Tumuppe Injjetida Deˈuwaa Deˈa
Tumuppe Injjetida Deˈuwaa Deˈa
“Neeyyo ubbabaikka injjetananne giigana.”—YAA. 1:8.
WOYGADA ZAARUUTEE?
Solomonau deˈoy ay keena injjetidee?
PHauloosau deˈoy tumuppe injjetidoy ayba ogiyaanee?
Ne deˈoy merinau injjetana danddayiyoy ayba ogiyaanee?
1, 2. (a) Deˈoy issi urau injjetiis giyoogaa daro asay woygi qonccissii? (b) Deˈoy injjetidoogaara gayttidaagan ne qofaa waata shaakkada erana danddayay?
DEˈOY issi urau injjetiis giyoogee woygiyoogee? Neeni ha oyshaa asaa oychiyaakko, eti dumma dumma zaaruwaa zaarana. Leemisuwau, duretiyoogee, loˈˈo oosuwaa oyqqiyoogee woy keehi tamaarida asa gidiyoogee deˈoy injjetiyoogaa bessees giidi daro asay qoppees. Harati qassi so asaara, laggetuura woy etaara oottiyaageetuura dabbotan deˈiyoogee deˈoy injjetidoogaa bessiyaabadan qoppoosona. Xoossau oottiya uri, ubba qassi gubaaˈiyan aawatettaa ekkiyoogee woy haggaazuwan loˈˈo ayfiyaa demmiyoogee deˈoy injjetiyoogaa bessees giidi qoppana danddayees.
2 Deˈoy injjetiyoogaara gayttidaagan ne qofaa eranau, eta deˈoy injjetiis gaada neeni nashshiyoonne bonchiyo amarida asatu sunttaa xaafana danddayaasa. Eti issi mala gididoy aybiinee? Eti duree, woy hayttatida asee? Eti erettida asee? Ha oyshatu zaaroy ne wozanan deˈiyaabaa qonccissees; hegee neeni issi issibaa kuuyanaadaaninne halchanaadan oottana danddayees.—Luq. 6:45.
3. (a) Yaasu baassi injjetana mala ay oottana koshshii? (b) Nuuni haˈˈi beˈanabay aybee?
3 Nuussi keehippe koshshiyaabay Yihooway injje deˈo giidi qoppiyooba. Nuuni a sinttan injje deˈo deˈikko, merinaa deˈuwaa demmana danddayoos. Yihooway Yaasu Israaˈeelata Hidootaa Biittaa efaanaadan azazido wode, Muuse Higgiyaa “gallassinne qammi” nabbabanaadaaninne an xaafettidabaa ubbaa mintti naaganaadan au odiis. Xoossay a, “Yaatikko, neeyyo ubbabaikka injjetananne giigana” yaagiis. (Yaa. 1:7, 8) Qassi Yaasussi injjetidoogaa eraasa. Nuussi shin injjetanee? Deˈoy injjetiyoogaara gayttidaagan nu qofay Xoossaagaa malakkonne waati erana danddayiyoo? Hegaa eranau, Geeshsha Maxaafan odettida naaˈˈu asatu taarikiyaa ane beˈoos.
SOLOMONA DEˈOY INJJETIDEE?
4. Solomona deˈoy injje gaana danddayiyoy aybissee?
4 Daro ogiyan, Solomoni ooppenne aaruwan deˈoy injjetido asa. Aybissi? I daro layttau Yihoowau yayyidi au azazettido gishshau, Yihooway a keehi anjjiis. Yihooway Solomoni koyiyoobaa oychanaadan au yootido wode, kawoy asaa ayssanau aadhida eratettaa immanaadan oychidoogaa hassaya. Yaatin, Xoossay assi aadhida eratettaanne duretettaa immidi anjjiis. (1 Kawotu Maxaafaa 3:10-14 nabbaba.) “Solomona aadhdhida eratettai arshsho baggaara de7iya asa ubbaa aadhdhida eratettaappenne Gibxxetu aadhdhida eratetta ubbaappekka aadhdhiis.” “A woree yuushuwan de7iya kawotettata ubbaa gakkiis.” (1 Kaw. 4:30, 31) Duretettaara gayttidaagan, layttan layttan asay ayyo immiyo worqqay 23 tooneppe daro. (2 Odi. 9:13) I hara biittaa sunttatuura zorettiyoogan, keettaa keexxiyoogaaninne zalˈˈiyan qara. Ee, Solomoni Xoossaa sinttan suurebaa oottido wode, au deˈoy injjetiis.—2 Odi. 9:22-24.
5. Xoossaa sinttan deˈoy injjetido asatubaa Solomoni woygidee?
5 Solomoni Eranchchaa maxaafan xaafidobay duretida woy hayttatida asa xallay ufayssiyaanne injje deˈo deˈees giidi, i bala qofaa qoppibeennaagaa bessees. I mule hegaadan qoppibeenna. I hagaadan giis: “Asi ba de7ido laittan lo77iyaabaa oottiyoogaappenne, ufaittiyoogaappe aadhdhiyaabi aibinne bainnaagaa taani akeekaas. Qassi, asassi au a daafurau waaga gidiyaabi muussaaninne ushshan bana ufaissiyoogaa; hegeekka au Xoossaappe imettida imota.” (Era. 3:12, 13) Xoossay nashshiyoonne au dabbo gidida uri hegaadan ufayttiyoogaa i akeekiis. Solomoni hagaadan giis: “Hekko ubbabai odettiis; hegaa gishshau, ubbabau kuushshai hagaa: Xoossaassi yayya; a azazuwaa naaga. Aissi giikko, hegee asassi waanna ooso.”—Era. 12:13.
6. Deˈoy tumuppe injjetiyoogee woygiyoogaakko akeekanau Solomona leemisoy nuna ayba ogiyan maaddii?
6 Solomoni daro layttau Xoossau yayyidi deˈiis. Geeshsha Maxaafay i “GODAA siiqiyoogaa ba aawaa Daawita wogan hemettiyoogan” erissidoogaa yootees. (1 Kaw. 3:3) Hegee tumuppe injje deˈo gaada qoppikkii? Solomoni Xoossay kaalettin, tumu goynuwau keehi boncho beeta maqidasiyaa keexxiis; qassi Geeshsha Maxaafaa kifile gidida heezzu maxaafata xaafiis. Nuuni hegaadan oottana giidi qoppana xayikkonne, i Xoossau ammanettidi deˈido wode oottidobay tumuppe injje deˈo giyoogee aybakko shaakki eranaadaaninne hegaa mala deˈuwaa deˈanau oottana koshshiyaabaa akeekanaadan nuna maaddana danddayees. Hagaara gayttidaagan, Solomoni ha wodiyan daro asay injje deˈo giidi qoppiyoobay, giishin duretettay, aadhida eratettay, hayttatiyoogeenne sunttettiyoogee hada gidiyoogaa xaafiis. Hegaa malabay pattennaba; qassi “carkkuwaa oiqqanau yedettiyoogaa mala.” Miishshaa siiqiya daro asay ubbatoo haraa gujjanau amottiyoogaa akeekabeykkii? Qassi eti darotoo bantta aquwau hirggoosona. Hegaa bollikka, issi gallassi eta aquwaa hara uri ekkiyoogee attenna.—Eranchchaa 2:8-11, 17; 5:10-12 nabbaba.
7, 8. Solomoni ammanettibeennay ayba ogiyaanee, qassi hegee ay kaalettidee?
7 Wurssettan, Solomoni ammanettidi azazettiyoogaa aggidoogaakka eraasa. Xoossaa Qaalay hagaadan gees: “Solomoni cimi cimidi biishin, a maccaasati a wozanaa hara xoossatukko zaaridosona; yaatin, a aawaa Daawiti kumetta wozanaappe siiqidoogaadan, GODAA ba Xoossaa i siiqibeenna. . . . Yaanidi Solomoni GODAA sinttan iitabaa oottiis.”—1 Kaw. 11:4-6.
8 Yihooway Solomonan ufayttibeenna gishshau a hagaadan giis: “Taani nena azazido ta maachchaanne ta wogaanne neeni naagennan ixxido gishshau, taani ne kawotettaa neeppe dafa ekkada, ne ashkkaratuppe issuwaayyo immana.” (1 Kaw. 11:11) Hegee keehi azzanttiyaaba! Solomoni daroban injje deˈo deˈidaba gidikkonne, wurssettan Yihoowa azzanttiis. Solomoni deˈon keehi koshshiyaabaa oottiyoogaa aggido gishshau, au deˈoy injjetibeenna. I Yihoowayyo ammanettiyoogaa aggiis. ‘Solomona deˈuwaappe tamaariyooban tau deˈoy injjetanaadan maadettanau murttidanaa?’ yaagidi, nuuni ubbay oychana danddayoos.
TUMUPPE INJJE DEˈUWAA
9. Alamiyaa asaa xeelan PHauloosi injjetida deˈo deˈidee? Qonccissa.
9 Kiitettida PHauloosa deˈoy Kawuwaa Solomonaagaappe keehi dummatees. PHauloosi danggarssaa zaaliyaappe merettida kawotaa araatan uttibeenna, woy kawotuura gibiraa mibeenna. Ubba, i issi issitoo namisettiis, saamettiis, meegettiisinne kallottiis. (2 Qor. 11:24-27) PHauloosi Yesuusi Mase gidiyoogaa ammani simmidi, bau Ayhuda haymaanootiyan deˈiya boncho maataa aggiis. Ubba, Ayhuda haymaanootiyaa kaalettiyaageeti a ixxidosona. Asay a qachiis, garafiis, gatiman shociisinne shuchan caddiis. PHauloosi, anne a laggeta asay cayidoogaa, yedettidoogaanne, eta sunttaa mooridoogaa yootiis. I, “Nuuni hanno gakkanaassikka, ha sa7aa pitonne ubbabaa buura gidida” yaagiis.—1 Qor. 4:11-13.
10. Asay injje deˈo giidi qoppiyoobaa PHauloosi kaallibeennay aybissee?
10 PHauloosi yelagatettan Saaˈoola geetettiyo wode ayyo daro qaaday deˈana danddayees. Saaˈoolantta so asay dure gidennan aggenna. Bonchettida asttamaaree Gamaaliyaali a tamaarissiis. I guyyeppe, “Ta wode de7ida ta dabbotuppe darota Aihuda ammanuwaa higgiyaa naagiyoogan aadhdhais” yaagiis. (Gal. 1:14) I Ibraysxxenne Giriike qaalaa luxidi haasayees. Saaˈooli Roome asa gidiyo gishshau, asay keehi amottiyo maatay deˈiyoonne laˈa gidida asa. Alamiyaa asay injje deˈo giidi qoppiyo hegaa malabaa kaallidaba gidiyaakko, i keehi bonchettidanne dure asa gidana danddayees. SHin, i harati, ubba a dabbotuppekka amaridaageeti eeyyaba giidi qoppiyoobaa oottiis. Aybissi?
11. PHauloosi xoqqu ootti xeellidobay aybee, qassi a halchoy aybee? Aybissi?
11 PHauloosi Yihoowa siiqiyo gishshau, duretiyoogaappenne hayttatiyoogaappe aattidi an sabettanau koyiis. PHauloosi tumaa loyttidi erido gishshau, wozuwaa, haggaazuwaanne saluwan demmana deˈuwaa hidootaa xoqqu oottidi xeelliis; hegee alamiyaa asay xaasayidi xeelliyooba. Seexaanay asaa xeelliyaagan giidobaa PHauloosi eriis. Xoossau oottenna mala asaa naata diggana danddayiyoogaa Seexaanay yootiis. PHauloosi, Seexaanay giidobay worddo gidiyoogaa bessana danddayiyoogaa erennan aggenna. (Iyy. 1:9-11; 2:3-5) PHauloosi ayba metoy gakkiyaaba gidikkonne, Xoossau ammanettidaagaa gididi deˈanaunne tumu goynuwan genccanau murttiis. Hegee alamiyan deˈiya, banttau deˈoy injjetanaadan koyiya daro asay mule qoppennaba.
12. Neeni Xoossan ammanettanau dooridoy aybissee?
12 Neenikka PHauloosaagaadan murttadii? Ammanettidi deˈiyoogee metana danddayikkonne, hegee Yihoowan nashettanaadaaninne anjjettanaadan oottiyoogaa eroos; qassi hegaadan haniyo wode issi urau deˈoy tumuppe injjetees. (Lee. 10:22) Yaaniyo wode, ha wodiyan goˈettoos; qassi sinttaappe daro anjjuwaa demmanaagaa ammanettana danddayoos. (Marqqoosa 10:29, 30 nabbaba.) Hegaa gishshau, “nuuni ufaittanaadan, ubbabaa palahissidi nuuyyo immiya de7o Xoossan ammanettanaagaappe attin, aadhdhiya duretettan” ammanettana koshshenna. Yaatiyaaba gidikko, nuuni ‘sinttanau mino baaso gidiya miishshaa nuuyyo shiishshoos. Hegaappe guyyiyan, nuuni tumu deˈuwaa ekkana.’ (1 Xim. 6:17-19) Ee, nuuni xeetu layttappe, woy shaˈu layttappe, woy ubba hegaappe dariya layttappe guyyiyan aadhidabaa hassayiyo wode, “Tumuppe injjetida deˈo deˈaas!” gaana danddayoos.
NE AQOY DEˈIYOY AWAANEE?
13. Aquwaa dagayiyoogaa xeelliyaagan Yesuusi woygidi zoridee?
13 Yesuusi aquwaa xeelliyaagan hagaadan giis: “Bil77i bashshiyoosaaninne birati shiyiyoosan, kaisoikka bookkidi wuuqqiyoosan, sa7an intte huuphessi miishsha dagayoppite. SHin bil77inne qunoi bashshennasan, kaisoikka bookkidi wuuqqennasan intte huuphessi saluwan miishsha dagayite. Aissi giikko, ne wozanai ne miishshai de7iyoosan de7ana.”—Maa. 6:19-21.
14. Saˈan aquwaa dagayanau koyiyoogee loˈˈo gidennay aybissee?
14 Issi uri saˈan dagayiyo aqoy miishsha xalla gidennan aggana danddayees. Hegee asay deˈoy injjetanaadan oottees giidi qoppiyo, Solomoni xaafido duretettaa, aadhida eratettaa, hayttatiyoogaanne sunttettiyoogaa gujjana danddayees. Solomoni Eranchchaa maxaafan giidoogaadan, Yesuusi issi uri saˈan dagayiyo aqoy xayiyoogaa yootiis. Hegaa mala aqoy sohuwaara xayiyaaba gidiyoogaa ne yuushuwan deˈiya hanotaappe akeekennan aggakka. Bruner giyo profeeseree Yesuusi yootido he aquwaa xeelliyaagan ba qofaa yootiis. Hayttatiyoogee attiyaaba gidiyoogaa i yootiis. Hachi hayttatida uri sohuwaara dogettana danddayees. Ha laytti daro miishshaa shiishshida urau laytti he miishshay xayana danddayees. Yesuusi asaa naata siiqiyo gishshau, bonchettiyoogee sohuwaara attidi, yibbaatanaadan oottana danddayiyoogaa etassi yootiis. He profeeseree, miishshaaninne hayttatiyoogan ammanettiyaageeti ubbatoo azzaniyo gishshau, Yesuusi ba erissiyo ashkkarati azzananaadan koyennaagaa yootiis. Daro asay he profeeseree giidobaa maayees. SHin, Yesuusi yootidobaa ba deˈuwan oosuwan peeshshiyay ay keena asee? Neeni Yesuusa zoriyaa oosuwan peeshshuutee?
15. Nuuni ay mala injje deˈo deˈanau minnidi oottana koshshii?
15 Injje deˈo deˈanau minnidi oottiyoogee bala giidi haymaanootiyaa kaalettiya issoti issoti tamaarissoosona. SHin, Yesuusi nuuni injje deˈo deˈanau minnidi oottana koshshenna gibeenna. I ba erissiyo ashkkarati bantta deˈoy tumuppe injjetanaadan minnidi oottana koshshiyoogaa yootiis. I, eti saluwan merinau xayenna ‘miishsha dagayanaadan’ minttettiis. Nuuni aybippenne aaruwan Yihoowa sinttan injje deˈo deˈanau koyoos. Yesuusi yootidobay nuuni kaallana ogiyaa doorana danddayiyoogaa hassayissees. SHin, nuuni nu wozanan deˈiyaabaa, giishin nuuni xoqqu oottidi xeelliyoobaa kaalliyoogee tuma.
16. Nuuni ammanettana danddayiyoobay aybee?
16 Nuuni wozanappe Yihoowa ufayssanau koyikko, i nuuyyo koshshiyaabaa kunttanaagaa ammanettana danddayoos. Nuuni issi issitoo PHauloosaagaadan namisettanaadan woy saamettanaadan, I paqqadana danddayees. (1 Qor. 4:11) Gidikkokka, Yesuusi yootidoban keehi ammanettoos. I hagaadan giis: “‘Nuuni ai maanee? Woi ai uyanee? Woi ai maayanee?’ yaagidi hirggoppite. Aissi giikko, he ubbabaa Xoossaa ammanennaageeti darissidi koyoosona; he ubbai inttena koshshiyoogaa saluwan de7iya intte Aawai erees. SHin kasetidi, Xoossaa kawotettaanne a xillotettaa koyite; i intteyyo he ubbabaa immana.”—Maa. 6:31-33.
XOOSSAA SINTTAN DEˈOY INJJETIDOOGAA GIDA
17, 18. (a) Tumuppe injje deˈoy aybiira gayttidabee? (b) Injje deˈoy aybiira gayttidaba gidennee?
17 Deˈoy tumuppe injjetiyoogee nuuni alamiyan naaniyoogaara woy hayttatiyoogaara gayttidaba gidennaagaa hassayana koshshees. Hegaa mala deˈoy gubaaˈiyan nuussi deˈiya aawatettaarakka gayttidaba gidenna. SHin, hegaa mala anjjoy tumuppe deˈoy injjetanaadan oottiyaabaara, giishin, “Sunttati bantta Godaassi ammanettidaageeta gididi, beettanau koshshees” giida Xoossau azazettiyoogaaranne ammanettiyoogaara gayttidaba. (1 Qor. 4:2) Nuuni ammanettidaageeta gidiyoogan genccana bessees. Yesuusi, “Wurssettai gakkanaashin gencciyaagee attana” yaagiis. (Maa. 10:22) Ammanettiyaageeti attiyo wode, eti injje deˈo deˈidoogee qonccees!
18 Qommoora beˈidobaa neeni qoppiyo wode, Xoossau ammanettiyoogee hayttatiyoogaara, timirttiyaara, duretettaara, yaynniyo asa gidiyoogaara woy gooba, qara woy erancha gidiyoogaara gayttidaba gidennaagaa akeekana danddayaasa. Nu hanotay ayba gidikkonne, nuuni Xoossau ammanettana danddayoos. Koyro xeetu layttan deˈida Xoossaa asatuppe amaridaageeti dure, qassi harati hiyyeesa. PHauloosi dureti “lo77obaa oottanaadan, lo77o oosuwan duretanaadan, kehiyaageetanne haratuura shaakki ekkiyaageeta gidanaadan” zoriis. Duretikka hiyyeesatikka “tumu de7uwaa” baxuuxi oyqqana danddayoosona. (1 Xim. 6:17-19) Ha wodiyankka hegaadan oottana danddayettees. Nu ubbaassi deˈiya maataynne qaaday lagge, hegeekka ammanettidi deˈiyoogaanne “lo77o oosuwan” duretiyoogaa. Nuuni yaatiyaabaa gidikko, nuna Medhidaagaa sinttan injje deˈuwaa deˈoos; qassi a ufayssiyoogaa eriyo gishshau ufayttoos.—Lee. 27:11.
19. Deˈoy injjetiyoogaara gayttidaagan, neeni ay oottanau murttadii?
19 Nuna xeelliyaagan alamiyaa asau deˈiya qofaa laammana xayikkonne, nu hanotaabaa qoppiyo ogiyaa laammana danddayoos. Ne hanotay ayba gidikkonne, ammanettidaagaa gidanau baaxetiyoogee keehippe koshshiyaaba. Yihooway nena ha wodiyaaninne merinau keehi anjjanaagaa ammanetta. Yesuusi tiyettida Kiristtaanetussi, “Haiqqana gakkanaassikka ammanettidaagaa gida; taani neeyyo de7o akiliiliyaa immana” yaagidi yootidoogaa mule dogoppa. (Ajj. 2:10) Hegee tumuppe injje deˈo!
[Oyshata]
[Sinttaa 14n deʼiya misiliyaa qonccissuwaa]
Daro asay Saaˈoolau deˈoy injjetana giidi qoppiis
[Sinttaa 15n deʼiya misiliyaa qonccissuwaa]
PHauloosi tumuppe injje deˈo deˈiis
