Nagsumat an imo anak nga ginbu-bully hiya ha eskwelahan. Ano an imo bubuhaton? Sisidngan mo ba an eskwelahan nga sirotan an nan-bully? Tututdoan mo ba an imo anak nga umato? Antes magdesisyon, tagda an pipira nga impormasyon mahitungod han pan-bully.

•  Ano an kinahanglan ko hibaroan mahitungod ha pan-bully?

•  Ano an akon maibubulig?

 Ano an pan-bully? An pan-bully usa nga nagpapadayon ngan tinuyo nga pagpasakit ha pisikal o ha emosyon. Salit, diri ngatanan nga pan-insulto o madarahog nga buhat masisiring nga pan-bully.

 Kon kay ano nga importante an paghibaro hini: Ginagamit han pipira an termino nga “pan-bully” ha pagtudlok ha bisan ano nga diri maopay nga panggawi, gutiay man ito o diri. Pero kon pirme mo padadakuon bisan an gudti la nga isyu, bangin diri mo lugod matutdoan an imo anak ha pagsulbad hin diri pagsinabtanay—usa nga abilidad nga ginkikinahanglan niya yana ngan ha iya pagdaku.

 Prinsipyo ha Biblia: “Ayaw pagdagmit ha pagkasina.”—Eclesiastes 7:9.

 An punto: Bisan kon may mga kahimtang nga bangin kinahanglan mo manginlabot, an iba nga sitwasyon mahimo maghatag hin oportunidad ha imo anak nga mahibaro kon paonan-o aatubangon an mga problema ngan tatrataron an iba.—Colosas 3:13.

 Pero ano man kon magsumat an imo anak nga nakakaeksperyensya hiya hin nagpapadayon ngan tinuyo nga pag-harass?

•   Mapailubon nga pamatii an imo anak. Hibaroi kon (1) ano an nahitatabo ngan (2) kay ano nga hiya an ginbu-bully. Ayaw paghimo hin konklusyon kon diri ka pa maaram han bug-os nga nahitabo. Pakianhi an imo kalugaringon, ‘May-ada ba ako diri pa nahibabaroan?’ Basi mahibaroan an bug-os nga detalye, bangin kinahanglan mo kaistoryahon an titser han imo anak o an mga kag-anak han nanbu-bully nga bata.

   Prinsipyo ha Biblia: “Kon an bisan hin-o nabaton dayon nga diri anay namamati, usa ito nga kalurongan ngan kaarawdan.”—Proberbios 18:13.

•   Kon tinuod nga ginbu-bully an imo anak, buligi hiya nga masantop nga an iya reaksyon mahimo makaopay o makadaot han sitwasyon. Pananglitan, an Biblia nasiring: “An malumo nga baton nakakapawara hin kapungot, pero an mapintas nga pulong nakakaaghat hin kasina.” (Proberbios 15:1) Oo, an pagbulos mahimo magresulta nga magduro an problema ngan dumuroy an pan-bully imbes nga umundang.

   Prinsipyo ha Biblia: “Ayaw pagbulos hin kadaot ha kadaot o hin insulto ha insulto.”—1 Pedro 3:9.

•   Isaysay ha imo anak nga an diri pagbulos diri nagpapasabot nga maluya hiya. Lugod, nagpapakita ito nga marig-on hiya kay diri hiya nagpapakontrol ha iba nga tawo. Sugad hin ginpipirde niya an nanbu-bully nga diri hiya nagigin bully.

   Importante nga hinumdoman ini han imo anak labi na kon nakakaeksperyensya hiya hin cyberbullying. Kon an imo anak makikig-away ha online, gintutugotan niya an nanbu-bully nga magpadayon, ngan bangin tahapan lugod an imo anak nga bully liwat hiya! Salit, usahay an pinakamaopay nga buhaton amo an diri pagbaton—usa nga paagi nga posible gud makapirde ha nanbu-bully.

   Prinsipyo ha Biblia: “Kon waray sungo, napaparong an kalayo.”—Proberbios 26:20.

•   Ha pipira nga kahimtang, mahimo likyan han imo anak an mga tawo ngan lugar nga puydi hiya ma-bully. Pananglitan, kon maaram hiya kon hain an partikular nga tawo o grupo, malilikyan niya an problema pinaagi ha diri pag-agi hito nga lugar.

   Prinsipyo ha Biblia: “An maaramon nga tawo nakakakita han peligro ngan natago, pero an mga waray eksperyensya nagpapadayon la ngan nag-aantos han mga resulta.”—Proberbios 22:3.

 TESTINGI INI: Buligi an imo anak nga hunahunaon an mga bentaha ngan disbentaha han mga puydi niya buhaton. Pananglitan:

•  Ano an posible mahitabo kon pasagdan la niya an nanbu-bully?

•  Ano man kon may kompyansa nga kaistoryahon niya an nanbu-bully nga umundang na ha pan-bully?

•  Ano man kon isumat niya ha iya mga titser nga ginbu-bully hiya?

•  Mahimo ba niya pirdihon an nanbu-bully pinaagi ha pagin makisangkayon o pagpatawa?

 Personal man o online an pan-bully, iba-iba an tagsa nga sitwasyon. Salit buligi an imo anak nga makabiling hin praktikal nga solusyon. Pasariga hiya nga bubuligan mo hiya hini nga iya naieksperyensyahan.

 Prinsipyo ha Biblia: “An tinuod nga sangkay nahigugma ha ngatanan nga panahon ngan usa nga bugto nga natawo para ha mga panahon han kasakitan.”—Proberbios 17:17.