Hain ha mga masunod maipapariho mo an imo konsensya?

•   kompas

•   espiho

•   sangkay

•   hukom

 An tama nga baton, ito ngatanan. Isasaysay hini nga artikulo kon kay ano.

•  Ano an konsensya?

•  Kay ano nga dapat mo bansayon an imo konsensya?

•  Paonan-o mo mababansay an imo konsensya?

•  An ginsisiring han iba nga batan-on

 An imo konsensya amo an imo kapasidad ha paghibaro kon ano an husto ngan sayop. “Pariho [ito] hin balaud nga nakasurat ha kasingkasing han tawo,” siring han Biblia. (Roma 2:15, Contemporary English Version) An maopay nga konsensya nabulig ha imo nga mahibaroan kon husto ba an usa nga butang nga imo bubuhaton o imo na nabuhat.

•   An imo konsensya pariho hin kompas. Naggigiya ito ha imo ngadto ha tama nga direksyon basi malikyan mo an mga problema.

•   An imo konsensya pariho hin espiho. Iginpapakita hito kon ano ka nga klase hin tawo.

•   An imo konsensya pariho hin maopay nga sangkay. Makakahatag ito ha imo hin maopay nga sagdon ngan makakabulig ha imo nga maglampos—kon papamatian mo ito.

•   An imo konsensya pariho hin hukom. Ginhuhukman ka hito kon may ginbubuhat ka nga maraot.

 Hinumdumi: An imo konsensya makakabulig gud ha imo nga (1) makahimo hin tama nga mga desisyon ngan (2) maitadong an imo mga sayop.

 An Biblia nagsusugo ha aton nga ‘magtipig hin maopay nga konsensya.’ (1 Pedro 3:16) Makuri ito buhaton kon waray mabansay an imo konsensya.

 “Nagbubuwa ako ha akon mga kag-anak kon ginpapakianhan nira ako kon nagpakain ako. Han una, nakukonsensya ako, pero pagtikaiha, diri ko na inaabat nga sayop an akon ginbubuhat.”—Jennifer.

 Ha urhi, ginpagios hi Jennifer han iya konsensya nga magsumat ha iya mga kag-anak kon ano an iya mga ginhinimo ngan diri na magbuwa ha ira.

 Hunahunaa ini: Kakan-o unta mas maopay nga ginpamatian ni Jennifer an pahamangno han iya konsensya?

 “Makuri ngan nakakaistres an doble nga pagkinabuhi. Kon gintugotan ka han imo konsensya nga maghimo hin usa nga sayop nga desisyon, nagigin mas masayon na la ha sunod an paghimo hin usa pa nga sayop nga desisyon.”—Matthew.

 May mga tawo nga diri na gud namamati ha ira konsensya. “Diri na hira maaram han mga suruklan ha moral,” siring han Biblia. (Efeso 4:19) Ini an pagkahubad hito han Maupay nga Sumat: “Waray [na] hira mga alo.”

 Hunahunaa ini: Nagigin mas maopay gud ba an kinabuhi han mga tawo nga diri nakukonsensya ha ira magraot nga ginbubuhat? Ano nga mga problema an sigurado nga ira maieksperyensyahan?

 Hinumdumi: Basi magkaada maopay nga konsensya, kinahanglan an imo ‘abilidad ha husto nga pagturotimbang mabansay ha pagkilala han husto ngan sayop.’—Hebreo 5:14.

 Basi mabansay mo an imo konsensya, kinahanglan mo hin suruklan nga makukomparahan mo han imo mga ginbubuhat. An iba nga tawo nagsusunod han mga suruklan han:

•   ira pamilya ngan kultura

•   ira mga kaedad

•   mga sikat nga tawo

 Pero mas maopay gud an mga suruklan han Biblia kon paonan-o kita dapat magkinabuhi. Diri ito urusahon kay an Biblia “giniyahan han Dios,” an naghimo ha aton ngan an maaram han makakaopay gud ha aton.—2 Timoteo 3:16.

 Tagda an pipira nga ehemplo.

 SURUKLAN: “Karuyag namon gumawi hin tangkod ha ngatanan nga butang.”—Hebreo 13:18.

•   Paonan-o ito nga suruklan makakaapekto ha imo konsensya kon nasusulay ka nga magkodego o mangopya ha imo eksam, magbuwa ha imo mga kag-anak, o mangawat?

•   Kon an imo konsensya nagpapagios ha imo nga magin tangkod ha ngatanan nga butang, ano daw la an benepisyo hito ha imo yana ngan ha tiarabot?

 SURUKLAN: “Palagiw tikang ha seksuwal nga imoralidad.”—1 Corinto 6:18.

•    Paonan-o ito nga suruklan makakaapekto han imo konsensya kon nasusulay ka nga magkita hin pornograpiya o makig-sex antes han kasal?

•   Kon an imo konsensya nagpapagios ha imo nga pumalagiw tikang ha seksuwal nga imoralidad, ano an magigin benepisyo hito ha imo yana ngan ha tiarabot?

 SURUKLAN: “Magin buotan kamo ha usa kag usa, malumo nga napaid, hura nga nagpapasaylo ha usa kag usa.”—Efeso 4:32.

•    Paonan-o ito nga suruklan makakaimpluwensya ha imo kon may diri pagkasinabtanay kamo han imo bugto o sangkay?

•   Kon an imo konsensya nagpapagios ha imo nga magin maloloy-on ngan mapinairon, ano an magigin benepisyo hito ha imo yana ngan ha tiarabot?

 SURUKLAN: “[Hi] Jehova . . . nangangalas ha bisan hin-o nga nahigugma han kamadarahog.”—Salmo 11:5.

•    Paonan-o ito nga suruklan dapat makaimpluwensya ha imo ginpipili nga mga pelikula, programa ha TV, ngan video game?

•   Kon an imo konsensya nagpapagios ha imo nga isalikway an bayolente nga mga kaliawan, ano an magigin benepisyo hito ha imo yana ngan ha tiarabot?

 EKSPERYENSYA: “May kasangkayan ako nga nag-uuyag hin bayolente nga mga video game, ngan nag-uuyag liwat ako hito. Tapos, gindid-an ako ni Papa nga mag-uyag hito. Salit nag-uuyag na la ako kon napakadto ako ha akon kasangkayan. Pag-uuli ko, diri ako nag-iistorya mahitungod hito. Kon ginkukumusta ako ni Papa, nasiring ako nga okey la ako. Pero usa ka adlaw, nabasa ko an Salmo 11:5 ngan nakonsensya ako ha akon ginbibinuhat. Na-realize ko nga dapat diri na ako mag-uyag hito nga mga video game, ngan ito an akon ginbuhat. Nakita ito han usa ko nga sangkay, salit waray na liwat hiya mag-uyag hin bayolente nga mga video game.”—Jeremy.

 Hunahunaa ini: Kakan-o nagtikang gumana an konsensya ni Jeremy, ngan kakan-o niya ito ginpamatian? Ano an imo nahibaroan ha eksperyensya ni Jeremy?

 Hinumdumi: An imo konsensya nagpapakita kon ano nga klase ka hin tawo ngan kon ano an imo gintotoohan. Ano an ginsisiring han imo konsensya mahitungod ha imo?