Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

SHEMPPO 13

‘Yihoowa Higgee Suure’

‘Yihoowa Higgee Suure’

1, 2. Daro asay higgiyaa bonchchennay aybissee, shin Xoossaa higgiyaa xeelliyaagan nuuyyo aybi siyettii?

 “HIGGEE wurssetti baynna olla; I . . . ubbabaa mittees.” He qofay 1712n attamettida maxaafan deꞌiyaaba. He maxaafaa xaafidaagee mootoy pirdda keettan daro layttawu shoocattanaadan oottiyaanne suure pirddaa demmanawu koyiyaageeti qohettanaadan oottiya higgiyaa keehi boriis. Daro biittatun, higgeenne pirddaa hanotay keehi muttumurettidaagaa gidiyo gishshawu, naaqoy, lagiyoogeenne, issi mala ogiyan pirddennaagee ubbasan deꞌiya asay higgiyaa bonchchennaadan oottiis.

2 Qommon odettidabaara geeddarissada, 2,700 layttaappe kase xaafettida ha qofaa beꞌa: “Taani ne higgiyaa aiba siiqiyaanaa!” (Mazamure 119:97) Mazamuraawee hegaadan keehi siiqidoy aybissee? I nashshido higgiyawu denddoy asa haaro gidennan, Xoossaa Yihoowa gidiyo gishshataassa. Neeni Yihoowa higgeta xannaꞌiyo wode, mazamuraawiyaagaadan neeyyo siyettana danddayees. Hegaadan xannaꞌiyoogee neeni saluwan saꞌan aybippenne aadhdhiya higgiyaa immiyaagaa qofaa akeekanaadan oottees.

Aybippenne Aadhdhiya Higgiyaa Immiyaagaa

3, 4. Yihooway higgiyaa immiyaagaa gidiyoogaa ayba ogetun bessidee?

3 “Higgiyaa immiyaageenne pirddiyaagee Xoossaa xalaala” gidiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Yaaqooba 4:12) Ubba qassi saluwan deꞌiya meretati “saloti aqiyo higgiyaa” kaallidi simerettoosona. (Iyyooba 38:33) Maatan dumma dumma gidida, Yihooway medhdhido zawi baynna geeshsha kiitanchchati Yihooway azazin ayyo oottiyaageeta gidiyo gishshawu, Xoossaa higgiyan aqoosona.—Ibraawe 1:14.

4 Yihooway asawukka higgiyaa immiis. Yihoowa suure pirddaa akeekiya kahay nuussi ubbawu deꞌees. Kahay nu giddon deꞌiya higge gidiyo gishshawu, likke gididabaa likke gidennabaappe shaakkanaadan nuna maaddana danddayees. (Roome 2:14) Nu koyro aawawunne aayeeyyo wottiyoobi baynna kahay deꞌiyo gishshawu, etawu amarida higgetu xallay koshshiis. (Doomettaabaa 2:15-17) Gidoppe attin, Xoossaa sheniyaa polanawu nagaranchcha asawu hara gujo higgeta koshshees. So asawu huuphe gidida Noha, Abrahaamanne Yaaqooba mala asatuyyo Xoossaa Yihooway higgeta immiis; qassi eti he higgeta bantta soo asawu yootidosona. (Doomettaabaa 6:22; 9:3-6; 18:19; 26:4, 5) Yihooway Israaꞌeela deriyawu Muuse baggaara Higgiyaa immido wode, higgiyaa immiyoogan A mali baynnaagaa gidiis. Ha higgee nuuni Yihoowa suure pirddaa loytti akeekanaadan oottees.

Muuse Higgiyaa Xaaxi Waaxi Xeelliyo Wode

5. Muuse Higgiyan keehi deexo gidida muttumurettida wogati deꞌiyoonaa, qassi neeni hegaadan gaada zaariyoy aybissee?

5 Daro asay Muuse Higgiyan keehi deexo gidida muttumurettida wogati deꞌoosona giidi qoppees. He qofay tuma gidenna. He higgiyan 600⁠ppe dariya maarati deꞌoosona. Hegee daro milatana danddayees, shin ane hagaa qoppa: Amarkkaa biittaa higgiyaa maxaafawu deꞌiya sinttay, 20tta xeetu layttaa wurssettaa heeran 150,000⁠ppe darees. Naaꞌꞌu naaꞌꞌu layttan 600 gidiya hara higgeti kiyoosona! Yaatiyo gishshawu, asi kessido zawi baynna higgiyaara gatti xeelliyo wode, Muuse Higgee keehi guutta. SHin, Xoossay Israaꞌeelatuyyo immido Higgee deꞌuwaa xeelliyaagan ha wodiyan deꞌiya higgeti yootennabaa odees. Ane Muuse Higgiyaa xaaxi waaxidi xeelloos.

6, 7. (a) Muuse Higgee hara higgiyaappe aybin dummatii, qassi Higgiyaa giddon ubbaappe gitatiya azazoy aybee? (b) Israaꞌeelati Yihooway ubbabaa haariyo maataa akeekiyoogaa waati bessana danddayiyoonaa?

6 Higgee Yihooway ubbabaa haariyo maataa xoqqu xoqqu oottiyaagaa. Hegaa gishshawu, Muuse Higgee hara ay higgiyaappekka aadhdhees. Hagee he higgiyaa giddon ubbaappe gitatiyaagaa: “Nenoo Israa7eelaa, siya; GODAI nu Xoossai issi GODAA. Neeni GODAA ne Xoossaa ne kumetta wozanaappe, ne kumetta shemppuwaappenne ne kumetta wolqqaappe siiqa.” Xoossaa asay A siiqiyoogaa waati bessidee? Ubbabaa haariyo A maatawu haarettiyoogan eti ayyo haggaazana koshshiis.—Zaarettido Wogaa 6:4, 5; 11:13.

7 Israaꞌeelati ubbay aawatettay deꞌiyoogeetuyyo haarettiyoogan Yihooway ubbabaa haariyo maataa akeekiyoogaa bessidosona. Yelidaageeti, deriyaa haariyaageeti, daannati, qeesetinne kawoti ubbay Xoossaa maataa bessidosona. Maatay deꞌiyoogeetu bolli makkaliyoogaa Yihooway ba bolli makkaliyoobadan xeellees. Qassi, maatay deꞌiyoogeeti asaa naaqqiyo wode woy eta bolli otorettiyo wode, Yihooway hanqqettees. (Kessaabaa 20:12; 22:28; Zaarettido Wogaa 1:16, 17; 17:8-20; 19:16, 17) Haariyaageetikka haarettiyaageetikka Xoossay ubbabaa haariyo maatawu exatiyoogaa xeelliyaagan oyshettoosona.

8. Yihooway geeshshatettawu kessido maaraa xoqqu oottidi xeellanaadan Higgee waati maaddidee?

8 Yihooway geeshshatettawu kessido maaraa xoqqu oottidi xeellanaadan Higgee maaddiis. “Geeshshanne” “geeshshatettaa” geetettidi birshshettida Ibraawetto qaalay Muuse Higgiyan 280 gidiya sohuwan deꞌees. Higgee Israaꞌeelata tunissana danddayiya 70 gidiyaabaa yootiyoogan, Xoossaa asay geeshshabaanne geeshsha gidennabaa giddon deꞌiya dummatettaa shaakkidi eranaadan maaddiis. Ha higgetun bollaa geeshshatettaabay, qumaabaynne sheeshsha utettaabay odettiis. He higgetun payyatettawu keehi maaddiyaabay odettiis. a Gidoppe attin, he higgeti imettido waanna halchchoy asay bantta yuushuwan deꞌiya kandduwan iita gidida dereti oottiyo pokkobaappe haakkidi Yihoowan nashettanaadan maaddiyoogaa. Ane issi leemisuwaa beꞌoos.

9, 10. Mattumaa gaytettaanne naꞌa yeliyoogaa xeelliyaagan Higgiyaa maachchay yootiyo wogati aybee, qassi he wogati aybin maaddiyoonaa?

9 Higgiyaa maachchan deꞌiya wogati aqo oyqqidaageeti mattumaa gayttiyoogee guutta wodiyawu tunissiyoogaa yootoosona. Qassi issi maccaasiyaa naꞌa yeliyoogee A guutta wodiyawu tuna gidanaadan oottiyoogaakka qonccissoosona. (Wogaabaa 12:2-4; 15:16-18) He wogati Xoossay immido geeshsha imotata karanaadan oottokkona. (Doomettaabaa 1:28; 2:18-25) He higgeti asay hambbalaashettennaadan naagiyoogan Yihoowa geeshshatettaa xoqqu oottidi xeellanaadan maaddidosona. Israaꞌeela yuushuwan deꞌiya dereti bantta goynuwaa mattumaa gaytettaaranne yelettiyoogaara walakkidoogee qoncce. Attumaageenne maccaara shaaramuxiyoogee Kanaanetu haymaanoote woga. Hegaa gaasuwan keehi pokkobay aakkiis. SHin, mattumaa gaytettan tunissiya aybippenne Yihoowa goynoy dummatanaadan Higgee maaddiis. b Harabankka maaddiis.

10 He higgeti keehi koshshiya tumaa tamaarissanawu maaddidosona. c Yaatin Addaame nagaray issi yeletaappe hara yeletaa waani gakkidee? Mattumaa gaytettaaninne naꞌa yeliyoogan gakkidee? (Roome 5:12) Xoossaa Higgee nagaray gattiyo mule attennabaa A asaa hassayissiis. Nuuni ubbay nagaranchcha gididi yelettida. (Mazamure 51:5) Nuuni geeshsha Xoossaakko shiiqanawu nuuyyo maarotaynne atotettay koshshees.

11, 12. (a) Higgee ay mala pirddaa pirddanaadan minttettidee? (b) Higgee pirdday geellattenna mala waati naagidee?

11 Wottiyoobi baynna Yihoowa suure pirddawu exatanaadan Higgee maaddiis. Pirddiyo wode bessiyaagaadan pirddanaadan Muuse Higgee minttettiis. Hegaa gishshawu, Higgee hagaadan gees: “SHemppo woridaagee haiqqo; aife gishshaa aife; achcha gishshaa achcha; kushe gishshaa kushe; gede gishshaakka gede.” (Zaarettido Wogaa 19:21) SHin, danoba gidikko, qixaatee hegawu bessiyaagaa keena gidana koshshees. Hegaara gayttidaagan Xoossaa suure pirdday higgiyan loytti qoncciis, qassi SHemppo 14n beꞌanaagaadan Kiristtoos Yesuusa wozuwaa yarshshuwaa akeekanaadan Higgee maaddana.—1 Ximootiyoosa 2:5, 6.

12 Higgee suure pirdday geellattennaadankka naagees. Leemisuwawu, issi mootoy likke gidiyoogaa eranawu baa giishin naaꞌꞌu markkata koshshees. Wordduwan markkattida uraa bolli qixaatee wolqqaama. (Zaarettido Wogaa 19:15, 18, 19) Balibakkiyoogeenne mattaayee higgiyan digettidaba. (Kessaabaa 23:8; Zaarettido Wogaa 27:25) Xoossaa asay bantta zalꞌꞌiyaa zalꞌꞌiyo wodekka, Yihooway suure pirddawu kessido maarawu exatana bessees. (Wogaabaa 19:35, 36; Zaarettido Wogaa 23:19, 20) Suure pirddanaadan oottiyaanne aybippenne aadhdhiya he higgee Israaꞌeelatussi gita anjjuwaa demissiis!

Maarotaanne Pirddiyo Wode Asa Asappe SHaakkennaagaa Bessiya Higgeta

13, 14. Higgee kaysuwawunne issibaa wuuqettida urawu suure pirdday imettanaadan waati minttettidee?

13 Muuse Higgee maarotaa bessiyaabi baynna aynne laamettenna wogati deꞌiyoobee? Hegaa mala gidenna! Ayyaanay denttettin Kawuwaa Daawiti hagaadan giis: ‘Yihoowa higgee suure.’ (Mazamure 19:7) I loytti eriyoogaadan, maaranaadaaninne asaa maara oyqqanaadan Higgee minttettiis. Higgee hegaadan waati oottidee?

14 Ha wodiyan, amarida biittatun deꞌiya higgee qohettidaageetuppe aaruwan danobaa oottidaageetuyyo qarettanaadaaninne kehanaadan oottiyaaba milatees. Leemisuwawu, kaysoti qashettana danddayoosona. Gidoppe attin, qohettidaageeti bantta aquwaa xayikkonne, daro biittati giiraappe demmiyo miishshaa qasho keettan oosettiyaabawu goꞌettoosona. Beni Israaꞌeelan, ha wodiyan nuuni eriyo qasho keettaa malay baawa. Qaxxayiyo ogiyaa xeelliyaagan he wode higgiyan loytti qoncciis. (Zaarettido Wogaa 25:1-3) Kaysoy ba wuuqqidobaa keettaawawu zaarana koshshees. Qassi kaysoy wuuqqidoogaappe aaruwaa qanxxana bessees. Ay keenaa? Qanxxiyoobay hanotaadan dumma dumma. Daannati nagaranchchay ba nagaraappe simmiyoogaa mala dumma dummabaa yuushshi qoppidi pirddana koshshennan waayi aggana. Kaysoy qanxxanaadan Kessaabaa 22:7n odettida kaasaappe Wogaabaa 6:1-7n odettidaagee keehi guutta gidiyoy hegaassa.

15. Erennan asa worida uraa xeelliyaagan maarotettaynne suure pirdday Higgiyan waani qonccidee?

15 Iita ooso ubbay eriiddi oottiyooba gidennaagaa Higgee yootiyoogee maarotettaa bessiyaaba. Leemisuwawu, issi asi erennan issi ura worikko, I Israaꞌeelan dumma dummasan deꞌiya baqati attiyo katamatuppe issuwaa baqatikko, I shemppuwaa gishshaa shemppuwaa qanxxenna. Eray deꞌiyo daannati yohuwaa qori simmin, qeese ubbatu halaqay hayqqana gakkanaashin I baqati attiyo kataman takkana koshshees. Hegaappe simmin, I ba koyidosan awaaninne laꞌatettan deꞌana. Yaatiyo gishshawu, I Xoossaa maarotettaappe goꞌettiis. He higgee asaa deꞌoy keehi alꞌꞌo gidiyoogaakka qonccissees.—Qoodaabaa 15:30, 31; 35:12-25.

16. Higgee asaa maatay naagettanaadan waati oottidee?

16 Higgee asaa maatay naagettanaadan oottiis. Leemisuwawu, acotidaageeta Higgee naagido ogeta beꞌa. Talꞌꞌidobaa gishshawu oyttiyoobaa oychchanawu, acoy deꞌiyo uraa soo gelennaadan Higgee diggees. Talꞌꞌidaagee karen eqqin, talꞌꞌido bitanee oyttiyoobaa ehiidi ayyo immana koshshees. Hegee bitaniyaa keettay naagettanaadan maaddiis. Talꞌꞌidaagee acoy deꞌiyo bitaniyaa maayuwaa acuwawu oyqqikko, I maayidi aqanaadan omariyo wode awu guyye zaarana koshshees.—Zaarettido Wogaa 24:10-14.

17, 18. Olaara gayttidaagan, Israaꞌeelati hara deretuppe waani dummatidonaa, qassi aybissi?

17 Olaara gayttidabaykka Higgiyan odettiis. Xoossaa asay wolqqan ubbaappe aadhdhiyoogaa woy xooniyoogaa bessanaassa gidennan, ‘Yihoowa olan’ Xoossaa gishshaa olettana koshshiis. (Qoodaabaa 21:14) Daro wodetun, Israaꞌeelati bantta morkketi koyro kushiyaa immanaadan oychchana koshshiis. Issi katamay hegaadan oottennan ixxiyo wode, Israaꞌeelati Xoossay etawu immido higgiyaadan he katamaa dooddana danddayoosona. Asi deꞌido wode ubban deꞌida daro wotaaddaratugaadan, Israaꞌeela olanchchati macca asaara wolqqan mattumaa gayttokkona woy demmido asa ubbaa gede worokkona. Eti heeraa qohibookkona, qassi morkketi tokkido ayfiya ayfiyaa mittata qanxxibookkona. d Hara biittaa olanchchati hegaa malabaa digettibookkona.—Zaarettido Wogaa 20:10-15, 19, 20; 21:10-13.

18 Amarida biittatun guutta naati wotaaddara gidanawu loohiyoogaa siyiyo wode neeni azzanikkii? Beni Israaꞌeelan, layttay 20⁠ppe garssa gidido attuma asi wotaaddara gidanawu loohenna. (Qoodaabaa 1:2, 3) Ubba qassi gastta attuma asikka keehi yayyikko, wotaaddara gidenna. Mati aqo oyqqida uri wotaaddara gidanaappe kase laattiya naꞌa yelana mala, issi layttawu olawu beenna. Yaatiyoogan, ooratta machcho ekkida uri ba machchiyo ‘ufayssana’ danddayiyoogaa Higgee qonccissiis.—Zaarettido Wogaa 20:5, 6, 8; 24:5.

19. Higgee macca asaa, naata, so asaa, amꞌꞌetanne aawi aaya baynna naata waati naagidee?

19 Higgee macca asawu, naatussinne so asawu koshshiyaabaa kunttanaadan oottiis, qassi eta naagiis. Yelidaageeti ubbatoo bantta naata naaganaadaaninne ayyaanaabaa eta tamaarissanaadan Higgee azaziis. (Zaarettido Wogaa 6:6, 7) Mata dabboora mattumaa gayttiyoogaa Higgee diggees, qassi hegaa malabaa oottiya uri hayquwan qaxxayettees. (Wogaabaa shemppo 18) Qassi darotoo so asay laalettanaadaaninne eta giddon woppay deꞌennaadan oottiya shaaramuxaakka Higgee diggees. Amꞌꞌetanne aawi aaya baynna naata Higgee naagiis, qassi eta naaqqennaadan mintti yootees.—Kessaabaa 20:14; 22:22-24.

20, 21. (a) Muuse Higgee Israaꞌeelati dawuttiyoogaa paqqadidoy aybissee? (b) Machchiyo yeddiyoogaa xeelliyaagan Higgee Yesuusi guyyeppe tamaarissido maaraappe dummatidoy aybissee?

20 SHin, hegaara gayttidaagan amaridaageeti, ‘Dawuttiyoogaa Higgee paqqadiyoy aybissee?’ giidi oychchana danddayoosona. (Zaarettido Wogaa 21:15-17) Nuuni he higgeta he wodiyan deꞌiya hanotaara gattidi beꞌana koshshees. Muuse Higgiyaa ha wodiyan deꞌiya hanotaaranne wogaara gattidi xeelliyaageeti higgiyaa bala ogiyan akeekiyoogee qoncce. (Leemiso 18:13) Yihooway Edenen kessido maaray issi azinaynne machchiyaa bantta aqo deꞌuwan merinawu issippe deꞌanaadan oottees. (Doomettaabaa 2:18, 20-24) Gidoppe attin, Yihooway Israaꞌeelatuyyo Higgiyaa immido wode, dawuttiyoogee daro xeetu layttawu meeze gididaba. Eeqawu goynnennaadan diggiya keehi erettida higgetakka ‘morgge zozzida ba asay’ darotoo azazettennaagaa Yihooway loytti erees. (Kessaabaa 32:9) Hegaa gishshawu, eti dawuttiyo meeziyaa he wode muleera agganaadan oottanawu I koyibeenna. SHin, dawuttiyoogaa doomissiday Yihoowa gidennaagaa hassaya. Gidoppe attin, ba asay dawuttiyo meeziyaa bessenna ogiyan goꞌettennaadan teqqanawu I Muuse Higgiyan wogati deꞌanaadan oottiis.

21 Qassi, wolqqaama gidida daro gaasotun issi uri ba machchiyo yeddana danddayiyoogaa Muuse Higgee yootees. (Zaarettido Wogaa 24:1-4) Xoossay Ayhudatuyyo hegaa paqqadidoy ‘eti yootin siyennaageeta gidido gishshataassa’ gidiyoogaa Yesuusi odiis. SHin, Yihooway hegaa paqqadidoy guutta wodiyaassa. Yihooway aqo deꞌuwawu koyro kessido maaraa kaallanaadan Yesuusi bana kaalliyaageeta tamaarissiis.—Maatiyoosa 19:8.

Siiquwaa Minttettiya Higgiyaa

22. Muuse Higgee siiquwaa bessanaadan ayba ogiyan minttettii, qassi oossii?

22 Ha wodiyan siiquwaa minttettiya higgee deꞌees gaada qoppay? Siiquwaa xoqqu ootti xeellanaadan Muuse Higgee minttettiis. “Siiquwaa” giya qaalay Zaarettido Wogaa maxaafaa xallan, dumma dumma ogetun 20⁠ppe dariya sohuwan qonccidoy hegaassa. Higgiyaa giddon ubbaappe gitatiya naaꞌꞌantto azazoy, “ne shooruwaa ne huuphedan siiqa” giyaagaa. (Wogaabaa 19:18; Maatiyoosa 22:37-40) Israaꞌeelati issi wode bete gididi deꞌidoogaa hassayiyoogan, Xoossaa asay issoy issuwaa siiqiyoogaa xalla gidennan, eta yuushuwan deꞌiya betetakka siiqiyoogaa bessana koshshiis. Eti hiyyeesatanne qohettidaageeta miishshan maaddiyoogan, qassi eta naaqqennan aggiyoogan eta siiqiyoogaa bessana koshshiis. Eti mehiyaassikka qarettanaadaaninne kehanaadan azazoy etawu imettiis.—Kessaabaa 23:6; Wogaabaa 19:14, 33, 34; Zaarettido Wogaa 22:4, 10; 24:17, 18.

23. Mazamure 119 xaafidaagee ay oottanawu murttidee, qassi nuuni waatanawu murttana danddayiyoo?

23 Hagaa mala higgee imettido hara deree deꞌii? Mazamurawee hagaadan giidoogee garamissiyaaba gidenna: “Taani ne higgiyaa aiba siiqiyaanaa!” SHin, A siiqoy coo siyettiyaaba xalla gidenna. Hegee I he higgiyaa azazettanawunne ba deꞌuwan oosuwan peeshshanawu baaxetanaadan A denttettiis. Gujjidi I hagaadan giis: “Gallassaa kumettaa taani qoppiyoogee [ne higgiyaa].” (Mazamure 119:11, 97) Ee, I Yihoowa higgeta xannaꞌanawu ubbatoo wodiyaa bazziis. Hegee I higgeta kaseegaappe aaruwan siiqanaadan oottidoogee qoncce. Qassi, Higgiyaa immiya Xoossaa Yihoowakka I loytti siiqiis. Neeni Xoossaa higgeta ubbatoo xannaꞌiyoogan, ubbaappe aadhdhiya Higgiyaa immiyaanne suure pirddiya Xoossaa Yihoowakko kaseegaappe aaruwan shiiqanaadan amottoos.

a Leemisuwawu, higgee asay sheeshsha utettaa bookki mooganaadan, harggida uraa dumma kifiliyan wottanaadaaninne anhaa bochchida uri kushiyaa meecettanaadan yootiyoobay he wode deꞌiya eraappe keehi aadhdhiyaaba.—Wogaabaa 13:4-8; Qoodaabaa 19:11-13, 17-19; Zaarettido Wogaa 23:13, 14.

b Kanaanetu beeta maqidasetun mattumaa gaytettawu giigissido kifileti deꞌoosona, shin Muuse Higgee tunida asati beeta maqidasiyaa gelana danddayennaagaa yootees. Mattumaa gaytettay guutta wodiyawu tunissiyo gishshawu, Yihoowa keettan goynuwaa bagga oottidi ooninne mattumaa gayttana danddayenna.

c Tamaarissiyoogee Higgiyan koyettiya waannaba. “Higgiyaa,” tohrah geetettiya Ibraawetto qaalaa birshshettay “tamaarissiyoogaa” gidiyoogaa Insaykiloppidiyaa Judayka giyo maxaafay yootees.

d Higgee hagaadan gees: “Intte yuushuwan dooddidi oliyoi asaappe attin, dembban de7iya mittaa gidenna.” (Zaarettido Wogaa 20:19) Koyro xeetu layttan deꞌida Ayhuda biittaa asa gidida eranchchay Fayloy, “wotaaddarati bantta morkketu gaasuwan eti hanqqettido hanqquwaa hegaara aynne gayttennaban haluwaa kiyoogee bessennaba” giidi Xoossay qoppiyoogaa he higgiyaappe yootiis.