Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

XANNAˈIYO HUUPHE YOHUWAA 1

Xoossaa ‘Qaalay Tuma’ Gidiyoogaa Mintta Ammana

Xoossaa ‘Qaalay Tuma’ Gidiyoogaa Mintta Ammana

2023 LAYTTAA XIQISIYAA: “Ne qaalay ubbay tuma.”—MAZ. 119:160, NW.

MAZAMURE 96 Xoossaa Maxaafaa—Buquraa

HA XINAATIYAN a

1. Ha wodiyan daro asay Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa ammanennay aybissee?

 DAROTI ha wodiyan oonan ammanettana danddayiyaakko erokkona. Polotikaa asati, saynttisttetinne zalˈˈanchchati tumuppe eta maaddanawu baaxetiyaakkonne siroosona. Hegaa bollikka, eti banttana Kiristtaane giya haymaanootiyaa kaalettiyaageeta bonchchokkona. Haymaanootiyaa kaalettiyaageeti Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa azazettoos giidi yootiyo gishshawu, asay Geeshsha Maxaafaa ammananawu metootiyoogee garamissiyaaba gidenna.

2. Mazamure 119:160 maaran, nuuni ammanana koshshiyaabay aybee?

2 Nuuni Yihoowa ashkkarata gidiyo gishshawu, I ‘tumu Xoossaa’ gidiyoogaanne ubbatoo nuna maaddiyaabaa oottiyoogaa ammanettoos. (Maz. 31:5; Isi. 48:17) Nuuni “[Xoossaa] qaalay ubbay tuma” gidiyoogaa eriyo gishshawu, Geeshsha Maxaafay yootiyooban ammanettana danddayoos. (Mazamure 119:160 nabbaba. b) Geeshsha Maxaafaa eranchchay hagaadan giidoogaa nuuni maayettoos: “Xoossay yootidobay mule worddo gidi woy polettennan atti erenna. Xoossaa asay Geeshsha Maxaafaa xaafissida Xoossan ammanettiyo gishshawu, I yootiyoobaa ammanettees.”

3. Nuuni ha huuphe yohuwan ay beˈanee?

3 Harati nuugaadan Xoossaa Qaalan ammanettanaadan waati maaddana danddayiyoo? Geeshsha Maxaafay yootiyooban nuuni ammanettana danddayiyo heezzu gaasota beˈana. Geeshsha Maxaafay yootiyoobay laamettibeennaagaa, Geeshsha Maxaafaa hiraagati polettidoogaanne Geeshsha Maxaafay asaa deˈoy laamettanaadan oottiyoogaa pilggana.

GEESHSHA MAXAAFAY YOOTIYOOBAY LAAMETTIBEENNA

4. Geeshsha Maxaafay yootiyoobay laamettiis giidi issi issi asay qoppiyoy aybissee?

4 Geeshsha Maxaafaa xaafanaadan Xoossaa Yihooway 40 gidiya ammanettida attuma asata goˈettiis. Gidikkonne, kushiyan beni xaafettidaageetuppe awugeenne nuuyyo baawa. Ha wodiyan nuussi deˈiyaagee duuqettidaagaappe duuqqidoogaa. Hegee, ha wodiyan Geeshsha Maxaafay yootiyoobay kushiyan beni xaafettidaagaara issi maleeshsha giidi asay siranaadan oottiis. Geeshsha Maxaafay yootiyoobay laamettibeennaagaa nuuni waani ammanettana danddayiyo gaada qoppa eray?

Ibraawettuwan xaafettida Geeshsha Maxaafaa duuqqiyoogan gooba gididaageeti, Xoossaa Qaalay yootiyoobay laamettennaadan akeekan duuqqidi xaafoosona (Mentto 5 xeella)

5. Ibraawetto Geeshsha Maxaafaa kaseegaappe duuqqidi xaafiyaageeti ayba ogiyan xaafidonaa? (Koyro sinttan deˈiya misiliyaa xeella.)

5 Yihooway ba Qaalay laamettennaadan, hegaa asay duuqqidi xaafanaadan oottiis. Israaˈeela kawoti xaafettida Higgiyaappe banttawu xaafanaadan I eta azaziis; qassi he Higgiyaa asaa tamaarissanaadan Leewata sunttiis. (Zaa. 17:18; 31:24-26; Nah. 8:7) Ayhudati Baabiloonetun omoodetti simmin, kushiyan duuqqidi xaafiya amarida eranchchati Ibraawettuwan xaafettida Geeshsha Maxaafaa daruwaa xaafidosona. (Nah. 8:1) He asati akeekan xaafidosona. Wurssettan, xaafeti ubbabay likke xaafettidaakkonne shaakki eranawu qaalatu xalla gidennan, pitaletakka qoodidosona. SHin, eti nagaranchcha gidiyo gishshawu, he xaafettidaageetuppe amaridaageetun guutta balay deˈees. SHin, issi mala qofay deˈiyo cora xuufeti deˈiyo gishshawu, he balati guyyeppe qonccidosona. Waanidi?

6. Kushiyan beni xaafettida Geeshsha Maxaafaappe duuqqiyaageeti balidobaa waati erana danddayiyoo?

6 Ha wodiyaa eranchchati, Geeshsha Maxaafaa duuqqiyaageeti balidobaa eranawu maaddiya loˈˈo ogiyaa akeekidosona. Ha leemisuwaa beˈa: Issi xuufiyaa kushiyan xaafanaadan 100 asatuyyo odettiis gaada qoppa. Etappe issoy xaafiiddi guuttabaa mooriis. Nuuni he balaa demmana danddayiyo issi ogee, I xaafidoobaa hara ubbatuugaara geeddarssiyoogaana. Hegaadankka, eranchchati kushiyan xaafettida Geeshsha Maxaafata issuwaa haraara geeddarssiyoogan, issi xaafee balidobata woy xaafennan aggidobata shaakki erana danddayidosona.

7. Kushiyan beni xaafettida Geeshsha Maxaafaappe xaafiyaageeti aynne gujjennan woy ashshennan xaafanawu baaxetidoy ayba ogiyaanee?

7 Kushiyan beni xaafettida Geeshsha Maxaafaappe xaafiyaageeti, aynne gujjennan woy ashshennan xaafanawu baaxetidosona. Ha qofaa qonccissiya issi leemisuwaa beˈa. Duuqqidi kushiyan beni xaafido Ibraawetto Geeshsha Maxaafay kumettay 1008 woy 1009 M.Lppe simmin xaafettidi wuriis. Hegee Leeningrad Kodekis geetettees. Gidikkonne, Leeningrad Kodekisiyaappe 1,000 layttaa kasetiya kushiyan xaafettida daro Geeshsha Maxaafatinne A shaahoti mata wode beettidosona. Leeningrad Kodekisiya shaˈaappe dariya layttawu zaari zaaridi duuqqi xaafi simmin, hegan xaafettidabay kushiyan beni xaafettidaagaappe keehi dummatees giidi issi uri qoppana danddayees. SHin, hegee tuma gidenna. Eranchchati kushiyan beni xaafettidaagaa mata wodeegaara geeddarssiyo wode, qaalatun amarida dummatetta xallay deˈiyaagaa akeekikkonne, birshshettay laamettibeenna.

8. Giriiketto Geeshsha Maxaafaanne beni xaafettida hara maxaafata issi mala oottiyaabay aybee?

8 Koyro xeetu layttan deˈida Kiristtaaneti, Ibraawetto Geeshsha Maxaafaappe duuqqidi xaafidaageetu leemisuwaa kaallidosona. Eti shiiqota shiiqiyo wodenne sabbakiyo wode goˈettido 27n Giriiketto Geeshsha Maxaafata akeekan duuqqi xaafidosona. Issi mala wodiyan kushiyan duuqetti xaafettida Giriiketto Geeshsha Maxaafata hara maxaafatuura geeddarssiyoogan, issi eranchchay kushiyan duuqetti xaafettida Geeshsha Maxaafaa xeelliyaagan hagaadan giis: “Xaaxi waaxi xeelliyo wode, [kushiyan duuqetti xaafettida Giriiketto Geeshsha Maxaafati] hara maxaafatuppe aaruwan ha wodiyan deˈoosona; . . . qassi hegeeti kumetta giyoogaa mala.” Anatoomi Of Zi Niwu Testament giyo maxaafay hagaadan gees: “Ha wodiyan loˈˈo hanotan giigida [Giriiketto Geeshsha Maxaafaappe] nuuni nabbabiyoobay, kushiyan beni xaafettidaagaara issi mala gidiyoogaa ammanettana danddayoos.”

9. Isiyaasa 40:8 maaran, Geeshsha Maxaafaa xeelliyaagan tuma gididabay aybee?

9 Daro xeetu layttawu Geeshsha Maxaafaappe duuqqidi xaafiya daroti Geeshsha Maxaafaa akeekan xaafanawu minni baaxetidosona. c Ha wodiyan nuuni nabbabiyoonne xannaˈiyo likke gidida Geeshsha Maxaafay nuussi deˈees giyoy hegaassa. Yihooway ba Qaalay ha wodiyan nuussi deˈanaadaaninne an deˈiya qofay laamettennaadan oottidoogaa eroos. (Isiyaasa 40:8 nabbaba.) Issoti issoti Geeshsha Maxaafaa qofay laamettibeenna gishsha xallawu, hegee Xoossaa ayyaanaa kaaletuwan xaafettiis giyoogaa gidenna goosona. Yaatiyo gishshawu, Geeshsha Maxaafay Xoossay kaalettin xaafettidoogaa bessiya amarida naqaashata ane beˈoos.

GEESHSHA MAXAAFAA HIRAAGAY AMMANTTIYAAGAA

Left: C. Sappa/DeAgostini/Getty Images; right: Image © Homo Cosmicos/Shutterstock

Geeshsha Maxaafaa hiraagay beni polettiis; qassi ha wodiyankka polettiiddi deˈees (Mentto 10-11 xeella) e

10. Naaˈˈantto PHeexiroosa 1:21 yootiyoobay tuma gidiyoogaa bessiya polettida hiraagaa yoota. (Misiliyaa xeella.)

10 Geeshsha Maxaafay polettida daro hiraagata yootees. He hiraagatuppe amaridaageeti polettanaappe daro xeetu layttaa kasetidi xaafettidosona. He hiraagati polettidoogaa taarikee qonccissees. Geeshsha Maxaafaa hiraagaa xaafissiday Yihoowa gidiyoogaa nuuni eriyo gishshawu hegan garamettokko. (2 PHeexiroosa 1:21 nabbaba.) Beni Baabiloone katamay kunddanaagaa xeelliyaagan odettida hiraagaa qoppa. Hosppuntta xeetu layttan, wolqqaama gidida Baabiloone katamay oyqettanaagaa hananabaa yootiya Isiyaasi ayyaanay kaalettin kasetidi yootiis. I ubba, he katamaa oyqqana bitaniyaa sunttay Qiiroosa gidiyoogaanne I hegaadan waatidi oottanaakko qonccissidi yootiis. (Isi. 44:27–45:2) Baabiloone katamay wurssettan muleera xayanaagaanne asi deˈenna soho gidanaagaakka Isiyaasi kasetidi yootiis. (Isi. 13:19, 20) Hanidabaykka hegaa. Meedoonatinne Parsseti 539 K.K., Baabiloone katamaa oyqqidosona; qassi he gita katamay deˈiyo sohoy ha wodiyan asi deˈenna soho gidiis.—Elektiroonike meran giigida Merinawu Ufayttada Deˈa! giyo maxaafaa timirtte 03 qofaa 5n, Baabiloonee Kunddanaagaa Geeshsha Maxaafay Kasetidi Yootiis giya biiduwaa beˈa.

11. Daaneela 2:41-43y ha wodiyan waani polettiiddi deˈiyaakko qonccissa.

11 Geeshsha Maxaafaa hiraagay polettidoy beni wode xalla gidenna; ha wodiyankka polettiiddi deˈiyoogaa nuuni beˈoos. Leemisuwawu, Inggilizenne Amarkkaa waatta kawotettaa xeelliyaagan Daaneeli yootido hiraagay maalaalissiya hanotan polettidoogaa qoppa. (Daaneela 2:41-43 nabbaba.) Inggilizenne Amarkkaa waatta kawotettay baggay ‘birataadan mino’ qassi baggay ‘urqqaadan laafa’ gidanaagee kasetidi odettiis. Qassi hegee tuma gidiyoogaa nuuni ha wodiyan akeekana danddayoos. Inggilizenne Amarkkay naaˈˈu Alamiyaa Olankka xooniyoogan birataadan mino gidiyoogaa bessidosona; qassi etawu haˈˈikka wolqqaama gidida daro olanchchati deˈoosona. Asay oosuwaara gayttida maataanne ba maataa bonchchissanawu baaxetiyoogee, qassi ba laˈatettaa bonchchissanawu salppiyoogee ha kawotettay ba koyiyoobaa oottanawu metootanaadan oottiis. Mata wode alamiyaa polotikaa hanotaa xeelliyaagan, issi eranchchay hagaadan giis: “Ha wodiyan, Amarkkaagaadan polotikaaban shaahettida dimokiraase biitti baawa.” Qassi alamiyaa wolqqaama kawotettaa bagga gidida Inggilizee, Awurooppaa Issippetettaa maabaraara maayettidi deˈennaadan asay eqettiyo gishshawu mata layttaappe simmin shaahettiis. He shaahotettay Inggilizenne Amarkkaa Waatta Kawotettay issippe oottanawu metootanaadan oottiis.

12. Geeshsha Maxaafaa hiraagay nuuni ay ammananaadan oottii?

12 Daro Geeshsha Maxaafaa hiraagati polettidoogee Xoossay sinttappe oottanawu qaalaa gelidobata nuuni mintti ammanettanaadan oottees. Yihoowa hagaadan giidi woossida mazamuraawiyaagaadan nuunikka gaana danddayoos: “Neeni tana ashshana mala, taani naagaidda daafurais; taani ne qaalan ufaissaa oottais.” (Maz. 119:81) Geeshsha Maxaafay Yihooway nuussi ‘loˈˈo deˈuwaanne ufayssaa’ immanaagaa yootees. (Erm. 29:11) Nu sinttanaa hidootay polettiyoy asa wolqqaana gidennan, Yihooway gelido qaalaa maaraana. Geeshsha Maxaafaa hiraagaa loytti xannaˈiyoogan, ubbatoo Xoossaa Qaalaa mintti ammaniyaageeta gidoos.

GEESHSHA MAXAAFAA ZOREE DARO MIILOONE ASAA MAADDIIDDI DEˈEES

13. Mazamure 119:66, 138y yootiyoogaadan, Geeshsha Maxaafan nuuni ammanettana danddayiyo hara gaasoy aybee?

13 Nuuni Geeshsha Maxaafay yootiyooban ammanettana danddayiyo hara gaasoy, asay A zoriya oosuwan peeshshiyo wode goˈettiyo gishshataassa. (Mazamure 119:66, 138 nabbaba.) Leemisuwawu, issi wode shaahettanawu matida aqo laggeti Geeshsha Maxaafaa zoriya oosuwan peeshshido gishshawu haˈˈi issuwaa gididosona. Eta naati eta siiqiyaanne etawu qoppiya Kiristtaane aawaynne aayyiyaa dichchidoogan ufayttoosona.—Efi. 5:22-29.

14. Geeshsha Maxaafaa zoriya oosuwan peeshshiyoogee nuuni loˈˈo deˈuwaa deˈanaadan maaddiyoogaa bessiya leemisuwaa yoota.

14 Geeshsha Maxaafaa zoriya oosuwan peeshshiyoogee danobaa oottiyaageetikka loˈˈo asa gidanaadan maaddees. Geeshsha Maxaafaa zoree qashuwaasa gidida Jaaka d waati maaddidaakko beˈa. I danobaa oottido gishshawu hayqqanaadan pirddettida qashettida asatuppe issuwaa. SHin, issi galla Jaaki Geeshsha Maxaafaa xannaˈiya haratuura xannaˈanawu yiis. Geeshsha Maxaafaa xannaˈissiya ishanttu kehatettan Jaaki keehi maalaalettido gishshawu, ikka xannaˈiyoogaa doommiis. Jaaki Geeshsha Maxaafaa zoriya oosuwan peeshshido wode A eeshshay laamettiis; qassi loˈˈo asa gidiis. Guyyeppe Jaaki xammaqettibeenna aassiyaagaa gidi simmidi xammaqettiis. I qashuwan deˈiya haratussi Xoossaa Kawotettaabaa minnidi sabbakiis; qassi, etappe baa giishin oyddu asati Geeshsha Maxaafaa xannaˈanaadan maaddiis. Jaaki hayqqanaadan pirddettido gallassay matido wode I muleera laamettiis. A abukaatotuppe issoy hagaadan giis: “Jaaki taani 20 layttaappe kase A eriyoogaa mala asa gidenna. Yihoowa Markkatu timirttee I ba deˈuwan laamettanaadan oottiis.” Jaaki pirdda keettay kuuyidoogaadan hayqqikkokka, nuuni Xoossaa Qaalan ammanettana danddayiyoogaanne Geeshsha Maxaafay asaa deˈoy laamettanaadan oottiyoogaa A hanotay bessees.—Isi. 11:6-9.

Geeshsha Maxaafaa zoree ubba biittan deˈiya daro asaa deˈoy giiga gidanaadan maaddiis (Mentto 15 xeella) f

15. Geeshsha Maxaafaa zoriyaa oosuwan peeshshiyoogee ha wodiyan Yihoowa asay dummatidi erettanaadan waati oottii? (Misiliyaa xeella.)

15 Yihoowa asay Geeshsha Maxaafaa zoriya oosuwan peeshshiyo gishshawu issippetettan deˈees. (Yoh. 13:35; 1 Qor. 1:10) Nu giddon deˈiya sarotettaynne issippetettay qoncci beettees; ayssi giikko, ha wodiyan daro asay polotikan, zariyan woy deretettan deˈiya sohuwan shaahettiis. ZHaana giyo yelagay Yihoowa Markkatu giddon deˈiya issippetettaa beˈido wode keehi maalaalettiis. I Afirkkaa biittan dicciis. Asay issoy issuwaara olettiyoogaa doommido wode I wotaaddara gidiis; shin guyyeppe, I shooro biitti baqatiis. Yan I Yihoowa Markkatuura gayttiis. ZHaani hagaadan giis: “Tumu haymaanootiyaa kaalliyaageeti polotikan gelennaagaanne issippetettan deˈiyoogaa akeekaas. Eti issoy issuwaara siiqettoosona.” I gujjidi hagaadan giis: “Issi biittawu exatanawu taani ta deˈuwaa sheedhdhaas. SHin taani Geeshsha Maxaafaa tumaa tamaarido wode, Yihoowawu oottanawu kuuyaas.” ZHaani muumeera laamettiis. I zariyan baappe dummatiyaageetuura olettiyoogaappe, haˈˈi asa ubbawu sarotettaabaa yootiya Geeshsha Maxaafaa tumaa yootees. Geeshsha Maxaafay yootiyo zoree ubba biittan deˈiya asaa maaddees; hegee, nuuni Xoossaa Qaalaa ammanettana danddayiyoogaa bessiya gita naqaasha.

XOOSSAA QAALAA TUMAN UBBATOO AMMANETTA

16. Nuuni Xoossaa Qaalaa mintti ammaniyoogee keehi koshshiyoy aybissee?

16 Ha alamiyaa hanotay kaseegaappe iiti iiti biyo wode nuuni Xoossaa Qaalan ammanettiyoogee paacettana danddayees. Asay nuuni Geeshsha Maxaafaa tumaa woy ha wodiyan Yihooway ba asaa kaalettanawu ammanettida wozannaama ashkkaraa sunttidoogaa siranaadan oottanawu malana danddayees. SHin, Yihoowa Qaalay ubbatoo tuma gidiyoogaa nuuni mintti ammanikko, hegaa mala ammanuwaa paaciyaa eqettana danddayoos. Nuuni “wurssettaa gakkanau [Yihoowa] awaajjuwaadan oottanau” murttida. (Maz. 119:112) Nuuni harata tumaa tamaarissanawunne eti Geeshsha Maxaafaa zoriyaa bantta deˈuwan oosuwan peeshshanaadan minttettanawu ‘yeellatokko.’ (Maz. 119:46) Qassi, nuuni yedetaa gujjin wolqqaama metuwaakka ‘ufayssaaninne danddayan’ genccoos.—Qol. 1:11; Maz. 119:143, 157.

17. Layttaa xiqisee nuuni ay hassayanaadan oottii?

17 Yihooway nuuni tumaa eranaadan maaddido gishshawu A keehi galatoos! He tumay nuuni woppu gaanaadaaninne ammanettanaadan maaddees; qassi kaseegaappe aaruwan kirqqi giidanne maaray mankkay xayido alamiyan nuuni waani deˈanaakko loytti tamaarissees. Hegaa bollikka, nuuni sinttappe Xoossaa Kawotettaa haaruwan loˈˈo deˈuwaa deˈanaagaa yootees. Xoossaa Qaala ubbay tuma gidiyoogaa mintti ammananaadan 2023 layttaa xiqisee inttena maaddanaadan amottoos!—Maz. 119:160.

MAZAMURE 94 A Qaalaa gishshawu Xoossaa galatoos

a “Ne qaalay ubbay tuma” giya ammanuwaa minttiya laytta xiqisee 2023wu doorettiis. (Maz. 119:160, NW) Ha qofan neeni maayettiyoogee qoncce. SHin, daro asay Geeshsha Maxaafay yootiyoobay tuma gidiyoogaa woy nuna maaddiyaabaa zoriyoogaa ammanenna. Siyanawu koyiyaageeti Geeshsha Maxaafay yootiyoobaaninne A zoriyan ammanettanaadan maaddanawu nuuni goˈettana danddayiyo heezzu gaasota nuuni ha xinaatiyan beˈana.

b Mazamure 119:160 (NW) : “Ne qaalay ubbay tuma; qassi ne xillo pirdday ubbay merinawu deˈees.”

c Geeshsha Maxaafaa qofay laamettibeennaagaa xeelliyaagan gujjada eranawu, jw.org giya saytiyan koya giya saaxiniyan “Geeshsha Maxaafay Laamettidee?” ga xaafada koya.

d Issi issi asatu sunttay laamettiis.

e MISILIYAA QONCCISSUWAA: Baabiloone katamay xayanaagaa Xoossay kasetidi yootiis.

f MISILIYAA QONCCISSUWAA: Issi yelagay olettiyoogaa aggidi sarotettan waani deˈanaakko Geeshsha maxaafaappe tamaarees; qassi, haratikka hegaadan oottanaadan maaddees.