1. Ano an pipira nga mga butang nga bangin makahimo hin mga pagkabahinbahin ha mga pamilya?

 MALIPAYON adton bahin han mga pamilya nga mayada gugma, pagsabot, ngan kamurayawan. Ginlalaoman nga sugad hito an iyo pamilya. Makasurubo, damu nga mga pamilya an diri naangay hiton nga pagsaysay ngan nagkakabahinbahin tungod han usa o lain nga hinungdan. Ano an nagbabahinbahin han mga panimalay? Hini nga kapitulo aton paghihisgutan an tulo nga mga butang. Ha pipira nga mga pamilya, an mga membro diri ngatanan parapriho an relihiyon. Ha iba, an kabataan bangin waray pariho tunay nga mga ginikanan. Ha iba pa, an pangalimbasog ha pangabuhi o an paghingyap hin damu pa materyal nga mga butang baga in nagpipirit ha mga membro han pamilya nga magkabahinbahin. Kondi, an mga kahimtang nga nakakagbahin ha usa nga panimalay bangin diri makaapekto ha iba. Ano an nakakahimo han kaibahan?

2. Diin namimiling an iba hin giya ha kinabuhi han pamilya, kondi ano an gimaopayi nga surok han sugad nga giya?

² Usa nga butang an panhunahuna. Kon sinsero nga nangangalimbasog ka nga sabuton an panhunahuna han iba nga tawo, labaw nga hisasabtan mo kon paonan-o matitipigan an nagkakaurosa nga panimalay. An ikaduha nga butang amo an imo surok han giya. Damu nga mga tawo an nasunod ha sagdon han mga katrabaho, mga amyaw, mga parasurat ha mga pahayagan, o iba tawhanon nga mga giya. Kondi, hinbaroan han pipira, kon ano an ginsisiring han Pulong han Dios mahitungod han ira kahimtang, ngan inaaplikar nira an ira hinbabaroan. Paonan-o an pagbuhat hini nabulig ha pamilya nga igpadayon an kamurayawan ha panimalay?—2 Timoteo 3:16, 17.

3. (a) Ano an sagdon han Biblia mahitungod han pag-asawa hin usa nga iba an pagtoo? (b) Ano an pipira han importante nga mga prinsipyo nga naaplikar kon an bana usa nga matinoohon ngan an asawa diri?

³ An Biblia marig-on nga nagsasagdon ha aton kontra han pag-asawa hin usa nga iba an relihiyoso nga pagtoo. (Deuteronomio 7:3, 4; 1 Korinto 7:39) Kondi, bangin hinbaroan mo an kamatuoran tikang ha Biblia katapos han imo pag-asawa kondi diri an imo bana. Ano man? Siyempre, an mga panaad ha pag-asawa nagpapabilin nga marig-on. (1 Korinto 7:10) Pinabubug-atan han Biblia an pagkapermanente han bugkos han pag-asawa ngan gindadasig an mga mag-asawa nga sulbaron an ira diri-pagsinabtanay imbes nga magpahirayo hito. (Efeso 5:28-31; Tito 2:4, 5) Kondi, ano man, kon an imo bana marig-on nga nagdudumiri han imo pagsunod han relihiyon han Biblia? Bangin mangalimbasog hiya ha pagpugong ha imo ha pagtambong ha mga katirok ha kongregasyon, o bangin sumiring hiya nga diri niya karuyag nga an iya asawa magbalay-balay, nga nagyiyinakan mahitungod han relihiyon. Ano an imo pagbubuhaton?

4. Ha ano nga paagi maipapakita han asawa an empatiya kon an iya bana diri nakikiambit han iya pagtoo?

⁴ Pakianhi an imo kalugaringon, ‘Kay ano nga sugad hito an inaabat han akon bana?’ (Proberbios 16:20, 23) Kon diri gud niya hinsasabtan an imo ginbubuhat, bangin mabaraka hiya ha imo. O bangin iniipit hiya han mga paryente tungod kay diri ka na nakikigbahin ha pipira nga mga kustomre nga importante ha ira. “Nag-uusahan ha balay, inabat ako nga binayaan,” siring han usa nga bana. Inabat hini nga lalaki nga nawawad-an hiya han iya asawa ngadto ha usa nga relihiyon. Kondi an pagpahitaas nagpugong ha iya ha pagkarawat nga namimingaw hiya. An imo bana bangin nagkikinahanglan hin pasarig nga an imo gugma kan Jehova diri nangangahulogan nga hinigugma mo an imo bana yana hin gutiay kay ha naglabay. Siguroha nga gumasto hin panahon upod ha iya.

5. Ano nga pagkatimbang an kinahanglan tipigan han asawa nga an iya bana mayada iba nga pagtoo?

⁵ Kondi, usa ka butang an labaw pa gud nga importante nga kinahanglan tagdon kon karuyag mo nga maaramon  nga maglampos ha kahimtang. An Pulong han Dios nagsasagda ha mga asawa: “Magpasakop kamo ha iyo mga bana, sugad nga angayan ha Ginoo.” (Kolosas 3:18) Salit, nagpapahamangno ito kontra han espiritu han paglugaring. Dugang pa, ha pagsiring nga “sugad nga angayan ha Ginoo,” ipinapakita hini nga kasuratan nga an pagpasakop ha bana sadang hunahunaon liwat nga pagpasakop ha Ginoo. Kinahanglan mayada pagkatimbang.

6. Ano nga mga prinsipyo an sadang tipigan ha hunahuna han Kristiano nga asawa?

⁶ Para ha usa nga Kristiano, an pagtambong ha mga katirok ha kongregasyon ngan pagtestigo ha iba mahitungod han basado-ha-Biblia nga pagtoo han usa importante nga bahin han totoo nga pagsingba nga diri angay pasibay-an. (Roma 10:9, 10, 14; Hebreo 10:24, 25) Ano kon sugad, an imo pagbubuhaton, kon an usa nga tawo direkta nga nagsugo ha imo nga diri sundon an espisipiko nga kinahanglanon han Dios? An mga apostol ni Jesu-Kristo nagpahayag: “Kinahanglan sundon namon an Dios sugad nga magmarando imbes an mga tawo.” (Buhat 5:29) An ira susbaranan naaplikar ha  damu nga mga kahimtang ha kinabuhi. An gugma kan Jehova ba magpapagios ha imo nga ihatag ha iya an debosyon nga husto nga para ha iya? Ha pariho nga panahon, an imo gugma ngan pagtahod ba ha imo bana nakakahimo ha imo nga ihatag an ekslusibo nga debosyon kan Jehova ha paagi nga kinakarawat han imo bana?—Mateo 4:10; 1 Juan 5:3.

7. Ano nga determinasyon kinahanglan magkaada an Kristiano nga asawa?

⁷ Siring ni Jesus nga diri ini magigin posible pirme. Nagpahamangno hiya nga tungod han pagkontra ha totoo nga pagsingba, an matinoohon nga mga membro han iba nga mga pamilya maabat nga iginbulag, sugad hin usa nga kampilan nga inabot butnga ha ira ngan ha bug-os nga pamilya. (Mateo 10:34-36) Usa ka babaye ha Hapon an nakaeksperiensia hini. Ginkontra hiya han iya bana ha 11 ka tuig. Mapintas nga gintrato hiya ngan agsob nga ginkakandadohan hiya ha gawas han balay. Kondi nagpailob hiya. An kasangkayan ha Kristiano nga kongregasyon binulig ha iya. Nag-aampo hiya pirme ngan nakakarawat hin daku nga pagdasig tikang ha 1 Pedro 2:20. Inin Kristiano nga babaye kombinsido nga kon magpabilin hiya nga marig-on, ha maabot nga adlaw an iya bana bangin umupod ha iya ha pag-alagad kan Jehova. Ngan ginbuhat ito han bana.

8, 9. Paonan-o sadang gumios an asawa basi malikyan an diri-kinahanglanon nga mga ulang ha iya bana?

⁸ Damu an praktikal nga mga butang nga mahihimo mo basi maapektohan an paggios han imo padis. Pananglitan, kon an imo bana nadiri ha imo relihiyon, ayaw paghatag ha iya hin mga hinungdan ha pagreklamo ha iba nga mga bahin. Tipigi an balay nga limpyo. Mangnoi an imo personal nga hitsura. Magin mahinatagon ha pagpahayag han gugma ngan apresasyon. Imbes nga magpakaraot, ipakita an suporta ha iya. Ipakita nga naglalaom ka ha iya ha pagkaulo. Ayaw pagbulos kon inabat ka nga ginbuhatan ka hin sayop. (1 Pedro 2:21, 23) Pasayloa an tawhanon nga pagkadiri-hingpit, ngan kon nabangon an paglantugi, mapainubsanon nga ikaw an siyahan nga mangaro hin pasaylo.—Efeso 4:26.

⁹ Ayaw tugoti an imo pagtambong ha mga katirok nga magin hinungdan han kaatraso han iya pagkaon. Bangin  karuyag mo makiambit ha Kristiano nga ministeryo usahay kon an imo bana waray ha balay. Maaramon para ha Kristiano nga asawa nga likyan an pagwali ha iya bana kon diri ini karuyag. Lugod, ginsusunod niya an sagdon ni apostol Pedro: “Kamo mga asawa, magpasakop kamo ha iyo mga bana, basi nga, kon an bisan hin-o diri-masinugtanon ha pulong, mahimo madaog hira ha waray pulong pinaagi han paggawi han ira mga asawa, tungod ha pakakita han iyo putli nga paggawi upod an hilarom nga pagtahod.” (1 Pedro 3:1, 2) An Kristiano nga mga asawa nagbubuhat ha labaw nga pagpakita han mga bunga han espiritu han Dios.—Galasia 5:22, 23.

10. Paonan-o sadang gumios an matinoohon nga bana ha iya asawa kon mayada hiya iba nga tinotoohan?

¹⁰ Ano man kon an bana aktibo nga Kristiano ngan diri an asawa? An Biblia naghahatag hini nga pagtugway para ha sugad nga mga kahimtang. Ito nasiring: “Kon an bugto nga lalaki mayada diri-matinoohon nga asawa, ngan naruruyag hiya ha pagpuyo upod ha iya, diri niya bayaan hiya.” (1 Korinto 7:12) Nagsasagdon liwat ito ha mga bana: “Padayon nga higugmaa niyo an iyo mga asawa.”—Kolosas 3:19.

11. Paonan-o maipapakita han bana an pagsabot ngan matakteka nga ipakita an pagkaulo ha iya asawa kon diri hiya nagbubuhat nga Kristiano?

¹¹ Kon ikaw bana han usa nga asawa nga naiiba an pagtoo ha imo, labaw nga mag-ikmat ka ha pagpakita hin pagtahod ha imo asawa ngan konsiderasyon ha iya mga pagbati. Sugad nga adulto, takos hiya han usa ka sukol han kagawasan ha pagbuhat han iya relihiyoso nga mga tinotoohan, bisan kon diri ka nauyon hito. Ha siyahan nga panahon nga nag-istorya ka ha iya mahitungod han imo pagtoo, ayaw paglaom ha iya nga isalikway an maiha na nga mga tinotoohan basi umuyon ha usa ka butang nga bag-o. Imbes nga sidngon nga sayop an relihiyoso nga mga kustomre nga maiha na nga ginbubuhat niya ngan han iya pamilya, mapailubon nga pangalimbasog nga mangatadongan ha iya tikang ha Kasuratan. Bangin umabat hiya nga ginbabalewaray hiya kon ginagamit mo an daku nga panahon ha mga buruhaton han kongregasyon.  Bangin kumuntra hiya ha imo mga pangalimbasog ha pag-alagad kan Jehova, kondi an importante nga mensahe bangin: “Nagkikinahanglan ako hin labaw han imo panahon!” Magin mapailubon. Pinaagi han imo mahigugmaon nga konsiderasyon, maabot an panahon nga bangin mabuligan hiya ha pagkarawat han totoo nga pagsingba.—Kolosas 3:12-14; 1 Pedro 3:8, 9.

12. Bisan kon magkaiba an mga pagtoo han bana ngan han iya asawa, paonan-o sadang iaplikar an mga prinsipyo ha pagbansay ha ira kabataan?

¹² Ha usa nga panimalay nga diri nagkakaurosa ha pagsingba, an relihiyoso nga pagtutdo ha kabataan usahay nagigin problema. Paonan-o sadang iaplikar an Kasuratanhon nga mga prinsipyo? Igintotoka han Biblia ha amay an siyahan nga responsabilidad ha pagtutdo ha kabataan, kondi an iroy mayada liwat importante nga bahin nga pagbubuhaton. (Proberbios 1:8; itanding an Genesis 18:19; Deuteronomio 11:18, 19.) Bisan kon diri niya kinakarawat an pagkaulo ni Kristo, an amay pa gihapon an ulo han pamilya.

13, 14. Kon gindidid-an han bana an iya asawa nga dad-on an kabataan ha Kristiano nga mga katirok o mag-aram upod nira, ano an mahihimo niya?

¹³ An iba nga diri-magtinoohon nga mga amay diri nakontra kon an iroy nagtututdo ha kabataan ha relihiyoso nga mga butang. An iba nakontra. Ano man kon an imo bana diri natugot ha imo nga dad-on an kabataan ha mga katirok ha kongregasyon o igindidiri ka pa ngani nga pag-adman an Biblia upod nira ha balay? Yana kinahanglan magin timbang ka ha damu nga mga obligasyon—an imo obligasyon kan Jehova nga Dios, ha imo bana nga ulo, ngan ha imo hinigugma nga kabataan. Paonan-o mo igpapahiuyon ini?

¹⁴ Sigurado nga mag-aampo ka mahitungod hini nga butang. (Filipos 4:6, 7; 1 Juan 5:14) Kondi ha kataposan, ikaw an kinahanglan magdesisyon kon ano nga kurso an pagbubuhaton. Kon magpadayon ka nga matakteka, iginpapatin-aw ha imo bana nga diri mo gin-aayat an iya pagkaulo, an iya pagkontra bangin mag-iban. Bisan kon an imo bana  nagdidiri ha imo nga dad-on an iyo kabataan ha mga katirok o magkaada pormal nga pag-aram ha Biblia ha ira, matututdoan mo pa gihapon hira. Pinaagi han imo adlaw-adlaw nga pakiistorya ngan han imo maopay nga susbaranan, pangalimbasog nga ipasilsil ha ira an usa nga sukol han gugma kan Jehova, pagtoo ha iya Pulong, pagtahod ha mga ginikanan—upod na an ira amay—mahigugmaon nga pagtagad ha iba nga mga tawo, ngan apresasyon ha maopay nga mga batasan ha trabaho. Maabot an panahon, bangin makita han amay an maopay nga mga resulta ngan bangin apresyaron an bili han imo mga pangalimbasog.—Proberbios 23:24.

15. Ano an responsabilidad han matinoohon nga amay ha edukasyon han kabataan?

¹⁵ Kon ikaw usa nga matinoohon nga bana ngan an imo asawa diri, niyan kinahanglan pas-anon mo an responsabilidad ha pagmangno ha iyo kabataan “ha disiplina ngan panhunahuna-nga-pagtadong ni Jehova.” (Efeso 6:4) Samtang ginbubuhat ito, ikaw, siyempre, sadang magin maloloy-on, mahigugmaon, ngan makatadunganon ha pakig-upod ha imo asawa.

16, 17. Ano nga mga prinsipyo han Biblia an kinahanglan hinumduman han kabataan kon kinakarawat nira an pagtoo nga naiiba tikang hiton han ira mga ginikanan?

¹⁶ Komon na para ha bisan gudtiay nga kabataan nga karawaton an relihiyoso nga mga panhunahuna nga kaiba hadton han ira mga ginikanan. Ginbuhat mo ba ito? Kon amo, an Biblia mayada sagdon para ha imo.

¹⁷ An Pulong han Dios nasiring: “Magin masinugtanon ha iyo mga ginikanan nga kahiusa ha Ginoo, kay ini an matadong: ‘Pasidunggi an imo amay ngan an imo iroy.’” (Efeso 6:1, 2) Nag-uupod ito han maopay nga pagtahod ha mga ginikanan. Kondi, bisan kon importante an pagsugot ha mga ginikanan, kinahanglan diri ihatag ito nga diri gintatagad an matuod nga Dios. Kon an usa nga bata daku na nga nagtitikang ha paghimo hin mga desisyon, nagdudugang an iya responsabilidad para ha iya mga buhat. Totoo ini diri la may  kalabutan ha sekular nga balaud kondi labi na gud mahitungod han baraan nga balaud. “An tagsatagsa ha aton makikighusay ha Dios mahitungod han iya kalugaringon,” nasiring an Biblia.—Roma 14:12.

18, 19. Kon an kabataan mayada relihiyon nga naiiba hiton han ira mga ginikanan, paonan-o nira mabubuligan an ira mga ginikanan nga hisabtan hin maoroopay an ira pagtoo?

¹⁸ Kon an imo mga tinotoohan nakakahimo ha imo nga magbag-o ha imo kinabuhi, pangalimbasog nga sabuton an panhunahuna han imo mga ginikanan. Sigurado nga malilipay hira kon, sugad nga resulta han imo paghibaro ngan pag-aplikar han mga katutdoan han Biblia, nagigin labaw ka nga matinalahuron, labaw nga masinugtanon, labaw nga mauyatom ha anoman nga ginkikinahanglan nira ha imo. Kondi, kon an imo bag-o nga pagtoo nakakahimo ha imo nga isalikway an mga tinotoohan ngan mga kustomre nga personal nga hinigugma nira, bangin umabat hira nga iginsasalikway mo an panurundon nga karuyag nira ihatag ha imo. Bangin mahadlok liwat hira para ha imo kaopayan kon an imo ginbubuhat diri popular ha komunidad o kon nagpapasimang ito han imo atension tikang ha mga tinguha nga inaabat nira nga makakabulig ha imo nga mag-uswag ha materyal. An pagpahitaas mahimo liwat nga magin ulang. Bangin umabat hira nga ikaw, ha tinuod, nasiring nga ikaw husto ngan hira sayop.

¹⁹ Salit, kon mahihimo dayon, pangalimbasog nga maghikay para ha imo mga ginikanan nga makilala an iba nga mga tigurang o iba hamtong nga mga Saksi ha lokal nga kongregasyon. Dasiga an imo mga ginikanan nga bumisita ha Kingdom Hall basi makabati hira mismo kon ano an ginhihisgutan ngan makita ha siyahan nga panahon kon ano nga klase hin mga tawo an mga Saksi ni Jehova. Ha maabot nga panahon, an paggios han imo mga ginikanan bangin maghumok. Bisan kon an mga ginikanan nakontra gud, ginbubungkag an literatura han Biblia, ngan gindidid-an an kabataan nga tumambong ha Kristiano nga mga katirok, kasagaran na nga mayada mga higayon ha pagbasa ha iba nga lugar, pakiistorya ha igkasi mga Kristiano, ngan ha pagtestigo ngan pagbulig  ha iba ha diri pormal nga paagi. Makakag-ampo ka liwat kan Jehova. An iba nga mga batan-on naghulat tubtob nga dagku na hira basi mag-ukoy ha gawas han balay han pamilya antes makagbuhat hira hin labaw pa. Kondi, anoman an kahimtang ha panimalay, ayaw hingalimti an “pagpasidungog ha imo amay ngan ha imo iroy.” Buhata an imo bahin basi makaamot ha kamurayawan ha panimalay. (Roma 12:17, 18) Labaw han ngatanan, igpadayon an pakigmurayaw ha Dios.

20. Ano an mga pagbati han kabataan kon an ira amay o iroy usa nga ginikanan ha ikaduha nga pag-asawa?

²⁰ Ha damu nga mga panimalay an kahimtang nga nagpipresenta han gidadakui nga ayat diri mahitungod han relihiyon kondi mga problema han pamilya ha ikaduha nga pag-asawa. Damu nga mga panimalay yana nga adlaw an nag-uupod han kabataan tikang ha siyahan nga mga pag-asawa han usa o han duha nga mga ginikanan. Ha sugad nga pamilya, an kabataan bangin makaeksperiensia hin pangabugho ngan kasina o bangin nagkakasumpaki nga mga pagkamaunungon. Sugad nga resulta, bangin isalikway nira an sinsero nga mga pangalimbasog han ginikanan ha ikaduha nga pag-asawa nga magin maopay nga amay o iroy. Ano an makakabulig nga magin malampuson an pamilya ha ikaduha nga pag-asawa?

21. Bisan pa han ira espesyal nga mga kahimtang, kay ano nga an mga ginikanan ha ikaduha nga pag-asawa sadang mamiling ha mga prinsipyo han Biblia para han bulig?

²¹ Hunahunaa nga bisan pa han espesyal nga mga kahimtang, an mga prinsipyo han Biblia nga nagdadara hin kalamposan ha iba nga mga panimalay naaplikar liwat dinhi. An pagbalewaray hiton nga mga prinsipyo bangin, ha pipira ka takna, baga in makakasulbad han usa nga problema kondi sigurado nga magtutugway ha kabidoan ha urhi. (Salmo 127:1; Proberbios 29:15) Patuboa an kinaadman ngan pagsabot—kinaadman ha pag-aplikar han diosnon nga mga prinsipyo nga mayada nagpapadayon nga mga kapulsanan ha hunahuna, ngan pagsabot ha pagkilala kon kay ano nga an  mga membro han pamilya nasiring ngan nagbubuhat han pipira nga mga butang. Ginkikinahanglan liwat an empatiya.—Proberbios 16:21; 24:3; 1 Pedro 3:8.

22. Kay ano nga makuri para han kabataan nga karawaton an usa nga ginikanan ha ikaduha nga pag-asawa?

²² Kon ikaw usa nga ginikanan ha ikaduha nga pag-asawa, bangin mahinumduman mo nga sugad nga usa nga sangkay han pamilya, bangin kinakarawat ka han kabataan. Kondi han nagin ginikanan ka nira ha ikaduha nga pag-asawa, an ira paggios bangin nabag-o. Nahinunumduman an tunay nga ginikanan nga diri na nag-uukoy upod nira, an kabataan bangin nangangalimbasog nga malamposan an nagkakasumpaki nga mga pagkamaunungon, bangin naabat nga karuyag mo igpahirayo an ira gugma ha waray dida nga ginikanan. Usahay, bangin magpahinumdom hira ha imo nga diri ikaw an ira amay o an ira iroy. An sugad nga mga pulong nakakapasakit. Ha gihapon, “ayaw pagdagmit ha imo espiritu ha kasina.” (Eklesiastes 7:9) Ginkikinahanglan an pagsabot ngan empatiya basi malamposan an mga emosyon han kabataan.

23. Paonan-o mahimo ipadapat an disiplina ha usa nga pamilya nga mayada kabataan ha ikaduha nga pag-asawa?

²³ Importante iton nga mga kalidad kon iginpapadapat han usa an disiplina. Importante an nagkakauruyon nga disiplina. (Proberbios 6:20; 13:1) Ngan tungod kay an kabataan diri ngatanan parapriho, an disiplina mahimo nga nagkakaibaiba. Naobserbahan han pipira nga mga ginikanan ha ikaduha nga pag-asawa, nga ha tinikangan, bangin maoroopay para ha tunay nga ginikanan nga amo an magdumara hini nga bahin han pagkaginikanan. Kondi, importante, nga an duha nga mga ginikanan nauyon ha disiplina ngan ginpaparig-on ito, diri inuuyonan an tunay nga anak kay ha anak ha ikaduha nga pag-asawa. (Proberbios 24:23) Importante an pagsugot, kondi kinahanglan ipakita an mga pasaylo para ha pagkadiri-hingpit. Ayaw paggios hin sobra. Pagdisiplina nga may gugma.—Kolosas 3:21.

24. Ano an makakabulig basi malikyan an mga problema ha moral butnga han mga membro han diri kapariho nga sekso ha pamilya han ikaduha nga pag-asawa?

²⁴ An mga paghisgot han pamilya makakahimo hin daku  ha pagpugong han problema. Makakabulig ini ha pamilya nga magpabilin nga nakasentro ha pinaka importante nga mga butang ha kinabuhi. (Itanding an Filipos 1:9-11.) Makakabulig liwat ito ha kada usa nga makita kon paonan-o hiya makakaamot ha pakadangat ha mga tumong han pamilya. Dugang pa, an prangka nga mga paghisgot han pamilya makakapugong han mga problema ha moral. Kinahanglan hisabtan han mga daragita kon paonan-o an pagpanapton hin mahinhin ngan paggios hin angayan ha panan-aw han ira pinaka-amay ngan ha bisan hin-o nga kabugtoan nga kalalakin-an ha ikaduha nga pag-asawa, ngan an mga olitawohay nagkikinahanglan hin sagdon ha husto nga paggawi ha ira pinaka-iroy ngan ha bisan hin-o nga kabugtoan nga kababayin-an ha ikaduha nga pag-asawa.—1 Tesalonika 4:3-8.

25. Ano nga mga kalidad an makakabulig ha pagtipig han kamurayawan ha pamilya han ikaduha nga pag-asawa?

²⁵ Ha paglampos ha espesyal nga ayat ha pagin usa nga  ginikanan ha ikaduha nga pag-asawa, magin mapailubon. Nagkikinahanglan ito hin panahon basi mapatubo an bag-o nga mga relasyon. Makuri nga buruhaton an magin takos ha gugma ngan pagtahod han kabataan nga waray ka tunay nga bugkos. Kondi posible ito. An maaramon ngan masinabuton nga kasingkasing, nga mayada makusog nga hingyap nga lipayon hi Jehova, amo an yawi ha kamurayawan ha pamilya han ikaduha nga pag-asawa. (Proberbios 16:20) An sugad nga mga kalidad makakabulig liwat ha imo ha paglampos han iba nga mga kahimtang.

26. Ha ano nga mga paagi an mga problema ngan mga paggios mahitungod han materyal nga mga butang mahimo makagbahinbahin han usa nga pamilya?

²⁶ An mga problema ngan mga paggios mahitungod han  materyal nga mga butang mahimo makagbahinbahin han mga pamilya ha damu nga mga paagi. Makasurubo, an iba nga mga pamilya nasasamok han mga argumento tungod ha salapi ngan hingyap nga magin bahandianon—o bisan gutiay la nga pagin bahandianon. Mahimo magtubo an mga pagkabahinbahin kon an mag-asawa nagtatrabaho ha sekular ngan nagpapatubo han “akon salapi, imo salapi” nga panhunahuna. Bisan kon nalilikyan an mga argumento, kon an mag-asawa nagtatrabaho bangin makita nira an ira kalugaringon nga gutiay na la an panahon para ha usa kag usa. An nagtutubo nga hilig ha kalibotan amo an pag-ukoy han mga amay nga hirayo tikang ha ira mga pamilya hin maiha nga panahon—mga bulan o mga tuig pa ngani—basi magkaada hin dugang nga salapi kay han kikitaon nira ha ira lugar. Mahimo magtugway ini ha seryoso gud nga mga problema.

27. Ano an pipira nga mga prinsipyo nga makakabulig ha pamilya nga ilarom han pinansiyal nga pag-ipit?

²⁷ Waray mga surundon nga mahihimo ha pagdumara hini nga mga kahimtang, tungod kay an magkalainlain nga mga pamilya kinahanglan maglampos ha magkalainlain nga mga pag-ipit ngan mga panginahanglan. Ha gihapon, makakabulig an sagdon han Biblia. Pananglitan, ipinapakita han Proberbios 13:10 nga an diri-kinahanglanon nga mga pangalimbasog usahay mahimo malikyan pinaagi ha “pagkonsulta nga tarampo.” Nag-uupod ini diri la ha pagpahayag han kanan usa kalugaringon nga mga panhunahuna kondi pangita han sagdon ngan paghibaro kon ano an panhunahuna han iba nga tawo ha usa nga butang. Dugang pa, an paghimo hin totoo nga badyet makakabulig nga magkaurosa an mga pangalimbasog han pamilya. Usahay kinahanglanon ito—bangin temporaryo—para ha mag-asawa nga magtrabaho ha gawas han panimalay ha pagmangno ha dugang nga mga gastos, labi na kon mayada kabataan o iba nga mga dependente. Kon ini an kahimtang, an bana makakapasarig ha iya asawa nga mayada pa gihapon hiya panahon para ha iya. Hiya upod an kabataan mahigugmaon  nga makakabulig ha pipira nga buruhaton nga bangin mahihimo niya nga nag-uusahan.—Filipos 2:1-4.

28. Ano nga mga pahinumdom, kon susundon, an mabulig ha pamilya ha pagbuhat ngada ha pagkaurosa?

²⁸ Kondi, hinumdumi nga bisan kon kinahanglanon an salapi hinin sistema han mga butang, diri ito magdadara hin kalipayan. Sigurado nga diri ito naghahatag hin kinabuhi. (Eklesiastes 7:12) Tinuod, an sobra nga pagpabug-at ha materyal nga mga butang makakabungkag ha espirituwal ngan ha moral. (1 Timoteo 6:9-12) Maoroopay gud nga pamilngon siyahan an Ginhadian han Dios ngan an iya katadongan, nga may pasarig ha pagkaada han iya bendisyon ha aton mga pangalimbasog basi makarawat an mga panginahanglan han kinabuhi! (Mateo 6:25-33; Hebreo 13:5) Pinaagi han pagtipig siyahan han espirituwal nga mga interes ngan pinaagi han pagpadayon ha pakigmurayaw siyahan ha ngatanan ha Dios, makikita mo nga an imo panimalay, bisan kon bangin nagkakabahinbahin tungod han pipira nga mga kahimtang, magigin usa nga totoo nga nagkakaurosa ha pinaka importante nga mga paagi.