ayyaana wolqqay deꞌees. Hegau aawatettay deꞌiyoy Xoossaa. Ayyaanatinne mayzza aawati hegaa goꞌettana danddayoosona. Issi issi asaykka harata qohanau (murunnuwaa) woykko banttau goꞌettanau (kitaafaa) hegaa demmiyoonne an goꞌettiyo ogiyaa eroosona.

3. Bitiyoogee aybee? Asay hegee ay oottees giidi ammanii?

3 Bitiyoogee woy murunniyoogee, morkke qohanau oottiyooba. Asaa qohanau shooshshaa, kafuwaa, udunxxiyaanne hara doꞌata yeddiyo wolqqay hegaa goꞌettiyaageetussi deꞌiyoobadan asay ammanees. Bitiyoogeenne murunniyoogee ooyettanaadan, maynanaadan, sahettanaadaaninne hayqqanaadankka oottees giidi ammaniyoogee keehi erettidaba.

4. Daroti goromootiyaabaa woygidi ammaniyoonaa? Goromoote gidiyoogaa aggida issoti issoti woygidi paaxidonaa?

4 Hegaara keehippe matattiyaabay goromootiyaa. Afirkan issi issi heeran goromootee hara goromootiyaara gayttanau woykko ba miido uraa woranau qamman ba bollaa aggidi bees geetetti qofettees. Goromotee ichidi ba inddan deꞌiyo gishshau, hegau naqaasha giidi shiishshiyoy, goromoote gidiyoogaa aggida asay paaxiyoobaa. Leemisuwau, Afirkkan xaafettiya issi maxeetee hegaa mala hanotaa xeelliyaagan, goromoote gidiyoogaa aggidaageeti (darotoo layttay 13-19 gidiyo macca naata): “Taani 150u asaa podhodhin daafaa gattada woraas.” “Ichashu naata, eta suuttaa ubbaa xuuxada woraas.” “Eti tana laggettiyoogaa aggido gishshau, ta attuma laggeta heezzaa woraas” yaagidoogaa xaafiis.

5. Kitaafa malabati waatoosona geetetti qofettii? Hegaa waati oottiyoonaa?

5 Kitaafaa malatiyaabay iitabaappe naagees geetetti qofettees. Hegaa oottiyaageti daggamissido migiduwaa woykko sagaayuwaa wottoosona. Eti iitabaappe naagees giyo xaliyaa uyoosona woykko tisttoosona. Iitabaappe naagees giidi ammaniyoobata bantta son woy bantta gaden moogoosona. Quraanaappe woykko Geeshsha Maxaafaappe ekettida xiqisee deꞌiyo kitaafan ammanettoosona.

Wordduwaanne Cimuwaa

6. Seexaanaynne daydanttati beni wode ay oottidonaa? Nuuni eta wolqqaa waati xeellana koshshii?

6 Seexaanaynne daydanttati asaa naatu iita morkke gidiyoogee tuma. Asaa qofaanne deꞌuwaa qohiyo wolqqay etau deꞌees; ubba beni wode eti asaakka mehiyaakka oyqqoosona. (Maatiyoosa 12:43-45) Nuuni eta wolqqaa guutti xeellana koshshenna; keehippe wolqqaama giidikka yayyana koshshenna.

7. Seexaanay nuuni woygidi ammanaadan koyii? Hegaa waatidi leemisuwan qonccissana danddayettii?

7 Seexaanay cimmiyoogan erettidaagaa. I asaa cimmiyoy bau deꞌiya wolqqaappe aaroy deꞌiyaabadan qoppanaadan oottiyoogaana. Leemisuwau: “Afirkkan issi biittan mata wode denddida olan, wotaaddarati bantta morkketa yashissanau cenggurssa miishshaa goꞌettidosona. Wotaaddarati olaa doommanaappe kase, matireesiyaanne zayyiyaa xuussaa duuqidoogaa teeppiyan cenggurssaa xoqqu oottidi dooyidosona. Eta morkketi wolqqaama olanchati banttanaara olettanau giigidoogaa qoppana mala koyidosona. Hegaadan, Seexaanay baayyo zawi baynna wolqqay deꞌees giidi asay ammanaadan koyees. A halchoy asay Yihoowa sheniyaa gidennan a sheniyaa oottanaadan yashissanaassa. Seexaanay asaa ammanttanau koyiyo heezzu worddota ane beꞌoos.

8. Seexaanay aassiyo issi worddoy aybee?

8 Seexaanay aassiyo wordduwaappe issoy: Qohiyaabay ubbay coo hanenna; hara asi gaaso gidennan gakkiya qoho ubbay geema gidida wolqqatu baggaara gakkiyaaba yaagiyaagaa. Leemisuwau, issi naꞌi uunnuwan hayqqiis giidi qoppoos. A aayyiyaa uunnoy oyqqiyoy biinniyaappe gidiyoogaa erana danddayausu. SHin a issi uri bitidi biinnee yiidi ba naꞌaa saxxanaadan oottiis gaada ammananaukka danddayausu.

Issi issitoo iitabay coo gakkees

9. Ubba metuwau gaasoy Seexaanaa gidennaagaa Geeshsha Maxaafay waati qonccissii?

9 Issi issi metuwaa gattiyo wolqqay Seexaanau deꞌiyaaba gidikkonne, ubba metuwaa gattiyo wolqqay assi deꞌees giidi ammaniyoogee bala. Geeshsha Maxaafay: “Eesotiya wottanchchati ubba wode xoonokkona; woikko mino olanchchatikka ubba wode olan xoonokkona; woikko aadhdhida eranchchati ubba wode qumaa demmokkona; woikko cinccati ubba wode duretokkona; woikko tamaarida asati ubba wode sabettokkona. SHin ubbaikka qaadainne [“qoppennan gakkiyaabaynne,” NW] wodee oottoogaadan hanees” yaagees. (Eranchchaa 9:11) Issi wottanchay wottan haratuppe eesotiyaagaa gidana danddayees, shin xoonennan aggana danddayees. Issi issi “qoppennan gakkiyaabay” i xoonennaadan oottana danddayees. I geella xubettanaunne kunddanau woy sahettanau woy burqqanau danddayees. Hegaa malabay o bollinne gakkana danddayees. Hegee ubbatoo Seexaanay gattiyooba woykko bitan gakkiyaaba giyoogaa gidenna; hegee coo haniyaaba.

10. Goromootiyaa xeelliyaagan odettiyaabay aybee? Hegee worddo gidiyoogaa waatidi erana danddayiyoo?

10 Seexaanay aassiyo wordduwaappe naaꞌꞌanttoy: Goromootee ba bollaa aggidi qamman biidi hara goromootetuura gayttees woy asaa mees yaagiyaagaa. Ane qoppa ekka: ‘Goromootee hegaadan oottana danddayikko, bollaappe kiyidi biyaabay aybee?’ Kaseti beꞌidoogaadan, shemppoy issi urappe shaahettidi baana danddayiyaaba gidennan, he izaawa. Qassi, ayyaanay deꞌuwaa wolqqa; shin bollaappe shaahettidi aybanne oottana danddayenna.

Goromootee ba bollaa aggidi beenna

11. Goromootee ba bollaa aggidi baana danddayennaagaa aybin eriyoo? Neeni hegaa ammanay?

11 SHemppuwaa gidin ayyaanaa gidin bollaappe shaahettidi, goꞌꞌiyaaba woy qohiyaaba aybanne oottana danddayenna. Yaatiyo gishshau, goromooteti bantta bollaa aggidi baana danddayokkona. Eti oottoosona woykko oottidosona giidi qoppiyoobaa mule oottana danddayokkona.

12. Seexaanay asay oottibeennabaa oottidabadan ammananaadan ay oottii?

12 Goromoote gididi deꞌidaageeti paaxiyoobaa woygidi qonccissana danddayiyoo? Seexaanay asay bana gakkibeennabay gakkidabadan ammananaadan oottana danddayees. Asay baynnabaa beꞌidabadaaninne siyidabadan, oottibeennabaa oottidabadan qoppanaadan, Seexaanay aymuwaa goꞌettana danddayees. Hegaadan oottiyoogan, Seexaanay asaa Yihoowappe haassanaunne eti Geeshsha Maxaafay bala giidi qoppanaadan oottanau koyees.

13. (a) Qohoppe naagettanau kaayiyoogee loꞌꞌoo? (b) Geeshsha Maxaafay kaayuwaabaa woygii?

13 Hezzantto worddoy: Murnnuwaappe, bitaappe naagettanau giidi kaayiyoobay loꞌꞌo yaagiyaagaa. Asa qohanau gidin, qohoppe naagettanau kaayiyoogaa Geeshsha Maxaafay diggees. Yihooway shareechiyoogaanne kaayiyoogaa xeelliyaagan Israaꞌeela deriyau yootidobaa akeeka:

  •   “Kaayoppite woi shareechchoppite.”—Wogaabaa 19:26.

  •   “Issi attuma asi woikko macca asi moitilliyaara haasayiyaagaa woikko shareechcho gidikko, eti haiqqanau bessees.”—Wogaabaa 20:27.

  •   “Bitiyaabi, maracce xeelliyaabi, murunniyaabinne qaadaa odiyaabi qassi intte giddon de7oppo. Daggamiyaagee, ayyaanata xeegiyaagee, . . . intte giddon de7oppo.”—Zaarettido Wogaa 18:10-14.

14. Iita ayyaanaa oosuwaa diggiya higgiyaa Yihooway immidoy aybissee?

14 Xoossay ba asay iita ayyaanaa oosuwaa oottanaadan koyennaagaa ha higgeti qonccissoosona. Yihooway ba asaa siiqiyo gishshaunne eti yashshaaninne bala ammanuwan oyqettanaadan koyenna gishshau, ha higgeta etau immiis. Eti daydanttatuyyo haarettanaadan i koyibeenna.

15. Yihooway Seexaanaappe keehi wolqqaama gidiyoogaa Geeshsha Maxaafay woygidi qonccissii?

15 Daydanttati oottana danddayiyoonne danddayenna ubbabaa Geeshsha Maxaafay yootennaba gidikkokka, Seexaanaagaappenne daydanttatuugaappe keehi aadhiya wolqqay Xoossaa Yihoowayyo deꞌiyoogaa yootees. Yihooway Seexaanaa saluwaappe oliis. (Ajjuutaa 12:9) Seexaanay Iyyooba paaccanau Yihoowa oychidoogaanne i Iyyooba worennaadan Xoossay yootidoogaa azazettidoogaakka akeeka.—Iyyooba 2:4-6.

16. Nuuni naagettanau ookko xeellana koshshii?

16 Leemiso 18:10y: “GODAA [“Yihoowa,” NW] sunttai mino gimbbe mala; xillo asi yaa woxxidi saro attana” yaagees. Yaatiyo gishshau, nuuni maaduwau Yihoowakko xeellana koshshees. Xoossaa ashkkarati Seexaanaynne daydanttati gattiyo iitabaappe banttana naaganau xaliyaanne harabaa goꞌettokkona; woykko bitaanne hegaa malabaa yayyokkona. Xoossaa ashkkarati: “Ba kumetta wozanaappe GODAN ammanettiya asa minttettanau GODAA aifee sa7aa bollan ubbasaa xeellees” yaagidi Geeshsha Maxaafay yootiyoogaa ammanoosona.—2 Hanidabaa Odiya 16:9.

17. Yaaqooba 4:7y nuuni ay ammanettanaadan oottii? SHin nuuni ay oottana bessii?

17 Yihoowayyo oottiyaaba gidikko, neenikka hegan ammanettana danddayaasa. Yaaqooba 4:7y: “Hegaa gishshau, intte Xoossau haarettite. Yaatidi xalahe halaqaa teqqite; i intteppe baqatana” yaagees. Neeni tumu Xoossaayyo oottiyaabanne ayyo haarettiyaaba gidikko, Yihooway nena naaganaagaa ammanettana danddayaasa.