1-3. (a) Abigaali keettaa asaa bolli bashshay gakkana hanidoy aybissee? (b) Ha gooba maccaaseebaa ay tamaaranee?

 ABIGAALA ikko yiida yelagay keehi yayyidoogaa akeekaasu. I keehi yayyidoogee bessiyaaba. Ayssi giikko, wolqqaama bashshay gakkana hanees. He wode, 400 gidiya olanchati Abigaali azinaa Naabaala son deꞌiya attuma asa ubbaa woranawu yiiddi deꞌoosona. Aybissi?

² He ubbabawu gaasoy Naabaala. I ba meeziyaadan meqettaa iitiis; qassi cayiis. SHin i haꞌꞌi cayidoy, ammanettidanne loytti loohida daro olanchati deꞌiyo, dosettida ola gadaawaa. Hegaa gishshawu, Naabaala ashkkaratuppe issi yelagay, geella dorssaa henttanchay, Abigaala he keettaa asaa ashshanawu issibaa hayyottanaagaa ammanettidi ikko biis. SHin issi maccaasiyaa he ubba olanchata waata teqqana danddayay?

³ Ane kasetidi ha gooba maccaaseebaa amaridabaa beꞌoos. Abigaala oonee? Ha metoy waani merettidee? I ammanuwaappe ay tamaarana danddayiyoo?

4. Naabaali ay mala asee?

⁴ Naabaali Abigaaliyyo azina gidana bessenna asa. Abigaala keehi loꞌꞌo macho; shin Naabaali keehi iita azina. Bitanee dure asa gidiyoogee tuma. Hegaappe denddidaagan, i bana keehi xoqqu oottidi xeellees; shin hara asay a waati xeellii? Geeshsha Maxaafan Naabaalaagaa keena iita sunttan xeesettida uri baawa. A sunttaa birshshettay “Eeyya” woy “Damma” giyoogaa. Hegee a aawaynne aayyiyaa naatettan a sunttido suntteeyye woy asay a hanotaa beꞌidi guyyeppe sunttido sunttee? Ay gidikkokka, i ba sunttaadan eeyya asa. Naabaali “meqetti bainna iita asa.” I godatiyaanne mattottiya asa gidiyo gishshawu, daro asay a yayyeesinne ixxees.—1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25.

5, 6. (a) Abigaali eeshshaappe neeni keehi nashshiyoy awugee? (b) Abigaala he pattenna bitaniyaa gelidoy aybisseeshsha?

 ⁵ Abigaala Naabaalappe keehi dumma. I sunttaa birshshettay “Ta Aaway Bana Ufayssiis” giyoogaa. Daro aawati puulancha macca naꞌa yeliyoogan ufayttoosona; shin erancha aawi ba naꞌiyaa wozannaama gidiyoogan ufayttees. Puulancha gidida asi darotoo akeekaa, aadhida eratettaa, xalatettaa woy ammanuwaa mala keehi koshshiya eeshshati bawu deꞌana koshshiyaabadan qoppenna. SHin Abigaala hegaa mala asa gidukku. Geeshsha Maxaafay a eranchanne puulancha gidiyoogaa yootees.—1 Sameela 25:3 nabbaba.

⁶ Issi issi asay hegaa mala gooba yelaga maccaasiyaa meqetti baynna he iita bitaniyaa aybissi geladeeshsha giidi qoppana danddayees. Beni bantta naatuyyo aqo laggiyaa koyiyaageeti yelidaageeta gidiyoogaa hassaya. Yelidaageeti eti koyiyo asa ekkanaadan woy gelanaadan bantta naata minttettoosona. Naabaali durenne erettida asa gidiyo gishshawu, Abigaali aawaynne aayyiyaa bantta naꞌiyaa a gelanaadan koyidonaashsha, woy o ayyo immidonaashsha? Eti hiyyeesatettaappe kiyanawu qoppidi hagaa oottidonaashsha? Ay gidikkokka, ayyo deꞌiya miishshay Naabaala loꞌꞌo azina oottibeenna.

7. (a) Yelidaageeti bantta naati aqo deꞌuwaa bessiyaagaadan xeellana mala koyikko waatana koshshennee? (b) Abigaala waatanawu murttadee?

⁷ Erancha aawatinne aayeti bantta naati aqo deꞌuwaa bessiyaagaadan xeellana mala akeekan tamaarisoosona. Eti bantta naati miishshaa gishshawu giidi gelanaadan, qassi azina woy macho gidiyo aawatettaa polanawu etawu layttay gakkennan aqo oyqqanaadan minttettokkona. (1 Qor. 7:36, NW) SHin Abigaala hegaabaa qoppanawu wodee aadhiichiis. Abigaala Naabaala gelido gaasoy ayba gidikkokka, a issitoo gelaychido gishshawu, iita hanotaa genccanawu murttaasu.

8. Naabaali oona cayidee, qassi hegee eeyyatetta gididoy aybisee?

⁸ Naabaali haꞌꞌi oottidobay Abigaali hanotay yaa iitanaadan oottiis. Naabaali erettida asa gidida Daawita cayiis. Daawiti Yihoowayyo ammanettida ashkkaranne Xoossay doorin Saaꞌoola sohuwan kawotanaadan Sameeli tiyido asa. (1 Sam. 16:1, 2, 11-13) He wode Daawiti bana qanaatiyaanne worana koyiya Kawuwaa Saaꞌoolappe baqatidi, bawu ammanettiya 600 olanchatuura bazzuwan deꞌees.

9, 10. (a) Daawitinne a asati paxa deꞌanawu ay genccidonaa? (b) Daawitinne a asati oottidobaa Naabaali nashshana koshshiyoy aybissee? (Mentto 10 tohossa qofaakka xeella.)

⁹ Naabaali Maaꞌoonan deꞌiyaaba gidikkokka, i oottiyoy hegaa  heeran deꞌiya Qarmmeloosaana; a ubba awu yan gadee deꞌennan aggenna. He katamati dorssaa haaranawu injjetiya, maatay keehi mokkiyo deretiya sohota; Naabaalayyo qassi 3,000 dorssati deꞌoosona. SHin hegaa heeran deꞌiya biittay ubbay otta. Hegaappe tohossa baggan aaho gidida Paaraana bazzoy deꞌees. Arshsho baggan, Maxine Abbaa gakkanawu deꞌiya taale bazzoy gonggoloynne aafoy kumidoogaa. He sohuwan Daawitinne a asati banttawu miyoobaa demmanawu shankkatiiddinne daro metuwaa gencciiddi, paxa deꞌanawu baaxetidoogee qoncce. Yan, dure gidida Naabaala dorssaa heemmiya yelagatuura eti darotoo gayttoosona.

¹⁰ Mino oosancha gidida he wotaadarati dorssaa heemmiyaageeta waatidonaa? Eti he dorssaappe ekkidi maana danddayoosona shin aynne bochibookkona. Ubba eti Naabaala dorssatuyyoonne a ashkkaratuyyo dirssa gididosona. (1 Sameela 25:15, 16 nabbaba.) Dorssatanne dorssaa henttanchata daro metoy gakkees. Yan doꞌay kumiis; qassi Israaꞌeela tohossa zaway kare biittaappe yiya bonqqiyaageetinne kaysoti darotoo qohiyo soho. b

11, 12. (a) Daawiti Naabaalayyo asa kiittido wode cincca gidiyoogaanne a bonchiyoogaa waati bessidee? (b) Naabaali Daawiti kiittido asatuyyo yootidoban mooridobi aybee?

¹¹ Bazzuwan he ubba asaa miziyoogee deexxiyaaba gidiyoogee qoncce. Yaatiyo gishshawu issi gallassi, Daawiti bana maaddanaadan oychana mala tammu asaa Naabaalakko kiittiis. Daawiti asaa akko kiittana wodiyaa akeekan dooriis. He wodee, asay dorssaa ikisiyaa meediyo ufayssa wode gidiyo gishshawu, darotoo asay bawu deꞌiyaabaappe haratuyyo immiyo wode. Daawiti yootana koyidobaakka akeekan dooriis; qassi Naabaala bonchuwan haasayissanaadan ba asatuyyo yootiis. I Naabaalayyo ‘ne naꞌaa Daawita’ giidi babaa yootidoy Naabaali gita asa gidiyo gishshawu, a bonchanaassa gidennan aggenna. Yaatin Naabaali woygidee?—1 Sam. 25:5-8.

¹² I keehi yiillotiis. Doomettan abay odettido yelagay, he wode hanidabaa Abigaaliyyo yootiyo wode ‘i eta cayidoogaakka’ yootiis. Naabaali uuzettidi ba oyttaa, ba haattaanne shuhettida ashuwaa immennaagaa yiilluwan yootiis. I Daawita kariis; qassi godaappe baqatida ashkkaradan xeelliis. Naabaali a xeellido hanotay Daawita ixxiya Saaꞌoolaagaa mala gidennan aggenna. Eta naaꞌꞌaa qofaykka Yihoowagaa mala gidenna. Xoossay Daawita siiqees; qassi a sinttappe Israaꞌeela  kawo gidanaadan sunttettida asadan xeelliisippe attin, makkalancha ashkkaradan xeellibeenna.—1 Sam. 25:10, 11, 14.

13. (a) Daawiti Naabaali cayidoogaa siyidi koyro waanidee? (b) Yaaqooba 1:20n deꞌiya maaray Daawita hanotay likke gidennaagaa waati qonccissii?

¹³ I kiittido asati simmidi yootidoban Daawiti keehi yiillotiis. I, “Intte bisuwaa bisuwaa gixxite” yaagidi azaziis. Daawitikka bisuwaa gixxidi, ba asaappe 400 ekkidi denddiis. I Naabaala son deꞌiya attuma asa ubbaa woranawu qofaa qachiis. (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22) Hanotay Daawita yiilloyiyaaba gidiyoogee qoncce; shin i asa woranawu koyidoogee bala. Geeshsha Maxaafay, “Asa hanqqoi Xoossai koyiyo xillotettaa eheenna” yaagees. (Yaaq. 1:20) Yaatin, Abigaala ba soo asaa waata ashshana danddayay?

14. (a) Naabaali ehiido wolqqaama metuwaa suurissanawu Abigaala oottido koyrobay aybee? (b) Naabaalanne Abigaali giddon deꞌiya dummatettaappe ay tamaariyoo? (Tohossa qofaakka xeella.)

¹⁴ Kasetidi beꞌidoogaadan, Abigaala moorettidabaa giigissanawu oottana bessiya koyrobaa oottaasu. A ba azinaa Naabaala mala gidennan, asi yootiyoobaa siyiya asa. Yelaga ashkkaray kiitaa ehiido wode Naabaalabaa, “[I] hegaa mala meqetti bainna iita asa gidido gishshau, ooninne ayyo haasayanau danddayenna” yaagiis. c (1 Sam. 25:17) Naabaali bana xoqqu oottidi xeelliya asa gidiyo gishshawu, asi giyoobaa siyenna; hegee keehi azzanttiyaaba. Ha wodiyankka daro asay hegaadan otorettees. SHin he ashkkaray Abigaala hegaa mala asa gidennaagaa erees; i he yohuwaa yootanawu ikko biidoy hegaassa gidana.

15, 16. (a) Abigaala Leemiso maxaafan ibay odettido wozannaama machee mala gidiyoogaa waata bessadee? (b) Abigaala oottidobay azinay huuphe gidiyo maataa a bonchennaagaa bessiyaaba gidennay aybissee?

¹⁵ Abigaala issibaa qoppada eesuwan polaasu. Geeshsha Maxaafay Abigaala oottana bessiyaabaa ‘sohuwaara’ oottidoogaa yootees. Ha taarikiyan Abigaala ‘sohuwaara’ woy ‘eesuwan’ oottidoogee oyddutoo qoncciis. A Daawitawunne a asawu darobaa immanawu giigissaasu. A oyttaa, woyniyaa, dorssaa, tiyaa xiixaa, woyniyaa lichakkuwaa, balasiyaa lichakkuwaanne harabaa ekkada baasu. Leemiso maxaafan ibay odettido wozannaama macheedan, Abigaala ba keettaa asawu oottana bessiyaabay deꞌiyoogaa akeekidoogee qoncce. (Lee. 31:10-31) A ba  ashkkarati imotaa ekkidi sinttawu baanaadan yootada, eta geeduwaa baasu. “SHin ba keettaawaa Naabaalayyo ainne yootabeikku.”—1 Sam. 25:18, 19.

¹⁶ Hegee azinay iyyo huuphe gidiyo maataa Abigaala boncheennaagaa bessiyaabee? Akkay, Yihooway tiyido ashkkaraa bolli Naabaali iitabaa oottiis; hegee qassi a son deꞌiya, aynne mooribeenna daro asaa worissiyaaba gidiyoogaa hassaya. Abigaala hegaa coꞌꞌu gaada xeelliyaaba gidiyaakko, i azinay oottidoban akka oyshettekkee? SHin a ba azinawu haarettiyoogaappe aattada Xoossawu haarettana bessees.

17, 18. (a) Abigaala Daawitakko waana baadee, qassi baada woygadee? (b) Daawiti Abigaala giidobaa siyanaadan oottidabay aybee?

¹⁷ Daro takkennan, Abigaala Daawitaaranne a asatuura gayttaasu. Abigaala haꞌꞌikka eesotaasu; a eesotidoy hariyaappe wodhada Daawitayyo zigganaassa. (1 Sam. 25:20, 23) Yaatada, ba azinaanne ba soo asaa Daawiti maaranaadan wozanappe woossaasu. Daawiti a giidobaa siyanaadan oottidabay aybee?

¹⁸ A Naabaala mooruwaa ba moorodan xeellada, Daawiti o maaranaadan woossaasu. A ba azinay ba sunttaadankka eeyya gidiyoogaa yootada, hegaa mala asa woriyoogee a hayttaa bashshiyaaba gidiyoogaa Daawitayyo yootennan aggukku. Abigaala Daawiti “GODAA olaa” olettiyoogaa akeekada, i Yihooway doorido asa gidiyoogaa ammaniyoogaa yootaasu. Qassi Yihooway Daawita ‘Israaꞌeela bolli kawoyanaagaa’ a yootidoogee, Daawitanne a kawotettaa xeelliyaagan Yihooway gelido qaalaa Abigaala eriyoogaa bessiyaaba. A gujjadakka, Daawiti suutta gussin guyyeppe a “wozanai dagammennanne hirggenna” mala woykko i zilꞌꞌettenna mala halo kiyennaadan woossaasu. (1 Sameela 25:24-31 nabbaba.) A giidobay Daawita ufayssiis.

19. Daawiti Abigaala oychidobaa waati zaaridee, qassi i o nashshidoy aybissee?

¹⁹ Yaatin Daawiti waatidee? I Abigaala ehiidobaa ekkidi hagaadan giis: “Nena tanaara gaittanau hachchi kiittida GODAI, Israa7eela Xoossai galatetto. Neeni lo77o qoppido gishshaunne taani asa suuttaa gussennaadaani . . . teqqido gishshau, anjjetta.” Daawiti Abigaala aara gayttanawu eesotada yiido gishshawu o galatiis; qassi i suuttaa gussennaadan a teqqidoogaa yootiis. I o, “Ne soo saro gakka. Taani ne qaalaa siyaas” yaagiis.—1 Sam. 25:32-35.

20, 21. (a) Abigaala ba azinaakko simmidoogee garamissiyaaba gididoy aybissee? (b) Abigaala Naabaala haasayissanawu doorido wodee a xalanne akeekancha gidiyoogaa waati bessii?

²⁰ Abigaala soo simmaydda Daawitaara gayttidoogaabaa qoppidoogee, qassi he ammanettida keha bitaniyaanne meqettaa iita  gidida ba azinaa giddon deꞌiya dummatettaa akeekidoogee erettidaba. SHin a hegaa qoppaydda takkabeykku. Geeshsha Maxaafay ‘Abigaala simmada Naabaalakko yiidoogaa’ yootees. Ee, Abigaala macho gidiyo aawatettaa kaseegaadankka loytta polanawu wozanappe murttada ba azinaakko simmaasu. A Daawitayyoonne a asatuyyo immido imotaabaa ba azinaayyo yootana bessees. I hegaa eriyoogee bessiyaaba. Qassi gakkiichi attida bashshaabaakka i hara urappe siyanaappe kase Abigaala ayyo yootana bessees; ayssi giikko i hegaa hara urappe siyiyoogee a keehi kawushshiyaaba. SHin a sohuwaara yootanawu danddayabeykku. I kawo son giigiyaagaa mala gibiraa miziiddi, mattotti uttiis.—1 Sam. 25:36.

²¹ A mattoy aadhin wonttana gakkanaassi naagiyoogan a haꞌꞌikka xalanne akeekancha gidiyoogaa bessaasu. Mattoy aadhin i Abigaala yootiyoobaa akeekana danddayees; shin hanqquwaa eexxi kiyanaagee attenna. Gidikkokka, hanida ubbabaa ayyo yootaasu. A Naabaali hegaa siyidi keehi yiillotana, ubba olaa kessana gaada qoppennan aggukku. SHin i coꞌꞌu giidi uttibayiis.—1 Sam. 25:37.

22. Naabaala bolli aybi gakkidee, qassi aqo laggee keehi naaqqiyoogeeta woy qohiyoogeeta xeelliyaagan hegaappe ay tamaariyoo?

²² Bitanee coꞌꞌu giidi uttibayidoy aybissee? “Naabaala wozanai daafurin i jollu giis.” Geella a guugge giddon suuttay meqqennan aggenna. Hegaappe simmin tammu gallassa gidiya wodiyaa takkidi i hayqqiis; shin i hayqqidoy sahettido gishshataassa gidenna. Geeshsha Maxaafay, “GODAI Naabaala shocin, i haiqqiis” yaagees. (1 Sam. 25:38) Yihooway Naabaala hegaadan shocido gishshawu, Abigaala ba aqo deꞌuwan unꞌꞌettiyoogaa aggada woppu gaasu. Yihooway ha wodiyan asaa hegaadan shocennaba gidikkokka, aqo laggee keehi naaqqiyoogeeta woy qohiyoogeeta i beꞌiyoogaa hagaappe akeekoos. I ba keerido wodiyan, bessiya pirddaa immees.—Luqaasa 8:17 nabbaba.

23. Abigaala haraban aybin anjjettadee, qassi a Daawita macho gidanaagaa eradakka ba loꞌꞌo eeshshaa laammabeennaagaa waata bessadee?

²³ Iita azinay hayqqin Abigaala woppu gaada daro takkennan, harabankka anjjettaasu. Daawiti Naabaali hayqqidoogaa siyidi, Abigaalo ekkanawu kiitaa yeddidi oyshissiis. Oyshissin a, “Taani ne ashkkariyaa neeyyo kiitettanaunne ne ashkkaratu tohuwaa meeccanau giiga uttaas” yaagaasu. A Daawita macho gidanaagaa eradakka ba loꞌꞌo eeshshaa laammabeykku; ubba a Daawita ashkkaratu ashkkara gidanawu koyiyoogaa yootaasu! Geeshsha Maxaafay Abigaala  haꞌꞌikka eesotidoogaa yootees; a haꞌꞌi eesotidoy Daawitakko baanawu giigettanaassa.—1 Sam. 25:39-42.

24. Daawita gela simmin Abigaalo ayba metoy gakkidee, shin i azinaynne i Xoossay o waati xeellidonaa?

²⁴ Abigaala Daawita gela simmin issi issitoo o metoy gakkiis. Daawiti o ekkanaappe kase Ahinoꞌaamo machi uttiis. He wode dawuttaa ekkiyoogaa Xoossay diggennaba gidikkokka, he wodiyan deꞌiya, Xoossawu ammanettida maccaasati hegaa gaasuwan keehi metootidosona. Daawiti he wode kawotiichibeenna; qassi Yihooway a kawoyanaappe kase, xubbiyaabaanne metuwaa kanttana. SHin Abigaala ba deꞌido layttan Daawita maaddaasu; guyyeppe ayyo attuma naꞌaa yelaasu, qassi i azinay o nashshiyoogaanne qohiyaabaappe naagiyoogaa akeekaasu. Ubba issi wode, omooddida asatuppe Daawiti o wotti ekkiis! (1 Sam. 30:1-19) Yaatiyoogan, akeekancha, xalanne ammanettida maccaasaa Daawiti Yihoowagaadan xoqqu oottidi xeelliis.