Saˈan Merinaa Deˈuwaa —Kiristtoosi Tamaarissido Hidootee?
Saˈan Merinaa Deˈuwaa —Kiristtoosi Tamaarissido Hidootee?
‘Xoossay eta ayfiyaappe afutta ubbaa quccana. Hagaappe sinttanau hayqoy deˈenna.’—AJJUUTAA 21:4.
1, 2. Koyro xeetu layttan deˈida daro Ayhudati saˈan merinau deˈanau hidootaa wottidoogaa waatidi eriyoo?
ISSI durenne erettida yelaga bitanee woxxiiddi yiidi, Yesuusa sinttan gulbbatidi: “Lo77o tamaarissiyaagoo, merinaa de7uwaa laattanau taani ai oottoo?” yaagidi oychiis. (Marqqoosa 10:17) He yelaga bitanee oychidoy merinaa deˈuwaa laattiyoogaa xeelliyaaba; shin hegee awaanee? Hagaappe kase deˈiya huuphe yohuwan nuuni beˈidoogaadan, xeetan qoodettiya layttaappe kase Xoossay Ayhudatuyyo dendduwaanne saˈan merinaa deˈuwaa hidootaa immiis. He hidootay koyro xeetu layttan deˈida Ayhudati keehippe eriyooba.
2 Yesuusa dabbiyaa Martta hayqqida ba ishaa xeelliyaagan: “[I] wurssettaa gallassi haiquwaappe denddanaagaa taani erais” giido wode, saˈan hayquwaappe denddiyoogaa qoppidaba milatees. (Yohaannisa 11:24) He wode deˈida Saaduqaaweti dendduwan ammanennaagee tuma. (Marqqoosa 12:18) Gidikkokka, Jorjj Fut Muuri, Judayzim in zi Feristt Sencheris of zi Kiristiyan Eraa giyo ba maxaafan: “Kiristtoosappe naaˈˈu xeetu laytta gidiyaagaa kasetidi xaafettida . . . xuufeti beni wode hayqqidaageeti sinttappe issi wode hayquwaappe denddanaagaa daro asay ammaniyoogaa yootoosona” yaagiis. Yesuusakko yiida dure bitanee saˈan merinaa deˈuwaa demmanau koyiis.
3. Ha huuphe yohuwan woygiya oyshata beˈanee?
3 Ha wodiyan daro haymaanootetinne Geeshsha Maxaafaa eranchati, saˈan merinau deˈiyo hidootaa Yesuusi tamaarissibeenna yaagoosona. Daro asay hayqqi simmidi ayyaana alamiyan deˈanau hidootan naagees. Yaatiyo gishshau, Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufeta nabbabiya daroti “merinaa deˈuwaa” giya qaalaa nabbabiyo wode, hegee ubbatoo saluwaa deˈuwaa malaatiyoobadan qoppoosona. Hegee tumee? Yesuusi merinaa deˈuwaabaa yootidoogaa birshshettay aybee? I erissiyo ashkkarati hegaa xeelliyaagan woygidi ammanidonaa? Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufeti nuussi saˈan merinaa deˈuwaa hidootay deˈiyoogaa tamaarissiyoonaa?
“Ooratta Biittan” Demmiyo Merinaa Deˈuwaa
4. “Ooratta biittan” hananabay aybee?
4 Tiyettida Kiristtaaneti saluwan uttidi saˈaa haaranau hayquwaappe denddanaagaa Geeshsha Maxaafay tamaarissees. (Luqaasa 12:32; Ajjuutaa 5:9, 10; 14:1-3) Gidikkokka, Yesuusi merinaa deˈuwaabaa yootido wode, i ubbatoo ba qofan wottidoy he citaa xalaala gidenna. Dure bitanee bayyo deˈiyaabaa aggi bayidi Kiristtoosa kaallanaadan shoobbin ufayttennan aggidi bi simmin, Yesuusi ba erissiyo ashkkaratussi giidobaa qoppa. (Maatiyoosa 19:28, 29 nabbaba.) Yesuusi ba kiittidoogeeti “tammanne naa77u Israa7eela zaretu,” giishin saluwan haariyaageetuppe hara asaa ubbaa bolli pirddiyaageetunne kawo gididi haariyaageetu bagga gidanaagaa yootiis. (1 Qoronttoosa 6:2) I bana kaalliya “ooninne” demmiyo woytuwaabaakka yootiis. Hegaa mala asatikka ‘merinaa deˈuwaa laattana.’ Hegee ubbay hananay ‘ooratta biittaana.’
5. Yesuusi “ooratta biittan” giidoogaa birshshettay aybee?
5 Yesuusi “ooratta biittan” giidoogaa birshshettay aybee? Yesuusi gujo qonccissoy baynnan he qaalaa goˈettido gishshau, Ayhudati daro xeetu layttau hidootan naagiyoobaa i yootidoogee qoncce. Addaameenne Hewaana nagaraa oottanaappe kase Edene gannatiyan deˈiyaagaadan saˈaa hanotay ooraxxana. He ooraxissiyo hanotan, “ooratta salotanne ooratta sa7aa” medhanau Xoossay gelido qaalay polettees.—Isiyaasa 65:17.
6. Deeshshaanne dorssaa leemisoy merinaa deˈuwaa hidootaabaa nuna ay tamaarissii?
6 Yesuusi wurssetta gallassaabaa yootido wodekka merinaa deˈuwaabaa yootiis. (Maatiyoosa 24:1-3) I: “Taani, Asa Na7ai, kiitanchcha ubbatuura bonchchuwan yiyo wode, ta bonchcho kawotaa araatan uttana. Sa7an de7iya asai ubbai ta sintti shiiqana; heemmiyaagee dorssata deeshshatuppe shaakkiyoogaadan, taani he asaa naa77u kessada shaakkana” yaagiis. Pirddettiyaageeti “merinaa qaxxayuwau baana; shin xilloti merinaa de7uwau baana.” Merinaa deˈuwaa demmiya “xilloti” Kiristtoosa ‘ishata’ gidida ayyaanan tiyettidaageeta ammanettidi kaafiyaageeta. (Maatiyoosa 25:31-34, 40, 41, 45, 46) Ayyaanan tiyettidaageeti saluwaa Kawotettan haaranau doorettido gishshau, “xilloti” saˈan he Kawotettau haarettiyaageeta gidana bessees. Abbaappe abbaa gakkanaassi, qassi Efiraaxiisa SHaafaappe saˈaa gaxaa gakkanaassi Yihooway sunttido Kawuwau haarettiyaageeti deˈanaagaa Geeshsha Maxaafay kasetidi yootiis. (Mazamure 72:8) He haarettiyaageeti saˈan merinaa deˈuwaa demmana.
Yohaannisa Wonggelee Ay Qonccissii?
7, 8. Yesuusi Niqoodimoosassi yootido naaˈˈu hidootati awugeetee?
7 Maatiyoosa, Marqqoosanne Luqaasa wonggeliyan xaafettidaagaadan, ha qommoora beˈido sohotun Yesuusi merinaa deˈuwaa giya qaalaa goˈettiis. Yohaannisa wonggeliyan Yesuusi merinaa deˈuwaabaa yootidoogee 17 gidiya sohuwan xaafettiis. Yesuusi saˈan merinaa deˈuwaa hidootaabaa woygidaakko beˈanau hegeetuppe amaridaageeta ane pilggoos.
8 Yohaannisi xaafidoogaadan, Yesuusi merinaa deˈuwaabaa koyro yootidoy Niqoodimoosa giyo issi Parisaawiyaassa. I Niqoodimoosayyo: “Ooninne naa77antto yelettana xayikko, Xoossaa kawotettaa be7anau danddayenna” yaagiis. Saluwaa Kawotettaa geliyaageeti “na77antto yelettana” bessees. (Yohaannisa 3:3-5) Yesuusi giidobay hegaa xalla gidenna. I hegaappe simmidi, ubba asay demmana danddayiyo hidootaa yootiis. (Yohaannisa 3:16 nabbaba.) Yesuusi yootidoy, bana kaalliya ayyaanan tiyettidaageetuyyo saluwan, qassi haratuyyo saˈan merinaa deˈuwaa hidootay deˈiyoogaa.
9. Yesuusi Samaariyaa biittaa maccaaseeyyo ayba hidootaabaa yootidee?
9 Yesuusi Yerusalaamen Niqoodimoosaara haasayi simmidi, huuphessa baggan deˈiya Galiila biis. Biiddi ogiyan, Samaariyan Sikaara giyo katamaa matan deˈiya Yaaqooba haatta ollaa matan issi maccaaseera gayttiis. Yesuusi iyyo: “Taani immana haattaa uyiya ooninne mulekka saamettenna. Taani immana haattai he aawu giddon merinaa de7uwau pulttiya pultto gidana” yaagiis. (Yohaannisa 4:5, 6, 14) He haattay saˈan deˈanaageeta gujjin, asaa naati ubbay merinaa deˈuwaa demmanaadan Xoossay giigissido giigissota malaatees. Ajjuutaa maxaafan, Xoossay ba huuphe: “Saamettida oonanne taani de7uwaa haattaa pulttuwaappe coo ushshana” yaagidoogee qoncciis. (Ajj. 21:5, 6; 22:17) Yaatiyo gishshau, Yesuusi saluwaa Kawotettaa laattiya tiyettidaageetu merinaa deˈuwaabaa xalaala gidennan, saˈan hidootay deˈiyo ammaniya asaa naatuugaakka Samaariyaa biittaa maccaaseeyyo yootiis.
10. Beetasaida giyo dagattida haattaa matan issi sahettida bitaniyaa patti simmidi, Yesuusi haymaanootiyaa kaalettiya bana ixxiyaageetussi merinaa deˈuwaabaa ay yootidee?
10 Kaalliya layttan Yesuusi zaarettidi Yerusalaame biis. Yan Beetasaida giyo dagattida haattaa matan i issi sahettida bitaniyaa pattiis. Bana boriyoobaa koyiya Ayhudatuyyo Yesuusi: “Na7ai barkka ainne oottenna. I ba Aawai oottishin be7iyoogaa xalaalaa oottees” yaagidi qonccissiis. “Aawai pirdda ubbaa Na7au” immidoogaa etau yooti simmidi, Yesuusi: “Ta qaalaa siyiyaagaunne tana kiittidaagan ammaniyaagau merinaa de7oi de7ees” yaagiis. Yesuusi gujjidikka yaagiis: “Duufuwan de7iyaageeti a [asaa Naˈaa] cenggurssaa siyiyo wodee yees. Siyidi eti duufuwaappe gaxi kiyana; lo77obaa oottidaageeti de7anau denddana; qassi iitabaa oottidaageeti pirddettanau denddana.” (Yohaannisa 5:1-9, 19, 22, 24-29) Yesuusi, Ayhudati naagiyo, saˈan merinaa deˈuwaa hidootaa polanau Xoossan sunttettidaagee a gidiyoogaanne hayqqidaageeta denttidi hegaa i polanaagaa bana yedettiya Ayhudatuyyo yootiis.
11. Yesuusi yootido, Yohaannisa 6:48-51n xaafettidaagee saˈan merinaa deˈuwaa hidootaa gujjiyoogaa aybin eriyoo?
11 Maalaalissiya ogiyan Yesuusi banttana qumaa mizanaadan koyida, shaˈan qoodettiya asay Galiilan Yesuusa kaalliyoogaa doommiis. Yesuusi etau hara qumaabaa—‘deˈo oyttaabaa’ yootiis. (Yohaannisa 6:40, 48-51 nabbaba.) I, “Taani immana oittai ta ashuwaa” yaagiis. Yesuusi saluwaa Kawotettan banaara haaranaageetu xalaalaassi gidennan, wozoy koshshiyo asaa naati woykko “sa7ai de7ana mala” ba shemppuwaa immiis. “Ooninne ha oittaappe miikko,” hegeekka Yesuusa yarshshoy wozana danddayiyoogaa ammaniyoogaa oosuwan bessikko, ayyo merinaa deˈuwaa hidootay deˈana. ‘Merinau deˈiyoogaa’ yootiya qofay, Ayhudati daro wodiyau naagido, Masiyaa haaruwaa wode saˈan merinaa deˈuwaa demmiyo hidootaa gujjiyoogee tuma.
12. Yesuusi ‘ba dorssatussi merinaa deˈuwaa immanaagaa’ bana ixxiyaageetussi yootido wode ayba hidootaabaa yootidee?
12 Guyyeppe, Beeta Maqidasiyaa Ooraxissiyo Baalan, Yerusalaamen Yesuusi bana ixxiyaageetussi: “Intte ta dorssa gidenna gishshau ammanekketa. Ta dorssati ta qaalaa siyoosona; taani eta erais; etikka tana kaalloosona. Taani etayyo merinaa de7uwaa immais” yaagiis. (Yohaannisa 10:26-28) Yesuusi yootidoy saluwaa deˈuwaabaa xalleeyye, gannate saˈan sinttappe yaana merinaa deˈuwaabaakka ba qofan wottidee? Yesuusi guutta wodiyaa kasetidi, bana kaalliyaageeta: “Amarida dorssa wudiyau, intte Aawai ba kawotettaa inttessi immanau ufaittiyo gishshau yayyoppite” yaagidi minttettiis. (Luqaasa 12:32) Gidikkokka, Beeta Maqidasiyaa Ooraxissiyo he Baalaa wode, Yesuusi: “Ha wudiyan bainna hara dorssatikka tau de7oosona. Taani etakka ehaanau bessees” yaagiis. (Yohaannisa 10:16) Yaatiyo gishshau, Yesuusi bana ixxiya he asatussi yootidobay, “amarida dorssa wudiyau” deˈiya saluwaa deˈuwaa hidootaanne miilooniyan qoodettiya ‘hara dorssatussi’ deˈiya saˈan merinaa deˈuwaa hidootaa gujjees.
Qonccisso Koshshibeenna Hidootaa
13. Yesuusi: “Neeni tanaara Gannatiyan deˈana” giidoogau birshshettay aybee?
13 Yesuusi barchiyaa mittaa bolli waayiyaa beˈiiddi, asaa naatu hidootaabaa ammanttiyaabaa yootiis. Iitabaa oottidi Yesuusa miyyiyan kaqettida issoy, Yesuusi ba kawotettaa wolqqan yiyo wode bana hassayanaadan oychido wode, Yesuusi ayyo: “Hachi taani neessi tumaa odays; neeni tanaara Gannatiyan deˈana” yaagidi qaalaa geliis. (Luqaasa 23:43, NW) He bitanee Ayhuda gidiyo gishshau, Gannatiyaabaa ayyo qonccissana koshshenna. Sinttappe yaana alamiyan saˈan merinaa deˈuwaa hidootay deˈiyoogaa i erees.
14. (a) Saluwaa hidootaabaa yootidobay kiitettidaageeti akeekanau wayssidaba gidiyoogaa bessiyaabi aybee? (b) Yesuusa kaalliyaageeti saluwaa hidootaabaa loyttidi akeekidoy awudee?
14 SHin, Yesuusi saluwaa hidootaabaa yootidoogau qonccisso koshshiis. I ba erissiyo ashkkaratussi sohuwaa giigissanau saluwaa biyoogaa xeelliyaagan yootido wode, i woygana koyidaakko eti akeekibookkona. (Yohaannisa 14:2-5 nabbaba.) I guyyeppe etayyo: “Taani intteyyo odiyoobai darobai de7ees; shin ha77i intteyyo gelenna. Tumatettaa Ayyaanai yiyo wode, inttena tumatetta ubbaakko efaana” yaagiis. (Yohaannisa 16:12, 13) Yesuusa kaalliyaageeti sinttappe kawo gidanau, PHenxxaqosxxe gallassi 33 M.Ln Xoossaa ayyaanan tiyettana gakkanaashin bantta araatay saluwaana gidiyoogaa akeekibookkona. (1 Qoronttoosa 15:49; Qolasiyaasa 1:5; 1 PHeexiroosa 1:3, 4) Saluwaa laataa hidootay ooratta qonccidaba; qassi Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufetun deˈiya dabddaabbetun keehippe qonccidaba.
Ayyaanay Denttettin Xaafettida Dabddaabbeti Woygiyoonaa?
15, 16. Ayyaanaa kaaletuwan Ibraawetuyyo xaafettida dabddaabbeenne PHeexiroosi yootidobay, saˈan merinaa deˈuwaa hidootaa malaatiyoy ayba ogiyaanee?
15 Kiitettida PHauloosi Ibraawetuyyo xaafido dabddaabbiyan ba mala Kiristtaaneta, Xoossay saluwau “xeesido geeshsha ishatoo” yaagiis. Gidikkonne, Xoossay “sinttappe yaana sa7aa” Yesuusau haarissidoogaakka i yootiis. (Ibraawe 2:3, 5; 3:1) “Sinttappe yaana sa7aa” geetettidi birshshettida qaalay [“Giriike qaalay”], Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufeti xaafettido koyro doonan ubbatoo asay deˈiyo saˈaa malaatees. Hegaa gishshau, ‘sinttappe yaana saˈay,’ Yesuus Kiristtoosa haaruwan asay deˈana saˈan wodeppe yaana siraataa. Yesuusi he wode, Xoossay: “Xilloti biittaa laattananne yan merinau de7ana” yaagidi gelido qaalaa polana.—Mazamure 37:29.
16 Kiitettida PHeexiroosikka ayyaanay denttettin asaa naatu sinttanaabaa xaafiis. I: “Ha77i de7iya saloinne sa7ai, Xoossau goinnenna asati pirddettiyo gallassainne xayiyo gallassai gakkanaassi takkidi, he qaalan tamaa naagoosona” yaagidi xaafiis. (2 PHeexiroosa 3:7) Ha wodiyan deˈiya, saluwan leemisettida haariyaageetinne iita asaa maabaray aybin laamettanee? (2 PHeexiroosa 3:13 nabbaba.) Eti ‘ooratta saluwan,’ giishin Xoossaa Masiyaa Kawotettaaninne ‘ooratta saˈan,’ giishin tumatettan goynniya xillo asaa naatu maabaran laamettana.
17. Ajjuutaa 21:1-4n asaa naatu hidootay ayba ogiyan qonccidee?
17 Geeshsha Maxaafan wurssetta maxaafay asaa naati zaarettidi polo gidanaagaa bessiya ajjuutan nu wozanay ufayssan kumanaadan oottees. (Ajjuutaa 21:1-4 nabbaba.) Koyro asati Edene gannatiyan nagaran kunddoosappe doommidi hegee ammaniya asaa naatu hidoota. Xillo asay Gannate saˈan ceeggennan merinau deˈana. Ha hidootay Ibraysxxe Geeshsha Maxaafaa Xuufetuuninne Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufetun mino naqaashay deˈiyooba; hegee ha wode gakkanaashin Yihoowau ammanettidi oottiyaageeta ubbatoo minttettees.—Ajjuutaa 22:1, 2.
Qonccissana Danddayay?
• Yesuusi “ooratta biittan” giidoogaa birshshettay aybee?
• Yesuusi Niqoodimoosayyo ay xeelliyaagan yootidee?
• Yesuusi ba miyyiyan kaqettida iitabaa oottidaagaayyo woygidi qaalaa gelidee?
• Ibraawetuyyo xaafettida dabddaabbeenne PHeexiroosi yootidobay saˈan merinaa deˈuwaa hidootay deˈiyoogaa waatidi boxooxissii?
[Oyshata]
[Sinttaa 16n deʼiya misiliyaa]
Dorssan leemisettidaageeti saˈan merinaa deˈuwaa demmana
[Sinttaa 18n deʼiya misiliyaa]
Yesuusi haratussi merinaa deˈuwaabaa yootiis