Maalaalissiyaabay Hanana Danddayii? Meeze Gidida Heezzu Sire Qofaa

SIRE QOFAA 1: Maalaalissiyaabay meretaa higgiyaara maayettenna gishshau hanana danddayenna. Meretaa higgiyaa xeelliyaagan nuuni eriyoobay nu yuushuwan deˈiya meretan hanettiyaabaa saynttistteti akeekidobaa baaso oottidaba. Gidikkokka, he higgeti issi qaalaa wogaara issi mala; shin issi issibay he higgiyaappe dummatana danddayees. Nuuni he meretaa higgetubaa eriyoobay keehippe guutta gidana danddayees. (Iyy. 38:4) Issi saynttisttee ba deˈo laytta ubban issi mereta higgiyaabaa pilggana danddayees. SHin i pilggidoban issi “dummatiyaabay” deˈikko he higgiyaa xeelliyaagan i eriyoobaa zaaretti xeellana koshshees.

Issibaa xeelliyaagan ubbabaa erana xayikko, bala ogiyan qoppana danddayiyoogaa kaallidi deˈiya qofaappe akeekana danddayoos. Jon Loki (1632-1704) Dache biittaa ambbaasaddariyaanne Siyame kawuwaa xeelliyaagan hagaadan giis: Ambbaasadderee ba biittaa, Hoolanddebaa kawuwau yootiyo wode, issi issitoo danggarssay haattaa bolli hemettana danddayiyoogaa yootiis. Kawoy he qofaa maayibeenna, qassi ambbaasadderee worddobaa yootiyaabadan qoppiis. SHin ambbaasadderee yootiyoobay kawoy beˈi erennaba. Haattay shacha gidiyo wode, danggarssay a bolli hemettana danddayiyoogaa kawoy eribeenna. Kawoy hegaa xeelliyaagan ubbabaa eribeenna gishshau, awu hegee hanana danddayennaba milatiis.

Amarida wodiyaappe kase hanana danddayennaba milatiya, ha wodiyan deˈiya issi issibata qoppa:

● Horophilee 800ppe dariya asaa caanidi Niwu Yorke katamaappe denddidi, harasan uttennan saatiyan saatiyan 900 kilo meetiriyaa paallidi, keehi haahosan deˈiya Singgaapoore gakkana danddayees.

● Dumma dumma ano biittan deˈiyaageeti biiduwaa goˈettidi, issoy issuwaa xeelliiddi haasayana danddayoosona.

● Kibriitiyaa keettaappe guuxxiyaaban shaˈan qoodettiya yettaa duuqqana danddayettees.

● Asaa shukkiya dottoreti harggiya wozanaa woy hara bollaa qommuwaa haran laammana danddayoosona.

Hegaa mala hanotati nuuni woygidi qoppanaadan oottiyoonaa? Hagaadan qoppanaadan oottoosona: Amarida layttappe kase hanana danddayennaba milatiyaabata asaa naati oottana danddayikko, mereta ubbaa medhida Xoossay nuuni hanno gakkanau loyttidi akeekenna woy ha wodiyan hegaadan oottana danddayenna maalaalissiyaabaa oottana danddayees. *—Doo. 18:14; Maa. 19:26.

SIRE QOFAA 2: Geeshsha Maxaafay asay ammananaadan maalaalissiyaabaa yootees. Geeshsha Maxaafay nuuni maalaalissiyaabaa ubbaa ammananaadan yootenna. Hegaappe dumma ogiyan, Geeshsha Maxaafay maalaalissiyaabaanne wolqqaama malaatata ammaniyoogaara gayttidaagan nuuni naagettanaadan zorees. Ha qoncce zoriyaa akeeka: “He makkalanchchai Seexaanaa wolqqaara yiidi, Xoossai oottiyo malaata ubbaa, worddo malaataanne garamissiyaabaa oottana. Hegaadankka, qassi xayiya asata dumma iita cimuwan balettana.”—2 Tas. 2:9, 10.

Yesuus Kiristtoosikka daroti a kaalloos giyaaba gidikkokka, tumuppe bana kaalliyaageeta gidennaagaa yootiis. Issoti issoti ubba ayyo, “Nu Godau, nu Godau, nuuni ne sunttan hananabaa yootibookkonii? Ne sunttan xalaheta kessibookkonii? Qassi nuuni Xoossai oottiyo malaataa ne sunttan oottibookkonii?” yaagana. (Maa. 7:22) SHin Yesuusi he asata bana kaalliya asadan qoodennaagaa yootiis. (Maa. 7:23) Yaatiyo gishshau, Yesuusi maalaalissiyaabay ubbay Xoossaappe yees giidi tamaarissibeenna.

Xoossay baayyo goynniyaageeti maalaalissiyaabaa xallan bantta ammanuwaa minttanaadan yootibeenna. Hegaappe dumma ogiyan, eta ammanoy tuma gididaban minnana koshshees.—Ibr. 11:1.

Leemisuwau, Geeshsha Maxaafan deˈiya keehi erettiya maalaalissiyaabatuppe issuwaa, Yesuus Kiristtoosa dendduwaabaa ane beˈoos. Yesuusi  denddoosappe daro layttay aadhi simmin, Qoronttoosa gubaaˈiyan deˈiya issi issi Kiristtaaneti i denddidoogaa siriyoogaa doommidosona. Kiitettida PHauloosi eta ayba ogiyan maaddidee? I eta, “Intte ammanana bessees” giidee? Mule gibeenna. I eta tuma gididabaa waatidi hassayissidaakko akeeka. I hagaadan giis; Yesuusi, “Haiqqidi moogettiis. Xoossaa maxaafai, giyoogaadankka, heezzantto gallassi haiquwaappe denddiis. Denddidi, PHeexiroosassi qoncciis. Hegaappe guyyiyan, ba kiittido tammanne naa77atussi qoncciis. Hegaappe guyyiyan, ichchashu xeetaappe dariya ishatussi issitoo qoncciis. Etappe dariya baggai hanno gakkanaassikka paxa de7ees.”—1 Qor. 15:4-8.

Qoronttoosa Kiristtaaneti he maalaalissiyaabaa ammaniyoogee ay keenaa koshshiyaabee? PHauloosi, “Kiristtoosi haiquwaappe denddibeennabaa gidikko, yaatin nuuni yootiyoogeekka mela; qassi intte ammanoikka mela” yaagiis. (1 Qor. 15:14) PHauloosi he yohuwaa xaasayi xeellibeenna. I ba ammanuwaa minttanau, tumuppe hanida maalaalissiyaabay keehi koshshees! He wode paxa deˈiya, xeetan qoodettiyaageeti Yesuusi denddidoogaa beˈido gishshau, hegee tuma gidiyoogaa PHauloosi erees. Hegaa beˈida asati eti beˈidobaa kashi giyoogaappe hayqqanau dooridosona.—1 Qor. 15:17-19.

SIRE QOFAA 3: Maalaalissiyaabay tamaaribeenna asay bala ogiyan akeekiyo, meretan haniyaaba. Issi issi eranchati Geeshsha Maxaafan deˈiya maalaalissiyaabay Xoossay kelttiyaa gelin gidennan, coo meretan hanidabadan qonccissanau maloosona. Eti hegee, Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa loyttidi ammananaadan oottiyaabaadan qoppoosona. Issi issi maalaalissiyaabay meretan haniyaabaara, giishin biittay qaaxxiyoogaa, boshaanne biittay woddiyoogaa malabaara gayttidaba gidana danddayiyoogee tuma gidikkokka, qommoora deˈiyaagaadan qoppiyaageeti xaasayi xeelliyo issibay deˈees. Hegeekka, maalaalissiyaabay awude hanidaakko Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa.

Leemisuwau, issoti issoti, Gibxxe biittan yiida koyro boshay, giishin Nayle SHaafaa haattay suuttau laamettidoy, zoˈo biittay meecettidi shaafan gelido gishshattaassanne meray zoˈo gidido, plajelet geetettiya paxa deˈiya meretati haattaa giddon deˈiyo gishshataassa giidi yootoosona. Gidikkokka, shaafaa haattay zoˈo urqqa gididoogaa gidennan, suuttau laamettidoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. Kessaabaa 7:14-21 akeekan nabbabiyo wode, ha maalaalissiyaabay hanidoy Muusee azazin Aarooni Nayle SHaafaa ba gatiman shocido wode gidiyoogaa akeekoos. SHaafaa haattay laamettidoy meretan haniyaabaana gidiyaakkonne, Aarooni shocido wode laamettidoogee maalaalissiyaaba!

Israaˈeelati Hidootaa Biittaa gelana haniyo wode aybi hanidaakko qoppa; hegee maalaalissiyaabay haniyo wodee ay keena koshshiyaakko akeekanaadan maaddiya hara leemiso. Yorddaanoosa SHaafay keehi kixxido gishshau, eti pinnana danddayibookkona. Hegaappe simmin hanidabaa Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Maachchaa Taabootaa tookkida qeeseti Yorddaanoosa SHaafaa gakkin, eta tohoi haattaa gaxaa yedhdhido wode, qommoppe duge goggiya haattai eqqi bayiis; hini daro haahosan, . . . Addaama giyo kataman issisaa shiiqidi doorettiis.” (Yaa. 3:15, 16) Hegee hanidoy biittay qaaxxiinee, woy woddiinee? Geeshsha Maxaafay hegaadan geenna. SHin, hegee hanido wodee maalaalissiyaaba. Yihooway hananaadan yootido wodiyan hegee haniis.—Yaa. 3:7, 8, 13.

Yaatin, hegaa mala maalaalissiyaabay hanana danddayii? Ee, hanana danddayiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. I yootiyoogaadan, hegee coo meretan haniyaaba gidenna. SHin, maalaalissiyaabay galla galla hanenna gishshau, hanana danddayenna giyoogee bessiyaabee?

[Tohossa qofaa]