Hi apostol Pablo nagsurat: “Kon karuyag ko buhaton an husto, an maraot an aadi ha akon.” (Roma 7:21) Inabat ka na ba hin sugad hito? Kon oo, ini nga artikulo makakabulig ha imo nga atohan an pagsulay nga magpadara ha sayop nga mga hingyap.

•  An kinahanglan mo hibaroan

•  An puydi mo himoon

•  An ginsisiring han iba nga batan-on

 An pagsulay ngan pagpresyur han igkasi-batan-on agsob nga konektado. Ngani, an Biblia nasiring nga “an magraot nga mga kaupod nakakadaot han maopay nga moral.” (1 Corinto 15:33, footnote) An presyur tikang ha iba o ha media mahimo makapukaw hin mga hingyap nga magtutugway ha imo ha nakakasulay nga sitwasyon ngan mahimo ka pa ngani maaghat ha “pagsunod ha damu nga tawo ha pagbuhat hin maraot.”—Exodo 23:2.

 “An presyur nga maruyagan ngan karawaton han iba mahimo magtugway nga buhaton an bisan ano nga ginbubuhat han iba, basi la maruyagan nira.”—Jeremy.

 Hunahunaa ini: Kay ano nga mahimo magin mas makusog an pagsulay kon importante gud ha imo an ginhuhunahuna han iba mahitungod ha imo?—Proberbios 29:25.

 An punto: Ayaw pagpapresyur ha imo mga igkasi-batan-on nga ikompromiso an imo mga prinsipyo.

 Hibaroi an imo panindogan. Kon diri ka maaram kon ano an imo gintotoohan, magigin pariho ka hin puppet nga ginkukontrol han iba. Mas maopay gud nga sundon an sagdon han Biblia: “Siguroha an ngatanan nga butang; kapot hin marig-on ha kon ano an maopay.” (1 Tesalonica 5:21) Kon mas nasasabtan mo an imo mga gintotoohan, magigin mas masayon nga manindogan ngan atohan an pagsulay.

 Hunahunaa ini: Kay ano nga natoo ka nga para ha imo kaopayan an mga suruklan han Dios ha moral?

 “Naobserbaran ko nga kon nagpapabilin ako nga matinumanon ha akon gintotoohan ngan diri nagpapadara ha pagsulay, mas ginrirespeto ako han iba.”—Kimberly.

 Maopay nga ehemplo ha Biblia: Daniel. Han posible tin-edyer pa hi Daniel, “marig-on [hiya] nga nagdesisyon ha iya kasingkasing” nga susugton niya an mga balaud han Dios.—Daniel 1:8.

 Hibaroi an imo mga kaluyahan. Gin-uunabi han Biblia an “mga hingyap han pagkabatan-on”—mga hingyap nga labi na nga makusog kon batan-on ka pa. (2 Timoteo 2:22) Nag-uupod ini diri la han seksuwal nga mga hingyap kondi pati liwat han hingyap nga karawaton han iba ngan an hingyap nga magin independente bisan kon diri ka pa andam.

 Hunahunaa ini: An Biblia nasiring nga “an kada tagsa nasasarihan kon nadadara ngan nadadani han iya kalugaringon nga hingyap.” (Santiago 1:14) Ano nga hingyap an labi nga nakakasulay ha imo?

 “Magin tangkod ha imo kalugaringon kon ano nga mga pagsulay an nakakasulay gud ha imo. Pag-research kon paonan-o mo aatohan ito nga mga pagsulay, ngan isurat an mga punto nga magagamit mo. Hito nga paagi, kon umatubang ka utro hito nga pagsulay, maaram ka na kon paonan-o ito aatohan.”—Sylvia.

 Maopay nga ehemplo ha Biblia: David. May mga panahon nga nagpadara hiya ha pagpresyur han iba ngan bisan pa ngani han iya kalugaringon nga mga hingyap. Pero hi David nahibaro tikang ha iya mga sayop ngan naningkamot nga diri na ito utruhon. “Tagi ako hin putli nga kasingkasing,” nag-ampo hiya kan Jehova, “ngan butangi ako hin bag-o nga disposisyon, usa nga marig-on.”—Salmo 51:10.

 Ayaw pagpadara ha pagsulay. An Biblia nasiring: “Ayaw pagpadaog ha maraot.” (Roma 12:21) Karuyag sidngon diri ka dapat magin biktima han pagsulay. Puydi mo pilion nga buhaton an tama.

 Hunahunaa ini: Ano an imo bubuhaton basi diri ka masulay ngan buhaton an tama ha sitwasyon diin mahimo ka masulay?

 “Ginhuhunahuna ko kon ano an akon aabaton kon magpapadara ako ha pagsulay. Magigin maopay ba an akon aabaton? Posible, pero madaliay la. Ito ba gihapon an akon aabaton paglabay han panahon? Diri, mas masusubo la lugod ako. Sulit gud ba ito? Diri!”—Sophia.

 Maopay nga ehemplo ha Biblia: Pablo. Bisan kon gin-amin ni Pablo nga may-ada hiya maraot nga mga inklinasyon, waray hiya magpadara ha pagsulay. Hiya nagsurat: “Istrikto nga gindidisiplina ko an akon lawas ngan gin-uuripon ito.”—1 Corinto 9:27, footnote.

 An punto: Pariho han drayber, ikaw an magkukontrol kon paonan-o mo aatubangon an pagsulay.

 Hinumdumi, an mga pagsulay temporaryo la. “Damu nga butang an nakakasulay gud han hayskul pa la ako pero yana diri man ngay-an,” siring han 20 anyos nga hi Melissa. “An pagpamalandong hito nagpapasarig ha akon nga an presente nga mga pagsulay malabay la liwat ngan maabot an panahon mahuhunahuna ko nga maopay na la nga gin-atohan ko ito.”