1. Banttana Kiristtaane giya haymaanootiyaa kaalettiyaageeti olaa wode waatidonaa?

TUMU Kiristtaaneti bantta zariyaappe dumma gididaageeta woranawu olaa biyoogee Xoossay koyiyoobee? Banttana Kiristtaane giya daroti aadhida 100 layttan olaa biidi harata woridosona. Kaatolike haymaanootiyaa kaalliyaageeti he haymaanootiyaa kaalliya hara biittan deˈiya asata woridosona; qassi Protesttanttetikka hegaadan oottidosona. Ubba he haymaanooteta kaalettiyaageeti bantta wotaaddarata anjjidi olawu yeddidosona. Naaˈˈantto Alamiyaa Olan hanidabay hegaa loytti bessees.

2, 3. Yihoowa Markkati Naaˈˈantto Alamiyaa Olaa wodenne hegaappe simmin deˈiya wode waanidonaa, qassi aybissi?

² Yihoowa Markkati he olaa wode waanidonaa? Eti ooyyoonne exatennan tumu Kiristtaanetuppe koyettiyaabaa oottidosona. Eti hegaadan oottidoy aybissee? Yesuusi tamaarissidobaanne a leemisuwaa kaalliyo gishshataassa. I, “Intte issoi issuwaara siiqettikko, ta erissiyo ashkkarata gidiyoogaa asai ubbai erana” yaagiis. (Yoh. 13:35) Eti kiitettida PHawuloosi Qoronttoosan deˈiya Kiristtaanetuyyo xaafidoban deˈiya qofaakka akeekoosona.—2 Qoronttoosa 10:3, 4 nabbaba.

³ Hegaa gishshawu, Geeshsha Maxaafaa maaran bantta kahaa  loohissida tumu Kiristtaaneti olaa timirttiyaa tamaarokkona woykko olettokkona. Hegaadan tumu Kiristtaanetuppe koyettiyaabaa oottiyo gishshawu, yelaga gidin gastta gidin, macca gidin attuma gidin, shaˈan qoodettiya Yihoowa Markkata asay yedettees. Asay etappe darota qasho keettaaninne kambbiyan wolqqan deexo oosuwaa ootissidi tuggayees. Jarmanen Naaze haaruwaa wode ubba issota issota woridosona. Awurooppan asay meqetti baynna hanotan Yihoowa Markkata yedettidaba gidikkokka, Yihoowa Kawotettaa mishiraachuwaa sabbakanaadan imettida oosuwaa eti mule dogibookkona. Ubba eti qasho keettan, kambbiyaaninne yedetettidi biido biittan sabbakiyoogaa aggibookkona. * Qassi Ruwandda biittan 1994n asay issi zariyaa xayssanawu denddido wodekka Yihoowa Markkati he olan shaahettibookkona. Beni Yugozilaaviyaa giyo biittan denddida olankka eti ooyyoonne exatibookkona.

4. Yihoowa Markkati olaa wode ooyyoonne exatennaagee asay etabaa ay akeekanaadan oottidee?

⁴ Yihoowa Markkati olaa wode ooyyoonne exatenna gishshawu, kumetta saˈan shaˈan qoodettiya asay Yihoowa Markkati Xoossaanne bantta shoorota tumuppe siiqiyoogaa akeekidosona. Hegee eti tumu Kiristtaane gidiyoogaa bessiyaaba. Gidikkokka, Yihoowa Markkati tumu Kiristtaane gidiyoogaa daro asay ammananaadan oottida hara darobaykka deˈees.

5. Kiristtoosi erissiyo ashkkarati koyroogeeti ooratta gididabaa ay oottidonaa?

⁵ Yesuusi Xoossaa Kawotettaa mishiraachuwaa yootiyoogee keehi koshshiya ooso gidiyoogaa bessiis. I haggaaziyoogaa doommosaara, kumetta saˈan sabbakiyo oosuwaa doomissanawu 12 kiitettidaageeta dooriis; hegaappe simmidi 70 erissiyo ashkkarata loohissiis. (Luq. 6:13; 10:1) He asati koyro Ayhudatuyyo mishiraachuwaa yootanawu giigidosona. SHin guyyeppe, Yesuusi erissiyo ashkkarati Ayhuda gidenna asatuyyookka yootidosona. Mishiraachuwaa mishettidi yootiya Ayhuda gidida erissiyo ashkkaratuyyo hegee oorattaba!—Oos. 1:8.

6. PHeexiroosi Yihooway asa somˈˈo xeellennaagaa akeekanaadan oottidabay aybee?

⁶ Kiitettida PHeexiroosi qaxxarettibeenna, qassi Ayhuda asa gidenna Qornneliyoosa soo kiitettiis. PHeexiroosi Xoossay asa somˈˈo xeellennaagaa he wode akeekiis. Qornneliyoosinne a soo asay xammaqettidosona. He wodeppe doommidi, tumu ammanoy darosaa gakkiis; qassi dumma dumma biittan deˈiya daro asay tumaa siyidi ammaniis. (Oos. 10:9-48) Ha wodiyan qassi he oosoy kumetta saˈan oosettees.

7, 8. Asay mishiraachuwaa siyanaadan Yihoowa Markkati ay oottiyoonaa? (Ha huuphe yohuwaa doomettan deˈiya misiliyaa xeella.)

⁷ Ha wodiyan deˈiya Yihoowa Markkatu dirijjitiyan sintta xeera gididi oottiyaageetikka mishiraachuwaa kumetta saˈan deˈiya asawu mishettidi yootoosonanne tamaarissoosona. Hosppun miiloone gidiya Yihoowa Markkati 600ppe dariya doonan asawu markkattoosona; qassi ha qooday wodiyaappe wodiyan gujji gujji bees. Eti sooppe soo biidi, qassi dabaaban sabbakoosona. Qassi issi issitoo dumma dumma doonan giigida xuufeta xarapheezaaninne gaariyan wottidi asaa bessiiddi markkattoosona. Ha ubba ogetun sabbakiyay Yihoowa Markkatu xalla gidiyo gishshawu asay eta shaakki eranawu metootenna.

⁸ Geeshsha Maxaafaanne Geeshsha Maxaafaa qofay deˈiyo xuufeta dumma dumma qaalan birshshanawu 2,900ppe dariya ishatinne michoti qara gidanaadan loohidosona. Eti nu xuufeta birshshiyoy keehi erettiya doonatu xallaana gidenna. SHin keehi erettiya doona gidana xayikkonne miilooniyan qoodettiya  asay haasayiyo doonatunkka nu xuufeta birshshoosona. Leemisuwawu, Isppeene biittan deˈiya Yihoowa Markkati nu xuufeta Katalane doonan birshshoosona. Mata wodiyaappe haa simmin, Valenshiyaaninne Alikante katamatun, qassi Balerike haruuruwaaninne Andoora biittan daro asay he doonaa haasayiyoogaa doommiis. Hegaa gishshawu, ha wodiyan miilooniyan qoodettiya asay Katalane doonaa haasayees. Yihoowa Markkati nu xuufeta Katalane doonan birshshiyo gishshawu, he qaalan giigiya xuufetuuninne shiiqiyo gubaaˈe shiiqotun he doonaa haasayiya asay keehi ufayttiiddi deˈees.

9, 10. Xoossaa dirijjitee tumaa ubba asawu gattanawu koyiyoogaa bessiyaabay aybee?

⁹ Kumetta saˈan deˈiya hara doonatunkka nu xuufee birshshetteesinne mishiraachoy odettees. Mekisiikon daro asay Isppeenettuwaa haasayikkokka, cora asay haasayiyo dumma dumma doonay he biittan deˈees. Hegeetuppe issoy Maaya doonaa. Maaya doonaa birshshiya ishati asay he doonaa haasayiyo heeri biidi he oosuwaa oottanaadan maddabettidosona. He ishati galla galla asay Maaya qaalaa haasayiyo wode siyiyo gishshawunne etikka haasayiyo gishshawu, asay loytti akeekiyo ogiyan nu xuufiyaa birshshoosona. Hara leemisoy qassi Neeppaale biittan deˈiya doonatuppe issuwaa gidida Neeppaali doonaa; he biittan 29 miilooneppe dariya asay deˈees. He biittan 120 gidiya hara doonatikka deˈoosona; shin tammu miilooneppe dariya asay Neeppaali doonaa haasayees; qassi hara daro asay hara doonaa haasayikkokka Neeppaali doonaakka haasayees. Nu xuufeti he doonankka birshshettoosona.

¹⁰ Nu xuufeta birshshiya, kumetta saˈan deˈiya ishati oottiyoobay Yihoowa dirijjitee alamiyan ubbasan Kawotettaa mishiraachuwaa yootanawu keehippe minnidi oottiyoogaa bessiyaaba. Yihoowa Markkati kumetta saˈan miilooniyan qoodettiya traktteta, brooshuretanne maxeeteta asawu immoosona; shin eti he xuufeta bayzzokkona. Yihoowa Markkati he oosuwaa maaddanawu bantta dosan miishshaa immoosona. Eti Yesuusi, “Intte coo ekkideta; coo immite” yaagido zoriyaa kaalloosona.—Maa. 10:8.

11, 12. Yihoowa Markkati kumetta saˈan sabbakiyo oosoy harati ay akeekanaadan oottidee?

¹¹ Xoossaa Qaalaa mishettidi sabbakiyaanne tamaarissiya Yihoowa Markkati, bantta haymaanootee tuma gidiyoogaa ammanoosona; qassi ubba biittaaninne wogan deˈiya asaykka tumaa siyanaadan maaddanawu bantta dosan bantta  goˈˈaa aggibayoosona. Daroti ishalo deˈuwaa deˈanawu koyennan, hara doonaa tamaaridosonanne he wogan deˈiya asaa ayyaanaaban maaddanawu etikka he asatu wogaa meezetidosona. Nuuni kumetta saˈan sabbakiyoonne tamaarissiyo gishshawu, daroti, ‘Yihoowa Markkati tumuppe Kiristtoos Yesuusa kaalliyaageeta’ goosona.

¹² Yihoowa Markkati ha ubbabaa oottiyoy bantta haymaanootee tuma gidiyoogaa ammaniyo gishshataassa. SHin miilooniyan qoodettiya ishatinne michoti Yihoowa Markkatu haymaanootee tuma gidiyoogaa ammananaadan oottida harabay aybee?—Roome 14:17, 18 nabbaba.

13. Yihoowa Markkati dirijjitee geeshsha gididi deˈanaadan waatiyoonaa?

¹³ Ha wodiyan deˈiya, bantta haymaanootee tuma gidiyoogaa ammaniya Yihoowa Markkati yootiyoobay nuna maaddana danddayees. Daro wodiyaa Yihoowawu haggaazida issi ishay, “Zoriyoy woy seeriyoy oona gidikkokka, Yihoowa dirijjitee kandduwaaban geeshsha gididi deˈanaadan oottana koshshiyaabay ayba gidikkokka oosettiyoogee attenna” yaagiis. Nu dirijjitee hegaadan geeshsha gidana danddayidoy aybissee? Xoossaa Qaalan deˈiya maaraanne Yesuusanne i erissiyo ashkkaratu leemisuwaa kaalliyo gishshataassa. Ha wodiyan amarida Kiristtaaneti Xoossay kessido xillotettaa maaraa kaallenna gishshawu gubaaˈiyaappe bohettoosona. SHin kase Xoossaa ufayssenna ogiyan deˈidaba gidikkokka guyyeppe laamettidaageeta gujjin, daro Yihoowa Markkati geeshshanne suure deˈuwaa deˈoosona.—1 Qoronttoosa 6:9-11 nabbaba.

14. Gubaaˈiyaappe bohettida daroti waanidonaa, qassi hegee ay demissidee?

¹⁴ Xoossaayyo azazettennaageeta gubaaˈiyaappe bohana koshshiyoogaa Geeshsha Maxaafay azazees. SHaˈan qoodettiyaageeti bantta nagaraappe simmidi zaarettidi gubaaˈiyaa yara gididosona. (2 Qoronttoosa 2:6-8 nabbaba.) Geeshsha Maxaafay yootiyo kandduwaa maaraa mintti kaalliyoogee gubaaˈee geeshsha gidanaadan oottiis; hegee qassi Yihoowa Markkati bantta dirijjitee Xoossaa ufayssiyaagaa gidiyoogaa ammanettanaadan oottees. Daro haymaanooteti bantta yamee koyidoogaadan hananaadan coˈˈu giidi xeelliyaaba gidikkokka, Yihoowa Markkati Geeshsha Maxaafaa maaraa minttidi kaalloosona. Hegaappe denddidaagan daro asay Yihoowa Markkatu haymaanootee tuma gidiyoogaa akeekees.

15. Issi ishay nu dirijjitee tuma gidiyoogaa ammananaadan oottidabay aybee?

¹⁵ Yihoowassi haggaaziya harati bantta haymaanootee tuma gidiyoogaa ammaniyoy aybissee? Layttay 54 gidido issi ishay hagaadan giis: “Taani yelagatettaappe doommada ta ammanoy minnanaadan oottida heezzu waanna tuussati woykko qofati deˈiyoogaa akeekays: hegeetikka (1) Xoossay deˈiyoogaa, (2) Geeshsha Maxaafaa xaafissiday a gidiyoogaanne (3) ha wodiyan deˈiya Yihoowa Markkatu gubaaˈiyaa i anjjiyoogaa. Taani daro layttawu Geeshsha Maxaafaa xannaˈaydda  he tuussata yiggays; qassi eti tumuppe mino baasuwan eqqidaakkonne qoppays. Eti layttaappe layttan laamettennaagaa akeekidoogee ta ammanoy minnanaadaaninne nu haymaanootee tuma gidiyoogaa taani ammanettanaadan oottiis.”

16. Issi michiyaa nu dirijjitee tuma gidiyoogaa ammananaadan oottidabay aybee?

¹⁶ Niwu Yorken deˈiya waanna biiruwan oottiya issi michiyaa nu dirijjitee tuma gidiyoogaa a ammananaadan oottidabay aybakko yootaasu. Geeshsha Maxaafan 7,000 gidiya sohuwan deˈiya Yihoowa sunttaa aggennan asawu yootiyay Yihoowa dirijjitiyaa xalla gidiyoogaa yootaasu. Qassi a, “Ba kumetta wozanaappe GODAN ammanettiya asa minttettanau GODAA aifee sa7aa bollan ubbasaa xeellees” yaagiya, 2 Hanidabaa Odiya 16:9n deˈiya qofaykka bana minttettiyoogaa yootaasu. A hagaadan gaasu, “Yihooway tana minttettanaadan taani ta kumetta wozanaappe an ammanettanaadan tumay tana maaddiis. Tawu Yihoowaara deˈiya dabbotay aybippekka aadhiyaaba. Taani Xoossaabaa loytta eridoogee tana woppu oottees; hegawu Yesuusi oottidobaa nashshays.”

17. Xoossi baawa giidi kase ammaniya issi ishay maalaalettidoy aybiinee, qassi aybissi?

¹⁷ Xoossi baawa giidi kase ammaniya issi ishay hagaadan giis: “Xoossay asaa naati ufayttiiddi deˈanaadan koyiyoogaanne asay merinawu tuggatiiddi deˈanaadan koyennaagaa merettidabaappe akeekaas. Alamee shoraa xayi xayi biyo wode, Yihoowa asay kaseegaappe aaruwan ammanees, siiqeesinne mishettees. Ha wodiyan hegaa mala maalaalissiyaabay hananaadan maaddiyay Yihoowa ayyaanaa xalla.—1 PHeexiroosa 4:1-4 nabbaba.

18. Naaˈˈu ishati nu dirijjitee tuma gidiyoogaa ammaniyoy aybissee, qassi hegaa xeelliyaagan ne qofay aybee?

¹⁸ Yihoowa Markka gididi daro wodiyaa takkida issi ishay ba ammanoy tuma gidiyoogaa ammananaadan oottidabaa hagaadan giidi yootiis: “Yihoowa Markkati koyro xeetu layttan deˈida Kiristtaanetuugaadan deˈanawu keehi baaxetiyoogaa taani daro layttawu xannaˈidobaappe akeekaas. Taani daro biitti biido gishshawu, kumetta saˈan deˈiya Yihoowa Markkatu issippetettaa akeekaas. Geeshsha Maxaafaappe erido tumay tana woppisseesinne ufayssees.” Layttay 60ppe bolla gidido issi ishaa tumaa demmidoogaa ammaniyoy aybissakko oychin, Yihoowa Markkati Yesuus Kiristtoosa mintti ammaniyoogaa hagaadan giidi yootiis: “Nuuni Yesuusa deˈuwaabaanne haggaazuwaabaa loytti xannaˈoosinne a leemisuwaa akeekoos. Kiristtoos Yesuusa baggaara Xoossaakko shiiqanawu nu deˈuwan issi issibaa giigissoos. Kiristtoosa wozuwaa yarshshoy nu atotettawu koshshiya waannabaa gidiyoogaa akeekoos. Qassi i hayquwaappe denddidoogaa eroos. Hegee tuma gidiyoogaa bantta ayfiyan beˈida, ammanttiya markkati deˈoosona.”—1 Qoronttoosa 15:3-8 nabbaba.

19, 20. (a) PHawuloosi Roomen deˈiyaageeti ay oottanaadan minttettidee? (b) Yihoowa Markkati ubbay ay oottana bessii?

¹⁹ Nuuni nu shoorota siiqiyo gishshawu, nuuni tamaarido Geeshsha Maxaafaa tumaa haratuyyo yootanawu koyoos. PHawuloosi Roome gubaaˈiyan deˈiya ba ishanttuyyo hagaadan giis: “Neeni, ‘Yesuusi Godaa’ gaada ne doonan markkattikko, qassi Xoossai haiquwaappe a denttidoogaa ne wozanan ammanikko, neeni attana. Aissi giikko, asi ba wozanan ammanidi xillees; ba doonankka markkattidi attees.”—Roo. 10:9, 10.

²⁰ Nuuni nu dirijjitee tuma gidiyoogaa ammanoosinne Xoossaa Kawotettaa mishiraachuwaa haratuyyo yootiyoogee gita boncho gidiyoogaa eroos. Nuuni haggaaziyo wode Geeshsha Maxaafaappe tamaarissiyoobaa xallan gidennan, hegaa mintti ammaniyoogaa bessiya ogiyan deˈiyoogankka asay tumaa dosanaadan oottiyaageeta gidoos.