1, 2. (a) Yihudaa Kiristtaaneta gakkida metoy aybee? (b) Yihudaa Kiristtaaneta siiqiyo gishshawu harati ay oottidonaa?

 YIHUDAA biittan 46 M.L. heeran koshay suulliis. Kattay keehi qaxuhatidoogaappe denddidaagan pala alꞌꞌido gishshawu, Kiristtoosi erissiyo ashkkara gidida yan deꞌiya Ayhudati shammana danddayokkona. Eti koshan keehi qohettidosona. Gidoppe attin, Kiristtoosi erissiyo ashkkaratuppe kase ooninne beꞌibeenna ogiyan eti Yihooway banttana naagiyoogaa beꞌana hanoosona. He wode hanidabay aybee?

² Sooriyaa biittan Anxxookiyaa kataman deꞌiya Ayhuda Kiristtaanetinne Ayhuda gidenna Kiristtaaneti Yihudaaninne Yerusalaamen deꞌiya Ayhuda Kiristtaaneti qohettido gishshawu maaddanawu miishshaa shiishshidosona. Eti hegaappe simmin maaduwaa Yerusalaame gubaaꞌiyaa cimatussi kiittanawu aawatettay deꞌiyo naaꞌꞌu ishantta, Barnnaabaasanne PHawuloosa bantta giddoppe dooridosona. (Oosuwaa 11:27-30; 12:25 nabbaba.) Yihudan deꞌiya namisettida ishantti Anxxookiyan deꞌiya bantta ishantti siiqoy denttettin kiittidoban ay keena ufayttidaakko qoppa!

3. (a) Xoossaa asay ha wodiyan beni Anxxookiyaa Kiristtaanetu leemisuwaa waatidi kaallii? Leemisuwaa yoota. (“ Ha Wodiyan Nuuni Daro Sohuwan Maaddidobaappe Koyroogaa” giya saaxiniyaakka xeella.) (b) Nuuni beꞌana oyshati awugeetee?

³ Koyro xeetu layttaa M.Ln hanida he hanotay issi biittan deꞌiya Kiristtaaneti hara biittan deꞌiyaageeta maaddidobaappe xaafettida koyroogaa. Ha wodiyan, nuuni Anxxookiyaa ishanttu leemisuwaa kaalloos. Hara biittan deꞌiya nu mala Kiristtaaneti daafaban qohettidoogaa woy eta metoy gakkidoogaa siyiyo wode, nuuni eta maaddoos. a Nuuni qohettidaageeta maaddiyoogee Yihoowawu haggaaziyo hara oosuwaara waani gayttiyaakko akeekanawu, qohettidaageeta maaddiyoogaara gayttida heezzu oyshata ane beꞌoos: Qohettidaageeta maaddiyoogaa nuuni haggaazodan xeelliyoy aybissee? Nuuni qohettidaageeta ay halchidi maaddiyoo? Qohettidaageeta maaddiyoogee nuna aybin goꞌꞌii?

4. PHawuloosi Qoronttoosan deꞌiyaageetussi Kiristtaanetu haggaazuwaabaa ay yootidee?

⁴ PHawuloosi Qoronttoosan deꞌiyaageetussi xaafido naaꞌꞌantto dabddaabbiyan Kiristtaanetu haggaazoy naaꞌꞌu qommo gidiyoogaa yootiis. PHawuloosi xaafidoy tiyettida Kiristtaanetussa  gidikkonne, a zoree ha wodiyan Kiristtoosa ‘hara dorssatakka’ maaddees. (Yoh. 10:16) Nu haggaazuwaappe issoy “sigettiyo oosuwaa”; hegeekka, sabbakiyoonne tamaarissiyo oosuwaa. (2 Qor. 5:18-20; 1 Xim. 2:3-6) Haray qassi nuuni nu mala Kiristtaanetussi oottiyoobaa. PHawuloosi ‘maaddiyo oosuwaabaa’ yootiis. (2 Qor. 8:4) ‘Sigettiyo oosuwaakka’ ‘maaddiyo oosuwaakka’ giya naaꞌꞌu xiqisetun “oosuwaa” geetettidi birshshettida qaalay di·a·ko·niʹa giyo Giriiketto kocha qaalaappe yiis. Hegee bessiyaaba gidiyoy aybissee?

5. PHawuloosi qohettidaageeta maaddiyo oosuwaa haggaazo giidoogee bessiyaaba gididoy aybissee?

⁵ PHawuloosi naaꞌꞌu oosuwaassikka issi Giriiketto qaalaa goꞌettiyoogan, qohettidaageeta maaddiyo oosuwaa Kiristtaane gubaaꞌiyan haggaaziyo hara haggaazuwaara gattiis. I kase hagaadan giis: “Oottiyo oosoi dumma dumma; shin Godai issuwaa. Oosuwaa oottanau dumma dumma ogee de7ishin, . . . ha ubbabaa oottiyaagee he issi Geeshsha Ayyaanaa.” (1 Qor. 12:4-6, 11) PHawuloosi gubaaꞌiyan oottiyo dumma dumma oosuwaa geeshshaa oosuwaara gattiis. b (Roo. 12:1, 6-8) I ba wodiyaappe amaridaagaa “geeshshatuyyo oottanau” goꞌettiyoogee bessiyaaba giidi qoppidoogee garamissiyaaba gidenna.—Roo. 15:25, 26.

6. (a) PHawuloosi yootidoogaadan, qohettidaageeta maaddiyoogee Yihoowawu goynniyoogaara gayttidaba gididoy aybissee? (b) Qohettidaageeta nuuni kumetta saꞌan ha wodiyan waati maaddiyaakko yoota. (Sinttaa 214n deꞌiya, “ Daafabay Gakkiyo Wode!” giya saaxiniyaa xeella.)

⁶ PHawuloosi qohettidaageeta maaddiyoogee haggaazuwaaranne Yihoowawu goynniyoogaara gayttidaba gidiyoy aybissakko Qoronttoosa Kiristtaaneti akeekanaadan maaddiis. Qohettidaageeta maaddiya Kiristtaaneti ‘Kiristtoosa wonggeliyaa ammaniyo’ gishshawu hegaadan oottiyoogaa i yootidoogaa akeeka. (2 Qor. 9:13) Hegaappe denddidaagan, Kiristtaaneti Kiristtoosa timirttiyaa kaallanawu koyiyo gishshawu, bantta mala Kiristtaaneta maaddoosona. PHawuloosi eti bantta ishantta kehatettan maaddiyoogee “Xoossaa aaro kehatettaa zawai bainnaagaa” bessiyaaba gidiyoogaa qonccissiis. (2 Qor. 9:14; 1 PHe. 4:10) Hegaa gishshawu, qohettidaageeta gujjin, maadoy koshshiyo nu ishantta maaddiyoogaa xeelliyaagan Tisaase 1, 1975, Wochiyo Keelay, “Xoossaa Yihoowaynne a Naꞌaa Yesuus Kiristtoosi hagaa mala oosuwaa xoqqu oottidi xeelliyoogaa nuuni sirana koshshenna” yaagidoogee bessiyaaba. Ee, qohettidaageeta maaddiyoogee geeshsha ooso.—Roo. 12:1, 7; 2 Qor. 8:7; Ibr. 13:16.

7, 8. Nuuni qohettidaageeta maaddiyo wode halchiyo koyrobay aybee? Qonccissa.

⁷ Nuuni ay halchidi qohettidaageeta maaddiyoo? PHawuloosi Qoronttoosa Kiristtaanetussi xaafido naaꞌꞌantto dabddaabbiyan he oyshaa zaariis. (2 Qoronttoosa 9:11-15 nabbaba.) PHawuloosi nuuni ‘ha oosuwaa oottiyo’ wode, hegeekka qohettidaageeta maaddiyo wode poliyo heezzu waanna halchuwaa ha xiqisetun yootiis. Ane hegeetuppe issuwaa issuwaa beꞌoos.

⁸ Koyruwan, qohettidaageeta nuuni maaddiyoogee Yihoowa bonchissees. Qommoora beꞌido ichashu xiqisiyan PHawuloosi Xoossaa Yihoowabaa ba ishanttussi aapputoo yootidaakko akeeka. Kiitettida PHawuloosi ‘Xoossaa galatiyoogaabaanne’  ‘Xoossaayyo daro galataa immiyoogaabaa’ eta hassayissiis. (Paydo 11, 12) Qohettidaageeta maaddiyoogee Kiristtaaneti ‘Xoossaa bonchanaadaaninne’ “Xoossaa aaro kehatettaa zawai bainnaagaa” gishshawu a sabbanaadan waatidi oottiyaakko yootiis. (Paydo 13, 14) Qassi PHawuloosi maaddiyo oosuwaabaa yootiyoogaa wurssiyo wode, “Xoossaa galatai gakko” yaagiis.—Paydo 15; 1 PHe. 4:11.

9. Qohettidaageeta maaddiyoogee asaa qofaa waati laammii? Leemisuwaa yoota.

⁹ PHawuloosaagaadan, ha wodiyan deꞌiya Xoossaa ashkkarati qohettidaageeta maaddiyo oosuwaa Yihoowa bonchissananne a timirttiyaa galatissana danddayiyaabadan xeelloosona. (1 Qor. 10:31; Tii. 2:10) Qohettidaageeta maaddiyoogee darotoo issi issi asati Yihoowabaanne a Markkatubaa iitabaa qoppiyoogaa agganaadan keehi maaddees. Leemisuwawu, wolqqaama gotee denddin qohettida heeran deꞌiya issi maccaasiyaa “Yihoowa Markkatoo—Ta So Yooppite” giya xuufiyaa ba penggiyaa bolli kaqqaasu. Hegaappe simmin, issi gallassi qohettidaageeta maaddiyaageeti i shooron ogiyaappe hefinttan gotee laalido keettaa keexxishin a beꞌaasu. A he oosanchati ufayttidi oottiyaageeta daro gallassi beꞌaasu; hegaappe guyyiyan eti oonakko shaakka eranawu etakko baasu. Bantta dosan oottiya he asati Yihoowa Markkata gidiyoogaa erido gishshawu garamettada, “Taani inttebaa qoppidobay likke gidenna” yaagaasu. Yaatin aybi hanidee? A ba penggiyaa bolli kaqqido malaataa denttaasu.

10, 11. (a) Qohettidaageeta maaddiyoogan nuuni halchido naaꞌꞌantto halchuwaa poliiddi deꞌiyoogaa bessiya leemisoti awugeetee? (b) Qohettidaageeta maaddiyaageeta goꞌꞌiya xuufee awugee? (“ Qohettidaageeta Maaddiyaageetussi Koshshiya Hara Miishshaa” giya saaxiniyaa xeella.)

¹⁰ Naaꞌꞌanttuwan, nu mala Kiristtaanetussi “koshshiyaabaa kuntti” immoos. (2 Qor. 9:12a) Nu ishanttussinne michonttussi eesuwan koshshiyaabaa kunttanawunne eta metuwaappe shemppissanawu amottoos. Ayssi giikko, Kiristtaane gubaaꞌiyan deꞌiyaageeti ‘issi bolla’; qassi “bollaa qommotuppe issoi seelettikko, bollaa qommoti ubbaikka aara seelettoosona.” (1 Qor. 12:20, 26) Yaatiyo gishshawu, ishantta siiqiyoogeenne etawu qarettiyoogee daro ishanttinne michontti siyosaara banttabaa tixxi ootti olidi, bantta miishshaa ekkidi, daafaban qohettida bantta mala Kiristtaaneta maaddanawu baanaadan denttettees. (Yaaq. 2:15, 16) Leemisuwawu, Jaappaane biittan sunaami giyo dambbalay 2011n denddi simmin, Amarkkaa macara biiroy keexxiyoogaara gayttidabaa oottiya Amarkkan deꞌiya konttetussi dabddaabbiyaa kiittidi, Jaappaanen Kawotettaa Addaraashaa wotti yeggidi keexxiyoogan maaddana “danddayiya amarida ishantti” deꞌiyaakkonne oychiis. Oychin aybi hanidee? Amarida saaminttaa giddon 600 gidiyaageeti bantta dosan maaddanawu oychidi, horoophiliyaa toggiyo miishshaa banttappe qanxxidi Jaappaane baanawu eeno giidosona! Amarkkaa macara biiroy, “ishantti oottidoban keehi ufayttidoogaa” yootiis. Jaappaanen deꞌiya issi ishay qohettidaageeta maaddanawu aybissi yiidaakko issi oosanchaa oychin, he oosanchay, “Jaappaanen deꞌiya nu ishantti ‘nu bollaa’ qommo. Eti metootiyo wode nuunikka seelettoos” yaagiis. Qohettidaageeta  maaddiyaageeti bantta goꞌꞌaa aggibayidi harata siiqiyo gishshawu, bantta mala Kiristtaaneta maaddanawu issi issitoo bantta shemppuwaa aattidi immidosona. c—1 Yoh. 3:16.

¹¹ Qohettidaageeta maaddanawu nuuni oottiyoobaa Yihoowa Markka gidennaageetikka nashshoosona. Leemisuwawu, Amarkkan Arkansas giyoosan 2013n daafabay gakki simmin, bantta dosan oottiya Yihoowa Markkati eesuwan biidi oottidobaa xeelliyaagan issi gaazeexay hagaadan giis: “Bantta dosan oottiyaageeti daafabay gakkiyo wode loytti maaddana mala Yihoowa Markkati eta maran mankkan darajjayoosona.” Kiitettida PHawuloosi giidoogaadan, nuuni nu ishanttussi “koshshiyaabaa kuntti” immoos.

12-14. (a) Qohettidaageeta maaddiyoogan nuuni halchido heezzantto halchuwaa poliyoogee keehi koshshiyoy aybissee? (b) Ayyaanaabaara gayttidabaa aggennan oottiyoogee keehi koshshiyoogaa qonccissiya qofati awugeetee?

¹² Heezzanttuwan, qohettidaageeti ayyaanaaban zaarettidi minnanaadan maaddoos. Hegee keehi koshshiyoy aybissee? PHawuloosi daafaban qohettidaageeti harati banttana maaddiyo wode, “Xoossaayyo daro galataa” immanaagaa yootiis. (2 Qor. 9:12b) Qohettidaageeti ayyaanaaban zaaretti eesuwan minniyoogaappe aaruwan eti Yihoowa galatanaadan oottiyaabi baawa. (Pili. 1:10) Wochiyo Keelay 1945n hagaadan giis: “Miishshaa immiyoogee . . . hiyyeesa Kiristtaaneti banttassi koshshiya amaridabaa demmidi, Yihoowayyo markkattiyo oosuwaa minnidi oottanaadan maaddiyo gishshawu, . . . PHawuloosi miishshaa immanaadan minttettiis.” Ha wodiyankka nu halchoy hegaara issi mala. Nu ishantti sabbakiyoogaa zaarettidi doommiyo wode, bantta shooroti azzanidaageeta minttettiyoogaa xalla gidennan, banttawukka minettoosona.—2 Qoronttoosa 1:3, 4 nabbaba.

¹³ Harati maaddidoogeetuppe amaridaageeti sabbakiyoogaa zaaretti doommidi, hegan minettidoogaa yootidobaa beꞌa. Issi ishay hagaadan giis: “Haggaaziyoogee nu soo asaa keehi maaddiis. Nuuni harata minttettiyoogee nubaa xallawu hirggiyoogaa aggidi, woppu gaanaadan oottiis.” Issi michiyaa, “Ayyaanaabaa minnada oottiyoogee ta heeran gakkida qohuwaa doganaadan oottiis. Hegee taani woppu gaanaadan oottiis” yaagaasu. Hara michiyaa qassi hagaadan gaasu: “Darobay nu wolqqi danddayennaba gidikkonne, haggaaziyoogee nu soo asay kaaletuwaa demmanaadan oottiis. Nuuni hidootan naagiyo ooratta alamiyaabaa haratussi yootiyoogee ubbabay ooraxxanaagaa nuuni mintti ammananaadan oottiis.”

¹⁴ Qohettida nu ishantti ayyaanaaban sohuwaara zaaretti doommana koshshiya harabay shiiquwaa uttiyoogaa. He wode iyyo layttay 57 heera gidido Kiyoko giyo michiyo gakkidabaa qoppa. Sunaami giyo dambbalay denddidi a maayidobaa xallay attin hara ubbabaa xayssi simmin, waanada deꞌana danddayiyaakko erabeykku. He wode issi cimay eti gubaaꞌe shiiquwaa ubbaa ba kaamiyaa giddon shiiqanaagaa iyyo yootiis. Kiyoko hagaadan gaasu: “Issi cimaynne a keettayiyaa, qassi hara michiyaanne taani  kaamiyaa giddon uttida. SHiiqoy kaseegaa mala gidana xayikkonne, sunaami giyo dambbalaa gaasuwan gakkidabaa taani sohuwaara dogaas; hegee maalaalissiyaaba mala. Taani woppu gaas. He shiiqoy Kiristtaaneti issippe shiiqiyoogee keehi maaddiyoogaa taani akeekanaadan oottiis.” Daafabay gakki simmin shiiqido shiiquwaa xeelliyaagan hara michiyaa, “Taani genccanaadan he shiiqoy maaddiis” yaagaasu.—Roo. 1:11, 12; 12:12.

15, 16. (a) Qoronttoosaaninne hara heeran deꞌiya Kiristtaaneti qohettidaageeta maaddidi ayba anjjo demmanee? (b) Qohettidaageeta maaddiyoogee ha wodiyan nuna waati goꞌꞌii?

¹⁵ PHawuloosi qohettidaageeta maaddiyoogaa xeelliyaagan yootiyo wode, etinne hara Kiristtaaneti hegaa oottiyoogan demmana anjjuwaakka Qoronttoosa Kiristtaanetussi odiis. I, “Eti [harati maaddido Yerusalaamen deꞌiya Ayhuda Kiristtaaneti] intteyyo Xoossaa woossiiddi, inttenan de7iya Xoossaa aaro kehatettaa zawai bainnaagaa gishshau, inttena laamotoosona” yaagiis. (2 Qor. 9:14) Ee, Qoronttoosa Kiristtaanetu kehatettay Ayhuda Kiristtaaneti Ayhuda gidennaageeta gujjin, Qoronttoosan deꞌiya bantta ishanttussi Xoossaa woossanaadan denttettana; qassi eta keehi siiqanaadan oottana.

¹⁶ PHawuloosi qohettidaageeta maaddiyoogaa goꞌꞌaa xeelliyaagan yootidobaa nu wodiyan waati kaallanaakko Tisaase 1, 1945 Wochiyo Keelay hagaadan giis: “Xoossawu aqida issi heeran deꞌiya asay harasan deꞌiyaageeta etawu koshshiyaaban maaddiyoogee eta issippetettaa keehi minttees!” Qohettidaageeta maaddiyaageeti ha wodiyan hegaadan minettoosona. Wolqqaama diꞌoy qohidoogeeta maaddida issi cimay, “Qohettidaageeta maaddiyoogee taani ta  ishanttuura kaseegaappe aaruwan siiqettanaadan oottiis” yaagiis. Qohettin maaddido gishshawu galatiya issi michiyaa, “Nu ishanttu maabaray saꞌay Gannate gidiyo wode deꞌanabaa bessiyaaba” yaagaasu.—Leemiso 17:17 nabbaba.

17. (a) Isiyaasa 41:13n deꞌiya qofay qohettidaageeta maaddiyo oosuwawu waanidi hanii? (b) Qohettidaageeta maaddiyoogee Yihoowa waati bonchissiyaakkonne nu issippetettaa waati minttiyaakko bessiya amarida leemisuwaa yoota. (“ Kumetta Saꞌan Bantta Dosan Oottiyaageeti Qohettidaageeta Maaddoosona” giya saaxiniyaakka xeella.)

¹⁷ Qohettidaageeta maaddiyaageeti daafabay gakkido heeri biido wode, Xoossay, “Taani GODAI, ne Xoossai, ne ushachcha kushiyaa oiqqana. Nena, ‘Yayyoppa, taani nena maaddana’ [yaagays]” yaagidi gelido qaalay tuma gidiyoogaa qohettida nu ishantti beꞌoosona. (Isi. 41:13) Issi michiyaa daafabaappe attada hagaadan gaasu: “Gakkida qohuwaa beꞌada taani hidootaa qanxxaas; shin Yihooway tana maaddiis. Ishantti tana maaddidobay odin wuriyaaba gidenna.” Daafabay issi heeran gakki simmin, yan deꞌiya naaꞌꞌu cimati bantta gubaaꞌiyaa hanotaa hagaadan giidosona: “Biittaa qaattay asay qohettanaadan oottikkonne, Yihooway nuna nu ishanttu baggaara maaddiis. Nuuni qohettidaageeta maaddiyo oosuwaabaa nabbabida; shin haꞌꞌi hegaa oottishin beꞌida.”

18. Qohettidaageeta maaddanawu koyikko, ay oottana danddayay? ( “A Deꞌuwaa Ogiyaa Suurissiis” giya saaxiniyaakka xeella.)

¹⁸ Qohettidaageeta maaddiyoogan ufayttana koyay? Koyikko, qohettidaageeta maaddiyaageeti darotoo doorettiyoy Kawotettaa Addaraashaa keexxiyaageetuppe gidiyoogaa hassaya. Yaatiyo gishshawu, qitsiyaa kunttana koyiyoogaa intte gubaaꞌiyaa cimatussi yoota. Qohettidaageeta darotoo maaddida cimay hagaadan giis: “Daafabay gakkidoogeeta maaddiya konttee baanaadan yootennan, daafabay gakkido heeri booppa.” Yaatiyoogee nuuni qohettidaageeta maaran mankkan maaddanaadan oottees.

19. Qohettidaageeta maaddiyaageeti nuuni tumuppe Kiristtoosi erissiyo ashkkarata gidiyoogaa bessanaadan waati maaddiyoonaa?

¹⁹ Qohettidaageeta maaddiyoogee Kiristtoosi, “Issoi issuwaa siiqite” yaagido azazuwaa nuuni azazettiyo loꞌꞌo oge. Issoy issuwaa siiqiyoogan, tumuppe Kiristtoosi erissiyo ashkkara gidiyoogaa bessoos. (Yoh. 13:34, 35) Ha wodiyan nu giddoppe bantta dosan oottiya daro oosanchati Xoossaa Kawotettawu ammanettidi exatiya qohettidaageeta koshshiyaaban maaddiyoogan Yihoowa bonchissiyoogee gita anjjo!