Taani Amarkkan, Minesotan, Sent Pol giyo kataman, 1954n yelettaas. Nu soo asay durekka hiyyeesakka gidenna, qassi nuuni Kaatolike. Nu son deˈiya ichchashu naatuppe taani naaˈˈantto. Taani naatettan Kaatolike timirtte keettan tamaaraas, qassi woosa keettan qeeseta maaddays. Gidikkonne, taani Geeshsha Maxaafaabaa eriyoobay guutta. Taani ubbabaa medhdhida Xoossay deˈana bessees gaada ammanikkonne, Kaatolike Woosa Keettay taani Xoossawu goynnanaadan maaddana danddayees gaada qoppabeykke.

Wiliyam Michel Higgiyaa Kolloojjiyan taani tamaariyo koyro laytti Yihoowa Markkati nu soo yiidosona. Taani maayuwaa meeccaydda deˈiyo gishshawu, he azinaynne machchiyaa haroode yaanaagaa yootidosona. Eti yin taani eta ha naaˈˈu oyshata oychchaas: “Deˈoy iita asawu loˈˈo asaagaappe keehi injjetiyoy aybissee?” qassi “Asay waani tumuppe ufayttana danddayii?” Taani Merinaa Deˈuwawu Kaalettiya Tumaa maxaafaanne koohoy maata milatiyo Ooratta Alamiyaa Geeshsha Maxaafaa Birshshettaa maxaafaa ekkaas.  Taani Geeshsha Maxaafaa xannaˈanawukka maayettaas. Hegee taani darobaa akeekanaadan maaddiis. Xoossaa Kawotettay saˈaa haarana ayso gidiyoogaa erada taani keehi ufayttaas. Asa aysuwawu aynne ushachchibeennaagaanne hegee alamiyan metoy, waayeenne naaqoy kumanaadan oottidoogaa taani beˈaas.

Taani 1982 doomettan ta huuphiyaa Yihoowayyo sheedhdhaas, qassi he laytti guyyeppe Sent Pol giyo kataman deˈiya gita keettan shiiqido “Kawotettaa Tumaa” giyo Gita SHiiquwan xammaqettaas. Abukaato gidanawu tamaariyaageetu paaciyaa paacettanawu Minesotan deˈiya he gita keettaa kaalliya saaminttan zaarettada yaas. Taani paaciyan aadhdhidoogaa Xiqimitaa doomettan eraas; hegee taani abukaato gidada oottana danddayiyoogaa bessiyaaba.

“Kawotettaa Tumaa” giyo Gita SHiiquwan Bruukilinee Beeteelee keettaa asa gidida Mayk Richardsanaara taani gayttaas; I waanna biiruwan higgiyaa kifilee doommidoogaa taassi yootiis. Oosuwaa 8:36n odettida Toophphiyaa mureessay haasayidobaa hassayada taani, ‘Higgiyaa Kifiliyan oottennaadan tana diggiyaabi aybee?’ gaada oychchaas. Yaatada Beeteelen haggaazanawu qitsiyaa kunttaas.

Taani Yihoowa Markka gididoogan tana yelidaageeti ufayttibookkona. Taani Beeteelen oottiyoogee higgiyaara gayttida ta oosuwan maaddanaakkonne ta aaway tana oychchiis. Taani dosan oottiyo oosuwaa oottanaagaa qonccissaas. Beeteelen deˈiya haratuugaadan taayyookka aginan kessidobawu guutta miishshay imettanaagaa taani ayyo yootaas.

Taani issi pirdda keettan oottanawu kasetada maayettido gishshawu, 1984n sohuwaara Niwu Yorken deˈiya Beeteele gelana danddayabeykke. Taani Higgiyaa Kifiliyan maddabettaas. Taani pirdda keettan oottada meezetidoogee sinttappe tana naagiya oosuwawu giigettanaadan maaddiis.

Niwu Jersin, Jersi Siti giyo kataman deˈiya Istanli Tiyaatire keettaa Hidaare 1983n shammida. Ishantti korinttiyaa shubuwaanne bombbaa giigissanawu piqaadiyaa oychchidosona. Ishantti heeraa sunttatuura gayttido wode, Istanli Tiyaatire keettaa Yihoowa Markkati gita shiiquwaa shiiqiyo soho oottanawu qoppidoogaa qonccissidosona. Hegee metoy merettanaadan oottiis. Asay deˈiyo heera xallan keettata goynuwawu goˈettana koshshiyoogaa Jersi Siti katamaa higgee yootees. Istanli Tiyaatire keettay zalˈˈe heeran deˈiyo gishshawu, katamaa sunttati hegaa paqqadennan  ixxidosona. Ishantti yigibaa oychchikkonne, sunttati yigibaa siyennan ixxidosona.

Taani Beeteele gelido saaminttan, dirijjitee he allaalliyaa pirdda keetti efiis. Minesotan, Sent Pol giyo kataman deˈiya pirdda keettan taani naaˈˈu layttaa oottido gishshawu, hegaa mala allaalliyaa loytta erays. Istanli Tiyaatire keettaa kase pilimetussi, muuziqawunne dumma dummabawu asay goˈettiiddi takkidoogaa nu abukaatotuppe issoy yootiis. Yaatin, haymaanootiyaara gayttidabawu hegaa goˈettiyoogee higgiyaa kanttiyooba waani gidii? Pirdda keettay he allaalliyaa qoridi, Jersi Siti katamay nuuni laˈatettan goynniyo maataa bonchchibeenna giidi kuuyiis. Koshshiya piqaadiyaa katamay immanaadan pirdda keettay azaziis; qassi Yihooway ba dirijjitee oosuwaa aassanawu higgiyaa goˈettiyo wode waati anjjidaakko taani beˈaas. Taani hegan oottidoogan keehippe ufayttaas.

Ishantti bottokoniyo gita oosuwaa doommidosona, yaatin 79tta kayan Giiliyaade timirtte keettan tamaaridaageeti Masqqala 8, 1985n, bottokoniyoogaa doommoosappe laytta kumennan, Jersi Siti Gita SHiiquwaa Addaraashan anjjettidosona. Yihoowawu oottiyo ha oosuwan maaddidoogan taani keehi ufayttaas. Ha oosoy taani Beeteele yaanaappe kase abukaato gidada oottido oosuwan ufayttiyoogaappe aaruwan ufayttanaadan oottiis. Higgiyaara gayttida daro allaalliyawu Yihooway tana goˈettanaagaa taani he wode erabeykke.

Asa gamma gakkida Yihoowa Markki suuttaa goˈettennan akkamettanawu oychchiyo wode dottoretinne hosppitaaleti 1980 heeran darotoo eeno gookkona. Akkamettiyo wode suuttaa goˈettikke gaanawu abbe ixeta maccaasatussi maati baawa giidi daannati darotoo qoppiyo gishshawu, abbe ixeta maccaasata wolqqaama metoy gakkees. Akkamettiyo wode aayyiyaa suuttaa goˈettana xayikko, A hayqqana danddayiyo gishshawu, naˈi aaya baynnan diccana giidi daannati yootoosona.

Deenis Nikalo giyo michchiyaa Tisaase 29, 1988n naˈa yela simmin, ippe daro suuttay gukkiis. I hanotay shemppo miyaaba milatido gishshawu, suuttaa A ekkanaadan dottoree koyiis. Michchiyaa Nikala ekkennan ixxaasu. Wonttetta gallassi, iyyo suuttaa immana mala daannay azazanaadan hosppitaalee koyiis. Daannay Michchiyaa Nikala woy I azinay bantta qofaa yootanaadan oottibeenna; qassi hosppitaalee suuttaa immanaadan I paqqadidoogaakka etawu yootibeenna.

Michchee Nikali azinaynne I matan deˈiya hara so asati keehi eqettikkokka, hosppitaaliyaa oosanchchati Arbba, Tisaase 30n iyyo suuttaa immidosona. He galla omarssi, so asatuppe amaridaageetanne amarida cimata Michchee Nikalissi suuttay imettennaadan digganawu ogiyaa gorddidosona  giidi mootin eti qashettidosona. Wonttetta gallassi, Niwu York Siti giyo katamaaninne hegaa heeran he qashuwaabay gaazeexan, televizhiiniyaaninne eraadooniyan odettiis.

Saynno galla maallado, taani xoqqa pirdda keettaa daannaa Milten Malena haasayissaas. Kase daannay mootiyoogeetu qofaa siyennan suuttay imettanaadan paramidoogaa taani ayyo qonccissaas. Daannay Maleni taani hanotaabaanne he yohuwawu bessiya higgeta he gallassi saateppe guyyiyan haasayanawu ba biiruwaa yaanaadan tana oychchiis. Ta oosuwaa xomoosiya Pilip Bremli he galla omarssi daannaa Malena biiruwaa tanaara issippe biis. Nunaara shiiqanaadan hosppitaaliyaa abukaatuwaakka daannay shoobbiis. Nuuni haasayiiddi keehi hanqqettida. Ishaa Bremli taani “keehi hanqqettana” koshshennaagaa yootanawu ba masttooshan xaafidi tana bessiis. Taani hosppitaaliyaa abukaatoy balidoogaa keehi yiillotada qonccissido gishshawu hegee bessiya zore.

Issi saate gidiyaagaa haasayi simmin, Daannay Maleni wonttetta galla maallado he yohuwaa koyro beˈanaagaa yootiis. Nuuni A biiruwaappe kiyishin, Daannay Maleni hosppitaaliyaa abukaatuwawu “wontto oosoy deexxanaagaa” yootiis. Hegee Michchiyaa Nikala suuttaa ekkanaadan wolqqanttanawu hosppitaaliyawu maatay deˈiyoogaa qonccissiyoogee abukaatuwaa keehi metana danddayees. Mootuwan shatimmiyo loˈˈo qaaday nuuyyo deˈiyoogaa Yihooway tawu yootidobadan qoppaas. Yihooway ba sheniyaa polanawu nuna waati goˈettiyaakko beˈiyoogee maalaaliyaaba.

Nuuni kaalliya gallassi haasayanabaa he galla giigettiiddi keehi qamissada. Pirdda keettay Brukiliine Beeteele matan deˈiyo gishshawu, Higgiyaa Kifiliyan oottiya unddennaageeti yaa tohuwan biidosona. Oyddu daannati nuuni yootiyoobaa siyi simmidi, suuttay imettanaadan azazidoogee bessennaba gidiyoogaa kuuyidosona. Xoqqa pirdda keettay Michchee Nikalissi pirddiis; qassi hargganchchaa qofaa siyennan paramidi azaziyoogee asaa maataa kanttiyoogaa gidiyoogaa yootiis.

Hegaappe simmin daro takkennan, suuttaa ekkennan akkamettanawu Michchee Nikalissi maatay deˈiyoogaa Niwu Yorken ubbaappe xoqqa pirdda keettay yootiis. Amarkkan dumma dummasan deˈiya xoqqa pirdda keettati suuttaara gayttidaagan pirddido oyddu yohotuppe hegee koyroogaa; he moototun taani maaddidoogee tawu gita maata. (“ Xoqqa Pirdda Keettan SHatimmido Yohota”  giya saaxiniyaa xeella.) Naˈa dichchiyoogaara, paraman shaahettiyoogaara, qassi gadiyaanne keettata goˈettiyoogaara gayttida yohota xeelliyaagan Beeteelen deˈiya hara abukaatotuura issippe oottaas.

Ta keettaayee Deenisiira taani koyro gayttido wode, A paraman sahettada heezzu naata barkka dichchawusu. A koshshiya miishshaa demmanawu oottaydda aqinye gidada haggaazawusu. Deˈuwan O keehi deexxiyaabay gakkiis, qassi A Yihoowassi haggaazanawu murttidoogaa taani keehi nashshaas. “Pooˈuwaa Pooˈissiyaageeta” giyo Awuraajjaa SHiiquwaa nuuni 1992n, Niwu York Siti giyo kataman shiiqida, qassi nuuni issoy issuwaara loytti erettanaadan taani O oychchaas. Layttappe simmin taani O machchaas, shin Beeteele oosuwaa oottiyoogaa aggabeykke. Ayyaanaabaa kaseyiyaanne naachchaa eriya machchiyaa Yihooway tawu immido imota. Deenisa nuuni issippe deˈido laytta ubban taayyo tumuppe anjjo gidaasu.—Lee. 31:12.

Nuuni aqo oyqqiyo wode, naatu layttay 11, 13⁠nne 16. Taani etayyo loˈˈo aawa gidanawu koyido gishshawu, balakko naata dichiyoogaara gayttidaagan nu xuufetun kiyida ubbabaa akeekan nabbabaasinne hegaa oosuwan peeshshaas. Aadhdhida layttatu giddon metiyaabay gakkikkonne, naati tana ammanettiya laggedaaninne siiqiya aawadan xeellido gishshawu taani ufayttaas. Nu naatu laggeti nu soo yaanaadan ubbatoo minttettoos, qassi nu keettan ha ufayssiya yelaga naati kumiyoogaa dosoos.

Taaninne Deenisa nuna yelidaageeta heemmanawu 2013n Wiskansene biida. Taani yan deˈayddakka Beeteele oosuwaa oottidoogee maalaaliyaaba. Taani higgiyaara gayttida dumma dummaban nu dirijjitiyaa aggennan maaddanaadan shoobettaas.

Ta kookkiyan metoy deˈiyoogaa taani Masqqala 2018n akeekaas. Nu heeran deˈiya dottoree tana maramarikkonne, metuwawu denddoy aybakko I erana danddayibeenna. Takkidi ne bolla ubbaa keehi qohiya harggee nena oyqqennan waayi aggana giidi hara dottoree guyyeppe Ichchashe 2019n tawu yootiis.

Heezzu gallassappe guyyiyan, taani dosiyo ispporttiyaa oottaydda kunddin, ta ushachcha kushee meqqiis. Taani he ispporttiyaa ta deˈo laytta ubban oottaas, qassi an gooba. Ta koyiyoogaadan qaaxxana danddayennaagaa taani he wode akeekaas. He harggee eesuwan goobidoogee tana daganttiis. Haasayiyoogee, hemettiyoogeenne mittiyoogee taayyo ixxi ixxi biis.

Taani abukaato gidada oottiyoogan Yihoowa dirijjitiyaa maaddido gishshawu keehi ufayttays. Qassi dottoreti, abukaatotinne daannati nabbabiyo maxeetetun daro qofata xaafidoogee tana keehi ufayssiis. Hegaa bollikka, suuttaa goˈettennan shukettanawunne akkamettanawu Yihoowa asawu maatay deˈiyoogaa qonccissanawu taani kumetta alamiyan darotoo haasayaas. Gidikkonne, taani Geeshsha Maxaafaa xaafiyaa Luqaasaagaadan gays; I Luqaasa 17:10n hagaadan giis: ‘Taani pattenna aylle; taani oottidobay oottana bessiyaaba.’