Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

XANNAꞌIYO HUUPHE YOHUWAA 33

Daaneelappe Tamaariyoobaa

Daaneelappe Tamaariyoobaa

“Xoossai nena keehi dosees.”—DANE. 9:23.

MAZAMURE 73 Nuna Xalissa

HA XINAATIYAN a

1. Baabilooneti hananabaa yootiya Daaneelan maalaalettidoy aybissee?

 BAABILOONETI hananabaa yootiya Daaneela qachchidi Yerusalaameppe keehi haakkiya Baabiloone efiido wode I yelaga. SHin, Daaneela omooddidaageeti A hanotan maalaalettidoogee qoncce. Eti Daaneela somꞌꞌuwaa xeelliyo wode, I ‘asatettan wottiyoobi baynnaagaanne malanchcha’ gidiyogaa, qassi Yihudaa zariyaappe yiidoogaa akeekidosona. (1 Sam. 16:7) Yaatiyo gishshawu, I kawo keettan oottanaadan eti A loohissidosona.—Dane. 1:3, 4, 6.

2. Yihooway Daaneela waati xeellidee? (Hizqqeela 14:14)

2 Daaneela Yihooway siiqidoy A meray loꞌꞌiyo gishshawu woy awu kawo keettan dumma maatay deꞌiyo gishshawu gidennan, I Yihoowawu ammanettiya yelaga gidido gishshataassa. Daaneeli Nohanne Iyyooba mala gidiyogaa Yihooway yootido wode, awu layttay 20 heeraa gidennan aggenna. Yaatiyo gishshawu, Yihooway yelaga Daaneela daro layttawu ammanettidi haggaazida Nohedaaninne Iyyoobadan xillo asadan xeelliis. (Doo. 5:32; 6:9, 10; Iyy. 42:16, 17; Hizqqeela 14:14 nabbaba.) Qassi Daaneeli deꞌido laytta ubban, Yihooway A ubbatoo siiqiis.—Dane. 10:11, 19.

3. Nuuni ha huuphe yohuwan ay beꞌanee?

3 Daaneeli Yihoowan keehi dosettanaadan oottida naaꞌꞌu eeshshata ha huuphe yohuwan pilggana. Koyruwan, he naaꞌꞌu eeshshatanne I hegeeta bessido wodeta pilggana. Kaallidi, Daaneeli ha eeshshata loytti bessanaadan maaddidabaa beꞌana. Wurssettan, nuuni A leemisuwaa waati kaallana danddayiyaakko pilggana. Ha huuphe yohoy giigidoy yelagatussa gidikkonne, nuuni ubbay Daaneelappe tamaarana danddayoos.

DAANEELAAGAADAN XALA GIDA

4. Daaneeli xalatettaa waati bessidee? Leemisuwaa yoota.

4 Xala asatikka yayyana danddayikkonne, hegee eti suurebaa oottiyoogaa agganaadan oottana mala paqqadokkona. Daaneeli keehi xala yelaga. I xalatettaa bessido naaꞌꞌu wodeta beꞌa. Koyroogee Baabilooneti Yerusalaame xayssin naaꞌꞌu laytta heeraappe simmin gidennan aggenna. Baabiloona Kawoy Naabukadanaxoori yashshiya aymuwan gita misiliya beꞌiis. Daaneela gujjin, A aadhdhida eranchchati he aymuwaanne he aymuwaa birshshettaa awu yootanaadan azaziis. Eti yootana xayikko, I eta ubbaa worana. (Dane. 2:3-5) Daaneeli eesuwan issibaa oottana koshshees; hegee xayikko daro asay hayqqana. I “kawuwaakko gelidi, aimuwaa birshshettaa erissanau, baayyo wodee imettana mala woossiis.” (Dane. 2:16) Hegee Daaneeli xalanne ammanoy deꞌiyo asa gidiyogaa bessees. Waatidi? Daaneeli hegaappe kase aymuwaa birshshi eriyoogaa yootiya taarikee baawa. Baabilooneti Sidiraaqa, Misaaqa, Abddanaago giidi xeesiyo ba laggeti “saluwaa Xoossai maarotaa etau oottidi, ha xuuraa etau qonccissanau woossana mala” I oychchiis. (Dane. 2:18) Yihooway eta woosaa zaariis. Xoossay maaddin, Daaneeli Naabukadanaxoora aymuwaa birshshiis. Daaneelinne A laggeti hayqqibookkona.

5. Daaneeli xala gidana koshshido hara wodee awugee?

5 Daaneeli gita misiliya aymuwaa birshshin amarida wodiyaappe simmin I keehi xalana koshshido harabay merettiis. Naabukadanaxoori hara yashshiya aymuwaa aymottiis. Ha aymuwan keehi gita mittaa beꞌiis. Daaneeli he aymuwaa birshshettaa kawuwaassi xalatettan yootiis. I kawoy gooyanaagaanne amarida wodiyawu kawotennaagaakka yootiis. (Dane. 4:25) Kawoy Daaneela morkkedan qoppidi worissana danddayees. SHin, A gakkanabay ayba gidikkonne I he aymuwaa xalatettan birshshiis.

6. Daaneeli xala gidanaadan maaddidabay ayba gidana danddayii?

6 Daaneeli ba deꞌo laytta ubban xala gidanaadan maaddidabay ayba gidana danddayii? Daaneeli naatettan deꞌiyo wode ba aayeeppenne aawaappe tamaaridoogee qoncce. Naati deꞌiyo Israaꞌeelatussi Yihooway immido kaaletuwaa eti kaallidoogee qoncce; qassi Xoossaa Higgiyaa bantta naꞌaa tamaarissidosona. (Zaa. 6:6-9) Daaneeli Tammu Azazotu xalla gidennan, hara daro Higgeta erees. Leemisuwawu, Israaꞌeelati maana danddayiyoobaanne maana danddayennabaa I erees. b (Wog. 11:4-8; Dane. 1:8, 11-13) Daaneeli Xoossaa asaa taarikiyaanne eti Yihoowawu azazettennan aggido wode, eta bolli gakkidabaakka erees. (Dane. 9:10, 11) Daaneeli ba deꞌuwan beꞌidobati A aybi gakkikkokka Yihoowaynne wolqqaama kiitanchchati A maaddanaagaa I ammanettanaadan oottidosona.—Dane. 2:19-24; 10:12, 18, 19.

Daaneeli xannaꞌiyoogan, woossiyoogaaninne Yihoowan ammanettiyoogan xala gidiis (Mentto 7 xeella)

7. Daaneeli xala gidanaadan maaddida harabay aybee? (Misiliyaakka xeella.)

7 Daaneeli hananabaa yootiya Ermmaasi xaafidobaa gujjin, Xoossay kiittin hananabaa yootiyaageeti xaafidobaa xannaꞌiis. Ayhudati Baabiloonen omooduwan takkido adussa wodee wurana haniyoogaa Daaneeli hegaa xannaꞌidi guyyeppe akeekiis. (Dane. 9:2) Daaneeli Yihooway ba gelido qaalaa polidoogaa beꞌidoogee kaseegaappe aaruwan Yihoowan ammanettanaadan oottiis; qassi Xoossan mintti ammanettiyaageeti keehi xala gidanaadankka maaddiis. (Roome 8:31, 32, 37-39ra gatta xeella.) Ubbaappe aaruwan, Daaneeli saluwan deꞌiya ba Aawaa darotoo woossiis. (Dane. 6:10) I ba nagaraa Yihoowawu paaxiisinne bana qofissidabaa awu yootiis. Qassi Daaneeli maaduwaa demmanawu oychchiis. (Dane. 9:4, 5, 19) I nu mala asa gidiyo gishshawu, xala gididi yelettibeenna. SHin, I xannaꞌiyoogan, woossiyoogaaninne Yihoowan ammanettiyogan xala gidana danddayiis.

8. Nuuni waanidi xala gidana danddayiyoo?

8 Nuuni xala gidanawu ay oottana koshshii? Yelidaageeti nuuni xala gidanaadan nuussi mintti yootana danddayoosona; shin eti xala gidikkokka nuuni xala gidanaadan oottana danddayokkona. Xala gidanawu baaxetiyoogee ooratta hiillaa tamaariyoogaa mala. Neeni he hiillaa loytta erana danddayiyo issi ogee asttamaaree oottiyoobaa loytta xeellada aagaadan oottiyoogaa. Hegaadankka, harati ha eeshshaa waati bessiyaakko loytti xeellidi etaagaadan oottiyoogan xala gidana danddayoos. Yaatin, Daaneelappe ay tamaariyoo? Nuuni aagaadan Xoossaa Qaalaa loytti erana koshshees. Yihoowaara darotoo haasayiyoogaaninne nuna qofissiya ubbabaa awu yootiyoogan nuuni aara dabbotaa minttana koshshees. Qassi Yihooway nuna ubbatoo maaddanaagaa eridi nuuni an ammanettana koshshees. Yaatikko nu ammanoy paacettiyo wode nuuni xala gidana.

9. Nuuni xala gidiyoogan waani goꞌettiyoo?

9 Nuuni xala gidiyoogan daro ogiyan goꞌettoos. Beena hanotaa beꞌa. Ubba asay lodda laamiyan ammaniyoonne Geeshsha Maxaafay meretaabaa yootiyoobay tuma gidenna giidi qoppiyo Jarmane biittan deꞌiya issi timirtte keettan tamaariis. Issi gallassi, Beeni meretan ammaniyo gaasuwaa tamaaretu sinttan eqqidi qonccissiyo injjiyaa demmiis. I ammaniyoobaa xalatettan qonccissiis. Hegee ay demissidee? Beeni hagaadan giis: “Ta asttamaaree loytti ezggiis; yaatidi taani qonccissanawu goꞌettido xuufiyaa corayidi kifiliyan deꞌiya ubba tamaaretussi immiis.” Yaatin Beenaara tamaariya naati waatidonaa? Beeni hagaadan giis: “Etappe daroti taani yootidobaa loytti ezggidosona. Qassi eti tana nashshiyoogaa yootidosona.” Beena hanotay bessiyogaadan, xala asaa harati darotoo bonchchoosona. Amarida asay Yihoowabaa eranaadankka eti maaddana danddayoosona. Ee, nuuni xala gidanawu koshshiyo loꞌꞌo gaasoy deꞌees.

DAANEELAAGAADAN AMMANETTA

10. Ammanettiyoogaa giyoogee woygiyoogee?

10 Geeshsha Maxaafay darotoo “ammanettiyoogaa” woy “aggenna siiquwaa” xeelliyagan yootiyo wode, Xoossay ba ashkkaratussi bessidoogaa qonccissees. Qassi Geeshsha Maxaafay hegaa xeelliyagan yootiyo wode Xoossaa ashkkarati issoy issuwawu bessido siiquwaa woy kehatettaa qonccissees. (2 Sam. 9:6, 7) Nuuni loddan loddan loytti ammanettiyaageeta gidana danddayoos. Daaneeli waani loytti ammanettidaakko ane beꞌoos.

Daaneeli ammanettido gishshawu Yihooway kiitanchchaa kiittiyoogaaninne gaammotu doonaa gorddiyoogan A woytiis (Mentto 11 xeella)

11. Daaneeli cimatettaa wodiyan ammanettiyoogaa waati bessidee? (Koyro sinttan deꞌiya misiliyaa xeella.)

11 Daaneeli Yihoowawu ammanettidi deꞌanaakko woy agganaakko bessana koshshido daro wodeti deꞌoosona. SHin awu layttay 90ppe aadhdhido wode A wolqqaama paacee gakkiis. He wode Meedoonatinne Parsseti Baabiloone oyqqidosona; qassi haariya Kawoy Daariyoosa. Kawo keettan oottiya asati Daaneela ixxidosona; qassi I goynniyo Xoossaa bonchchibookkona. Hegaa gishshawu, eti Daaneela woranawu maqettidosona. Daaneeli Xoossawu ammanettiyaakkonne woy kawuwawu ammanettiyaakko paacettanaadan oottiya awaajjuwaa kessidosona. Daaneeli ubba asaagaadan oottana koshshiyaabay kawuwawu ammanettiyoogaa bessiyogaanne I Yihoowa woossiyoogaa qixaatiyaappe attanawu 30 gallassawu aggiyoogaa. SHin, I Yihoowawu ammanettiis. Hegaa gaasuwan I gaammotu ollan olettiis. SHin, Yihooway Daaneela gaammotu doonaappe ashshiyoogan, I ammanettido gishshawu A woytiis. (Dane. 6:12-15, 20-22) Nuuni Daaneelaagaadan Yihoowawu waani ammanettidi deꞌana danddayiyoo?

12. Daaneeli waanidi Yihoowawu ammanettidi deꞌidee?

12 Nuuni Yihoowawu ammanettanawu A loytti siiqana koshshees. Daaneeli saluwan deꞌiya ba Aawaa loytti siiqido gishshawu awu ammanettidi deꞌiis. Daaneeli Yihoowa eeshshaabaanne Yihooway hegaa bessido ogiyaabaa wodiyaa bazzidi loytti qoppido gishshawu I hegaadan A loytti siiqidoogee qoncce. (Dane. 9:4) Qassi Daaneeli Yihooway awunne ba asawu oottido loꞌꞌobaa ubbaa wotti denttidi qoppiisinne A galatiis.—Dane. 2:20-23; 9:15, 16.

Neeni Daaneelaagaadan, Yihoowa wozanappe siiqiyoogan Awu ammanettada deꞌana danddayaasa (Mentto 13 xeella)

13. (a) Ammanettiyoogaara gayttidaagan yelagata gakkiya paacee aybee? Leemisuwaa yoota. (Misiliyaakka xeella.) (b) Biiduwan beꞌidoogaadan, ‘Yihoowa Markkati mattuman issi mala gididaageeti aqo oyqqiyoogaa kaafiyonaa’ giidi harati nena oychchiyaakko ne woygada zaaruutee?

13 Daaneelaagaadan ha wodiyan deꞌiya yelagati Yihoowanne I kessido kandduwaa maaraa bonchchenna asatu giddon deꞌoosona. He asati Xoossaa siiqiyoogaa yootiya oonanne dosennan aggana danddayoosona. Issoti issoti yelagati Yihoowawu ammanettidi deꞌennaadan oottanawu yashissanawukka maloosona. Leemisuwawu, Awusttiraaliyan deꞌiya Giraama giyo yelagaa gakkidabaa beꞌa. I naaꞌꞌantto xekkaa timirttiyaa tamaariyo wode keehi paacciyaabay A gakkiis. Issi tamaaree mattuman A mala gidida uraara mattumaa gayttiyoogaa yootiyaakko hara tamaareti waatanaakko asttamaariyaa oychchaasu. He tamaaree mattuman A mala gidida uraara mattumaa gayttiyoogee aynne baawa giidi maayettiya ubbay issi baggan gidanaadan, qassi hegan maayettennaageeti hankko baggan gidanaadan asttamaariyaa oychchaasu. Giraami hagaadan giis: “Taaninne issi Yihoowa Markkaappe attin, tamaareti ubbay hegaa maayettiyaageetu bagga gididosona.” Kaallidi hanidabay Giraami Yihoowawu ammanettidi deꞌanawu keehi metootanaadan oottiis. I hagaadan giis: “Issi saatiyawu hara tamaaretinne asttamaariyaakka nuna cayidosona. Taani woppu gaada ammanttiya ogiyan ta ammanuwawu exatanawu tawu danddayettida ubbabaa oottikkonne, eti ta yootiyoobaa aynne siyibookkona.” Ammanettiyoogaara gayttidaagan gakkida ha paacee Giraami waananaadan oottidee? I hagaadan giis: “Tanaara tamaariyaageeti tana cayidoogaa taani dosana xayikkonne, Yihoowawu ammanettada deꞌidonne ta ammanuwawu exatido gishshawu keehi ufayttays.” c

14. Nuuni Yihoowawu ammanettidi deꞌanaadan oottana danddayiya issibay aybee?

14 Nuuni Daaneelaagaadan Yihoowa wozanappe siiqiyaaba gidikko, Awu ammanettidi deꞌanawu kaseegaappe aaruwan murttoos. Nuuni Yihoowa eeshshata loytti eriyo wode A loytti siiqoos. Leemisuwawu, I medhdhidobata pilggana danddayoos. (Roo. 1:20) Neeni kaseegaappe aaruwan Yihoowa siiqanawunne A bonchchanawu koyikko, “Hagaa Giigissiday Deꞌii?” giya kaalli kaalli kiyiya qantta huuphe yohota nabbabana woy biidota beꞌana danddayaasa. Deꞌon Deꞌiyaabay Merettidee? (Amaarattuwaa) qassi Deꞌuwaa Doomettaa—Oychchana Koshshiyo Ichchashu Oyshata (Amaarattuwaa) giya broshuretakka xannaꞌana danddayaasa. Denmarkken deꞌiya Esttiro giyo yelaga michchiyaa ha xuufeta xeelliyagan woygidaakko beꞌa: “He broshureti yootiyo qofay keehi maalaalissees. He broshureti neeni ay ammananaakko yootokkona; shin eti naqaashaa yootiyo gishshawu neeni kuuyanaadan oottoosona.” Qommoora abay odettido Beeni hagaadan giis: “Ha xuufeti ammanuwaa keehi minttoosona. Hegeeti deꞌuwaa Xoossay medhdhidoogaa taani eranaadan oottidosona.” Neeni he broshureta xannaꞌa simmada Geeshsha Maxaafay hagaadan giidi yootiyo qofan maayettanaagee qoncce: “Nu Godau Xoossau, neeni bonchchuwaa, sabaanne wolqqaa ekkanau bessaasa. Aissi giikko, ubbabaa neeni medhdhadasa.”—Ajj. 4:11. d

15. Nuuni Yihoowaara dabbotaa minttana danddayiyo hara ogee aybee?

15 Nuuni Yihoowa wozanappe siiqana danddayiyo hara ogee A naꞌaa Yesuusabaa loytti xannaꞌiyoogaa. Jarmanen deꞌiya Samiiro giyo yelaga michchiyaa hegaadan oottaasu. A hagaadan gaasu: “Yesuusabaa loytta xannaꞌiyoogan Yihoowa loytta eraas.” Samiira naatettan deꞌiyo wode Yihooway I dabbo gidananne O siiqana danddayiyoogaa akeekanawu metootaasu. SHin, A Yesuusabaa akeekaasu. A gujjada hagaadan gaasu: “I haasayissanawu metennaagaanne naata siiqiyaagaa gidiyo gishshawu, taani A dosaas.” A Yesuusabaa loytta erido gishshawu, Yihoowaara dabbotaa minttaasu. Waatada? A hagaadan gaasu: “Yesuusi wottiyoobi baynna ogiyan ba Aawaa milatiyoogaa taani loddan loddan akeekaas. Eti daroban issi mala. Yihooway Yesuusa saꞌaa kiittido gaasotuppe issoy asay Yihoowa loytti eranaadan gidiyoogaa taani akeekaas.” (Yoh 14:9) Neeni Yihoowaara dabbotido dabbotaa minttanawu koyikko, wodiyaa bazzada Yesuusabaa tamaaranawu neessi danddayettida ubbabaa oottana danddayaasa. Neeni yaatiyo wode, kaseegaappe aaruwan Yihoowa siiqaasanne awu ammanettaasa.

16. Nuuni ammanettiyoogee demissiyo goꞌꞌay aybee? (Mazamure 18:25; Mikiyaasa 6:8)

16 Nuuni haratussi ammanettiyaageeta gidikko, nuussi ammanettiya mata laggeti darotoo deꞌana danddayoosona. (Uru. 1:14-17) Qassi nuuni Yihoowawu ammanettiyaageeta gidikko, woppu goosinne ufayttoos. Aybissi? Yihooway awu ammanettiyaageetuyyo ammanettiyaagaa gidanawu qaalaa gelido gishshataassa. (Mazamure 18:25; Mikiyaasa 6:8 nabbaba.) Ane hagaa qoppa. Nuna Medhdhida ubbaa danddayiyaagaara nuna geeddarssiyo wode, nuuni keehi guutta gidikkonne I ubbatoo nuna siiqanawu qaalaa geliis! Qassi nuuni hegaadan Yihoowaara mintti dabbotikko metoy, eqettiya ooninne, ubba qassi hayqoykka nuna appe shaakkana danddayenna. (Dane. 12:13; Luq. 20:37, 38; Roo. 8:38, 39) Daaneela leemisuwaa kaalliyoogeenne Yihoowawu ammanettidi deꞌiyoogee keehi koshshiyaba!

DAANEELAPPE UBBATOO TAMAARA

17-18. Nuuni Daaneelappe harabaa ay tamaarana danddayiyoo?

17 Nuuni ha huuphe yohuwan Daaneela eeshshatuppe naaꞌꞌatu xallaa pilggida. SHin, nuuni appe tamaarana danddayiyo keehi darobay deꞌees. Leemisuwawu, Yihooway Daaneeli daro ajjuutaanne aymuwaa beꞌanaadan oottiis, qassi hiraagaa birshshiyo eraakka awu immiis. He hiraagatuppe daroti polettiichchidosona. Hara hiraagati qassi saꞌan deꞌiya ubba asaara gayttidaagan sinttappe hananabata qonccissoosona.

18 Daaneeli yootido naaꞌꞌu hiraagata kaalliya huuphe yohuwan pilggana. Hegeeta akeekiyoogee nuuni yelaga woy gastta gidin, nu ubbaykka ha wodiyan loꞌꞌobaa kuuyanaadan maaddana danddayees. Qassi mata wode nuna gakkana paaciyawu giigettanawu nuuni kaseegaappe aaruwan xala gidanaadaaninne ammanettanaadan ha hiraagati nuna maaddana danddayoosona.

MAZAMURE 119 Nuussi Ammanoy Deꞌana Bessees

a Ha wodiyan, Yihoowawu haggaaziya yelagata xala gidiyoogaaranne Yihoowawu ammanettiyoogaara gayttidaagan paacee gakkees. Eti meretan ammaniyo gishshawu, etaara tamaariya naati eta bolli qilliiccana danddayoosona. Woy eti Xoossawu haggaaziyo gishshawunne I kessido maaraadan deꞌiyo gishshawu eta mala naati eta borana danddayoosona. SHin, hananabaa yootiya Daaneela leemisuwaa kaalliyaageetinne xalatettan ammanettidi Yihoowawu haggaaziyaageeti tumuppe aadhdhida eranchcha gidiyogaa ha huuphe yohuwan beꞌana.

b Daaneeli Baabiloonetu qumaa meennaadan oottana danddayiya heezzu gaasoti deꞌoosona: (1) He ashoy Higgee diggido mehiyaagaa gidana danddayees. (Zaa. 14:7, 8) (2) He ashoy suuttay loytti gukkibeennaagaa gidana danddayees. (Wog. 17:10-12) (3) Hegaa miyoogee worddo xoossatuyyo goynniyoogaa mala gidana danddayees.—Wogaabaa 7:15ranne 1 Qoronttoosa 10:18, 21, 22ra gatta xeella.

c Xillotettaa Oosoi Sarotettaa Gidana giya biiduwaa jw.org saytiyan xeella.

d Kaseegaappe aaruwan Yihoowa siiqanawu A eeshshatubaa loytti qonccissiya Yihoowakko SHiiqa giyo maxaafaakka xannaꞌana danddayaasa.