1, 2. Yesuusi kaalettiyoogan aadhida erancha gidiyoogaa waatidi bessidee?

 HEERAA bessiya issi gooba uri keehi loꞌꞌiya katamaa nena bessiiddi deꞌiyaabadan qoppa. Neeninne nenaara deꞌiyaageeti he katamaa beꞌi erenna gishshawu, heeraa bessiyaagee yootiyo ubbabaa loytti ezggeeta. Issi issitoo, intte kataman biron beꞌanawu deꞌiyo issi issibaa siyiyo wode maalaaletteeta. Heeraa bessiyaagaa intte he sohuwaabaa oychiyo wode, intte gakkidi beꞌanaashin aynne yootenna. I intte erana koshshiyaabaa bessiya wodiyan yootiyo gishshawu, a eran garamettaasa.

² Tumu Kiristtaanetu hanotay katamaa beꞌiya he asatuugaa mala. Nuuni ay katamaappenne aaruwan loꞌꞌiya, ‘loꞌꞌo baasuwan keexettida katamaa’ Xoossaa Kawotettaabaa ufayttidi tamaaroos. (Ibr. 11:10) Yesuusi saꞌan deꞌiyo wode bana kaalliyaageeti he Kawotettaabaa loytti eranaadan kaalettiis. I eta oyshaa ubbaa zaaruwaanne he Kawotettaabaa ubbabaa etawu issi kutti yootidee? Issi kutti yootibeenna. I, “Taani intteyyo odiyoobai darobai de7ees; shin ha77i intteyyo gelenna” yaagiis. (Yoh. 16:12) Kaalettiya ooppenne aaruwan erancha gidida Yesuusi, ba erissiyo ashkkarati he wode akeekana danddayennabaa mule yootibeenna.

3, 4. (a) Yesuusi ammanettida asaa Xoossaa Kawotettaabaa ubbatoo waatidi tamaarissidee? (b) Nuuni ha shemppuwan ay beꞌanee?

³ Yesuusi Yohaannisa 16:12n deꞌiya qofaa saꞌan deꞌido wurssetta qammi yootiis. I hayquwaappe denddidi ammanettida ba asaa Xoossaa Kawotettaabaa waatidi tamaarissanee? I ba kiittidoogeetuyyo, “Tumatettaa Ayyaanai . . . inttena tumatetta ubbaakko efaana” yaagiis. a (Yoh. 16:13) Geeshsha ayyaanay nuna danddayan kaalettiyaabadan qoppana danddayoos. Yesuusi Xoossaa Kawotettaabaa erana bessiya ubbabaa erana koshshiyo wodiyan bana kaalliyaageeta ayyaanaa baggaara tamaarissees.

⁴ Yihoowa ayyaanay tumu Kiristtaaneti Kawotettaabaa loyttidi akeekanaadan waatidi kaalettidaakko ane beꞌoos. Koyro, Xoossaa Kawotettay haariyoogaa doommido wodiyaa nuuni waatidi akeekidaakko beꞌana. Kaallidi, Kawotettan haariyaageetinne awu haarettiyaageeti oonakko, qassi eta hidootay  aybakko beꞌana. Wurssettan, Kiristtoosa kaalliyaageeti Kawotettawu ammanettidaageeta gidanawu koyettiyaabaa waatidi loytti akeekidaakko beꞌana.

5, 6. (a) Geeshsha Maxaafaa Tamaareti Kawotettay eqqiyoogaaranne cahaa wodiyaara gayttidaagan qoppido bala qofay aybee? (b) Hegaa mala bala qofay Yesuusi bana kaalliyaageeta kaalettiyoogaa siranaadan oottana koshshennay aybissee?

⁵ Geeshsha Maxaafaa Tamaareti 1914y Geeshsha Maxaafaa hiraagay polettiyo dumma laytta gidanaagaa daro layttawu yootiiddi takkidoogaa nuuni ha maxaafan SHemppuwaa 2 n beꞌida. Gidoppe attin, he wode eti Kiristtoosi qoncciyo wodee 1874n doommiis, 1878n i saluwan haariyoogaa doommiis, qassi Kawotettay Xiqimita 1914 gakkanaashin ubbabaa haariyoogaa doommenna giidi ammanoosona. Hegaadankka, cahaa wodee 1874⁠ppe 1914 gakkanaashiina, qassi ayyaanan tiyettidaageeti saluwaa biyo wode he wodee wurees giidi ammanoosona. Hegaa mala bala qofay Yesuusi ammanettidaageeta geeshsha ayyaanan kaalettiyoogaa siranaadan oottii?

⁶ Mule siranaadan oottenna! Ane ha shemppuwaa doomettan deꞌiya leemisuwaa zaarettada qoppa. Katamaa beꞌiyaageeti kasetidi qoppiyoobaynne eranawu oychiyoobay heeraa bessiyaagan ammanettennaadan oottiyaabee? CHii, oottiyaaba gidenna! Hegaadan, Xoossaa asay issi issitoo Yihoowa halchuwaabaa tumaa geeshsha ayyaanay etawu qonccissiyo wodiyaappe kasetidi shaakki eranawu malikkokka, Yesuusi eta kaalettiyoogee qoncce. Hegaa gishshawu, ammanettidaageeti Xoossay eta qofaa suurissiyo wode eeno giidi, bantta huuphiyaa kawushshidi bantta qofaa laammoosona.—Yaaq. 4:6.

7. Xoossay ba asawu ayyaanaaban aybi pooꞌanaadan oottidi anjjidee?

⁷ Xoossay 1919⁠ppe simmin deꞌiya layttatun ba asawu ayyaanaaban daro pooꞌuwaa pooꞌissidi eta anjjiis. (Mazamure 97:11 nabbaba.) “Kawotettay Yelettiyoogaa” giya huuphe yohoy 1925n, Wochiyo Keelan kiyiis. Ajjuutaa shemppo 12n odettida Xoossaa maccaasiyaa naꞌaa yeliyoogan leemisettida hiraagay polettin, Mase Kawotettay 1914n eqqidoogaa ammananaadan oottiya Geeshsha Maxaafaa naqaashay he maxeetiyan qoncciis. b He olaa wodiyan Yihoowa asaa bolli gakkida yedetaynne metoy Seexaanay “baayyo guutta wodee attidoogaa eriyo gishshau, wolqqaama hanqquwaara” duge olettidoogaa bessiya malaata gidiyoogaa he maxeetee gujjidi qonccissiis.—Ajj. 12:12.

8, 9. (a) Xoossaa Kawotettay keehi koshshiyoogee waani qonccidee? (b) Nuuni woygiya oyshata beꞌanee?

⁸ Kawotettay ay keena koshshiyaabee? Kawotettay nuuni wozuwaa baggaara atotettaa demmiyoogaappe aaruwan koshshiyaaba gidiyoogaa Wochiyo Keelay 1928n mintti qonccissiyoogaa doommiis. Yihooway ba sunttaa geeshshanay, ba haaroy suure gidiyoogaa qonccissanaynne asaa naatuyyo halchido ubbabaa polanay Mase Kawotettaa baggaara.

⁹ He Kawotettan Kiristtoosaara haaranaageeti oonee? Saꞌan he Kawotettawu haarettanaageeti oonee? Qassi Kiristtoosa kaalliyaageeti minnidi oottana koshshiyo oosoy aybee?

10. Xoossaa asay daro wodiyaappe kase 144,000tubaa ay akeekidee?

¹⁰ Tumu Kiristtaaneti 1914⁠ppe unddenna layttaa kasetidi, Kiristtoosa kaalliya, ammanettida 144,000ti saluwan aara haaranaagaa akeekidosona. c Geeshsha Maxaafaa Tamaareti eta qooday leemiso qooda gidennaagaanne eti shiiqiyoogaa doommidoy koyro xeetu layttaa M.Lna gidiyoogaa akeekidosona.

11. Kiristtoosawu bullashettiyaari yara gididaageeti eti saꞌan oottiyo oosuwaabaa loddan loddan ay akeekidonaa?

¹¹ Gidoppe attin, Kiristtoosawu bullashettiyaari yara gidanaageeti saꞌan deꞌiyo wode oottanaadan etawu aybi imettidee? Eti Yesuusi sabbakiyo oosuwaabaa mintti yootidoogaanne i hegaa cahaa wodiyaara gatti yootidoogaa akeekidosona. (Maa. 9:37; Yoh. 4:35) Nuuni SHemppuwaa 2 n beꞌidoogaadan, eti amarida wodiyawu cahaa wodee 40 layttawu takkana, qassi ayyaanan tiyettidaageeti saluwaa biyo wode wurana giidi qoppidosona. SHin 40 layttappe guyyiyankka he oosoy wuribeenna gishshawu, biron qonccana koshshiyaabay deꞌees. Hegee gisttiyaa zardduwaappe, hegeekka ayyaanan tiyettida ammanettida Kiristtaaneta worddo Kiristtaanetuppe shaakkiyo cahaa wodee 1914n doommidoogaa haꞌꞌi nuuni eroos. Saluwaa biyaageetuppe attidaageeta shiishshiyo wodee he wode gakkiis.

12, 13. Yesuusi yootido tammu geelaꞌotu leemisoynne pawunddiyaa leemisoy wurssetta gallassan waanidi polettidee?

¹² Kiristtoosi 1919⁠ppe haa simmin, sabbakiyo oosuwaabaa mintti yootanaadan ammanettida wozannaama ashkkaraa kaalettiiddi takkiis. Yesuusi he oosuwaa immidoy koyro xeetu layttaana. (Maa. 28:19, 20) Qassi a kaalliya ayyaanan tiyettidaageeti banttawu imettida sabbakiyo oosuwaa polanawu etassi ayba eeshshay deꞌana koshshiyaakko qonccissiis. SHin i waati qonccissidee? Kiristtoosi tammu geelaꞌotubaa yootido leemisuwan, ayyaanan tiyettidaageeti i bawu “bullashettiya,” 144,000ta machiyo wodiyan saluwan he wolqqaama bullachan bullashettiyaageeta gidanawu naagi uttananne ayyaanaaban beegottana koshshiyoogaa qonccissiis. (Ajj. 21:2) Hegaappe simmin, Yesuusi ayyaanan tiyettida ba ashkkarati sabbakanaadan etawu i immido oosuwaa minnidi oottanaagaa pawunddiyaa leemisuwan tamaarissiis.—Maa. 25:1-30.

 ¹³ Ayyaanan tiyettidaageeti aadhida xeetu layttan beegotti naagidosonanne minni oottidosona. Eti naagi uttido gishshawu, woytuwaa demmanaagee qoncce! Gido shin, cahaa wode shiishshiyoogeeti Kiristtoosaara haariya 144,000tuppe attidaageetu xallee?

14, 15. Zi Finishid Misttirii geetettiya maxaafan odettida oyddu citati awugeetee?

¹⁴ Ammanettida asati daro layttawu, Ajjuutaa 7:9-14n odettida “zawai bainna daro asaa” eranawu keehippe koyidosona. Ha keehi daro asay oonakko Kiristtoosi qonccissanaappe kase hegaa xeelliyaagan odettida darobay, ha wodiyan nuuni eriyo akeekanawu metenna tumaappe keehi dummatiyoogee garamissenna.

¹⁵ Zi Finishid Misttirii geetettiya maxaafay 1917n, “saluwankka saꞌankka naaꞌꞌu qommo atotettay” deꞌiyoogaa yootiis. Ha dumma dumma atotettaa demmana oyddu citan deꞌiyaageeti oonee? Koyro citan, Kiristtoosaara haariya 144,000ti deꞌoosona. Naaꞌꞌantto citan, ooninne qoodana danddayenna daro asay deꞌees. He wode, ishantti he asati banttana Kiristtaane giya woosa keettan deꞌiya Kiristtaaneta giidi qoppoosona. He asatussi guutta ammanoy deꞌikkokka, ammanettidaageeta gidanawu danddayissiyaagaa keena gidenna. Yaatiyo gishshawu, etawu saluwan haratuugaappe guuxxiya maatay imettana. Saꞌan deꞌanaageeta xeelliyaagan, heezzantto citan deꞌiya Abrahaama, Muusanne ammanettida eta mala beni wode asati, oyddantto citan deꞌiya saꞌaa asa ubbaa haarana giidi qoppidosona.

16. Ayyaanaaban 1923 ninne 1932n pooꞌida pooꞌoy aybee?

¹⁶ Kiristtoosa kaalliyaageeti ha wodiyan nuuni erido tumaa akeekanaadan geeshsha ayyaanay waatidi kaalettidee? Wodiyan wodiyan pooꞌida ayyaanaabaa pooꞌuwan loddan loddan kaalettiis. Wochiyo Keelay 1923n, saluwan deꞌanawu amottenna, Kiristtoosa haaruwan saꞌan deꞌanaageetubaa yootiis. Wochiyo Keelan 1932n, Xoossay sunttido Israaꞌeela Kawuwaa Yeehu eeqa goynuwaa xayssiyo wode a maaddida Yonadaababay odettiis. (2 Kaw. 10:15-17) He maxeetee ha wodiyan Yonadaaba mala asay deꞌiyoogaa yootiis; qassi Yihooway eta “Armmageedoona olaappe ashshin” eti saꞌan deꞌanaagaa qonccissiis.

17. (a) Ayyaanaaban 1935n pooꞌida wagagga pooꞌoy aybee? (b) Zaway baynna daro asaa eridoogan ammanettida Kiristtaaneti waanidonaa? (“ Keehi Woppu Oottidabaa” giya saaxiniyaa xeella.)

¹⁷ Ayyaanaabaa pooꞌoy 1935n wagaggi giidi pooꞌiis. Zaway baynna daro asay saꞌaa laattanaageenne eti Yesuusi deeshshaanne dorssaa leemisuwan yootido dorssata gidiyoogee Amarkkan Washingiten Disi kataman shiiqido gita shiiquwan odettiis. (Maa. 25:33-40) Zaway baynna daro asay Yesuusi, “Taani etakka ehaanau bessees” giido ‘hara dorssatu’ yara gidana. (Yoh. 10:16) Ishaa Razerfordi, “Merinawu saꞌan deꞌanawu hidootiya ubbay hayyanintta dendduuteetii?” giido wode, shiiqida asaappe dariya baggay denddi eqqiis! I, “Zaway baynna daro asaa  beꞌite!” yaagiis. Daroti wurssettan bantta hidootaa erido gishshawu keehippe ufayttidosona.

18. Yesuusa kaalliyaageeti haggaazuwan waani minni oottidonaa, qassi hegee ay demissidee?

¹⁸ He wodeppe doommidi, iita waayiyaappe paxa attana ha zaway baynna daro asaa yara gidanaageeta shiishshanawu minni oottanaadan Kiristtoosi ba asaa kaalettiis. Koyro daro asay shiiqiyaaba milatibeenna. Ishaa Razerfordi issi wode, “‘Zaway baynna daro asaa’ qooday waayi keehi darana” yaagiis. He wodeppe haa simmin Yihooway cahaa oosuwaa keehippe anjjidoogaa nuuni eroos! Ayyaanan tiyettidaageetinne ‘hara dorssatu’ yara gidida eta laggeti Yesuusi kaseti yootidoogaadan, inne geeshsha ayyaanay kaalettin ‘issi henttanchay’ heemmiyo ‘issi wude’ gididosona.

19. Zaway baynna daro asaa qooday gujjanaadan waatana danddayiyoo?

¹⁹ Ammanettida asaappe dariya baggay Kiristtoosinne 144,000ti issippe haariyo gannate saꞌan merinawu deꞌana. Kiristtoosi Xoossaa asay ha hidootaa Geeshsha Maxaafaappe eranaadan waati kaalettidaakko yereriyoogee ufayssiyaaba gidennee? Nuuni haggaazuwan haratuyyo he hidootaa yootiyoogee gita maata! Zaway baynna daro asaa qooday gujji gujji bin, Yihoowa sunttay kaseegaappe aaruwan sabettanaadan nu wolqqa keenaa minnidi sabbakiyaageeta gidoos!—Luqaasa 10:2 nabbaba.

20. Seexaanaa dirijjitee ay ay xaaxi waaxii, qassi hegaa xeelliyaagan Kiristtaaneti waanidi ammanettiyaageeta gidana bessii?

²⁰ Xoossaa asay a Kawotettaabaa eri eri biyo wode, saluwan deꞌiya he aysuwawu ammanettiyoogee woygiyoogaakko loytti erana koshshiis. Hegaa xeelliyaagan Wochiyo Keelay 1922n, Yihoowa dirijjiteenne Seexaana dirijjitee deꞌiyoogaa, qassi Seexaanaa dirijjitee zalꞌꞌiyaa, haymaanootiyaanne polotikaa xaaxi waaxiyoogaa qonccissiis. Kiristtoosi haariyo Xoossaa Kawotettawu ammanettiyaageeti Seexaanaa dirijjitiyan aybiininne hambbalaashettidi ammanettidaageeta gidiyoogaa aggana bessenna. (2 Qor. 6:17) Hegee woygiyoogee?

21. (a) Ammanettida ashkkaray gita zalꞌꞌiyaabaa Xoossaa asaa waati zoridee? (b) Wochiyo Keelay 1963n ‘Gita Baabiloonibaa’ ay qonccissidee?

²¹ Ammanettida ashkkaray giigissiyo ayyaanaabaa qumaa baggaara gita zaliꞌꞌiyan oosettiya iitabaa ubbatoo qoncciyaa kessiiddi takkiis; qassi he zalꞌꞌiyaa gaasuwan ubbasaa gakkida miishshaa siiquwaappe Xoossaa asay naagettanaadan zoriis. (Maa. 6:24) Hegaadankka, Seexaanaa dirijjitiyaa yara gidida haymaanootiyaabaa nu xuufee ubbatoo qoncciyaa kessiis. Wochiyo Keelay 1963n, “Gita Baabiloona” banttana Kiristtaane giyaageetu xalla gidennan, alamiyan deꞌiya worddo haymaanootiyaa ubbaa xaaxa waaxiyoogaa qonccissiis. Yaatiyo gishshawu, nuuni ha maxaafan SHemppuwaa 10 n beꞌanaagaadan, dumma dumma biittan deꞌiyaanne dumma dumma wogan diccida Xoossaa asay worddo haymaanootiyaa meeze ubbaappe geeyidi ‘ippe kiyanaadan’ Xoossay maaddiis.—Ajj. 18:2, 4.

22. Koyro Alamiyaa Olaa wode Xoossaa asatuppe daroti Roome 13:1n deꞌiya zoriyaa waati akeekidonaa?

 ²² Seexaanaa dirijjitiyaa yara gidida polotikaabaa shin? Kawotettati olettiyo wodenne kobattiyo wode tumu Kiristtaaneti ooyyoonne exatana bessii? Koyro Alamiyaa Olaa wode, Geeshsha Maxaafaa Tamaareti Kiristtoosa kaalliyaageeti asa worana bessennaagaa akeekidosona. (Maa. 26:52) Gidoppe attin, daroti Roome 13:1n, “deriyaa heemmiyaageetuyyo” azazettanaadan odettida zoriyaabaa wotaaddara gididi, eta maayuwaa maayananne ubba qassi ola miishshaa oyqqana danddayikkonne, asa woranaadan azaziyo wode pude tokkosana danddayiyaabadan qoppidosona.

23, 24. Naaꞌꞌantto Alamiyaa Olaa wode Xoossaa asay Roome 13:1n deꞌiya qofaabaa akeekidobay aybee, qassi hegaa loytti eranaadan Kiristtoosi bana kaalliyaageeta waatidi kaalettidee?

²³ Naaꞌꞌantto Alamiyaa Olay 1939n denddido wode, Wochiyo Keelay Kiristtaaneti polotikan oossinne exatana koshshennaagaa loyttidi qonccissiis. Seexaanaa alamiyan deꞌiya kawotettati olettiyo wodenne kobattiyo wode Kiristtaaneti hegan mule gelana koshshennaagaa he maxeetee loyttidi qonccissiis. Hegee bessiya wodiyan imettida kaaleto. Yaatiyo gishshawu, Kiristtoosa kaalliyaageeti he olan hayqqida daro asaa suuttan kawotettati ashettiyoogaadan ashettiyoogaappe attidosona. Gidoppe attin, 1929⁠ppe doommidi nu xuufee Roome 13:1n odettida deriyaa heemmiyaageeti haariya asata gidennan, Yihoowanne Yesuusa giidi qonccissiis. Hegaara gayttidaagan he wodekka biron loytti erana koshshees.

²⁴ Hidaare 15⁠nne Tisaase 1, 1962 Wochiyo Keelan, Roome 13:1-7⁠ra gayttidaagan keehi maaddiya huuphe yohoti kiyido  wode, Geeshsha ayyaanay Kiristtoosa kaalliyaageeti he qofaa loytti akeekanaadan kaalettiis. Wurssettan, Xoossaa asay deriyaa heemmiyaageetuyyo bessiyaaban haarettiyoogaara gayttida, Yesuusi “Qeesaaraagaa Qeesaarassi, Xoossaagaa Xoossaassi” immanaadan yootido qofan qonccissido maaraa akeekidosona. (Luq. 20:25) Ha wodiyan tumu Kiristtaaneti heemmiyaageeta geetettidaageeti ha alamiyan haariya asata gidiyoogaanne Kiristtaaneti etawu haarettana bessiyoogaa eroosona. Gidikkokka, etawu haarettiyoy bessiyaabaa xallaana. Deriyaa heemmiyaageeti nuuni Xoossaa Yihoowayyo azazettennaadan yootiyo wode, Yesuusi kiittidoogeetuugaadan, “Nuuni asau azazettanaappe Xoossau azazettanau bessees” yaagidi zaaroos. (Oos. 5:29) Kiristtaaneti polotikan oossinne exatennaadan odettida maaraa Xoossaa asay waatidi naagidaakko ha maxaafaa SHemppuwaa 13 ninne 14 n beꞌana.

25. Xoossaa Kawotettaabaa akeekanaadan geeshsha ayyaanay kaalettiyoogaa neeni nashshiyoy aybissee?

²⁵ Kiristtoosa Kaalliyaageeti aadhida xeetu layttan Kawotettaabaa tamaarido ubbabaa qoppa. Xoossaa Kawotettay saluwan awude eqqidaakko, qassi i ay keena koshshiyaabakko tamaarida. Ammanettida asawu deꞌiya naaꞌꞌu hidootaabaa hegeekka saluwaa deꞌuwaanne saꞌaa deꞌuwaa hidootaabaa loytti eroos. Deriyaa heemmiyaageetuyyo bessiyaaban azazettiiddi Xoossaa Kawotettawu waanidi ammanettidaageeta gidiyaakko eroos. ‘Yesuus Kiristtoosi saꞌan deꞌiya ammanettida ba ashkkaray he alꞌꞌo tumaa akeekanaadaaninne harata tamaarissanaadan kaalettibeennaba gidiyaakko taani hegeetuppe issuwaanne eranee?’ yaagada nena oycha. Kiristtoosinne geeshsha ayyaanay nuna kaalettiyoogee keehi gita anjjo!