1. Nuuni cimidaageetuppe tamaarana danddayiyoy aybissee?

 NU DEꞌUWAN loꞌꞌobaa kuuyanawu nuussi ubbawu kaaletoy koshshees. Nuuni cimatuppe woy hara kayma Kiristtaanetuppe kaaletuwa demmana danddayoos. Eti nuuppe keehi bayratiyo gishshawu eti zoriyobay nu wodiyan maaddenna giidi karana koshshenna. Yihooway nuuni cimidaageetuppe tamaaranaadan koyees. Eti nuugaappe daro wodiya deꞌido gishshawu meezee deꞌiyogeetanne aadhdhida eranchcha gididosona.—Iyy. 12:12.

2. Nuuni ha huuphe yohuwan ay beꞌanee?

² Beni wode, Yihooway ammanettida asatu baggaara ba asaa minttettiisinne kaalettiis. Leemisuwawu, Muusebaa, Daawitabaanne kiitettida Yohaannisabaa beꞌa. Eti dumma dumma wodiyan deꞌidosona; qassi eta hanotaykka issoy haraagaappe dummatees. Eti bantta deꞌuwa wurssettaa heeran, banttappe kaalotiyageeta loꞌꞌobaa zoridosona. Ammanettida ha cima asati Xoossawu azazettiyogee keehi maaddiyogaa qonccissidosona. Yihooway eti aadhdhida eratettan yootido qofay Geeshsha Maxaafan xaafettanaadan oottido gishshawu nuuni hegaappe tamaarana danddayoos. Nuuni yelaga woy cima gidinkka, eta zoriya pilggiyogan goꞌettana danddayoos. (Roo. 15:4; 2 Xim. 3:16) Cimida ha heezzu asati wurssettan haasayidobaanne nuuni eti haasayidobaappe tamaarana danddayiyobaa ha huuphe yohuwan beꞌana.

“ADUSSA LAITTAA DE7ANA”

3. Muusee oottidobati awugeetee?

³ Muusee ba deꞌo layttan kumetta wozanan Yihoowawu aqida asa. I Xoossay erissidobaa yootiyagaa, daanna, halaqanne xaafe gididi oottiis. Muusee ba deꞌuwan gakkidabaappe darobaa tamaariis!  I Gibxxe aylletettaappe Israaꞌeela asaa kaalettidi kessiisinne Yihooway malaalissiya darobaa oottishin beꞌiis. Geeshsha Maxaafan koyro ichchashu maxaafatanne Mazamure 90 xaafiis; qassi Mazamure 91 xaafennan aggenna. Iyyooba maxaafaakka I xaafennan waayi aggana.

4. Muusee oona minttettidee, qassi aybissi?

⁴ Muusee hayqqanaappe guuttaa kasetidi, awu layttay 120 gidido wode, Israaꞌeelata ubbaa shiishshidi Yihooway etawu oottin eti beꞌidobata eta hassayissiis. I yootiyobaa siyiyageetuppe amaridaageeti yelagatettan deꞌiyo wode, Yihooway bessido malaatatanne malaalissiyabata, qassi Gibxxetu bolli oottidobata beꞌidosona. (Kes. 7:3, 4) Eti Zoꞌo Abbay shaahettin gidduwara hemettidi pinnidosonanne Yihooway Paaroonanne A olanchchata xayssin beꞌidosona. (Kes. 14:29-31) Eti bazzuwan deꞌiyo wode Yihooway eta naagiisinne koshshiyabaa etawu kunttiis. (Zaa. 8:3, 4) Israaꞌeelati Hidootaa Biitti gelanawu maati uttidosona. Yaaniyo gishshawu, Muusee hayqqanaappe kasetidi eta minttettanawu koyiis. a

5. Zaarettido Wogaa 30:19, 20n Muusee wurssettan haasayidoban Israaꞌeelatuyyo woygidee?

⁵ Muusee woygidee? (Zaarettido Wogaa 30:19, 20 nabbaba.) Israaꞌeelati sinttanaa wodiya yeemuwan naagana danddayiyogaa I etawu yootiis. Yihooway anjjin Israaꞌeelati I qaalaa gelido biittan adussa layttaa deꞌana danddayoosona. He biittay keehi loꞌꞌiyanne kumi palahiya kattay mokkiyo biitta! Muusee he biittaabaa etawu hagaadan qonccissiis: “Xoossai intteyyo . . . intte keexxibeenna gitanne lo77o katamati kumido biittaa immana. Intte kunttibeenna duretai kumido keettata, intte bookkibeenna ollata, intte tokkibeenna woinetanne zaitiyaa wogarata intteyyo [immana.]”—Zaa. 6:10, 11.

6. Hara kawotettati Israaꞌeelata xoonanaadan Xoossay paqqadidoy aybissee?

⁶ Israaꞌeelati naagettanaadankka Muusee yootiis. Eti ha loꞌꞌiya biittan ubbatoo deꞌanawu Yihoowa higgeta azazettana koshshiis. Yihooway yootiyobaa siyiyogaaninne ‘aara ohettiyogan eti deꞌuwa dooranaadan’ Muusee mintti yootiis. Shin, Israaꞌeelati Yihoowawu azazettibookkona. Hegaa gishshawu, Xoossay guyyeppe Asooreti, qassi Baabilooneti Israaꞌeelata xoonidi, omooddidi efaanaadan oottiis.—2 Kaw. 17:6-8, 13, 14; 2 Odi. 36:15-17, 20.

7. Muusee giidobaappe nuuni ay tamaarana danddayiyoo? (Misiliyakka xeella.)

⁷ Nuuni hagaappe ay tamaariyoo? Azazettiyogee deꞌuwa demissees. Hidootaa Biitti gelanawu mati uttida Israaꞌeelatuugaadan, nuunikka Xoossay ehaanawu qaalaa gelido ooratta alamiya gelanawu keehi mati uttida. Mata wode, saꞌay zaarettidi gannate gidana. (Isi. 35:1; Luq. 23:43) Dabloosinne daydanttati xayana. (Ajj. 20:2, 3) Yihoowa xeelliyagan worddobaa tamaarissiya haymaanootee deꞌenna. (Ajj. 17:16) Asa kawotettati bantta haariyo asata naaqqiyogee attana. (Ajj. 19:19, 20) Gannatiyan makkalanchchati deꞌokkona. (Maz. 37:10, 11) Gannatiyan deꞌiya asay ubbay Yihoowa higgetuyyo azazettiyo gishshawu issippetettaynne sarotettay deꞌana. Ubba asay siiqettana; qassi issoy issuwan ammanettana. (Isi. 11:9) Nuuni he wodiya yeemuwan naagoos! Hegaa bollikka, nuuni Yihoowawu azazettikko amarida xeetu layttaa xalaalawu gidennan, gannatiyan merinawu deꞌana danddayoos.—Maz. 37:29; Yoh. 3:16.

8. Merinaa deꞌuwa hidootay issi misoonaawiya waati maaddidee? (Yihudaa 20, 21)

⁸ Xoossay qaalaa gelido merinaa deꞌuwabaa ubbatoo wotti dentti qoppiyogee,  nuna gakkiya metoy ayba gidikkokka nuuni Yihoowawu azazettanaadan maaddana danddayees. (Yihudaa 20, 21 nabbaba.) He hidootay nuuni nu shugo miyyiya xoonanaadankka maaddana danddayees. Afirkkan daro layttawu misoonaawe gididi haggaazida issi ishay Yihoowa ufayssennabaa oottanawu darotoo paacettidoogaa yootiis. I hagaadan giis: “Taani Yihoowawu azazettennan aggikko, gannatiyan merinawu deꞌana danddayennaagaa akeekaas. Hegee taani ta metuwa xoonanawu aggennan baaxetanaadaaninne hegaabaa kaseegaappe aaruwan Yihoowa woossanaadan maaddiis. Yihooway maaddin, geeshsha kahan awu haggaazana danddayaas.”

“NEEYYO INJJETANA”

9. Daawita gakkida metoti awugeetee?

⁹ Daawiti gita kawo. I muuziqaa miishshaa kaaꞌiya, danttuwa xaafiyanne Xoossay erissidobaa yootiya asa, qassi olanchcha. Daro metoy A gakkiis. Kawuwa Saaꞌooli A woranawu koyiyo gishshawu, daro layttawu appe baqatana koshshiis. Daawiti kawo gidi simminkka, A naꞌay Abeseloomi A woridi kawotanawu koyido gishshawu I baqatana koshshiis. Daawita ha ubba metoy gakkikkokka, qassi I gita balaa oottikkokka, hayqqana gakkanaashin Xoossawu ammanettiyogaa aggibeenna. Yihooway A ‘ta wozanaadan oottiya asa’ yaagiis. Daawiti yootido loꞌꞌo zoriya nuuni siyana bessiyogee qoncce!—Oos. 13:22; 1 Kaw. 15:5.

10. Daawiti baappe kaallidi kawotiya, ba naꞌaa Solomona zoridobay aybissee?

¹⁰ Leemisuwawu, Daawiti baappe kaallidi kawotiya, ba naꞌaa Solomona zoridobaa ane beꞌoos. Yihooway baayyo asay goynniyo garuwa keexxanaadan Solomona dooriis. (1 Odi. 22:5) Solomoni darobaa oottana koshshiis; qassi deriya kaalettanawu Yihoowa maadoykka awu koshshiis. Daawiti awu woyganeeshsha? Ane beꞌoos.

11. Koyro Kawotu 2:2, 3n odettidaagaadan, Daawiti Solomona woygi zoridee, qassi Solomoni he zoriya siyido wode aybi hanidee? (Misiliyakka xeella.)

¹¹ Daawiti woygidee? (1 Kawotu 2:2, 3 nabbaba.) Yihoowawu azazettikko, deꞌuwan ubbabay injjetanaagaa Daawiti ba naꞌawu yootiis. Qassi unddenna layttawu Yihooway Solomona daroban anjjiisinne daro ogetun maaddiis. (1 Odi. 29:23-25) I malaalissiya Xoossaa garuwa keexxiisinne Geeshsha Maxaafan amarida maxaafata xaafiis; qassi I giidobatuppe amaridaageeti Geeshsha Maxaafan hara sohotun deꞌoosona. I aadhdhida eratettaaninne duretettan erettida asa gidiis. (1 Kaw. 4:34) Shin Daawiti yootidoogaadan, Solomonawu ubbabay injjetidoy I Xoossaa Yihoowawu azazettido wode xalaalaana. Shin Solomoni cimido wode worddo xoossatuyyo goynnidoogee azzanttiyaba. Yihooway hegan azzaniis; qassi Solomoni asaa xillotettaaninne suure ogiyan haariyo aadhdhida eratettaa xayiis.—1 Kaw. 11:9, 10; 12:4.

12. Daawiti giidobaappe nuuni ay tamaarana danddayiyoo?

 ¹² Nuuni hagaappe ay tamaariyoo? Azazettiyogee anjjuwa demissees. (Maz. 1:1-3) Yihooway Solomonaagaa mala duretettaanne bonchchuwa immanawu nuussi qaalaa gelibeenna. Shin nuuni nu Xoossawu azazettikko, I nuna kaalettananne loꞌꞌobaa kuuyanaadan nuussi aadhdhida eratettaa immana. (Lee. 2:6, 7; Yaaq. 1:5) Yihooway yootiyo zoree nuuni oosuwara, timirttiyara, miishshaaranne allaxxiyobaara gayttidaagan kuuyiyo wode nuna maaddana danddayees. Nuuni A zoriya kaallikko, aara dabbotido dabbotay moorettennaadan naagoos; qassi merinaa deꞌuwa demmana. (Lee. 2:10, 11) Nuuyyo loꞌꞌo laggeti deꞌana. Qassi nu soo asay ufayttana.

13. Karmena ba deꞌuwan loꞌꞌobaa kuuyanaadan maaddidabay aybee?

¹³ Moozambbiken deꞌiya Karmeno giyo michchiya yuniversttiya gelada tamaarikko I deꞌoy injje gidana gaada qoppaasu. Yaatiyo gishshawu, A yuniversttiya gelada keettaa pilaaniya giigissiyogaabaa tamaariyogaa doommaasu. A hagaadan gaasu: “Taani tamaariyobaa dosaas. Shin hegee ta wodiyanne wolqqaa wurssiis. Taani guuran 1:30​ppe doommada omarssi 12:00 gakkanawu timirtte keettan takkays. Taani shiiqota shiiqanawu metootaas, qassi ayyaanaaban shuggaas. Ta wozanan taani naaꞌꞌu godatuyyo haarettanawu baaxetaydda deꞌiyogaa akeekaas.” (Mat. 6:24) A ba hanotaabaa woossaasunne nu xuufetun hegaabaa pilggaasu. A gujjada hagaadan gaasu: “Cimatinne ta aayyiya loꞌꞌobaa tana zori simmin, taani yuniversttiya timirttiya aggada Yihoowayyo ubba wode haggaazanawu kuuyaas. Hegee taani ta deꞌuwan keehi loꞌꞌobaa dooranaadan maaddiis; qassi taani hegan mule zilꞌꞌettikke.”

14. Muuseenne Daawiti yootidobaappe waannatiyabay aybee?

¹⁴ Muuseenne Daawiti Yihoowa siiqidosona; qassi awu azazettiyogee keehi koshshiyogaa akeekidosona. Hegaa gishshawu, bantta leemisuwa kaallanaadaaninne Yihoowawu ammanettidi deꞌanaadan eti harata minttettidosona. Qassi eti Yihoowawu haggaaziyogaa aggiyageeti an sabettennaagaanne I qaalaa gelido anjjota demmennaagaakka yootidosona. Eti zoridobay ha wodiyan nunakka maaddees. Daro xeetu layttaappe simmin, Yihoowa ashkkara gidida hara uraykka Xoossawu  ammanettidi deꞌiyogee keehi koshshiyogaa qonccissiis.

‘HAGAAPPE AADHDHIDI TANA UFAYSSIYABI BAAWA’

15. Kiitettida Yohaannisi ba deꞌuwan beꞌidobati awugeetee?

¹⁵ Yohaannisi Yesuus Kiristtoosawu mata laggenne kiitettidaagaa. (Mat. 10:2; Yoh. 19:26) Yohaannisi Yesuusaara daro wodiyawu sabbakiisinne malaalissiyabata Yesuusi oottiyo wode beꞌiis. Qassi waayissiya wodetun Yesuusawu ammanettiis. Asay Yesuusa woriyo wodekka, qassi Yesuusi hayquwappe denddi simminkka I beꞌiis. Kiristtaane galchchay aakki aakki biyo wodekka beꞌiis. Qassi I mishiraachchoy ‘saꞌan deꞌiya mereta ubbawu odettiyogaa’ beꞌiis.—Qol. 1:23.

16. Yohaannisi xaafido dabddaabbetun kase goꞌettidaageeti oonee, qassi ha wodiyan goꞌettiyageeti oonee?

¹⁶ Yohaannisi keehi cimido wodiyan ayyaanay kaalettin Xoossaa Qaalaa xaafiyo maataa demmiis. ‘Yesuus Kiristtoosi qonccissido malaalissiya ajjuutaa’ xaafiis. (Ajj. 1:1) Yohaannisi ba sunttan xeesettiya Wonggeliyakka xaafiis. Qassi I, ayyaanay denttettin heezzu dabddaabbeta xaafiis. Yohaannisi ba heezzantto dabddaabbiya ba naꞌadan siiqiyo, ammanettida Kiristtaane gidida Gaayosassi xaafiis. (3 Yoh. 1) He wode Yohaannisi ba naatudan siiqiyo hara darotikka deꞌennan aggokkona. Cimida, ha ammanettida izaawu xaafidobay Yesuusa kaalliyageeta ubbaa nu wodiyankka minttettees.

17. Heezzantto Yohaannisa 4y yootiyogaadan, keehi ufayttanaadan oottiyabay aybee?

¹⁷ Yohaannisi woygi xaafidee? (3 Yohaannisa 4 nabbaba.) Xoossawu azazettiyogee ufayssaa demissiyogaa Yohaannisi xaafiis. Yohaannisi heezzantto dabddaabbiya xaafiyo wode amaridaageeti worddo timirtteta aassoosonanne galchchaa giddon shaahotettay deꞌanaadan oottoosona. Shin harati ‘tuman deꞌiyogaa’ aggibookkona. Eti Yihoowawu azazettidosonanne ‘A azazuwa naagidi deꞌidosona.’ (2 Yoh. 4, 6) Ha ammanettida Kiristtaaneti Yohaannisa xalaala gidennan, Yihoowakka keehi ufayssidosona.—Lee. 27:11.

18. Yohaannisi xaafidobaappe nuuni ay tamaarana danddayiyoo?

¹⁸ Nuuni hagaappe ay tamaariyoo? Ammanettiyogee ufayssaa demissees. (1 Yoh. 5:3) Leemisuwawu, nuuni Yihoowa ufayssiyogaa eriyogan ufayttoos. Nuuni iitabaappe haakkiyo wodenne A azazota naagiyo wode Yihooway keehi ufayttees. (Lee. 23:15) Saluwan deꞌiya kiitanchchatikka ufayttoosona. (Luq. 15:10)  Nu ishanttinne michchontti yedetay eta gakkishinkka woy balabaa oottanawu paacettiiddikka ammanettidi deꞌiyogaa beꞌiyo wode nuunikka ufayttoos. (2 Tas. 1:4) Qassi Seexaanaa alamee xayiyo wode nuuni Yihoowawu ammanettidi deꞌidoogan ufayttana.

19. Yihoowabaa harata tamaarissiyogaa xeelliyagan Rachelo giyo michchiya woygadee? (Misiliyakka xeella.)

¹⁹ Nuuni Yihoowabaa harata tamaarissiyo wode keehi ufayttoos. Dominikan Ripubiliken deꞌiya Rachela Yihoowabaa harata tamaarissiyogee gita maata gidiyogaa akeekaasu. Yihoowawu goynnanaadan A maaddido asatubaa qoppada A hagaadan gaasu: “Yihoowa siiqanaadan taani tamaarissidoogeeti an ammanettiyogaanne A ufayssanawu bantta deꞌuwan laamettiyogaa taani beꞌiyo wode keehi ufayttays. Taani eta tamaarissanawu baaxetidobaappe woy aggidobatuppe he ufayssay keehi aadhdhees.”

AMMANETTIDA ASATI WURSSETTAN HAASAYIDOBAAPPE GOꞌETTA

20. Muusa, Daawitanne Yohaannisa nunaara issi mala oottiyabay aybee?

²⁰ Muusee, Daawitinne Yohaannisi deꞌido wodeenne hanotay nuugaappe dummatees. Shin etanne nuna issi mala oottiyabati deꞌoosona. Eti tumu Xoossawu goynnidosona; qassi nuunikka awu goynnoos. Etaagaadan nuunikka Yihoowa woossoos, an ammanettoosinne kaaletuwa demmanawu akko xeelloos. Qassi ha ammanettida asatuugaadan nuunikka Yihooway bawu azazettiyageeta anjjiyogaa ammanoos.

21. Nuuni Muusee, Daawitinne Yohaannisi yootido zoriya azazettikko, Yihooway nuna waati anjjanee?

²¹ Yaatiyo gishshawu, ha ammanettida asatu zoriya kaalliyageetanne Yihoowa azazota azazettiyageeta gidoos. Yaatikko, nuuni oottiyo ubbabay nuuyyo injjetana. Nuuni deꞌuwa demmana; qassi “adussa laittaa de7ana,” ee, merinawu deꞌana! (Zaa. 30:20) Nuuni qoppana danddayiyogaappekka aaruwan nuna woytiya saluwan deꞌiya nu siiqo Aawaa ufayssiyogan ufayttoos.—Efi. 3:20.