Hin-o an Matuod nga Dios?
Kapitulo 3
Hin-o an Matuod nga Dios?
1. Kay ano nga damu an nauyon ha siyahan nga mga pulong han Biblia?
KON nagkikinita ka ha langit ha malinaw nga gab-i, diri ka ba nahipapausa ha nakikita mo nga damu hinduro nga mga bitoon? Paonan-o mo iginsasaysay an pag-eksister hito? Ngan kumusta man an buhi nga mga butang ha tuna—an magtahum an kolor nga mga bukad, an katamsihan upod an ira magtahum nga mga kanta, an gamhanan nga mga balyena nga nalukso ha dagat? Waray kataposan an listahan. Ini ngatanan diri gud mahimo umulput ha usa la nga higayon. Diri urosahon nga damu an nauyon ha siyahan nga mga pulong han Biblia: “Ha tinikangan ginlarang han Dios an mga langit ngan an tuna”!—Genesis 1:1.
2. Ano an ginsisiring han Biblia mahitungod han Dios, ngan gindadasig kita hito nga buhaton an ano?
2 An katawohan nagkakabahinbahin may kalabutan ha Dios. An iba naghuhunahuna nga an Dios usa ka diri-personal nga puwersa. Minilyon an nagsisingba ha patay nga mga kaapoy-apoyan, natoo nga an Dios hirayo hinduro nga makuri madaop. Kondi iginpapahayag han Biblia nga an matuod nga Dios usa ka tinuod nga persona nga nagpapakita hin mapasó nga interes ha aton sugad nga mga indibiduwal. Salit nag-aaghat ito ha aton nga “pamilngon an Dios,” nasiring: “Diri hiya hirayo ha kada usa ha aton.”—Buhat 17:27.
3. Kay ano nga imposible an paghimo hin imahen han Dios?
3 Ano an hitsura han Dios? An pipira han iya mga surogoon nakakita hin mga bisyon han iya mahimayaon nga presensia. Dinhi iya iginladawan an iya kalugaringon sugad nga nalingkod ha trono, nga nagawas tikang ha iya an makatarag-ob nga kalamrag. Kondi, adton nakakita han sugad nga mga bisyon waray gud magsaysay han usa ka matin-aw nga bayhon. (Daniel 7:9, 10; Pahayag 4:2, 3) Tungod iton kay an “Dios Espiritu”; waray hiya pisikal nga lawas. (Juan 4:24) Ha pagkamatuod, imposible nga makahimo hin husto pisikal nga imahen han aton Maglalarang, kay “waray tawo nga nakakita ha Dios ha bisan san-o nga panahon.” (Juan 1:18; Eksodo 33:20) Kondi, an Biblia nagtututdo ha aton hin damu mahitungod han Dios.
AN MATUOD NGA DIOS MAYADA NGARAN
4. Ano an pipira han makahuloganon nga mga titulo nga ginamit ha Dios ha Hebreo nga Kasuratan?
4 Ha Biblia, an matuod nga Dios iginsasaysay ha mga ekspresyon sugad han “Dios nga Makagagahum-ha-ngatanan,” “an Gihitaasi,” “Daku nga Maglalarang,” “Daku nga Magturutdo,” “Soberano nga Ginoo,” ngan “Hadi ha kadayonan.” (Genesis 17:1; Salmo 50:14; Eklesiastes 12:1; Isaias 30:20; Buhat 4:24; 1 Timoteo 1:17) An pamalandong ha sugad nga mga titulo mabulig ha aton nga magtubo ha kahibaro mahitungod han Dios.
5. Ano an ngaran han Dios, ngan mationan-o kaagsub nga makikita ito ha Biblia?
5 Kondi, an Dios mayada naiiba nga ngaran nga makikita haros 7,000 ka beses ha Hebreo nga Kasuratan la—labaw ka agsub kay ha bisan ano han iya mga titulo. Mga 1,900 ka tuig na an naglabay, an mga Judio hinmunong ha pagluwas han baraan nga ngaran tungod han irihiya. An Biblia nga Hebreo iginsurat nga waray vowels. Salit, diri hinbabaroan hin eksakto kon paonan-o ginluwas ni Moises, David, o iba pa ha kadaan nga mga panahon an upat nga consonants (יהוה) nga amo an baraan nga ngaran. An iba nga mga eskolar nasiring nga an ngaran han Dios bangin ginluluwas nga “Yahweh,” kondi diri hira sigurado. An Iningles nga pagluwas nga “Jehovah” ginagamit hin mga siglo na, ngan an katugbang hito ha damu nga yinaknan kinakarawat bisan diin yana nga adlaw.—Kitaa an Eksodo 6:3 ngan Isaias 26:4.
KON KAY ANO NGA SADANG MO GAMITON AN NGARAN HAN DIOS
6. Ano an ginsisiring han Salmo 83:18 mahitungod kan Jehova, ngan kay ano nga sadang gamiton naton an iya ngaran?
6 An naiiba nga ngaran han Dios, nga Jehova, nagpapakita nga naiiba hiya ha ngatanan iba nga mga dios. Salit iton nga ngaran makikita hin agsub gud ha Biblia, labi na ha Hebreo nga kasuratan. Damu nga mga parahubad an diri nagamit han baraan nga ngaran, kondi an Salmo 83:18 matin-aw nga nasiring: “Ikaw, nga an ngaran hi Jehova, ikaw la an Gihitaasi ha bug-os nga tuna.” Salit angayan para ha aton nga gamiton an personal nga ngaran han Dios kon nagyayakan mahitungod ha iya.
7. Ano an igintututdo ha aton han kahulogan han ngaran nga Jehova mahitungod han Dios?
7 An ngaran nga Jehova amo an porma han Hebreo nga verbo nga nangangahulogan “magin.” Salit, an ngaran han Dios nangangahulogan nga “Hiya Nagpapahanabu nga Magin.” Ipinapakilala kon sugad ni Jehova nga Dios an iya kalugaringon sugad nga an Daku nga Paratuyo. Pirme niya ginpapahanabu nga matuman an iya mga katuyoan. An amola matuod nga Dios an may katungod ha pagdara hini nga ngaran, kay an mga tawo diri gud makakasiguro nga an ira mga plano maglalampos. (Jakobo 4:13, 14) Hi Jehova la an makakasiring: “Maaamo man an akon pulong nga nagawas ha akon baba. . . . Ini maglalampos dida ha butang ngain ko ini iginpapadara.”—Isaias 55:11.
8. Ano nga katuyoan an iginpahibaro ni Jehova pinaagi kan Moises?
8 An Hebreohanon nga mga patriarka nga hi Abraham, Isaak, ngan Jakob “nagtawag ha ngaran ni Jehova,” kondi diri hira maaram han bug-os nga kahulogan han baraan nga ngaran. (Genesis 21:33; 26:25; 32:9; Eksodo 6:3) Han iginpahayag ni Jehova ha urhi an iya katuyoan nga talwason an ira mga tulin, an mga Israelita, tikang ha pagkauripon ha Ehipto ngan tinagan hira han “tuna nga nag-aagas hin gatas ngan dugos,” baga in imposible ini. (Eksodo 3:17) Kondi, pinabug-atan han Dios an waray kataposan nga kahulogan han iya ngaran pinaagi ha pagsumat ha iya propeta nga hi Moises: “Amo ini an isisiring mo ha mga anak ni Israel, ‘Hi Jehova an Dios han iyo mga amay, an Dios ni Abraham, an Dios ni Isaak ngan an Dios ni Jakob, nagsugo ha akon nganhi ha iyo.’ Ini an akon ngaran ha waray kataposan, ngan ini an hinumduman ha akon ha ngatanan nga katulinan.”—Eksodo 3:15.
9. Mationan-o gin-isip ni Paraon hi Jehova?
9 Hi Moises naghangyo kan Paraon, nga hadi han Ehipto, nga palakton an mga Israelita basi magsingba kan Jehova ha kamingawan. Kondi hi Paraon, nga gin-isip an iya kalugaringon nga dios ngan nagsingba ha iba Ehiptohanon nga mga dios, binaton: “Hin-o hi Jehova, nga ako sadang sumugot ha iya tingog ha pagpalakat kan Israel? Diri ako nakilala kan Jehova ngan, labut pa, diri ko palalakton hi Israel.”—Eksodo 5:1, 2.
10. Ha kadaan nga Ehipto, ano an ginbuhat ni Jehova ha pagtuman han iya katuyoan may kalabutan han mga Israelita?
10 Dida hito nagbuhat hi Jehova han sunod-sunod nga pitad ha pagtuman han iya katuyoan, nagbubuhat uyon han kahulogan han iya ngaran. Iya gindara an napulo nga peste ngada ha kadaan nga mga Ehiptohanon. An kataposan nga peste nagpatay han ngatanan nga mga suhag han Ehipto, upod na an anak nga lalaki han mapahitas-on nga hi Paraon. Ngan an mga Ehiptohanon disidido nga palakton an Israel. Kondi, an iba nga mga Ehiptohanon nadasig han gahum ni Jehova salit inupod hira ha mga Israelita ha paggikan ha Ehipto.—Eksodo 12:35-38.
11. Ano nga milagro an ginbuhat ni Jehova ha Dagat nga Pula, ngan napiritan an iya mga kaaway nga kilalahon an ano?
11 An matig-a an ulo nga hi Paraon ngan an iya kasundalohan, nga mayada ginatus nga mga karomata ha pakig-away, nag-andam basi bihagon utro an iya mga uripon. Samtang nagtitikahirani an mga Ehiptohanon, milagroso nga ginbahin han Dios an Dagat nga Pula basi an mga Israelita makatabok ha mamara nga tuna. Han an mga naglalanat sinulud ha butnga han dagat, kan Jehova “ginkuha an mga kaliding han ira mga karomata ha pakig-away salit naghimakuri hira ha pagpalakat hini.” An Ehiptohanon nga mga girriro nagsinggit: “Pamalagiw kita tikang ha atubangan ni Israel, kay sigurado nga hi Jehova nakikig-away para ha ira patok han mga Ehiptohanon.” Kondi urhi na hinduro. An mga pader nga tubig narumpag ngan “natabonan an mga karomata ha pakig-away ngan an mga nangangabayo nga upod han ngatanan nga kasundalohan ni Paraon.” (Eksodo 14:22-25, 28) Ha sugad nga paagi naghimo hi Jehova hin daku nga ngaran para ha iya kalugaringon, ngan iton nga hitabu diri pa hinngangalimtan tubtub hini nga adlaw.—Josue 2:9-11.
12, 13. (a) An ngaran han Dios mayada ano nga kahulogan para ha aton yana nga adlaw? (b) Ano an kinahanglan hibaroan dayon han mga tawo, ngan kay ano?
12 An ngaran nga ginhimo han Dios para ha iya kalugaringon mayada daku nga kahulogan para ha aton yana nga adlaw. An iya ngaran, nga Jehova, natindog sugad nga garantiya nga an ngatanan nga iya katuyoan iya pahahanabuon nga matuman. Nag-uupod iton han pagtuman han iya orihinal nga katuyoan nga an aton tuna magigin usa ka paraiso. (Genesis 1:28; 2:8) Tungod hiton nga katuyoan, popoohon han Dios an ngatanan nga mga nakontra ha iya pagkasoberano yana nga adlaw, kay hiya nasiring: “Hira makakakilala nga ako hi Jehova.” (Esekiel 38:23) Ngan tutumanon han Dios an iya saad nga talwason an iya mga magsiringba ngadto ha bag-o nga kalibotan han katadongan.—2 Pedro 3:13.
13 An ngatanan nga naruruyag han pag-uyon han Dios kinahanglan mahibaro ha pagtawag ha iya ngaran ha pagtoo. An Biblia nagsasaad: “An kada usa nga natawag ha ngaran ni Jehova maluluwas.” (Roma 10:13) Oo, an ngaran nga Jehova makahuloganon gud. An pagtawag kan Jehova sugad nga imo Dios ngan Manluluwas magtutugway ha imo ngadto ha waray kataposan nga kalipayan.
MGA KALIDAD HAN MATUOD NGA DIOS
14. Ano iton siyahan nga mga kalidad han Dios an iginpapatin-aw ha Biblia?
14 An pag-aram ha katalwasan han Israel tikang ha Ehipto nagpapatin-aw han upat siyahan nga mga kalidad han Dios ha hingpit nga pagkatimbang. An iya pakig-upod kan Paraon nagpahayag han iya makatarag-ob nga gahum. (Eksodo 9:16) An maabtik nga paagi han pagdumara han Dios hiton makuri nga kahimtang nagpakita han iya diri-matupngan nga kinaadman. (Roma 11:33) Iya iginpahayag an iya hustisya ha pagpadapat han sirot ngada ha matig-a an ulo nga mga parakontra ngan mga paratalumpigos ha iya katawohan. (Deuteronomio 32:4) An nalabaw nga kalidad han Dios amo an gugma. Ipinakita ni Jehova an bantugan nga gugma pinaagi ha pagtuman han iya saad may kalabutan han mga tulin ni Abraham. (Deuteronomio 7:8) Ipinakita liwat niya an gugma pinaagi ha pagtugot ha iba nga mga Ehiptohanon nga isalikway an buwa nga mga dios ngan magpahimulos hin daku pinaagi ha pagtindog para ha amola matuod nga Dios.
15, 16. Ha ano nga mga paagi ipinapakita han Dios an gugma?
15 Samtang binabasa mo an Biblia, matitigamnan mo nga an gugma amo an siyahan nga kalidad han Dios, ngan iya ipinapakita ito ha damu nga mga paagi. Pananglitan, tungod ito han gugma nga hiya nagin Maglalarang ngan siyahan nga iginpaambit an kalipay han kinabuhi ha espiritu nga mga linarang. Adton ginatus ka milyon nga mga anghel nahigugma ha Dios ngan nagdadayaw ha iya. (Job 38:4, 7; Daniel 7:10) Ipinakita liwat han Dios an gugma ha paglarang ha tuna ngan pag-andam hito para ha malipayon nga pag-eksister han tawo.—Genesis 1:1, 26-28; Salmo 115:16.
16 Nagpapahimulos kita tikang ha gugma han Dios ha mga paagi nga damu hinduro kon unabihon. Pananglitan, an Dios mahigugmaon nga naghimo han aton mga lawas ha sugad kaurosahon nga paagi nga nagpapahimulos kita han kinabuhi. (Salmo 139:14) An iya gugma ipinapakita ha paagi nga hiya nagtatagana hin “uran tikang ha langit ngan mabungahon nga mga panahon, nga ginpupuno an [aton] mga kasingkasing hin pagkaon ngan hin kalipay.” (Buhat 14:17) Iya [Dios] pa ngani ginpapasirang an iya adlaw ha magraut nga mga tawo ngan ha magopay ngan pinauuranan an magtadong nga mga tawo ngan an diri-magtadong.” (Mateo 5:45) An gugma nagpapagios liwat han aton Maglalarang nga buligan kita nga makarawat an kahibaro han Dios ngan mag-alagad ha iya nga malipayon sugad nga iya mga magsiringba. Tinuod, “an Dios gugma.” (1 Juan 4:8) Kondi damu pa gud an mga bahin han iya personalidad.
“USA KA DIOS NGA MALOLOY-ON NGAN MAPINAIRON”
17. Ano an hinbabaroan naton mahitungod han Dios ha Eksodo 34:6, 7?
17 Katapos nga tinabok an mga Israelita ha Dagat nga Pula, kinahanglan pa gihapon nga makilala nira hin maoroopay an Dios. Inabat ni Moises ini nga panginahanglan ngan nag-ampo: “Nanginginyopo ako, kon ako nakaagi hin kalooy ha imo mga mata, ipakilala ha akon an imo mga dalan, basi nga ako makakilala ha imo, basi nga ako makaagi hin kalooy ha imo mga mata.” (Eksodo 33:13) Nakilala ni Moises hin maoroopay an Dios ha pakabati han kalugaringon nga pagpahayag han Dios: “Hi Jehova, hi Jehova, usa ka Dios nga maloloy-on ngan mapinairon, mahinay ha kasina ngan hura hin mahigugmaon-nga-kalooy ngan kamatuoran, nga nagtitipig han mahigugmaon-nga-kalooy para ha mga yinukot, mapinasayloon han karat-an ngan han pagtalapas ngan han sala, kondi diri gud hiya magpupugong tikang ha sirot.” (Eksodo 34:6, 7) Tinitimbangan han Dios an iya gugma hin hustisya, diri ginpapanalipdan an tinuyo nga magpakasasala tikang ha mga resulta han ira sayop nga buhat.
18. Paonan-o pinamamatud-an ni Jehova nga maloloy-on hiya?
18 Sugad han hinbaroan ni Moises, hi Jehova nagpapakita hin kalooy. An maloloy-on nga tawo mayada kalooy hadton nag-aantos ngan nangangalimbasug ha pagdara ha ira hin katalwasan. Salit ipinapakita han Dios an pagpaid ha katawohan pinaagi ha pagtagana hin permanente nga katalwasan tikang ha pag-antos, sakit, ngan kamatayon. (Pahayag 21:3-5) An mga magsiringba ha Dios bangin makaeksperiensia hin mga kalamidad tungod han mga kahimtang hinin maraut nga kalibotan, o bangin magbuhat hira hin diri-maaramon ngan hingada ha kasamok. Kondi kon mapainubsanon nga bumirik hira kan Jehova para han bulig, iya liliawon ngan bubuligan hira. Kay ano? Tungod kay maloloy-on nga ipinapakita niya an mahumok nga pagtagad para ha iya mga magsiringba.—Salmo 86:15; 1 Pedro 5:6, 7.
19. Kay ano nga makakasiring kita nga hi Jehova mapinairon?
19 Damu nga mga tawo nga may awtoridad an mapintas ha pagtrato ha iba. Ha kabaliktaran, mapinairon gud hi Jehova ha iya mapainubsanon nga mga surogoon! Bisan kon hiya an gihitaasi nga awtoridad ha uniberso, ipinapakita niya an gilalabawi nga kalooy ha kabug-osan nga paagi ha ngatanan nga katawohan. (Salmo 8:3, 4; Lukas 6:35) Hi Jehova mapinairon liwat ha mga indibiduwal, binabaton an ira espisipiko nga mga pangamuyo hin pag-uyon. (Eksodo 22:26, 27; Lukas 18:13, 14) Siyempre, diri obligado an Dios ha pagpakita hin pag-uyon o kalooy ha bisan hin-o. (Eksodo 33:19) Salit, kinahanglan ipakita naton an hilarum nga apresasyon ha kalooy ngan pagkamapinairon han Dios.—Salmo 145:1, 8.
MAHINAY HA KASINA, WARAY-GINPAPASULABI, NGAN MATADONG
20. Ano an nagpapakita nga hi Jehova mahinay ha kasina ngan waray-ginpapasulabi?
20 Hi Jehova mahinay ha kasina. Kondi, diri ini nangangahulogan nga diri hiya nagios, kay ginbuhat niya an pagbungkag ha matig-a an ulo nga hi Paraon ngan ha iya kasundalohan ha Pula nga Dagat. Hi Jehova waray-ginpapasulabi liwat. Salit, an iya inuyonan nga katawohan, an mga Israelita, ha kataposan nawad-an han iya pag-uyon tungod han ira padayon nga pagbuhat hin sayop. Kinakarawat han Dios sugad nga iya mga magsiringba an katawohan tikang ha ngatanan nga mga nasud, kondi adto la nga nasunod ha iya matadong nga mga paagi.—Buhat 10:34, 35.
21. (a) Ano an igintututdo ha aton han Pahayag 15:2-4 mahitungod han Dios? (b) Ano an makakahimo nga masurosayon para ha aton an pagbuhat han ginsisiring han Dios nga husto?
21 An libro han Biblia nga Pahayag nagpapatin-aw han bili han paghibaro mahitungod han “matadong nga mga sugo” han Dios. Iginsusumat hito ha aton nga an langitnon nga mga linarang nagkakanta: “Daku ngan urosahon an imo mga buhat, Jehova nga Dios, nga Makagagahum-ha-ngatanan. Matadong ngan totoo an imo mga dalan, Hadi ha kadayonan. Hin-o gud an diri mahahadluk ha imo, Jehova, ngan maghihimaya han imo ngaran, kay ikaw la an maunongon? Kay an ngatanan nga mga nasud makanhi ngan magsisingba ha imo atubangan, kay an imo matadong nga mga sugo iginpapahayag na.” (Pahayag 15:2-4) Ipinapakita naton an maopay nga kahadluk kan Jehova, o hilarum nga pagtahod ha iya, pinaagi ha pagpahiuyon ha iya ginsisiring nga husto. Ginhihimo ini nga masurosayon pinaagi ha pagpahinumdum ha aton kalugaringon han kinaadman ngan gugma han Dios. An ngatanan nga iya mga sugo para ha aton kaopayan.—Isaias 48:17, 18.
“HI JEHOVA NGA ATON DIOS UUSA”
22. Kay ano nga adton nakarawat han Biblia diri nagsisingba ha Trinidad?
22 An kadaan nga mga Ehiptohanon nagsingba ha damu nga mga dios, kondi hi Jehova amo an “Dios nga nagkikinahanglan hin esklusibo nga debosyon.” (Eksodo 20:5) Ginpahinumdum ni Moises an mga Israelita nga “hi Jehova nga aton Dios uusa nga Jehova.” (Deuteronomio 6:4) Gin-ulit ni Jesu-Kristo iton nga mga pulong. (Markos 12:28, 29) Salit, adton nakarawat ha Biblia sugad nga Pulong han Dios diri nagsisingba ha Trinidad nga nag-uupod han tulo nga persona o mga dios ha uusa. Ha pagkamatuod, an pulong nga “Trinidad” diri ngani makikita ha Biblia. An matuod nga Dios usa nga Persona, nga bulag tikang kan Jesu-Kristo. (Juan 14:28; 1 Korinto 15:28) An baraan nga espiritu han Dios diri persona. Amo ito an aktibo nga puwersa ni Jehova, nga ginagamit han Makagagahum-ha-ngatanan ha pagtuman han iya mga katuyoan.—Genesis 1:2; Buhat 2:1-4, 32, 33; 2 Pedro 1:20, 21.
23. (a) Paonan-o magtutubo an imo gugma ha Dios? (b) Ano an ginsiring ni Jesus mahitungod han mahigugmaon nga Dios, ngan ano an kinahanglan hibaroan naton mahitungod kan Kristo?
23 Kon imo hunahunaon kon mationan-o kaurosahon hi Jehova, diri ka ba nauyon nga takos hiya han imo pagsingba? Samtang nag-aaram ka ha iya Pulong, an Biblia, makikilala mo hiya hin maoroopay ngan mahibabaro kon ano an iya ginkikinahanglan ha imo para han imo waray kataposan nga kaopayan ngan kalipayan. (Mateo 5:3, 6) Dugang pa, magtutubo an imo gugma ha Dios. Angayan iton, kay hi Jesus nagsiring: “Higugmaon mo hi Jehova nga imo Dios ha bug-os mo nga kasingkasing ngan ha bug-os mo nga kalag ngan ha bug-os mo nga hunahuna ngan ha bug-os mo nga kusog.” (Markos 12:30) Matin-aw, hi Jesus mayada han sugad nga gugma ha Dios. Kondi ano an iginpapahayag han Biblia mahitungod kan Jesu-Kristo? Ano an iya bahin ha katuyoan ni Jehova?
SARIHI AN IMO KAHIBARO
Ano an ngaran han Dios, ngan mationan-o kaagsub nga ginagamit ito ha Hebreo nga Kasuratan?
Kay ano nga sadang mo gamiton an ngaran han Dios?
Ano nga mga kalidad ni Jehova nga Dios an labi nga nakadani ha imo?
[Mga Pakiana]
[Piktyur ha pahina 29]
Mationan-o kakilala mo an Maglalarang han ngatanan nga mga butang?
