1. Issi naꞌay dendduwaa hidootan ammaniyoogaa waati qonccissidee?

 MAATIWU giyo naꞌay keehi sahettiyo gishshawu darotoo shuhettana koshshiis. Awu layttay laappuna gidido wode, I bantta soo asaara aginan aginan kiyiya JW Brodkastingiyaa beꞌiiddi deꞌees. Siiqiyo asati hayquwaappe denddin mokkiyoogaa bessiya biiduwan giigida muuziqaa, prograamiyaa wurssetta heeran beꞌidosona. b Prograamee wuri simmin Maatiwi bana yelidaageetu kushiyaa oyqqidi hagaadan giis: “Ta aayee, Ta aawawu beꞌeetii? Taani hayqqikkokka denddana. Ta denddanaagaa naagite; hegee hanana.” He aawaynne aayyiyaa bantta naꞌay dendduwaa hidootan mintti ammaniyoogaa erido wode ay keena ufayttidaakko qoppa.

2-3. Dendduwaa hidootaabaa loytti qoppiyoogee nuussi loꞌꞌo gidiyoy aybissee?

² Geeshsha Maxaafay yootiyo dendduwaa hidootaabaa loytti qoppiyoogee nuussi loꞌꞌo. (Yoh. 5:28, 29) Aybissi? Nuna wolqqaama harggee awude oyqqanaakko, nu siiqiyo uri qoppennan awude hayqqanaakko nuuni mule erenna gishshataassa. (Era. 9:11; Yaaq. 4:13, 14) Nuuni hegaa mala metota genccanaadan dendduwaa hidootay maaddees. (1 Tas. 4:13) Saluwan deꞌiya nu Aaway nuna loytti eriyoogaanne keehippe siiqiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Luq. 12:7) Nu eeshshaaranne nu hassayiyoobaara zaarettidi denttanawu Xoossaa Yihooway nuna ay keena erana koshshiyaakko qoppite. Yihooway nuna keehi siiqiyo gishshawu merinaa deꞌuwaa hidootaa nuussi immiis; nuuni hayqqikkokka I nuna hayquwaappe denttana!

³ Ha huuphe yohuwan nuuni dendduwaa hidootan ammaniyoy aybissakko beꞌana. Kaallidi, “Ne ishai haiquwaappe denddana”  yaagiya ha huuphe yohuwawu denddo gidida xiqisiyan deꞌiya, ammanuwaa minttiya Geeshsha Maxaafaa taarikiyaa pilggana. (Yoh. 11:23) Wurssettan, nuuni dendduwaa hidootan kaseegaappe aaruwan waati ammanana danddayiyaakko tamaarana.

4. Qaalaa gelidoban ammananawu nuuni ay ammanettana koshshii? Leemisuwaa yoota.

⁴ Qaalaa gelidoban ammananawu, qaalaa gelidaagaassi hegaa polanawu koshshaykka wolqqaykka deꞌiyoogaa nuuni mintti ammanana koshshees. Issi leemisuwaa beꞌa: Ne keettay wolqqaama gotiyan keehi qohettidabadan qoppa. Ne laggee yiidi, ‘Neeni ne keettaa zaaretta keexxanaadan taani nena maaddana’ giidi qaalaa geliis. I hegaa wozanappe yootiis, qassi I nena maaddanawu keehi koyiyoogaa ammanadasa. I keexxiyoogan gooba gidikko, qassi hegawu koshshiya miishshati awu deꞌikko, I nena maaddana danddayiyoogaa eraasa. Yaatiyo gishshawu, I qaalaa gelidobaa ammanaasa. Yaatin, Xoossay qaalaa gelido dendduwaa hidootaabaa shin? He gelido qaalaa polanawu awu koshshaynne wolqqay deꞌii?

5-6. Yihooway hayqqidaageeta denttanawu koyiyoogaa nuuni ammanettiyoy aybissee?

⁵ Hayqqidaageeta denttanawu Yihoowayyo koshshay deꞌii? Deꞌiyoogee aynne sirissenna. Geeshsha Maxaafaa xaafida daro asati dendduwaa hidootaabaa xaafanaadan I oottiis. (Isi. 26:19; Hoo. 13:14; Ajj. 20:11-13) Qassi Yihooway ba gelido qaalaa ubbatoo polees. (Yaas. 23:14) Yihooway hayqqidaageeta denttanawu yeemuwan naagees. Nuuni hegaadan gaana danddayiyoy aybissee?

⁶ Iyyoobi giidobaa qoppa. I hayqqikkokka Yihooway A zaarettidi beꞌanawu laamotiyoogaa ammanettiis. (Iyy. 14:14, 15) Yihooway awu goynniiddi hayqqida ubbaa beꞌanawu laamotees. Eti payyanne ufayttiyaageeta gidanaadan I eta denttanawu yeemottees. Yihoowaabaa tamaarennan hayqqida daro biiloone asaa shin? Nu siiqo Xoossay etakka denttanawu koyees. (Oos. 24:15) Eti ba dabbo gidanaadaaninne saꞌan merinawu deꞌanaadan koyees. (Yoh. 3:16) Yihooway hayqqidaageeta denttanawu koyiyoogee qoncce.

7-8. Yihoowawu hayqqidaageeta denttiyo wolqqay deꞌiyoogaa nuuni ammanettiyoy aybissee?

⁷ Hayqqidaageeta denttiyo wolqqay Yihoowawu deꞌii? Deꞌiyoogee qoncce. I “Ubbaappe Wolqqaama” Xoossaa. (Ajj. 1:8) Yaatiyo gishshawu, hayquwaa gujjin morkke ubbaa xayssanawu wolqqay deꞌees. (1 Qor. 15:26) Hegaa eriyoogee nuna minttettees. Eema Arnold giyo michchee hanotaa beꞌa. Naaꞌꞌantto Alamiyaa Olaa wode onne I soo asaa paacciya wolqqaamabay gakkiis. Eema Naazeti asaa issippe gurddiyo kambbiyan I naꞌiya siiqiyo asati hayqqido gishshawu, O minttettanawu hagaadan gaasu: “Hayqqida asati hayquwaappe denddennaba gidikko, hegee nu morkkee hayqqoy Xoossaappe wolqqaama giyoogaa; shin hegee tuma gidana danddayenna.” Wolqqan Yihoowappe aadhdhiyaabi baynnaagee qoncce! Deꞌuwaa immida ubbaappe wolqqaama Xoossawu hayqqidaageetussi zaarettidi deꞌuwaa immanawu wolqqay deꞌiyoogaa ammanettana danddayoos.

⁸ Xoossay hayqqidaageeta denttana danddayiyoogaa nuuni ammanettiyo hara gaasoy I ubbabaa hassayiyoogaa. I xoolintteta ubbaa eta sunttan xeesees. (Isi. 40:26) Qassi I hayqqidaageeta hassayees. (Iyy. 14:13; Luq. 20:37, 38) I hayquwaappe denttana asatu meraanne eeshshaa, eta deꞌuwan hanidabaanne eta qofaa hassayana danddayees.

9. Yihooway qaalaa gelido dendduwaa hidootan neeni ammaniyoy aybissee?

⁹ Yihoowawu ba gelido qaalaa polanawu  koshshaykka wolqqaykka deꞌiyoogaa nuuni eriyo gishshawu dendduwaa hidootan ammanana danddayoos. Nuuni Xoossay qaalaa gelido dendduwaa hidootan ammaniyo hara gaasuwaa beꞌa: Yihooway hayqqidaageeta beni denttiis. Beni wode Yesuusa gujjin ammanettida amarida asati hayqqidaageeta denttanaadan Yihooway etawu wolqqaa immiis. Yohaannisa shemppo 11n odettida, Yesuusi hayquwaappe denttidoogaabaa yootiya issi taarikiyaa ane pilggoos.

10. Yesuusi Biitaaniyaappe haakkidi Yorddaanoosappe hefinttan tamaarissiyo wode aybi hanidee, qassi I ay oottidee? (Yohaannisa 11:1-3)

¹⁰ Yohaannisa 11:1-3 nabbaba. Biitaaniyaa giyo qeeri kataman, 32 M.L wurssettan hanidabaa qoppa. He qeeri kataman Yesuusawu mata laggeti deꞌoosona; eti Alꞌꞌaazara, Marttonne Mayraamo giyo A naaꞌꞌu michchentta. (Luq. 10:38-42) SHin Alꞌꞌaazari sahettin A naaꞌꞌu michchontti unꞌꞌettidosona. Eti Biitaaniyaappe naaꞌꞌu gallassa ogiyaa haakkidi, Yorddaanoosappe hefinttan deꞌiya Yesuusakko kiitaa yeddidosona. (Yoh. 10:40) Kiitettidi biida bitanee Yesuusakko gakkiyo wode, Alꞌꞌaazari hayqqidoogee azzanttiyaaba. Yesuusi ba laggee hayqqidoogaa erikkonne, ba deꞌiyoosan naaꞌꞌu gallassaa takkidi Biitaaniyaa biis. Yesuusi yaa gakkiyo wode Alꞌꞌaazari hayqqoosappe oyddu gallassa gidiis. Yesuusi ba laggeta maaddiyaabaanne Xoossaa bonchchissiyaabaa oottana hanees.—Yoh. 11:4, 6, 11, 17.

11. Laggetettaa xeelliyaagan ha taarikiyaappe ay tamaarana danddayiyoo?

¹¹ Laggetettaa xeelliyaagan ha taarikiyaappe tamaarana danddayoos. Hagaa qoppa: Mayraamanne Martta Yesuusakko kiitaa kiittiyo wode, I Biitaaniyaa yaanaadan oychchibookkona. Eti I siiqiyo A laggee harggidoogaa xallaa yootidosona. (Yoh. 11:3) Alꞌꞌaazari hayqqido wode Yesuusi haahuwan deꞌikkonne A denttana danddayees shin. Gidikkonne, Yesuusi Biitaaniyan deꞌiya Mayraamikkonne Marttikko baanawu koyiis. Neeni oychchennan nena maaddiya laggee neessi deꞌii? Yaatikko, “metuwaa wode” I nena maaddanaagaa eriyo gishshawu an ammanettaasa. (Lee. 17:17) Yesuusaagaadan nuunikka haratussi hegaa mala lagge gidana danddayoos! Ane taarikiyawu guyye simmidi kaallidi hanidabaa beꞌoos.

12. Yesuusi Marttissi ay yootidee, qassi A hegaa ammanana danddayiyoy aybissee? (Yohaannisa 11:23-26)

¹² Yohaannisa 11:23-26 nabbaba. Martta Yesuusi Biitaaniyaa yiidoogaa eraasu. A aara gayttanawu eesuwan baasu; yaatada hagaadan gaasu: “Godau, neeni hagan de7idabaa gidiyaakko, ta ishai haiqqenna.” (Yoh. 11:21) Ee, I Alꞌꞌaazara pattana danddayees. SHin, Yesuusi hegaappe aaruwan maalaalissiyaabaa oottanawu koyiis. I “Ne ishai haiquwaappe denddana” yaagiis. Qassi Martta I yootidoban ammananaadan oottiya hara gaasuwaa hagaadan giidi yootiis: “Taani denddonne de7o.” Yesuusi hayqqidaageeta denttanaadan Xoossay awu wolqqaa immiis. Hegaappe kase, issi guutta naꞌiyaa hayqqa simmin sohuwaara hayquwaappe denttiis, qassi issi yelaga naꞌaa hayqqido  gallassan gidennan aggenna hayquwaappe denttiis. (Luq. 7:11-15; 8:49-55) SHin I hayqqoosappe oyddu gallassa gididonne A bollay musiyoogaa doommido ura hayquwaappe denttana danddayii?

13. Yohaannisa 11:32-35y yootiyoogaadan, Mayraamanne harati yeekkiyoogaa beꞌido wode Yesuusi waanidee? (Misiliyaakka xeella.)

¹³ Yohaannisa 11:32-35 nabbaba. Kaallidi hanidabaa qoppa. Alꞌꞌaazara hara michchiyaa Mayraamakka Yesuusaara gayttanawu kiyaasu. Akka ba michchiyaa giidoogaadan gaasu: “Godau, neeni hagan de7idobaa gidiyaakko, ta ishai haiqqenna shin.” Anne iira deꞌiya harati keehi kayyottidosona. Eti yeekkiyoogaa Yesuusi beꞌidinne siyidi keehi azzaniis. I ba laggetussi keehi qarettido gishshawu afuxxiis. Siiqiyo uri hayqqiyoogee keehi kayyottanaadan oottiyoogaa Yesuusi erees. Eti afuxxanaadan oottidabaa xayssanawu I keehi koyidoogee qoncce!

14. Mayraama yeekkiyoogaa beꞌidi Yesuusi afuxxidoogaappe Yihoowaabaa ay tamaariyoo?

¹⁴ Mayraama yeekkiyoogaa beꞌidi Yesuusi afuxxidoogee Yihooway qarettiya Xoossa gidiyoogaa nuna tamaarissees. Nuuni hegaadan giyoy aybissee? Nuuni hagaappe kasetiya huuphe yohuwan beꞌidoogaadan, Yesuusi wottiyoobi baynna ogiyan ba Aawaa milatiis. (Yoh. 12:45) Yesuusi kayyottiya ba laggetussi keehi qarettido gishshawu yeekkiis; yaatiyo gishshawu, Yihoowaykka nuuni yeekkiyoogaa beꞌiyo wode keehi qarettiyoogaa eroos. (Maz. 56:8) Hegee nuuni qarettiya nu Xoossaakko kaseegaappe aaruwan shiiqanawu koyanaadan oottiyoogee qoncce.

15. Yohaannisa 11:41-44y yootiyoogaadan, Alꞌꞌaazari moogettidosan hanidabay aybee? (Misiliyaakka xeella.)

¹⁵ Yohaannisa 11:41-44 nabbaba. Yesuusi Alꞌꞌaazari moogettidosaa biidi shuchchaa denttanaadan oychchiis. Martta anhay xinqqanaagaa yootiyoogan hegan maayettabeykku. Yesuusi iyyo hagaadan giis: “Ammaniyaabaa gidikko, neeni Xoossaa bonchchuwaa be7anaagaa taani neeyyo yootabeikkinaa?” (Yoh. 11:39, 40) Hegaappe simmin, Yesuusi pude xeelliiddi daro asaa sinttan woossiis. I kaallidi oottana ubbaban Yihooway bonchchettanaadan koyiis. Hegaappe simmin Yesuusi, “Al77aazaraa, haa kiya!” yaagiis. Yaatin, Alꞌꞌaazari  duufuwaappe kiyiis! Issoti issoti hanana danddayenna giidi qoppidobaa Yesuusi oottiis.

16. Yohaannisa shemppo 11n deꞌiya taarikee nuuni dendduwaa hidootan mintti ammananaadan waati maaddii?

¹⁶ Yohaannisa shemppo 11n deꞌiya taarikee nuuni dendduwaa hidootan mintti ammananaadan oottees. Waatidi? Yesuusi Marttiyyo yootidobaa akeeka: “Ne ishai haiquwaappe denddana.” (Yoh. 11:23) Yesuusawukka A Aawaagaadan ha gelido qaalaa polanawu wolqqaynne koshshay deꞌees. I afuxxidoogee hayqqidaageeta denttanawunne azzanuwawu gaaso gidida hayquwaa xayssanawu I keehi koyiyoogaa bessees. Qassi Alꞌꞌaazari hayquwaappe denddido wode, hayqqidaageeta denttanawu awu wolqqay deꞌiyoogaa Yesuusi zaarettidikka bessiis. Yesuusi Marttiyyo yootidobaakka akeeka: “Ammaniyaabaa gidikko, neeni Xoossaa bonchchuwaa be7anaagaa taani neeyyo yootabeikkinaa?” (Yoh. 11:40) Nuuni Xoossay qaalaa gelido dendduwaa hidootan ammananaadan oottiya loꞌꞌo gaasoy deꞌees. SHin ha hidootan mintti ammananawu nuuni ay oottana danddayiyoo?

17. Nuuni dendduwaabaa yootiya Geeshsha Maxaafaa taariketa nabbabiyo wode ay qoppana koshshii?

¹⁷ Hayquwaappe denddidaageetubaa nabbaba, qassi hegaa wotta dentta qoppa. Geeshsha Maxaafay hayquwaappe denddida hosppun asatubaa yootees. c He taariketa loytta xannaꞌa. Neeni yaatiyo wode, hegeeti tumuppe deꞌuwan deꞌida attuma asata, macca asatanne naata gidiyoogaa akeeka. Neeni tamaarana danddayiyoobaa qoppa. Eta ubbaa taarikee hayqqidaageeta denttanawu Xoossawu wolqqaykka koshshaykka deꞌiyoogaa waati qonccissiyaakko qoppa. Keehi maaddiya Yesuusa dendduwaabaa wotta dentta qoppa. I hayquwaappe denddidoogaa daro xeetu asay beꞌidoogaa, qassi hegee nuuni dendduwaa hidootan mintti ammananaadan maaddiyoogaa hassaya.—1 Qor. 15:3-6, 20-22.

18. Dendduwaa hidootaabaa yootiya mazamureta loytta goꞌettanawu waatana danddayay? (Tohossa qofaakka xeella.)

 ¹⁸ Dendduwaa hidootaabaa yootiya mazamureta siya, yexxa qassi loytta qoppa. d (Efi. 5:19) He mazamureti, alꞌꞌo gidida dendduwaa hidootan nuuni mintti ammananaadan maaddoosona. Hegeeta siya, loytta yexxanawu meezeta, qassi so asaa goynuwaa wode mazamuriyaa danttoti qonccissiyo qofaa tobbite. Ne ammanuwaa minttanawunne nena oosuwawu denttettanawu maaddanaadan danttota hassayanne wotta dentta qoppa. Nena wolqqaama metoy gakkiyo wode woy neeni siiqiyo uri hayqqiyo wode, he mazamureti neeni minnanaadan Yihoowa ayyaanay hegeeta ne hassayanaadan maaddana.

19. Dendduwaa xeelliyaagan nuuni ay qoppana danddayiyoo? (“ Neeni Eta Ay Oychchuutee?” giya saaxiniyaa xeella.)

¹⁹ Issi hanotaa beꞌaydda deꞌiyaabadan qoppa. Nuuni ooratta alamiyan deꞌiyaabadan qoppanaadan oottidi Yihooway nuna medhdhiis. Issi michchiyaa hagaadan gaasu: “Taani ooratta alamiyan gannatiyan deꞌiya sawiya ciishshaa singgaydda deꞌiyaabadan qoppiyoogan daro wodiyaa aattays.” Geeshsha Maxaafan etabay odettido ammanettida asatuura gayttiyoogaa qoppa. Neeni oonaara gayttanawu koyay? Neeni he uraa ay oychchuutee? Qassi hayqqida ne siiqiyoogeetuura zaarettada gayttiyoogaa qoppa. Neeni etaara gayttiyo wode koyro gaanabaa, eta qoommiyoogaanne eta beꞌiyo wode keehi ufayttanaagaa qoppa.

20. Nuuni ay oottanawu murttana koshshii?

²⁰ Yihooway nuussi dendduwaa hidootaa immido gishshawu A keehi galatoos! Yihooway ba gelido qaalaa polanawu awu koshshaykka wolqqaykka deꞌiyo gishshawu, nuuni hegaa ammanettana danddayoos. Ha alꞌꞌo hidootan nu ammanuwaa ubbatoo minttidi deꞌanawu murttidaageeta gidoos. Yaatiyoogan, kaseegaappe aaruwan Xoossaakko shiiqoos, qassi I gelido qaalay nuussi ubbawu hagaadan giidoogaa mala: ‘Neeni siiqiyo hayqqidaageeti denddana!’