Konttenttiyaa bessa

Kesuwaa bessa

Nagaraa Nuuni Xeelliyo Hanotay Waanidi Laamettidee?

Nagaraa Nuuni Xeelliyo Hanotay Waanidi Laamettidee?

Nagaraa Nuuni Xeelliyo Hanotay Waanidi Laamettidee?

“NU KOYRO aawaynne aayyiyaa oottido nagaraa gaasuwan asay oyshettees giyo qofaa ha wodiyan daro asay ammananau koyenna. SHin hegaa bollikka, nagara giyoobaakka ammananau koyenna. . . . Adolf Hitleeranne Josef Isttaalina mala asati nagara oottidaba gidana danddayoosona; shin hara asa ubbay nagara giyoobaa oottibeenna.”—Zi Wol Isttirit Jornal.

Qommoora deˈiya qofay qonccissiyoogaadan, ha wodiyan asay nagaraa xeelliyo hanotay keehippe moorettidaba milatees. SHin aybissi? Laamettidabay aybee? Gido shin, ha wodiyan asay keehippe ixxiyo, nagara giyoobi aybee?

Naaˈˈu qommo nagaray deˈees; hegeekka laattido nagaraanne issi uri huuphe xekkan oottiyo nagaraa. Koyroogee, nuuni dosin ixxin nunaara deˈiyaaba; naaˈˈanttoogee qassi nuuni eriiddi oottiyooba. Ane he naaˈˈatakka huuphiyan huuphiyan beˈoos.

Koyro Nagaray Nuna Mooridee?

Koyro aawaynne aayyiyaa oottido nagaray asa ubbau gakkidoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. Hegaappe denddidaagan, nuuni ubbay polotettay paccidoogeeta gididi yelettida. Geeshsha Maxaafay, “Mooro ooso ubbi nagara” yaagees.—1 Yoh. 5:17.

SHin woosa keettaa biya daro asay, eti oottibeennanne oyshettenna, beni wode oosettida nagaran asa ubbay shaalettidi yelettiis giyo qofaa maayanaunne akeekanau metootees. Haymaanoote timirttiyaa profeseree, Edward Ookesi, he qofan “daroti yeellatoosona; hegaa ammananau koyokkona woy ammananau koyiyaaba gidikkokka, hegee eta deˈuwaara ayba ogiyan gayttiyaakko erenna gishshau, eta ammanoy qooreppe qommo” yaagiis.

Asay koyro nagaraa ammananau meetootanaadan oottiya issibay hegaa xeelliyaagan eti woosa keettan tamaariyoobaa. Leemisuwau, biron yelettida naˈay nagaraappe geeyanau xammaqettana koshshiyoogaa ammanenna uraa woosa keettay Trentte Yaaˈan (1545-1563) bohiis. Haymaanootiyaa asttamaareti gacino naˈi xammaqettennan hayqqiyaaba gidikko, i nagaraappe geeyibeenna gishshau, merinau saluwaa gelana danddayennaagaa tamaarissidosona. Ubba Kalvini, gacino naˈi ‘ba aayee uluwan deˈiiddikka pirddettidoogaa’ yootiis. Gacino naati laattido nagaraa ‘Xoossay keehippe ixxiyoogaanne shenetiyoogaa’ yootiis.

Daro asay gacino naati nagari baynnaageeta gidiyo gishshau, eti laattido nagaraa gaasuwan waayettana koshshees giyoogee asi qoppana danddayennaba giidi qoppees. Woosa keettay tamaarissiyo hegaa malabay, koyro nagaraa asay ammanennaadan oottidoy aybissakko akeekanau metenna. Issi issi haymaanoote asttamaareti xammaqettibeenna gacino naˈi siˈooliyaa taman pirddettees gaanau metootoosona. Gacino naˈaa wurssetta qaaday, etau kirqqi giida haymaanoote timirttetuppe issuwaa. Woosa keettaa laamettenna timirttetuppe issuwaa gidana xayikkokka, daro wodiyau Kaatolike woga timirttetuppe issoy nagara oottibeenna, xammaqettibeennaageetu shemppoy Limbbo giyo, issi erettenna sohuwan deˈees giyoogaa. *

Koyro nagaraa xeelliyaagan asaa ammanoy shugganaadan oottida harabay, 19⁠tta xeetu layttan palasppati, saynttisttetinne haymaanootiyaa asttamaareti Geeshsha Maxaafay yootiyo taarikee tuma gidiyoogaa siriyoogaa doommidoogaa. Daariwiini tamaarissido lodda laamiyaa timirttee, daroti Addaamenne Hewaani taarikiyaa haysedan xeellanaadan oottiis. He ubbabay, ha wodiyan daroti Geeshsha Maxaafaa Xoossay xaafissidobadan gidennan, asa qofaanne wogaa oyqqidabadan xeellanaadan oottiis.

Hegee koyro nagaraa asay waatidi xeellanaadan oottidee? Woosa keettaa biya asay, Addaameenne Hewaana deˈibeenna asa gidiyoogaa ammaniyaaba gidikko, koyro nagara giyoobi baawa giyoogaa. Asi nagarancha gidiyoogaa ammaniyaageetikka, koyro nagara giyoobi asay polo gidennaagaa qonccissiyo hara oge goosona.

Koyro nagaray hegaadan geetetto, shin laattido nagaraappe dummatiya, issi uri huuphe xekkan oottiyo nagaraakka Xoossay ixxii?

Hagee Tumuppe Nagaree?

Issi uri huuphe xekkan oottiyo nagaray aybakko oyshettiyo wode daroti Tammu Azazota, giishin woriyoogaa, wodiraa laammiyoogaa, amottiyoogaa, machanaappe kase asho gaytotettaa poliyoogaa, wuuqqiyoogaanne hegaa malabaa diggiyaagaa qoppoosona. Woosa keettan woga gidida timirttee hegaa mala nagaraappe simmennan hayqqiya uri merinau siˈooliyan xuugettanaagaa qonccissees. *

Hegaa malabay gakkenna mala nagaraa atto giissees giidi eti ammaniyo qeesiyau issi uri paaxana koshshiyoogaa Kaatolike Woosa Keettay tamaarissees. SHin, nagaraa paaxiyoogaara, maarotettaaranne nagaraa atto giissanau oottiyoobaara gayttida wogaa daro Kaatoliketi attida wogadan xeelloosona. Leemisuwau, Xaaliyan deˈiya Kaatoliketuppe tammaappe 6 kusheppe dariyaageeti nagaraa paaxennaagaa mata wode xinaatee bessees.

Issi uri huuphe xekkan oottiyo nagaraanne hegee kaalettiyoobaa xeelliyaagan woosa keettaa wogan tamaarissiyoobay asay nagaraa oottennaadan diggibeennaagee qoncce. Ha ubbabay nagara gidiyoogaa woosa keettaa biya daroti ammanokkona. Leemisuwau, issoti issoti naaˈˈu asati maayettidi asho gaytotettaa polikko, qassi hegee hara ura qohennaba gidikko, aynne baynnabadan qoppoosona.

Hegaa mala qofau gaaso gidiya issibay he asati nagaraa xeelliyaagan tamaaridobaa wozanappe ammanennaagaa. Daroti siiqiya Xoossay nagaranchata siˈooliyaa taman xuuggees giidi ammananau metootoosona. Asay hegaadan qoppiyoogee, “nagaraa” deexettidi xeelliyoogee attidaba milatiyoy aybissakko, amarida hanotan bessiyaaba gidennan aggenna. SHin asay nagari aybakko erennaadan oottida hara gaasotikka deˈoosona.

Xoqqu Oottidi Xeelliyo Wogay Attiis

Aadhida amarida xeetu layttatun hanettidabay deretettaaninne asay qoppiyo ogiyan daro laamee merettanaadan oottiis. Alamiyaa naaˈˈu olati, hara cora olatinne zariyan dummatiyoogaa gaasuwan asaa buttido dumma dumma hanotati xoqqu oottidi xeelliyo wogaa goˈˈaa asay siranaadan oottidosona. Eti, ‘Tekinolojiyan keehi diccida, ha wodiyaa hanotaara maayettenna beni wogaadan deˈiyoogee bessiyaabee?’ giidi oychoosona. Ha wodiyan daroti hegee bessennabadan qoppoosona. Eti, asay timirttiyaa baggaara bau deˈiya eraa loytti goˈettanau he beni wogaa aggana koshshees giidi ammanoosona.

Hegaa mala qofay asay Xoossaappe haakkanaadan oottiis. Awurooppan daro biittatun woosa keettaa biya asay guutta. Aybiininne ammanenna asaa qooday gujji gujji bees; qassi daroti bessennabadan xeelliyo, woosa keettaa timirtteta ixxiyoogaa qoncciyan bessoosona. Asi lodda laamiyan yiidabanne Xoossi baynnaba gidikko, kandduwaa maaraabaa qoppiyoogeekka koshshennabadan eti ammanoosona.

Ha wodiyan daroti machennan asho gaytotettaa poliyoogaa nagaradan xeellokkona. Issi asi issi maccaasiyo siiqiyaaba gidikko, hegaadan oottiyoogee issoy issuwau siiqo bessiyo ogedan xeelloosona. SHahaarennaadaaninne harggiyan oyqettennaadan diggiya xalee daridoogeekka asay kase xoqqu oottidi xeelliyo wogay attanaadan oottiis. Geeshsha Maxaafan deˈiya kandduwaa maaraa asay aggiis. Ha wodiyan daroti shori baynna asho gaytotettaa wottin deˈiyaabadan xeelloosona.

Bana Ufayssiyaabaa Haniyo Haymaanoote Wogaa

Amarkkan deˈiya hanotaa xeelliyaagan Niwuswik maxeetee qoncciyan: “Qeeseti asay harasaa beennaadan eta ufayssiyaabaa tamaarissanau koshshiyaabadan qoppoosona” yaagiis. Ezggiya asay xoqqa kandduwaa maaraa kaallanaadan eti koyiyaaba gidikko, asay woosa keettaa yeenna giidi yayyoosona. Asay ba huuphiyaa kawushshiyoogaa, bana naagiyoogaanne suurebaa oottiyoogaa meezetana koshshees woykko ba zoriya wozanay yootiyoobaa siyidi ba nagaraappe simmana koshshees giyoobaa siyanaukka koyenna. Yaatiyo gishshau, CHikkaago San Tayms giyo maxeetee “wonggeliyaa aggidi, asa ufayssiya, darota goˈˈiya, ubba ba xallau qoppiyo, ‘ubbabay tau gido’ giyo Kiristtaane sibikate” giidoogaa malabaa daro woosa keettati sabbakoosona.

Hegaa mala qofay Xoossaa bantta qofaadan qonccissiyoogaanne Xoossaaninne i nuuppe koyiyooban gidennan, asaaninne asaa wogoyiyaaban xeelaa wottiya woosa keettati deˈanaadan oottiis. Eti waannayidi koyiyoobay woosa keettau koshshiyaabaa kunttiyoogaa. Hegaappe denddidaagan, eta haymaanootiyau haymaanoote timirtte giyoobi baawa. Zi Wol Isttirit Jornal giyo maxeetee: “Kase Kiristtaane kandduwaa maaraa sohuwaa haˈˈi laattiday aybee?” yaagi oychidi, “kanddo maara giyoobi hara asaa hanotaa danddayiyoogaa xalla” yaagiis.

Ha hanota ubbay, asa ufayssiyaabaa tamaarissiya haymaanootee ubbay loˈˈo giyo xeelaa kaalettiis. Zi Wol Isttirit Jornal giyo maxeetee, hegaa mala xeelay deˈiyo ooninne “xoqqa gidida kandduwaa maaraa kaallana koshshiyoogaa tamaarissenna, bau injjetiya ayba haymaanootekka kaallana danddayees” yaagiis. Woosa keettatikka hegaadan, asay kandduwaa maaraa kaallanaadan naagennan, “eta hanotaadan” eta bantta yame oottanau koyoosona.

Qommoora qonccida qofay, koyro xeetu laytta M.Ln, kiitettida PHauloosi yootido hiraagaa Geeshsha Maxaafaa nabbabiya asay hassayanaadan oottana danddayees. I: “Asai tumu timirttiyaa ezggennan ixxiyo wodee yaana. SHin asai bantta amuwaa kaallidi, siyanau ufaissiyaabaa yootiya tamaarissiyaageeta gujji gujji shiishshana. Eti tumu yohuwaa [siyokkona]” yaagiis.—2 Xim. 4:3, 4.

Haymaanootiyaa asttamaareti nagaraa coˈˈu giidi aadhiyoode, nagara giyoobi baawa giyoodenne Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa aggidi, asay ‘siyanau ufayttiyoobaa’ yootiyoode, eti asaa keehippe qohiiddi deˈoosona. Hegaa mala timirttee worddonne keehi iita. Hegee, Kiristtaanetu waanna timirttetuppe issuwaa geellayidi tamaarissiyooba. Yesuusinne i kiittidoogeeti yootido mishiraachuwan, nagaraanne maarotaa xeelliyaagan loytti tamaarissidosona. Hegaadaana gidiyoogaa akeekanau, kaallidi deˈiyaagaa nabbabanaadan shoobboos.

[Tohossa qofata]

^ MENT. 9 Limbbo giyoobay darotussi kirqqi giida, Geeshsha Maxaafan baynna timirtte; qassi Kaatoliketi katekiizim giyo timirttiyaappe a mata wode kessidoy hegaassa gidennan aggenna. Sinttaa 10n “Haymaanoote Timirttee Issoy Muleera Laamettiis” giya saaxiniyaa xeella.

^ MENT. 14 Siˈooliyaa taman merinau xuugettiyoogaa Geeshsha Maxaafay tamaarissenna. Gujo qonccissuwaa demmanau, Yihoowa Markkati attamissido Tumuppe Geeshsha Maxaafay Tamaarissiyoy Aybee? giya maxaafan “Hayqqidaageeti Awan Deˈiyoonaa?” yaagiya shemppo 6 xeella.

[Sinttaa 7n deʼiya misiliyaa qonccissuwaa]

Bana ufayssiyaabaa haniyo haymaanoote wogay iita ayfiyaa ayfiis

[Sinttaa 6n deʼiya saaxiniyaa]

Nagari “Beni Attidaba”

▪ “Ha wodiyan woosa keettau wolqqaama xube gididabatuppe issoy ha qofaa. Nuuni maarotettay koshshiyo ‘nagaranchadan’ nuna xeelliyoogaa aggida. Nagaray beni wode iitaba gidana danddayees; shin hegee haˈˈi nuna qofissiyaaba gidenna. Yaatiyo gishshau, woosa keettay nagaraa atto giissiyaaba tamaarissiyaaba gidikkokka, Amarkkaa asaappe daroy nagaraa iitabadan, haray atto shin gita moorodankka xeellenna.—Haymaanootiyaabaa xaafiyaa, John A. Isttudebaker.

▪ “Asay: ‘Haratinne taani deˈuwan xoqqa kandduwaa maaraa naaganaadan koyays; shin nuuni ubbay asa gidiyo gishshau, nuuyyo danddayettidaagaa keenaa oottana’ yaagees. Nuuni nuna ufayssiya kandduwaa maaraa, giishin loˈˈobaa oottoos gi qoppiyo maaraa kaalloos. . . . SHin nuuni gita nagaraa aggibayoos.”—Sawuzern Bapttist Tiˈolojikal Seminaariyaa pirezddanttiyaa, Albert Moler.

▪ Kase yeellayiyaabaa giyoobaa asay haˈˈi ceeqettiiddi oottees: Naati banttayyo loˈˈo xeelay deˈana mala ceeqettanaadan yelidaageeti minttettoosona; banttana xoqqu xoqqu oottiya, qumaa katuwan qara gidida Paransaaye biittaa asati yorattiyoogee nagara geennaadan Kaatolike phaaphaasiyaa woossidosona. Qanaatee daroti dosiyo oduwan asay ufayttanaadan oottees. Issibaa erissiyaageeti asay hegaa shammanau qaaqqatanaadan oottanau baaxetoosona; issi uri yiilloyiyaaban yiillotiyoogaa asay bessiyaabadan xeellees. Issi issitoo taani kumetta gallassaa azallada peeˈanau koyays.”—Nansii Gibs, Taym giyo maxeetiyan.

[Sinttaa 5n deʼiya misiliyaa]

Ha wodiyan daroti Addaamenne Hewaani taarikiyaa haysedan xeelloosona