1, 2. (a) Asay laˈatettaa demmanawu baaxetiyoogaa bessiyaabay aybee? (b) He baaxee ay kaalettidee?

MAATAN lagge gidiyoogee, naaquwaappe kiyiyoogeenne laˈatettay asay ha wodiyan daro haasayiyooba. Alamiyan daro heeran deˈiya asay huqqunnaappe, zagettaappenne hiyyeesatettaappe laˈa kiyanawu koyees. Harati haasayan, dooruwaaninne banttana banttarkka ayssiyoogan laˈa kiyanawu oychchoosona. Ubbasan deˈiya asay ba koyidobaa oottanawunne ba koyidoogaadan deˈanawu keehi koyiyaaba milatees.

² SHin he koshshaa kunttiyo ogee keehi dummaba. Deretettaa meeziyaanne polotikaa hanotaa daroti eqettoosona, coratti salppidi denddoosona, makkaloosona, ubba qassi laammanawu denddoosona. SHin hegaadan eqettiyoogee koyiyoobaa demissii? Akkay, ubba darotoo daafabaanne hayquwaa kaalettees. Ha ubbabay, Kawuwaa Solomoni ayyaanay denttettin, ‘Issi asi bawu deˈiya haariyo maataa hara asa qohanawu goˈettees’ giidoogee tuma gidiyoogaa gujji qonccissiyaaba.—Era. 8:9.

3. Tumu ufayssaanne woppaa demmanawu nuuni ay oottana danddayiyoo?

³ Kiristtaane erissiyo ashkkaray Yaaqoobi tumu ufayssaanne  woppaa demmanawu keehi maaddiyaabaa yootiis. I, “Ooninne ailletettaappe kessiya bali bainna higgiyaa xeellidi, aani aqiyaagee . . . ba oottiyo oosuwan anjjettana” yaagiis. (Yaaq. 1:25) He bali baynna higgiyaa immida Yihooway kumetta ufayssaanne woppaa demmanawu asassi koshshiyaabaa loytti erees. I tumu laˈatettaa gujjin, koyro azinaynne machchiyaa ufayttanawu etassi koshshiya ubbabaa immiis.

4. Addaameenne Hewaana ay mala laˈatettan deˈidonaa? (Doomettan deˈiya misiliyaa xeella.)

⁴ Nuuni Doomettaabaa maxaafaa koyro naaˈˈu shemppota nabbabiyo wode, Addaameenne Hewaana ha wodiyan asay amo xallaa amottiyo deˈo, hegeekka hiyyeesatettaappe, yashshaappenne naaquwaappe laˈa gidiyo deˈo deˈidoogaa akeekoos. Koyro azinaynne machchiyaa he wode bantta deˈuwan qumawu, oosuwawu, harggiyawunne hayquwawu mule hirggokkona. (Doo. 1:27-29; 2:8, 9, 15) Hegaa giyoogee, Addaamenne Hewaani laˈatettawu zawi baawa giyoogee? Ane hegaa beˈoos.

5. Daroti qoppiyoogaadan gidennan, asay laˈatettaa demmanaadan aybi koshshii?

⁵ Ha wodiyan daroti, eti koyiyoobay ay kaalettikkonne ubbabaa oottana danddayiyoogee tumuppe laˈa gidiyoogaa bessiyaabadan qoppoosona. Ze World Buuk Insayklopidiya giyo maxaafay “doorananne he dooridobaa oottana danddayiyoogee” laˈatetta giidi qonccissees. SHin gujjidikka, “Higgee yootiyoogaadan, qohiyaabaa, koshshennabaa woy bessennabaa deretettay ootissana xayikko asay laˈa” yaagees. Deretettan deˈiya asay ubbay goˈettana mala laˈatettawu amarida zawaa wottana koshshiyoogaa hegee bessees. SHin, ‘He zaway qohennaba, koshshiyaabanne bessiyaaba giidi kuuyiyo maatay deˈiyoy oonee?’ giidi oychchiyoogee bessiyaaba.

6. (a) Zawi baynna laˈatettay deˈiyoy Yihoowa xallaassa gidiyoy aybissee? (b) Asawu deˈana danddayiyaagee ay mala laˈatettee, qassi aybissi?

⁶ Laˈatettaara gayttidaagan, zawi baynna laˈatettay deˈiyoy Xoossaa Yihoowa xallaassa gidiyoogee nuuni hassayana koshshiya waannaba. Aybissi? I ubbabaa Medhdhidaagaanne Ubbaa haariyaagaa gidiyo gishshataassa. (1 Xim. 1:17; Ajj. 4:11) Kawuwaa Daawiti Yihoowa xallay deˈiyo dummanne keehi xoqqa sohuwaa woygidi qonccissidaakko hassaya. (1 Hanidabaa Odiya 29:11, 12 nabbaba.) Yaatiyo gishshawu, saluwaaninne saˈan deˈiya mereta ubbaa laˈatettawu zaway deˈees. Wottido zaway qohennaba, koshshiyaabanne bessiyaaba giidi hegaa polissiyo wurssetta maatay Xoossaa Yihoowaagaa gidiyoogaa eti akeekana bessees. Xoossaa Yihooway koyro medhdhido asatussi oottidobaykka hegaa.

7. Nuna ufayssiya, nuuni qoppennan oottiyo amaridabati aybee?

⁷ Addaameenne Hewaana koyro daro ogetun laˈa gidikkonne, etawu wottido zawaykka deˈees. Hegeetuppe amaridaageeti qoppennan poliyoogeeta gidikkonne zawa. Leemisuwawu, nu koyro aawaynne aayyiyaa paxa deˈanawu shemppana, maana, xiskkananne hegaa malabaa oottana koshshiyoogaa eroosona. Eti hegeeta oottiyoogaa laˈatetta diggiyaabadan xeellidonaa? Akkay; ayssi giikko, ubbatoo oottiyo hegaa malabankka eti ufayttanaadan Yihooway oottiis. (Maz. 104:14, 15; Era. 3:12, 13) Gazddissiya carkkuwaa shemppiyoogan, dosiyo qumaa miyoogan woy qammi loytti xiskki shempposaappe beegottiyoogan woni ufayttennay oonee? Ha keehi koshshiyaabata nuuni deexobadan xeellennan ufayssan poloos. Addaameenne Hewaanakka  hegaadan qoqqidoogee erettidaba.

8. Nu koyro aawaanne aayyiyo Xoossay azazidobay aybee, qassi aybissi?

⁸ Addaameenne Hewaana saˈaa kumanaadaaninne A naaganaadan Yihooway azaziis. (Doo. 1:28) He azazoy eta laˈatetta diggiyaabee? Mule diggenna! Asay bana Medhdhidaagaa halchchuwaa poliyoogan, kumetta saˈaa nagari baynna asay merinawu deˈiyoosa oottana mala he higgee imettiis. (Isi. 45:18) Ha wodiyan, asi ekkennan woy gelennan woy aqo oyqqikkonne yelennan deˈiyoogee Yihoowa sheniyaa phalqqiyaaba gidenna. SHin, daro baggi eta dooruwan metoy gakkikkonne, asay aqo oyqqeesinne naata yelees. (1 Qor. 7:36-38) Ayssi giikko, yaatiyoogan asay ufayttees. (Maz. 127:3) Addaameenne Hewaana bantta aqo deˈuwan merinawu ufayttanaagaa shin.

9. Xoossay Doomettaabaa 2:17n azazido azazoy qohiyaaba, koshshennaba, woy bessennaba gidennay aybissee?

⁹ Yihooway Addaameyyoonne Hewaaniyyo hara azazuwaakka immiis; I, “Lo77uwaanne iitaa erissiya mittaa teeraappe mooppa; aissi giikko, neeni appe miido gallassi tumu haiqqana” yaagidi, eti he azazuwaa naagennan ixxikko qaxxayettanabaakka yootiis. (Doo. 2:17) Ha azazuwaa qohiyaaba, koshshennaba woy bessennaba giissiyaabi deˈii? Hegee Addaamanne Hewaano laˈatetta diggidee? Diggibeennaagee qoncce. He azazoy bessiyaabanne loˈˈoba gidiyoogaa Geeshsha Maxaafaa eranchchatuppe daroti yootoosona. Leemisuwawu, issi eranchchay hagaadan giis: “Xoossay azazido [Doomettaabaa 2:16, 17n] deˈiya azazoy asassi aybi loˈˈokko . . . eriyay Xoossaa xalla gidiyoogaanne etassi loˈˈo gidennabay aybakko . . . eriyay Xoossaa xalla gidiyoogaa qonccissees. He ‘loˈˈobaa’ demmanawu, asay Xoossan ammanettananne ayyo azazettana bessees. Eti azazettana xayikko, banttassi aybi loˈˈokkonne . . . aybi loˈˈo gidennaakko banttawu kuuyana bessees.” Hegee asay barkka tookkana danddayenna tooho.

10. Koyidobaa dooriyo maatay loˈˈuwaanne iitaa kuuyiyo maataara issi mala gidennay aybissee?

¹⁰ Ha wodiyan daroti Yihooway Addaama azazidobaa nabbabidi, koyidobaa oottiyo laˈatettay Addaamessi imettibeenna goosona. Eti yaagiyoogan, dooriyo maataa goˈettiyoogee loˈˈobay aybakkonne iitabay aybakko kuuyiyo maataappe aybin dummatiyaakko akeekennaagaa bessoosona. Xoossawu azazettanawu woy agganawu dooriyo laˈatettay Addaameyyoonne Hewaaniyyo deˈees. SHin Edene gannatiyan deˈiya ‘loˈˈuwaanne iitaa erissiya mittan’ leemisettidaagaadan, aybi loˈˈokkonne aybi iitakko kuuyiyo maatay deˈiyoy Yihoowa xallaassa. (Doo. 2:9) Nuuni dooriyoobay ubbatoo nuussi loˈˈoba gidanaakkokka erokko, woy nu dooroy kaalettanabaakka erokko. Asay loˈˈobaa xallaa qoppidi dooriyoobay woy kuuyiyoobay darotoo kaalettiyoobay tugga, bashshanne daafaba gidiyoy hegaassa. (Lee. 14:12) Asi oottana danddayennabay daro. Yihooway ba azazuwan, Addaameenne Hewaana tumu laˈatettaa ayba ogiyan goˈettana koshshiyaakko siiquwan tamaarissiis. Waanidi hegaadan hanidee, qassi Addaameenne Hewaana waatidonaa?

11, 12. Addaameenne Hewaana dooridobay daafabaa kaalettidoy aybissee? Leemisuwan yoota.

¹¹ Nu koyro aawaynne aayyiyaa azazettennan ixxanawu dooridosona. Seexaanay, “Intte aifee dooyettin, lo77uwaanne iitaa Xoossaadan intte” erana giido paaciyaa Hewaana xoonana danddayabeykku.  (Doo. 3:5) Addaameenne Hewaana dooridobay guyyeppe etawu loˈˈo laˈatettaa demissidee? Demissibeennaagee azzanttees. Seexaanay demissana giidobaa eta dooroy demissibeenna. Ubbakka eti Yihoowa kaaletuwaa kaallennan ixxidi bantta ogiyan biyoogee bashshaa kaalettiyoogaa sohuwaara akeekidosona. (Doo. 3:16-19) Yaanidoy aybissee? Aybi loˈˈokkonne aybi iitakko asi bawu kuuyanaadan Yihooway laˈatettaa immibeenna gishshataassa.—Leemiso 20:24; Ermmaasa 10:23 nabbaba.

¹² Horophphilliyaa laaggiya uran hegaa leemisana danddayettees. I biyoosaa saruwan gakkanawu kasetidi imettida ogiyaa kaallidi laaggana bessees. Ha wodiyan horophphille giddon giigida miishshati laaggiyaagee biyoosaa gakkanaadaaninne laaggiyo wode hanotaa kaalliya asatuura gayttanaadan maaddoosona. SHin laaggiyaagee he kaaletuwaa kaallennan aggidi ba koyido ogiyan laagganawu doorikko, daafabay gakkana danddayees. He laaggiya bitaniyaagaadan, Addaameenne Hewaana bantta shenedan oottanawu koyidosona. Xoossay immiyo kaaletuwaa eti ixxis giidosona. Yaatin aybi gakkidee? Eti banttawukka bantta zerettawukka nagaraanne hayquwaa kaalettiya daafaba malaban gelidosona. (Roo. 5:12) Eti banttana banttarkka ayssanawu baaxetidoogee, etawu imettida tumu laˈatettay etappe halanaadan oottiis.

13, 14. Tumu laˈatettaa waati demmana danddayiyoo?

¹³ Daro laˈatettaa demmiyoogee yaa injjetanaadan oottees giidi asay qoppees, shin zawi baynna laˈatettaa demmiyoogee naaˈˈu baggaykka qara gidido mashshaa mala. Laˈatettay daro goˈˈaa demissiyoogee tuma, shin laˈatettawu teqetti baynnaakko alamee ay mala gidanaakko qoppiyo wode dozhggu oottees. Yaatiyo gishshawu, Ze World Buuk Insaykilopidiyaa giyo maxaafay, “Ubba deretettan deˈiya wogay laˈatettaakka teqettaakka likkidi kessido shikkaalettidaba” yaagees. “SHikkaalettidaba” giya qaalay hegawu bessiya qaala. Higgiyaa birshshiyaanne naagissiya daro afkaatotanne  daannata aggiyaakkonne, asi xaafido qoodin wurenna higgeta ane qoppa.

¹⁴ SHin Yesuusi tumu laˈatettaa wayettennan demmiyo ogiyaabaa yootiis. I, “Intte taani tamaarissiyoogau azazettikko, tumu tana kaalliyaageeta. Intte tumatettaakka erana; qassi tumatettai inttena ailletettaappe kessana” yaagiis. (Yoh. 8:31, 32) Yesuusi yootido he kaaletoy tumu laˈatettaa demmanawu naaˈˈubay koyettiyoogaa qonccissees; hegeetikka koyruwan, I tamaarissido tumaa ekkiyoogaanne naaˈˈanttuwan, I erissiyo ashkkara gidiyoogaa. Yaatiyoogee tumu laˈatettaa demissees. SHin hegee aybippe laˈa kessii? Yesuusi gujjidi, “Nagara oottiya ooninne nagara aille. . . . Na7ai inttena ailletettaappe kessikko, intte ailletettaappe intte tumu kiyana” yaagiis.—Yoh. 8:34, 36.

15. Yesuusi immana giido laˈatettay nuna ‘aylletettaappe tumuppe kessana’ danddayiyoy aybissee?

¹⁵ Yesuusi I erissiyo ashkkarati demmanaagaa yootido laˈatettay ha wodiyan daro asay deretettaa meeziyan woy polotikan demmanawu amottiyo laˈatettaappe keehi aadhdhiyaaba. Yesuusi, “Na7ai inttena ailletettaappe kessikko, intte ailletettaappe intte tumu kiyana” giidoy asaa hanno gakkanawu gakkida qashonne naaqo ubbaappe aadhdhiya “nagara aille” gidiyoogaappe kiyiyoogaa. Nagaray nuna iitabaa ootissana danddayiyoogaa xalla gidennan, nuuni loˈˈo gidiyoogaa woy oottana danddayiyoogaa eriyoobaa oottennaadankka diggana danddayees. Nuuni hegaadan nagaraa aylle gidida, qassi hegee azzanuwaa, tuggaanne wurssettan hayquwaa kaalettees. (Roo. 6:23) Kiitettida PHawuloosi hegaadan azzaniisinne zilˈˈettiis. (Roome 7:21-25 nabbaba.) Nuuni nu koyro aawaynne aayyiyaa issi wode demmido tumu laˈatettaa demmanawu hidootana danddayiyoy nagaraa qashuwaappe birshshettiyo wode xalaalaana.

16. Nuuni waanidi aylletettaappe tumuppe kiyana danddayiyoo?

¹⁶ Yesuusi, “intte taani tamaarissiyoogau azazettikko” giidoogee I laˈa kessanaadan koyettiyaabay woy zaway deˈiyoogaa bessees. Yihoowawu aqida Kiristtaaneti nuna yeggi bayidi, Kiristtoosi erissiyo ashkkarata gididi I tamaarissido zawaa giddon deˈanawu doorida. (Maa. 16:24) Yesuusi qaalaa gelidoogaadan, nuuni A wozuwaa yarshshuwaa kumetta goˈˈaa demmiyo wode, tumuppe laˈa kiyoos.

17. (a) Nu deˈuwan tumu ufayssaanne woppaa demissanabay aybee? (b) Kaalliya huuphe yohuwan nuuni ay xannaˈanee?

¹⁷ Yesuusa kaalliyaageeti nuuni I tamaarissidobawu azazettiyoogee nu deˈuwan nuuni tumu ufayssaanne woppaa demmanaadan oottees. Hegee qassi nagaraanne hayquwaa aylletettaappe muleera kiyiyo hidootaa demissees. (Roome 8:1, 2, 20, 21 nabbaba.) Kaalliya huuphe yohoy, nuuni tumu laˈatettaa immiya Xoossaa Yihoowa merinawu bonchchana danddayiyo ogiyan haˈˈi nuussi deˈiya laˈatettaa waatidi maara goˈettanaakko qonccissees.