Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

Nabbabiyaageetu Oyshaa

Nabbabiyaageetu Oyshaa

Aqo oyqqida Kiristtaaneti Luuppe (IUD) giyoobaa Geeshsha Maxaafaa qofaara maayiya ogiyan yeluwaa teqqiyoobadan xeellana danddayiyoonaa?

Azinanne macho gidida ubba Kiristtaaneti he yohuwaara gayttidabaanne Geeshsha Maxaafaa maaraa loytti pilggana danddayoosona. Yaatidi, eti Xoossaa sinttan loˈˈo kahay deˈiyoogeeta gidanawu maaddiyaabaa kuuyana bessees.

Yihooway Addaamanne Hewaano, qassi guyyeppe Nohanne a so asaa, “Yelettite; corattite” yaagiis. (Doo. 1:28; 9:1) Kiristtaaneti hegaa azazettanaadan Geeshsha Maxaafay yootenna. Hegaa gishshawu, koyiyoogaa keena woy koyido wodiyan naata yelanawu azinaynne machiyaa yeluwaa teqqiyoobaa goˈettana koshshiyaakkonne koshshennaakko kuuyana bessees. Eti ay qoppana koshshii?

Kiristtaaneti yeluwaa teqqanawu goˈettiyoobaa ubbaa Geeshsha Maxaafaa maaraadan yiggi xeellana bessees. Eti yeluwaa teqqanawu shahaaraa kesissennay hegaa gishshataassa. Eriiddi shahaaraa kesissiyoogee Geeshsha Maxaafay deˈuwaa bonchiyoogaa xeelliyaagan yootiyoobaara maayenna. Guuttaa takkidi yelettana naˈa Kiristtaaneti woranawu koyokkona. (Kes. 20:13; 21:22, 23; Maz. 139:16; Erm. 1:5) Luuppiyaa goˈettiyoogaabaa shin?

Ha allaalliyaa Uddufune 15, 1979 Wochiyo Keelay (sinttaa 30-31, Inggilizettuwaa) qonccissiis. He wode darosan deˈiya luuppee shahaarennaadan teqqanawu yelo keettan wottiyo pilasttikeppe oosettiyaaba. He huuphe yohoy he luuppeti oottiyoobaa asay wurssi erennaagaa yootees. Daro saynttistteti attuma zerettay maccaasaa phuuphulliyaa gakkin shahaaray attennaadan diggiyaabay yelo keettan merettanaadan luuppee oottiyoogaa yootoosona. SHahaaray attana xayikko, naˈi merettenna.

SHin issi issitoo shahaaray attidoogaa bessiyaabi deˈees. He attida shahaaray yelo keettaappe kareera diccana woy qassi yelo keettaakko baana danddayees. He atettay yelo keettaa biyo wode, yan deˈiya luuppee i maara diccennaadan diggees. Dicciya deˈuwaa mogoliyoogee shahaaraa kesissiyoogaara issi mala. He huuphe yohoy gujjidi hagaadan giis: “Luuppiyaa goˈettiyoogee qofissido Kiristtaanee hegaa mala qofaa Geeshsha Maxaafay deˈuwaa geeshshatettaabaa yootiyoogaara yiggi xeellana bessees.”—Maz. 36:9.

SHin ha huuphe yohoy 1979n kiyi simmin, akkamuwaaninne saynisiyan laamettida darobay deˈees.

Haˈˈi hara naaˈˈu qommo luuppeti deˈoosona. Issi qommuwan koppere giyoobay deˈees, hegee amarida layttappe kase darosan deˈees. Hegaa bollikka, hormonee appe kiyiyo hara qommoy qassi amarida layttappe guyyiyan merettiis. Ha naaˈˈu qommoti oottiyoobaa xeelliyaagan asay akeekidobay aybee?

Kopperiyaa: Qommoora beˈidoogaadan, luuppee attuma zerettay yelo keettaa kanttidi phuuphulliyaakko gakkennaadan oottiyaaba milatees. Hegaa bollikka, luuppiyaa giddoppe kiyiya kopperee attuma zerettaa woriya marzze gidennan aggenna. * Qassi, kopperee an deˈiyo luuppee yelo keettawu giddo baggan issi issibaa laammiyaabadan asay qoppees.

Hormoniyaa: Yeluwaa teqqiya kininetun deˈiyaagaa mala hormonee etan deˈiyo dumma dumma luuppeti deˈoosona. He luuppetuppe kiyiya hormonee yelo keettaa gakkees. He luuppee issi issi maccaasatun phuuphullee ba wodiyaa naagidi kiyennaadan teqqees. PHuuphullee kiyennaba gidikko, shahaaraykka attana danddayenna. Hegaappekka harabay, he luuppetun deˈiya hormonee yelo keettawu giddo baggaa leeˈissees. * Qassi hegee yelo keettaa doonan deˈiya holggo malabay orddanaadan oottiyo gishshawu, attuma zerettay yelo keettaa gakkennaadan teqqees.

Qommoora beˈidoogaadan, naaˈˈu qommo luuppetikka yelo keettawu giddo baggaa laammennan waayi aggana. Gidoppe attin, phuuphullee ba wodiyaa naagidi kiyin shahaaray attikko shin? He atettay yelo keettaa gelana danddayees, shin yelo keettawu giddo baggay leeˈe gido gishshawu, shahaaraa tookkana danddayenna. SHahaaray attosaara hegaadan hayqqees. SHin saynttisteti hegee daro hani erennaagaa yootoosona; qassi yeluwaa teqqiyo kininiyaa goˈettishinkka issi issitoo hegaadan hanana danddayees.

Yaatiyo gishshawu, koppereekka hormoneekka deˈiyo luuppeti shahaaray attennaadan oottiyoogaa ammanettidi yootana danddayiya uri baa. Gidoppe attin, qommoora qonccida darobaa gaasuwan, hegaa mala luuppeta goˈettin shahaaray darin atti erennaagaa saynisiyaa naqaashay bessees.

Luuppiyaa goˈettanawu qoppiya Kiristtaane azinaynne machiyaa hegaabaa dottoriyaara haasayana danddayoosona. He dottoree heeran deˈiya luuppetu qommuwaa, qassi hegeeti machiyo waati maaddana woy qohana danddayiyaakko etawu yootana danddayees. He azinaynne machiyaa, dottoreekka gidin hara ooninne eti oottanabaa kuuyanaadan naagana woy eeno gaana bessenna. (Roo. 14:12; Gal. 6:4, 5) Hegee eti banttawu kuuyana bessiyaaba. Eti Xoossaa ufayssiyaabaanne a sinttan banttawu loˈˈo kahay deˈanaadan maaddiyaabaa issippe kuuyana bessees.—1 Ximootiyoosa 1:18, 19; 2 Ximootiyoosa 1:3⁠ra gatta xeella.

^ MENT. 4 England’s National Health Service giyo dirijjitee kessido kaaletoy hagaadan gees: “Daro kopperee deˈiyo luuppee xeetaappe 99 kushiyaappe daruwaa shahaaray attennaadan teqqees. Yaagiyoogee, issi layttan shahaarana danddayiya maccaasaa qooday xeetaappe issuwaanne gakkenna giyoogaa. Guutta kopperee deˈiyo luuppee shahaaray attennaadan loytti teqqenna.”

^ MENT. 5 Hormonee appe kiyiyo luuppee yelo keettawu giddo baggaa leeˈissiyo gishshawu, kushe qitaa wode daro suuttay gukkennaadan teqqanawu azina gelida woy gelibeenna maccaasaayyookka azazettees.