1-2. Issi xaafee woygidee, qassi nuuni ha huuphe yohuwan ay beˈanee?

HA WODIYAN miilooniyan qoodettiya asay Yesuusa ammanoos gees; shin, I tamaarissidobaa eti azazettokkona. (2 Xim. 4:3, 4) Issi xaafee hagaadan giis: “Yesuusi yootido ogiyan nuussi yootiya Yesuusa mala asi nu giddon ha wodiyan deˈiyaakko . . . , naaˈˈu shaˈu layttappe kase Yesuusi yootiyoobaa asay siyennan ixxidoogaadan nuuni he bitanee yootiyoobaa ha wodiyan siyennan ixxanee? . . . Zaaroy ee, siyennan ixxana giyaagaa.”

² Yesuusi saˈan deˈiyo wode daroti I tamaarissishin siyidosonanne I maalaalissiyaabaa oottishin beˈidosona, shin eti A ammanibookkona. Aybissi? Yesuusi yootidobaanne oottidobaa asay ekkennan ixxido oyddu gaasota kasetiya huuphe yohuwan beˈida. Ane hara oyddu gaasota beˈoos. Yaatiyo wode, Yesuusa kaalliyaageeti yootiyoobaa asay ha wodiyan siyennan ixxiyo gaasuwaanne nuuni Yihoowawu haggaaziyoogaa aggennaadan aybinne teqqenna mala waatana danddayiyaakko beˈana.

3. Amarida asay Yesuusi yootiyoobaa siyennan ixxanaadan oottiyaabaa I ay oottidee?

³ Yesuusi saˈan deˈiyo wode ubba asaara wodiyaa aattees. I duretuuranne wolqqaama asatuura miis; qassi hiyyeesatuuranne naaqettida asatuurakka daro wodiyaa aattiis. Hegaa bollikka, daro asay ‘nagaranchcha’ giyo asatussi I qarettiis. Otorettiya amarida asati Yesuusi oottidoban xubettidosona. I erissiyo ashkkarata eti hagaadan oychchidosona: “Giiraa ekkiyaageetuuranne nagaranchchatuura intte aissi issippe meetii? Qassi aissi issippe uyeetii?” Yesuusi hagaadan giidi zaariis: “Hargganchchatuppe attin, payyatuyyo  aakimee koshshenna. Taani nagaranchchati bantta nagaraappe simmanaadan, eta xeesanau yiidoogaappe attin, xillota xeesanau yabeikke.”—Luq. 5:29-32.

4. Hananabaa yootiya Isiyaasi odidoogaadan, Ayhudati Masiyaa xeelliyaagan qoppidobay aybee?

⁴ Geeshsha Maxaafay woygii? Masee yaanaappe daro layttaa kasetidi, hananabaa yootiya Isiyaasi alamee A ixxanaagaa yootiis. Hiraagan hagaadan odettiis: “I asan karettiisinne ixettiis; . . . I asi a be7anaappe giidi, ba som77uwaa wora zaariyo asadan karettiis; nuunikka a bonchchibookko.” (Isi. 53:3) Masiyaa eti “asi” beˈanaappe giyo asadan xeellido gishshawu, koyro xeetu layttan deˈiya Ayhudati I yootiyoobaa siyana koshshennabadan qoppidosona.

5. Yesuusa kaalliyaageeta xeelliyaagan ha wodiyan daro asay qoppiyoobay aybee?

⁵ Ha wodiyan hegaa mala metoy deˈiyoogaa akeekiyoo? Ee. Erettida asati, duretinne aadhdhida eranchchadan alamiyaa asay xeelliyoogeeti bantta woosa keetti yiyo wode haymaanootiyaa kaalettiya daroti ufayttoosona. He asati Yihooway ixxiyoobaa oottikkonne, bantta woosa keettatun eti deˈanaadan haymaanootiyaa kaalettiyaageeti paqqadoosona. SHin, Yihoowawu minnidi oottiya, kandduwan geeshsha gididaageeta alamiyan daro asay xoqqu ootti xeellenna gishshawu, haymaanootiyaa kaalettiyaageeti eta bonchchokkona. PHawuloosi yootidoogaadan, asay ‘karidoogeeta’ Xoossay dooriis. (1 Qor. 1:26-29) Qassi, Yihoowawu ammanettidi oottiya ashkkarati ubbay awu alˈˈo.

6. Maatiyoosa 11:25, 26n Yesuusi woygidee, qassi nuuni A leemisuwaa waati kaallana danddayiyoo?

⁶ Nu ammanoy xayennaadan nuna aybi maaddanee? (Maatiyoosa 11:25, 26 nabbaba.) Alamee Xoossaa asaa xeelliyo xeelay nena qohanaadan oottoppa. Yihooway ba sheniyaa polissanawu banttana ziqqi oottiyaageetu xallaa goˈettiyoogaa hassaya. (Maz. 138:6) Eranchcha gidenna woy tamaaribeenna asadan alamee xeelliyoogeeta goˈettidi I oottido darobaa qoppa.

7. Yesuusi Parisaaweta cimmiyaageeta giidoy aybissee, qassi eti waatidonaa?

⁷ Yesuusi ba wodiyan deˈiya haymaanootiyaa kaalettiyaageeti asay Yihoowayyo suure goynnanaadan tamaarissenna gishshawu, eta eqettiis. Leemisuwawu, Parisaaweti cimmiyaageeta gidiyoogaa I qonccissiis; ayssi giikko, eti bantta kushiyaa meecettanawu qoppiyoogaa keena banttana yelidaageetuyyo koshshiyaabaa kunttanawu qoppokkona. (Maa. 15:1-11) Yesuusi erissiyo ashkkarati I haasayidoban maalaalettennan aggokkona. Yaatiyo gishshawu, eti A hagaadan oychchidosona: “Parisaaweti neeni haasayidoogaa siyidi, hanqqettidoogaa akeekai?” yaagin, Yesuusi hagaadan zaariis: “Saluwan de7iya ta Aawai tokkibeenna mitta ubbai shodettana. Etabau hirggoppite; eti qooqe kaalettiya qooqeta; qooqee qooqe kaalettikko, naa77aikka ollan kunddana.” (Maa. 15:12-14) Haymaanootiyaa kaalettiyaageeti Yesuusi haasayidobaa gishshawu hanqqettiyaaba gidikkonne, I tumaa yootiyoogaa aggibeenna.

8. Haymaanooteti tamaarissiyo ubbabay Xoossaa ufayssennaagaa Yesuusi waati qonccissidee?

⁸ Issi issi haymaanooteti tamaarissiyoobay worddo gidiyoogaakka Yesuusi qonccissiis. I haymaanooteti tamaarissiyo ubbabay Xoossaa ufayssees gibeenna. Bashshawu efiya aaho ogiyan daro asay baanaagaanne deˈuwawu efiya xuntta ogiyan amaridaageetu xallay baanaagaakka yootiis. (Maa. 7:13, 14) Amarida asay Xoossaayyo oottoos giikkonne, Xoossawu eti oottennaagaa I qonccissiis. I hagaadan giis: “Bolla baggaara dorssa milatidi, inttekko yiya wordduwaa hananabaa yootiyaageetuppe naagettite; shin tumaappe eti garssa baggaara wanggireellotu mala. Eti aifiyo aifiyan intte eta erana.”—Maa. 7:15-20.

9. Worddo gidiyoogaa Yesuusi qoncciya kessido amarida haymaanootiyaa timirtteti awugeetee?

 ⁹ Geeshsha Maxaafay woygii? Masee Yihoowa keettawu mishettiyo mishoy A tamaadan xuugganaagee Geeshsha Maxaafaa hiraagan kasetidi odettiis. (Maz. 69:9; Yoh. 2:14-17) Yesuusi hegaadan mishettidoogee worddo haymaanootiyaa timirttetanne meezeta qoncciya kessanaadan denttettiis. Leemisuwawu, Parisaaweti shemppoy hayqqenna giidi ammanoosona, shin hayqqidaageeti xiskki uttidoogaa Yesuusi tamaarissiis. (Yoh. 11:11) Saaduqaaweti hayqqidaageeti denddanaagaa ammanokkona. SHin, Yesuusi ba laggiyaa Alˈˈaazara denttiis. (Yoh. 11:43, 44; Oos. 23:8) Parisaaweti beettenna wolqqay woy Xoossay nu bolli gakkiya ubbabaa woy nuuni oottana ubbabaa kuuyees giidi tamaarissidosona. SHin asay Xoossawu haggaazanawu woy agganawu doorana danddayiyoogaa Yesuusi tamaarissiis.—Maa. 11:28.

10. Nuuni tamaarissiyoobaa asay siyennan ixxiyoy aybissee?

¹⁰ Ha wodiyan hegaa mala metoy deˈiyoogaa akeekiyoo? Ee. Haymaanooteti tamaarissiyo amarida timirtteti worddo gidiyoogaa nuuni Geeshsha Maxaafaa goˈettidi qoncciya kessiyo gishshawu, daro asay nu yootiyoobaa siyenna. Xoossay iitata siˈooliyan qaxxayees giidi haymaanootiyaa kaalettiyaageeti asaa tamaarissoosona. Eti asaa oyqqanawu he worddo timirttiyaa goˈettoosona. Nuuni siiqiya Xoossaa Yihoowawu goynniyaageeta gidiyo gishshawu, ha timirtteti worddo gidiyoogaa asay akeekana mala maaddoos. Haymaanootiyaa kaalettiyaageeti shemppoy hayqqenna giidikka tamaarissoosona. He timirttee tuma gidiyaakko, ooninne hayquwaappe denddana koshshenna. Hegee Geeshsha Maxaafay tamaarissiyooba gidennaagaa nuuni qonccissoos. Daro haymaanooteti beettenna wolqqay woy Xoossay nuuni oottiyo ubbabaa kasetidi kuuyiis giidi tamaarissikkonne, koyidobaa dooriyo maatay asawu deˈiyoogaanne eti Xoossawu haggaazanawu doorana danddayiyoogaa nuuni tamaarissoos. Eti worddo asttamaare gidiyoogee qonccanaadan nuuni oottiyo wode haymaanootiyaa kaalettiyaageeti waaniyoonaa? Darotoo, eti keehi hanqqettoosona!

11. Yohaannisa 8:45-47n Yesuusi yootidoogaadan, Xoossay ba asaappe koyiyoobay aybee?

¹¹ Nu ammanoy xayennaadan nuna aybi maaddanee?  Nuuni tumaa siiqikko, Xoossay yootiyoobaa ammanananne azazettana bessees. (Yohaannisa 8:45-47 nabbaba.) Seexaanaa Dabloosadan, nuuni tumaa siyennan ixxokko. Nuuni ammaniyoobaara maayettennabaa aybanne oottokko. (Yoh. 8:44) Yesuusi oottidoogaadan, Xoossay ba asay ‘iitabaa ixxanaadaaninne loˈˈobaa minttidi oyqqanaadan’ koyees.—Roo. 12:9; Ibr. 1:9.

12. Yesuusi hayqqido hanotaa gaasuwan daro Ayhudati A ammanennan ixxidoy aybissee?

¹² Yesuusa wode amarida Ayhudati I yootiyoobaa siyennan ixxido hara gaasoy aybee? PHawuloosi hagaadan giis: “Nuuni masqqaliyaa bolli misimaariyan xishettidi kaqettida Kiristtoosabaa yootoos. Hegee Aihudatussi xube.” (1 Qor. 1:23) Yesuusi mittaa bolli barchchetidi hayqqidoogee daro Ayhudatussi xube gididoy aybissee? Yesuusi mittaa bolli hayqqidoogee eti A makkalanchchanne nagaranchcha asadan xeellanaadan oottiis; hegaa gishshawu I Mase gidiyoogaa eti ammanennan ixxidosona.—Zaa. 21:22, 23.

13. Yesuusan xubettidaageeti ammananawu koyibeennabay aybee?

¹³ Yesuusan xubettida Ayhudati I mooroy baynna asa gidiyoogaa, A wordduwan mootidoogaanne naaqqidoogaa ammananawu koyibookkona. Yesuusa bolli pirddanawu shilootan uttidaageeti suure pirddanawu mule koyibookkona. Ayhuda xoqqa pirdda keettaa daannati Yesuusa bolli pirddanawu eesuwaara shiiqidosona; qassi shilootaa higgiyaa eti kaallibookkona. (Luq. 22:54; Yoh. 18:24) Yesuusa mootido mootuwaanne naqaashaa siyi simmidi he daannati suure pirddibookkona. Qassi eti “Yesuusa woranau a bolli worddo markka demmanau koyidosona.” SHin, eti koyidoogaadan hanibeenna gishshawu, qeese ubbatu halaqay Yesuusa mooranchcha gaanawu I haasayiyoobaappe balabaa demmanawu maliis. Hegee higgiyaa phalqqiyaaba. (Maa. 26:59; Mar. 14:55-64) Yesuusi hayquwaappe denddi simmin, likke gidenna pirddaa pirddida he daannati duufoy mela gidido gaasuwaa xeelliyaagan worddobaa yootanaadan A duufuwaa naagiya Rooma wotaaddaratuyyo ‘daro miishshaa immidonona.’—Maa. 28:11-15.

14. Masiyaa hayquwaa xeelliyaagan Geeshsha Maxaafay kasetidi yootidobay aybee?

 ¹⁴ Geeshsha Maxaafay woygii? Yesuusa wode daro Ayhudati Masee hayqqana giidi qoppibeennaba gidikkonne, Geeshsha Maxaafan kasetidi odettidabaa akeeka: “I ba shemppuwaa haiquwau aattidi immiis; yaatidi mooranchchatuura paidettiis. Gidikkonne, i daro asaa nagaraa tookkiis; tookkidi mooranchchatuyyookka gaannatiis.” (Isi. 53:12) Hegaa gishshawu, Yesuusa nagaranchcha giidi woridoogee Ayhudati xubettanawu gaaso gidana danddayenna.

15. Issoti issoti Yihoowa Markkata eqettanawu mootido moototi aybee?

¹⁵ Ha wodiyan hegaa mala metoy deˈiyoogaa akeekiyoo? Loytti akeekoos! Yesuusa wordduwan mootidosonanne mooranchcha giidi pirddidosona; qassi ha wodiyan asay Yihoowa Markkatu bollikka hegaa malabaa oottiis. Amarida leemisota akeeka. Amarkkan 1930ppenne 1950ppe gidduwan deˈiya layttatun, nuuni laˈatettan Xoossawu goynniyoogawu exatanawu darotoo pirdda keettan mootettida. Amarida daannati nuna coo ixxidoogee qoncce. Kanaadan, Kuwebeeke giyoosan Woosa Keettaynne Kawotettay nu oosuwaa teqqanawu issippe oottidosona. Aassiya daroti bantta shoorotussi Xoossaa Kawotettaabaa yootido gishsha xallawu qashettidosona. Jarmanen, Naaze kawotettay ammanettida daro yelaga ishantta worissiis. Qassi mata layttatuppe haa simmin, Ruusiyan deˈiya nu ishanttuppe daroti kawotettaa sunttati higgiyan digettida ooso giyo Geeshsha Maxaafaabaa yootido gishshawu, mooranchcha giidi eta bolli pirddidosonanne eta qachchidosona. Ubba qassi Ruusiyaa doonan giigida Ooratta Alamiyaa Geeshsha Maxaafaa Birshshettay Yihoowa giyo Xoossaa sunttaa goˈettiyo gishshawu, teqqidosonanne higgiyan digettidaba giidosona.

16. Koyro Yohaannisa 4:1y yootiyoogaadan, Yihoowa asaa xeelliyaagan odettiya wordduwan nuuni cimettana koshshennay aybissee?

¹⁶ Nu ammanoy xayennaadan nuna aybi maaddanee? Issi yohuwaa xeelliyaagan tumaa shaakka era. Yesuusi deriyaa bolli tamaarissido timirttiyan I yootiyoobaa ezggiyaageetu bolli issoti issoti ‘iitabaa ubbaa wordduwan haasayanaagaa’ yootiis. (Maa. 5:11) He wordduwawu pulttoy Seexaanaa. Eqettiyaageeti tumaa siiqiyaageeta xeelliyaagan bulla wordduwaa aassanaadan I oottees. (Ajj. 12:9, 10) Nuna eqettiyaageeti yootiyo wordduwaa nuuni siyana koshshenna. He worddoti nuuni Xoossawu haggaaziyoogaa yayyanaadan oottana woy nu ammanuwaa shugissanaadan paqqadana koshshenna.—1 Yohaannisa 4:1 nabbaba.

17. Yesuusi hayqqanaappe kase hanidabati amarida asati I yootiyoobaa siyennan ixxanaadan waati oottidonaa?

¹⁷ Yesuusi hayqqanaappe kase, I erissiyo 12 ashkkaratuppe issoy A aattidi immiis. Yesuusi erissiyo ashkkaray haray A heezzutoo kaddiis, qassi I hayqqanaappe kase qammi I erissiyo ashkkarati ubbay A aggidi biidosona. (Maa. 26:14-16, 47, 56, 75) Yesuusi hegan garamettibeenna. Ubba qassi hegee hananaagaa I kasetidi odiis. (Yoh. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) He ubbabay hanido wode amaridaageeti A kaalliyoogaa agganawu kuuyidosona. Eti ‘Yesuusi kiittidoogeeti hegaadan hanikko, taani etappe issuwaa gidanawu koyikke’ giidi qoppana danddayoosona!

18. Yesuusi hayqqanaappe guuttaa kasetidi hanidaban polettida hiraagati awugeetee?

¹⁸ Geeshsha Maxaafay woygii? Yesuusi saˈaa yaanaappe xeetan qoodettiya layttatuppe kase, Masiyaa 30 biran aatti immanaagaa Yihooway ba Qaalan yootiis. (Zak. 11:12, 13) Yesuusa mata laggetuppe issoy A aattidi immana. (Maz. 41:9) Hananabaa yootiya Zakkaariyaasi hagaadankka giis: “Dorssati laalettanaadan, dorssaa heemmiyaagaa [shoca].” (Zak. 13:7) Wozanaa suure asati he hanidabatu gaasuwan Yesuusi yootiyoobaa siyennan ixxokkona. He hiraagati  Yesuusa bolli polettidoogaa beˈiyo wode eta ammanoy minnees.

19. Wozanaa suure asati eriyoobay aybee?

¹⁹ Ha wodiyan hegaa mala metoy deˈiyoogaa akeekiyoo? Ee. Ha wodiyan, keehi erettiya amarida Yihoowa Markkati ayyo haggaaziyoogaa aggidosona, kaddidosona, qassi haratakka tumaappe wora zaaranawu malidosona. Eti balettiya iita oduwaa, cimmiya taariketanne Yihoowa Markkata xeelliyaagan worddobaa gaazeexan, raadoniyan, televizhiiniyaaninne Intternneetiyan aassoosona. SHin wozanaa suure asati cimettokkona. Qassi, hegaa malabay hananaagaa Geeshsha Maxaafay kasetidi yootidoogaa eti eroosona.—Maa. 24:24; 2 PHe. 2:18-22.

20. Yihoowayyo haggaaziyoogaa aggidaageetun nuuni cimettennaadan waani naagettana danddayiyoo? (2 Ximootiyoosa 4:4, 5)

²⁰ Nu ammanoy xayennaadan nuna aybi maaddanee? Nuuni ubbatoo xannaˈiyoogan, aggennan woossiyoogaaninne nuuni oottanaadan Yihooway immido oosuwaa minnidi oottiyoogan nu ammanuwaa ubbatoo minttana koshshees. (2 Ximootiyoosa 4:4, 5 nabbaba.) Nuussi ammanoy deˈikko Yihoowa Markkata xeelliyaagan odettiya iita oduwaa siyiyo wode yayyokko. (Isi. 28:16) Nuuni Yihoowa, A Qaalaanne nu ishantta siiqiyoogee Yihoowayyo haggaaziyoogaa aggidaageetun cimettennaadan nuna maaddana.

21. Ha wodiyan nuuni yootiyoobaa daro asay siyana xayikkonne, nu ay ammanettana danddayiyoo?

²¹ Koyro xeetu layttan, daroti Yesuusan xubettido gishshawu I yootiyoobaa siyennan ixxidosona. SHin, hara daroti I yootiyoobaa siyidosona. Hegeetu giddon Ayhuda Sanhedirina pirdda keettaa yame gididaageenne “daro qeeseti” deˈoosona. (Oos. 6:7; Maa. 27:57-60; Mar. 15:43) Hegaadan, miilooniyan qoodettiya asati Yesuusa kaallanawu kuuyidosona. Aybissi? Eti Geeshsha Maxaafan deˈiya tumaa eriyo gishshataassanne siiqiyo gishshataassa. Xoossaa Qaalay hagaadan gees: “Ne higgiyaa siiqiyaageetau kumetta sarotettai de7ees; eta mulekka aibinne [xubbana] danddayenna.”—Maz. 119:165.