Kapitulo 13

Kon Kay Ano nga an Diosnon nga Pagkinabuhi Nagdadara hin Kalipayan

1. Kay ano nga makakasiring kita nga an dalan ni Jehova nagdadara hin kalipayan?

 HI Jehova amo “an malipayon nga Dios,” ngan karuyag niya nga magpahimulos ka han kinabuhi. (1 Timoteo 1:11) Pinaagi ha paglakat ha iya dalan, mahimo ka magpahimulos ha imo kalugaringon ngan maeksperiensiahan an totoo ngan nagpapabilin nga kamurayawan, sugad han naagas pirme nga salog. An paglakat ha dalan han Dios nagpapagios liwat ha usa nga padayon nga buhaton an mga buhat han katadongan, “sugad han mga balod han dagat.” Nagdadara ini hin totoo nga kalipayan.—Isaias 48:17, 18.

2. Paonan-o magigin malipayon an mga Kristiano bisan kon usahay gintatrato hira hin maraut?

² An iba bangin rumiwa, ‘An mga tawo usahay nag-aantos tungod ha pagbuhat han husto.’ Totoo, ngan iton an nahitabu ha mga apostol ni Jesus. Kondi, bisan kon gintimaraut, nagkalipay hira ngan nagpadayon ha “pagpahayag han maopay nga sumat mahitungod han Kristo.” (Buhat 5:40-42) Hibabaroan naton an importante nga mga leksion tikang hini. An usa amo nga an aton diosnon nga pagkinabuhi diri garantiya nga tatratohon kita pirme hin maopay. “Ha pagkamatuod,” iginsurat ni apostol Pablo, “an ngatanan hadton naruruyag magkinabuhi ha diosnon nga debosyon upod ni Kristo Jesus pagtitimarauton liwat.” (2 Timoteo 3:12) An hinungdan hini amo nga hi Satanas ngan an iya kalibotan nakontra hadton nagkikinabuhi ha diosnon nga paagi. (Juan 15:18, 19; 1 Pedro 5:8) Kondi an tinuod nga kalipayan diri nadepende ha panggawas nga mga butang. Lugod, nagtitikang ito ha usa ka marig-on nga pagtoo nga ginbubuhat naton an husto ngan salit mayada han pag-uyon han Dios.—Mateo 5:10-12; Jakobo 1:2, 3; 1 Pedro 4:13, 14.

3. Mationan-o sadang makaapekto an pagsingba kan Jehova ha kinabuhi han usa ka tawo?

³ Mayada mga tawo nga naghuhunahuna nga makakarawat nira  an pag-uyon han Dios pinaagi han patalagsa nga mga buhat han debosyon ha iya kondi mahimo hingalimtan hiya ha iba nga mga panahon. An totoo nga pagsingba kan Jehova nga Dios diri sugad hiton. Nakakaapekto ito ha paggawi han usa ka tawo ha ngatanan nga oras, kada adlaw, kada tuig. Salit tinatawag liwat ito nga “An Dalan.” (Buhat 19:9; Isaias 30:21) Usa ka diosnon nga paagi ito han pagkinabuhi nga nagkikinahanglan ha aton nga magyakan ngan gumios uyon ha Pulong han Dios.

4. Kay ano nga mapulsanon an paghimo hin mga pagbag-o basi magkinabuhi uyon han mga dalan han Dios?

⁴ Kon nakikita han bag-o nga mga estudyante han Biblia nga kinahanglan maghimo hira hin mga pagbag-o ha ira kinabuhi basi mapalipay hi Jehova, bangin maghunahuna hira, ‘An diosnon nga pagkinabuhi ba tinuod nga mapulsanon?’ Makakasiguro ka nga sugad ito. Kay ano? Tungod kay “an Dios gugma,” ngan salit an iya mga dalan gintuyo para ha aton kapulsanan. (1 Juan 4:8) An Dios makinaadmananon liwat ngan maaram hiya kon ano an gimaopayi para ha aton. Tungod kay hi Jehova nga Dios makagagahum-ha-ngatanan, mapaparig-on kita niya basi matuman an aton hingyap nga lipayon hiya pinaagi ha paghunong ha maraut nga batasan. (Filipos 4:13) Aton paghisgutan an pipira nga mga prinsipyo nga may kalabutan ha diosnon nga pagkinabuhi ngan kitaon kon paonan-o an pagbuhat hito nagdadara hin kalipayan.

AN KATANGKOD NAGRERESULTA HIN KALIPAYAN

5. Ano an ginsisiring han Biblia mahitungod han pagbuwa ngan pangawat?

⁵ Hi Jehova amo “an Dios han kamatuoran.” (Salmo 31:5) Waray ruhaduha, karuyag mo sundon an iya susbaranan ngan makilala sugad nga usa ka maminatud-on nga tawo. An katangkod nagtutugway ha pagtahod-ha-kalugaringon ngan pag-abat hin maopay. Kondi, tungod kay an diri-katangkod komon gud hinin makasasala nga kalibotan, an mga Kristiano nagkikinahanglan hini nga pahinumdum: “Magyakan han kamatuoran an kada usa ha iyo ha iya amyaw . . . An kawatan diri na mangawat, kondi lugod magtrabaho hiya hin mauyatom . . . basi mayada hiya ikahatag ha bisan hin-o nga nanginginahanglan.” (Efeso 4:25, 28) An Kristiano nga mga empleyado nagbubuhat hin tangkod nga trabaho ha bug-os nga adlaw. Kon waray pagtugot han ira amo, diri hira nangunguha han mga butang han ira amo. Ha trabaho man, ha eskwelahan, o ha balay, an usa nga magsiringba ni Jehova kinahanglan magin ‘tangkod ha ngatanan nga butang.’ (Hebreo 13:18) Bisan hin-o nga nababatasan  na an pagbuwa o pangawat diri magkakaada han pag-uyon han Dios.—Deuteronomio 5:19; Pahayag 21:8.

6. Paonan-o an katangkod han usa ka diosnon nga tawo nagdadara hin himaya kan Jehova?

⁶ An pagin tangkod nagreresulta hin damu nga mga bendisyon. Hi Selina usa nga kablas nga Aprikana nga balo nga babaye nga nahigugma kan Jehova nga Dios ngan ha iya matadong nga mga prinsipyo. Usa ka adlaw, hin-agian niya an usa nga bag nga nagsusulod hin libreta ha bangko ngan daku nga kantidad hin kuwarta. Pinaagi han telephone directory, hin-agian niya an tag-iya—usa nga tindero nga ginkawatan. Diri makatoo an lalaki han hi Selina, bisan kon medyo masakit, binisita ha iya ngan iginbalik an ngatanan nga sulod han bag. “An sugad nga katangkod kinahanglan balusan,” siring niya ngan gintagan niya hin kuwarta. Labaw nga importante, gindayaw hini nga lalaki an relihiyon ni Selina. Oo, an tangkod nga mga buhat nag-aadorno han katutdoan han Biblia, naghihimaya kan Jehova nga Dios, ngan nagdadara hin kalipayan ha iya tangkod nga mga magsiringba.—Tito 2:10; 1 Pedro 2:12.

AN PAGKAMAHINATAGON NAGDADARA HIN KALIPAYAN

7. Ano an sayop han paghuygo?

⁷ Mayada kalipayan ha pagin mahinatagon, kondi an hakog nga mga tawo diri “makakapanunod han ginhadian han Dios.” (1 Korinto 6:10) An komon nga klase han kahakog amo an paghuygo, nga amo an pangalimbasug nga makaganansia hin salapi pinaagi han mga kapirdehan han iba. Diri inuuyonan ni Jehova adton “hakog ha diri-tangkod nga ganansia.” (1 Timoteo 3:8) Bisan kon may mga lugar nga legal an paghuygo ngan an usa ka tawo nahuygo para ha kaliawan, mahimo hiya magin giyan ngan igin-aaghat an buhat nga nagbubungkag han damu nga kinabuhi. An paghuygo agsub nga nagdadara hin kakurian ha pamilya han hugador, nga bangin gutiay la nga salapi an mahibibilin nga iparalit han mga kinahanglanon sugad han pagkaon ngan panapton.—1 Timoteo 6:10.

8. Paonan-o ipinakita ni Jesus an maopay nga susbaranan han pagkamahinatagon, ngan paonan-o kita magigin mahinatagon?

⁸ Tungod han ira mahigugmaon nga pagkamahinatagon, malipayon an mga Kristiano ha pagbulig ha iba, labi na an kablas nga igkasi magtinoohon. (Jakobo 2:15, 16) Antes hi Jesus kumanhi ha tuna, naobserbahan niya an pagkamahinatagon han Dios ha katawohan. (Buhat 14:16, 17) Iginhatag ni Jesus mismo an iya panahon,  an iya mga kaabtik, ngan an iya kinabuhi pa ngani para ha katawohan. Salit, kalipikado hiya ha pagsiring: “Mayada labaw nga kalipay ha paghatag kay ha pagkarawat.” (Buhat 20:35) Gindayaw liwat ni Jesus an kablas nga balo nga babaye nga mahinatagon nga naghulog hin duha gutiay nga sinselyo ha kahon han bahandi ha templo, kay iya iginhatag an “iya bug-os nga ginpakabuhian.” (Markos 12:41-44) An kadaan nga mga Israelita ngan an siyahan-siglo nga mga Kristiano naghahatag hin mga susbaranan han malipayon nga pagkamahinatagon ha paghatag hin materyal nga suporta ha kongregasyon ngan ha buruhaton han Ginhadian. (1 Kronikas 29:9; 2 Korinto 9:11-14) Dugang pa ha paghatag hin materyal nga mga amot para hini nga mga katuyoan, an mga Kristiano yana nga adlaw malipayon nga naghahalad hin pagdayaw ha Dios ngan ginagamit an ira kinabuhi ha pag-alagad ha iya. (Roma 12:1; Hebreo 13:15) Ginbibendisyonan hira ni Jehova tungod ha paggamit han ira panahon, kusog, ngan iba pa nga mga butang, upod na an ira mga salapi, ha pagsuporta ha totoo nga pagsingba ngan ha pagpauswag han bug-os kalibotan nga buruhaton han pagwali han maopay nga sumat han Ginhadian.—Proberbios 3:9, 10.

IBA PA NGA MGA BUTANG NGA NAGPAPAUSWAG HAN KALIPAYAN

9. Ano an sayop ha sobra nga pag-inum hin mga irinmon nga may alkohol?

⁹ Basi magin malipayon, an mga Kristiano kinahanglan liwat ‘magbantay ha ira mga abilidad ha paghunahuna.’ (Proberbios 5:1, 2) Nagkikinahanglan ini nga ira basahon ngan mamalandong ha Pulong han Dios ngan ha magopay nga literatura han Biblia. Kondi mayada mga butang nga kinahanglan likyan. Pananglitan, an sobra nga pag-inom hin mga irinmon nga may alkohol makakahimo ha usa ka tawo nga mawara an pagpugong ha iya panhunahuna. Ha sugad nga kahimtang, damu nga mga tawo an nahiuupod ha imoral nga buhat, nagigin madarahog, ngan nakakahimo hin makamaratay nga mga aksidente. Diri urosahon nga an Biblia nasiring nga an mga parahubog diri makakapanunod han Ginhadian han Dios! (1 Korinto 6:10) Tungod kay determinado ha pagpabilin nga “malinaw an hunahuna,” an totoo nga mga Kristiano naglilikay ha paghubog, ngan nabulig ini ha pagpauswag han kalipayan ha butnga nira.—Tito 2:2-6.

10. (a) Kay ano nga an mga Kristiano diri nagamit hin tabako? (b) Ano nga mga kapulsanan an makakarawat tikang ha pagbaya ha nakakagiyan nga mga batasan?

¹⁰ An limpyo nga lawas naamot ha kalipayan. Kondi, damu an  nagigin giyan ha nakakadaut nga mga sustansia. Pananglitan, tagda an paggamit han tabako. An World Health Organization nagsusumat nga an pagsigarilyo “nagpapatay hin tulo ka milyon nga mga tawo kada tuig.” Makuri an paghunong ha batasan nga pagtabako tungod han temporaryo nga mga sintomas han paghunong. Ha luyo nga bahin, damu han mga nagsisigarilyo hadto an nagkaada maoroopay nga kahimsog ngan mayada hira labaw nga salapi para han mga panginahanglan han panimalay. Oo, an paglampos han bisyo nga pagsigarilyo o kagiyan ha iba nakakadaut nga mga butang makakaamot ha limpyo nga lawas, limpyo nga konsensia, ngan totoo nga kalipayan.—2 Korinto 7:1.

KALIPAYAN HA PAG-ASAWA

11. Ano an ginkikinahanglan ha pagkaada legal ngan nagpapabilin dungganon nga pag-asawa?

¹¹ Sadang sigurohon han nagtatampo sugad nga bana ngan asawa nga an ira kasal husto nga iginrehistro uyon ha sibil nga balaud. (Markos 12:17) Kinahanglan isipon liwat nira an pag-asawa sugad nga seryoso nga responsabilidad. Totoo, an pagbulag bangin kinahanglanon ha mga kaso han tinuyo nga diri-pagsuporta, sobra nga pag-abuso, o bug-os nga pameligro han espirituwalidad. (1 Timoteo 5:8; Galasia 5:19-21) Kondi an mga pulong ni apostol Pablo ha 1 Korinto 7:10-17 nagdadasig ha mga mag-asawa nga magpabilin nga tampo. Siyempre, para han totoo nga kalipayan, kinahanglan magin matinumanon hira ha usa kag usa. Hi Pablo nagsurat: “Magin dungganon an pag-asawa ha ngatanan, ngan an higdaan han mag-asawa diri paghugawan, kay huhukman han Dios an mga makihihilawason ngan mga manlilibog.” (Hebreo 13:4) An termino nga “higdaan han mag-asawa” nagpapasabot han seksuwal nga relasyon butnga han lalaki ngan babaye nga legal nga mag-asawa. Waray iba seksuwal nga relasyon, sugad han pagkaada sobra ha usa nga asawa, an masisiring nga “dungganon ha ngatanan.” Dugang pa, ginhuhukman han Biblia an seksuwal nga relasyon antes han kasal ngan an homoseksuwalidad.—Roma 1:26, 27; 1 Korinto 6:18.

12. Ano an pipira han maraut nga mga resulta han pakighilawas?

¹² An pakighilawas mahimo magdara hin pipira nga mga takna han pisikal nga kalipay, kondi diri ito nagreresulta hin totoo nga kalipayan. Nakakapasubo ito ha Dios ngan nakakadaut ha konsensia han tawo. (1 Tesalonika 4:3-5) An makasurubo nga mga resulta han ilegal nga sekso bangin AIDS ngan iba pa nakakatapon nga mga sakit ha sekso. “Ginbabanabana nga sobra 250 ka milyon  nga mga tawo ha bug-os nga kalibotan an natataponan han gonorea kada tuig, ngan mga 50 ka milyon an mayada sipilis,” siring han usa nga sumat ha mediko. Mayada liwat problema han diri-karuyag nga mga pagburod. An International Planned Parenthood Federation nagsusumat nga, ha bug-os nga kalibotan, sobra 15 ka milyon nga mga daragita butnga han edad nga 15 ngan 19 an nagbuburod kada tuig, ngan ikatulo ha ira an nagpupunit. Ipinakita han usa nga pag-aram nga ha usa nga nasud ha Aprika, an mga komplikasyon han pagpunit nagreresulta ha 72 porsiyento han ngatanan nga kamatayon han mga daragita. An iba nga mga makihihilawason bangin diri mataponan han sakit ngan bangin malikyan an pagburod kondi diri makakalikay han kadaut ha emosyon. Damu an nawad-an han ira pagtahod-ha-kalugaringon ngan napupungot pa ngani ha ira kalugaringon.

13. Ano an dugang nga mga problema nga nahihimo han pag-adulteryo, ngan ano an tidaraon para hadton nagpapadayon nga mga makihihilawason ngan mga adulteroso?

¹³ Bisan kon an pag-adulteryo mahimo pasayloon, usa ka marig-on Kasuratanhon nga basihanan ito para han diborsiyo ha bahin han inosente nga padis. (Mateo 5:32; itanding an Hosea 3:1-5.) Kon an sugad nga imoralidad nagreresulta ha pagbulag han pag-asawa, bangin magbilin ini hin hilarum nga mga ulat ha emosyon ha inosente nga padis ngan ha kabataan. Para ha kapulsanan han tawhanon nga pamilya, an Pulong han Dios nagsasaysay nga an iya maraut nga paghukom maabot ngada ha diri-mabinasulon nga mga makihihilawason ngan ha mga manlilibog. Dugang pa, matin-aw nga ipinapakita hito nga adton nagbubuhat hin seksuwal nga imoralidad “diri makakapanunod han ginhadian han Dios.”—Galasia 5:19, 21.

“DIRI BAHIN HAN KALIBOTAN”

14. (a) Ano an pipira nga klase han idolatriya nga ginlilikyan han usa ka diosnon nga tawo? (b) Ano nga giya an iginhahatag ha Juan 17:14 ngan Isaias 2:4?

¹⁴ Adton karuyag lipayon hi Jehova ngan magpahimulos han mga bendisyon han Ginhadian naglilikay han idolatriya ha bisan ano nga porma. Ipinapakita han Biblia nga sayop an paghimo ngan pagsingba ha mga imahen, upod na an mga imahen ni Kristo, o han iroy ni Jesus, hi Maria. (Eksodo 20:4, 5; 1 Juan 5:21) Salit, an totoo nga mga Kristiano diri nagsisingba ha mga ladawan, mga krus, ngan mga imahen. Naglilikay liwat hira han labaw ka tuso nga mga klase han idolatriya, sugad han mga buhat han debosyon  ha mga bandera ngan pagkanta han mga karantahon nga naghihimaya ha mga nasud. Kon ginpipirit basi buhaton an sugad nga mga buhat, nahinunumduman nira an mga pulong ni Jesus kan Satanas: “Hi Jehova nga imo Dios an imo pagsingbahon, ngan ha iya la ikaw maghatag hin baraan nga pag-alagad.” (Mateo 4:8-10) Hi Jesus nagsiring nga an iya mga sumuronod “diri bahin han kalibotan.” (Juan 17:14) Nangangahulogan ini han pagin neutral o waray dinadapigan ha mga buruhaton ha politika ngan mamurayawon nga nagkikinabuhi uyon ha Isaias 2:4, nga nasiring: “Hiya [Jehova nga Dios] sigurado nga maghuhukom ha mga nasud ngan magtatadong han mga butang mahitungod han damu nga katawohan. Ngan ira pamamandayon an ira mga kampilan nga mga arado ngan an ira mga bangkaw nga mga garab nga ipangarapon. An nasud diri na mabikyaw hin kampilan patok han nasud, diri na man hira mag-aaram ha pakig-away.”

15. Ano an Babilonya nga Daku, ngan ano an ginbubuhat han damu bag-o nga mga estudyante han Biblia basi makagawas ha iya?

¹⁵ An pagin “diri bahin han kalibotan” nangangahulogan liwat  han pagbulag ha ngatanan nga pakig-upod ha “Babilonya nga Daku,” an imperyo han buwa nga relihiyon ha kalibotan. An mahugaw nga pagsingba nagsasarang tikang ha kadaan nga Babilonya tubtob nga nagkaada ito nakakadaut espirituwal nga gahum ha mga tawo ha bug-os nga tuna. An “Babilonya nga Daku” nagkokompuwesto han ngatanan nga relihiyon nga an mga doktrina ngan mga buhat diri nauyon ha kahibaro han Dios. (Pahayag 17:1, 5, 15) Waray matinumanon nga magsiringba ni Jehova an magbubuhat ha mga buruhaton han gintampo nga pagtoo pinaagi ha pakiambit ha pagsingba han iba-iba nga mga relihiyon o pinaagi ha pagkaada espirituwal nga pakig-upod ha bisan ano nga bahin han Babilonya nga Daku. (Numeros 25:1-9; 2 Korinto 6:14) Salit, damu nga bag-ohan nga mga estudyante han Biblia an nagpapadara hin surat han pagbaya ngadto ha relihiyoso nga organisasyon nga kaupod hira. Nagdadara ini ha ira nga labaw kaduok ha matuod nga Dios, sugad han iginsaad: “‘Gawas kamo tikang ha ira, ngan bumulag kamo,’ nasiring hi Jehova, ‘ngan humunong kamo ha pagkamkam ha mahugaw nga butang’; ‘ngan kakarawaton ko kamo.’” (2 Korinto 6:17; Pahayag 18:4, 5) Diri ba an sugad nga  pagkarawat han aton langitnon nga Amay amo gud an imo ginhihingyap?

HUNAHUNAA HIN MAOPAY AN TINUIG NGA MGA SELEBRASYON

16. Kay ano nga an totoo nga mga Kristiano diri nagseselebrar han Pasko?

¹⁶ An diosnon nga kinabuhi nagtatalwas ha aton tikang ha agsub mabug-at nga pagselebrar han kalibotanon nga mga piyesta. Pananglitan, diri iginpapahayag han Biblia an eksakto nga adlaw nga nataw-an ni Jesus. ‘Naghunahuna ako nga natawo hi Jesus han Disyembre 25!’ bangin sumiring an iba. Diri mahihimo ini kay namatay hiya han katsaringsing han 33 K.P. ha edad nga 33 1/2 anyos. Dugang pa, ha panahon han iya katawo, an mga magbarantay han kakarnerohan “nakadto pa ha gawas ngan nagbabantay ha gab-i ha ira mga panon.” (Lukas 2:8) Ha tuna han Israel, matugnaw ngan mauran an ikatarapos han Disyembre, nga durante hito an kakarnerohan iginsisirong ha gab-i basi mapanalipdan ha matugnaw nga panahon. Tinuod, an Disyembre 25 iginlain han mga Romano sugad nga adlaw nga nataw-an han ira dios nga adlaw. Mga siglo katapos nga nakanhi ha tuna hi Jesus, ginamit han apostata nga mga Kristiano ini nga petsa ha pagselebrar han katawo ni Kristo. Salit, an totoo nga mga Kristiano diri nagseselebrar han Pasko o bisan ano iba pa nga piyesta nga iginbasar ha buwa relihiyoso nga mga toloohan. Tungod kay iginhahatag nira kan Jehova an esklusibo nga debosyon, diri liwat hira nagseselebrar han mga piyesta nga nagsisingba ha makasasala nga mga tawo o mga nasud.

17. Kay ano nga an diosnon nga mga tawo diri nagseselebrar han mga adlaw nga nataw-an, ngan kay ano nga malipayon pa gihapon an Kristiano nga kabataan?

¹⁷ Espisipiko nga gin-uunabi han Biblia an duha la nga selebrasyon han adlaw nga nataw-an, nga nag-uupod han mga tawo nga waray mag-alagad ha Dios. (Genesis 40:20-22; Mateo 14:6-11) Tungod kay diri iginpapahayag han Kasuratan an petsa nga nataw-an han hingpit nga tawo nga hi Jesu-Kristo, kay ano nga sadang tagan naton hin espesyal nga atension an mga adlaw nga nataw-an han diri-hingpit nga mga tawo? (Eklesiastes 7:1) Siyempre, an diosnon nga mga ginikanan diri naghuhulat hin usa ka espesyal nga adlaw ha pagpakita hin gugma ha ira kabataan. Usa ka 13-anyos Kristiano nga daragita an nagsiring: “An akon pamilya ngan ako mayada damu nga kaliawan. . . . Duok gud ako ha akon mga ginikanan, ngan kon ginpapakianhan ako han iba nga kabataan kon kay  ano nga diri ako nagseselebrar han mga piyesta, akon iginsusumat ha ira nga nagseselebrar ako kada adlaw.” Usa ka 17 anyos Kristiano nga batan-on an nagsiring: “Ha amon balay, damu ka beses nga naghahatag kami hin mga regalo ha usa ka tuig.” Durudaku an kalipay kon kinaburut-on nga iginhahatag an mga regalo.

18. Ano iton usa nga selebrasyon kada tuig an iginsugo ni Jesus ha iya mga sumuronod nga pagbuhaton, ngan nagpapahinumdum ito ha aton han ano?

¹⁸ Para hadton nagpapadayon ha diosnon nga kinabuhi, mayada usa ka adlaw kada tuig nga sadang iselebrar nga espesyal. Amo an Panihapon han Ginoo, agsub nga tinatawag nga Memorial han kamatayon ni Kristo. Mahitungod hito, hi Jesus nagsugo ha iya mga sumuronod: “Padayon nga buhata niyo ini ha paghinumdum ha akon.” (Lukas 22:19, 20; 1 Korinto 11:23-25) Han gintikangan ni Jesus ini nga panihapon ha gab-i han Nisan 14, 33 K.P., ginamit niya an waray lebadura nga tinapay ngan mapula nga alaksiw, nga nagsisimbolo han iya waray sala tawhanon nga lawas ngan han iya hingpit nga dugo. (Mateo 26:26-29) Nakikiambit hini nga mga emblema an mga Kristiano nga dinihogan han baraan nga espiritu han Dios. Gindara hira ngada ha bag-o nga kauyonan ngan ha kauyonan para ha Ginhadian, ngan mayada hira langitnon nga paglaom. (Lukas 12:32; 22:20, 28-30; Roma 8:16, 17; Pahayag 14:1-5) Kondi, naieksperiensiahan an mga kapulsanan han ngatanan nga tinambong ha gab-i nga katugbang ha Nisan 14 ha kadaan Judio nga kalendaryo. Napapahinumdum hira han gugma nga ipinakita ni Jehova nga Dios ngan ni Jesu-Kristo ha nagpapasaylo-han-sala nga halad lukat nga naghihimo han kinabuhi nga waray kataposan nga posible para hadton mayada baraan nga pag-uyon.—Mateo 20:28; Juan 3:16.

TRABAHO NGAN KALIAWAN

19. Ano nga problema an inaatubang han mga Kristiano ha pangabuhi?

¹⁹ An totoo nga mga Kristiano obligado ha pagtrabaho hin mauyatom ngan pagtagana han ira mga panginahanglan. An pagtuman hini nagdadara ha mga ulo han pamilya hin pagbati han katagbaw. (1 Tesalonika 4:11, 12) Siyempre, kon an trabaho han usa nga Kristiano nakontra ha Biblia, magwawara ini han iya kalipayan. Kondi, usahay makuri para han usa nga Kristiano an pagbiling hin trabaho nga nauyon ha mga suruklan han Biblia. Pananglitan, an iba nga mga empleyado ginkikinahanglan nga limbongan an mga pumaralit. Ha luyo nga bahin, damu nga mga amo an nasunod ha konsensia han tangkod nga trabahador, diri karuyag nga mawara  an masasarigan nga empleyado. Kondi, anoman an mahitabu, makakasiguro ka nga bibendisyonan han Dios an imo mga pangalimbasug nga makaagi hin trabaho nga nagbibilin ha imo hin limpyo nga konsensia.—2 Korinto 4:2.

20. Kay ano nga sadang pilion naton an kaliawan?

²⁰ Tungod kay karuyag han Dios nga magin malipayon an iya mga surogoon, kinahanglan timbangan naton an mauyatom nga trabaho hin makarepresko nga mga panahon han kaliawan ngan pagpahuway. (Markos 6:31; Eklesiastes 3:12, 13) An kalibotan ni Satanas nag-aaghat han diri-diosnon nga kaliawan. Kondi basi mapalipay an Dios, kinahanglan pilion naton an mga libro nga aton binabasa, an mga programa ha radyo ngan musika nga aton pinamamatian, ngan mga konsierto, mga pelikula, mga drama, mga programa ha telebisyon, ngan mga video nga aton ginkikita. Kon an kaliawan nga aton pinipili ha naglabay nakontra ha mga pahamangno ha mga kasuratan sugad han Deuteronomio 18:10-12, Salmo 11:5, ngan Efeso 5:3-5, mapapalipay naton hi Jehova ngan labaw nga magigin malipayon kita kon maghimo kita hin mga pagbag-o.

PAGTAHOD HA KINABUHI NGAN DUGO

21. Mationan-o an pagtahod ha kinabuhi sadang makaapekto ha aton panhunahuna may kalabutan ha pagpunit, sugad man ha aton mga batasan ngan paggawi?

²¹ Basi makarawat an totoo nga kalipayan, kinahanglan hunahunaon naton an tawhanon nga kinabuhi sugad nga baraan, sugad la han paghunahuna ni Jehova. An iya Pulong nagdidiri ha aton ha pagpatay. (Mateo 19:16-18) Ha pagkamatuod, ipinapakita han Balaud han Dios ha Israel nga iya ginhuhunahuna an diri pa natatawo nga bata sugad nga presyoso nga kinabuhi—diri usa ka butang nga bubungkagon. (Eksodo 21:22, 23) Tungod hiton, kinahanglan diri naton tratohon an kinabuhi sugad nga gutiay la an bili pinaagi ha paggamit han tabako, pag-abuso han aton lawas pinaagi han mga droga o alkohol, o pagbuhat han diri-kinahanglanon nga mga peligro. Diri kita sadang magbuhat ha bisan ano nagtatarhug-han-kinabuhi nga mga kaliawan diri man sadang naton igbalewaray an talwas nga mga pahamangno, nga bangin magresulta ha pagkasalaan ha dugo.—Deuteronomio 22:8.

22. (a) Ano an diosnon nga panhunahuna bahin han dugo ngan ha paggamit hito? (b) Kan kanay la dugo an totoo nga nagluluwas han kinabuhi?

²² Ginsumatan ni Jehova hi Noe ngan an iya pamilya nga an dugo naglaladawan han kalag, o kinabuhi. Salit, igindiri hira han  Dios ha pagkaon han bisan ano nga dugo. (Genesis 9:3, 4) Tungod kay mga tulin kita nira, iton nga balaud naaplikar ha aton ngatanan. Hi Jehova nagsumat ha mga Israelita nga an dugo kinahanglan ibuhos ha tuna ngan diri sadang gamiton para ha kalugaringon nga mga katuyoan han tawo. (Deuteronomio 12:15, 16) Ngan an balaud han Dios ha dugo gin-ulit han ginsugo an siyahan-siglo nga mga Kristiano: “Padayon nga maglikay kamo . . . ha dugo.” (Buhat 15:28, 29) Tungod ha pagtahod ha pagkabaraan han kinabuhi, an diosnon nga mga tawo diri nakarawat han pag-abuno han dugo, bisan kon iginpipirit han iba nga an sugad nga paagi magluluwas han kinabuhi. Damu an mapipilian nga pagtambal nga kinakarawat han mga Saksi ni Jehova an napamatud-an nga epektibo gud ngan diri nagbubutang han usa ha mga peligro han pag-abuno han dugo. Maaram an mga Kristiano nga an iginbubo nga dugo la ni Jesus an totoo nga nagluluwas han kinabuhi. An pagtoo hito nagdadara hin pagpasaylo ngan paglaom han kinabuhi nga waray kataposan.—Efeso 1:7.

23. Ano an pipira nga mga balos han diosnon nga paagi han kinabuhi?

²³ Matin-aw, an diosnon nga pagkinabuhi nagkikinahanglan hin pangalimbasug. Mahimo ito magresulta hin pagtamay tikang ha mga membro han pamilya o mga kakilala. (Mateo 10:32-39; 1 Pedro 4:4) Kondi an mga balos han sugad nga pagkinabuhi labaw nga birilhon kay han bisan ano nga mga pagsari. Nagreresulta ito ha limpyo nga konsensia ngan nagtatagana hin maopay nga pakig-upod ha igkasi mga magsiringba kan Jehova. (Mateo 19:27, 29) Ngan, liwat, hunahunaa an mabuhi ha waray kataposan ha matadong bag-o nga kalibotan han Dios. (Isaias 65: 17, 18) Ngan daw ano nga kalipay an pagsunod ha sagdon han Biblia ngan salit ginlilipay an kasingkasing ni Jehova! (Proberbios 27:11) Diri makatingala nga an diosnon nga pagkinabuhi nagdadara hin kalipayan!—Salmo 128:1, 2.

SARIHI AN IMO KAHIBARO

Ano an pipira nga mga hinungdan kon kay ano nga an diosnon nga pagkinabuhi nagdadara hin kalipayan?

An diosnon nga pagkinabuhi mahimo magkinahanglan hin ano nga mga pagbag-o?

Kay ano nga karuyag mo sundon an diosnon nga pagkinabuhi?

[Mga Pakiana]

[Piktyur ha pahina 124, 125]

An espirituwal nga mga buruhaton nga tinitimbangan han mga panahon han kaliawan makakapauswag han kalipayan hadton diosnon nga nagkikinabuhi