An mga balaud han Dios iginbase ha iya mga prinsipyo. Ini nga mga prinsipyo mga basihan nga kamatuoran nga mababasa naton ha Biblia. Nabulig ini ha aton nga masabtan an panhunahuna ngan inaabat han Dios mahitungod ha mga butang. An mga prinsipyo nabulig ha aton nga maghimo hin mag-opay nga desisyon ha kinabuhi ngan buhaton an tama. Labi na nga nabulig ini ha aton ha mga sitwasyon nga waray espisipiko nga ginsisiring an mga balaud han Dios.

▸ Kapitulo 1, parapo 8

An pagkamasinugtanon kan Jehova nangangahulogan nga andam kita nga buhaton an iya iginpapabuhat ha aton. Karuyag ni Jehova nga sugton naton hiya kay hinigugma naton hiya. (1 Juan 5:3) Kon nahigugma ngan nasarig kita ha Dios, susundon naton an iya sagdon ha ngatanan nga sitwasyon. Susugton naton hiya bisan ha mga panahon nga makuri ito para ha aton. An pagsugot kan Jehova para ha aton kaopayan, kay gintututdoan kita niya kon paonan-o magkakaada maopay nga kinabuhi yana ngan ginsasaaran kita nga magpapahimulos kita hin damu nga bendisyon ha tiarabot.​—Isaias 48:17.

▸ Kapitulo 1, parapo 10

Gintagan ni Jehova an tagsa nga tawo hin kagawasan ha pagbuot, o an abilidad ha paghimo hin mga desisyon. An paglarang niya ha aton diri pariho hin mga robot. (Deuteronomio 30:19; Josue 24:15) Puydi naton gamiton an aton kagawasan ha paghimo hin mag-opay nga desisyon. Pero kon diri kita magbantay, bangin makahimo kita hin diri maaramon nga mga desisyon. An pagkaada kagawasan ha pagbuot nangangahulogan nga kinahanglan kita mismo an magdesisyon kon karuyag naton magin maunungon kan Jehova ngan pamatud-an nga hinigugma gud naton hiya.

▸ Kapitulo 1, parapo 12

Hi Jehova naghahatag hin mga suruklan ha moral, o mga giya para ha aton panggawi ngan panggios. Ha Biblia, mahibabaroan naton kon ano ini nga mga suruklan ngan kon paonan-o ini makakabulig ha aton nga magkaada maopay nga kinabuhi. (Proberbios 6:16-19; 1 Corinto 6:9-11) Ini nga mga giya nabulig ha aton nga mahibaroan kon ano an husto o sayop ha panhunahuna han Dios. Nabulig liwat ini ha aton nga mahibaroan kon paonan-o magigin mahigugmaon, kon paonan-o maghihimo hin mag-opay nga desisyon, ngan kon paonan-o magigin buotan. Bisan kon an mga suruklan ha kalibotan padayon nga nagtitikahamubo, an mga suruklan ni Jehova diri nagbabag-o. (Deuteronomio 32:4-6; Malakias 3:6) An pagsunod hini nagpapanalipod ha aton tikang ha duro nga kadaot ha pisikal ngan emosyon.

▸ Kapitulo 1, parapo 17

An aton konsensya amo an aton kapasidad ha pag-abat kon ano an husto ngan sayop. Gintagan ni Jehova an tagsa ha aton hin konsensya. (Roma 2:14, 15) Basi gumana hin husto an aton konsensya, kinahanglan bansayon naton ito uyon ha mga suruklan ni Jehova ha moral. Hito nga paagi, mabubuligan kita han aton konsensya ha paghimo hin mga desisyon nga makakapalipay ha Dios. (1 Pedro 3:16) An aton konsensya puydi magpahamangno ha aton kon hapit na kita makahimo hin diri maaramon nga desisyon, o puydi ito magpaabat ha aton hin duro nga kasakit katapos naton makabuhat hin sayop. An aton konsensya mahimo magluya, pero ha bulig ni Jehova, puydi naton ito maparig-on utro. An maopay nga konsensya naghahatag ha aton hin murayaw nga hunahuna ngan respeto ha kalugaringon.

▸ Kapitulo 2, parapo 3

An kahadlok ha Dios nangangahulogan nga ginhihigugma ngan ginrirespeto gud naton hiya salit diri naton karuyag buhaton an bisan  ano nga makakapasubo ha iya. An kahadlok ha Dios nabulig ha aton nga buhaton an maopay ngan likayan an pagbuhat hin maraot. (Salmo 111:10) Nagpapagios ito ha aton nga pamatian hin maopay an ngatanan nga ginsisiring ni Jehova. Nabulig liwat ito ha aton nga tumanon an aton mga saad ha iya kay ginrirespeto gud naton hiya. An kahadlok ha Dios may epekto ha aton paagi han paghunahuna, pagtratar ha iba, ngan paghimo hin mga desisyon kada adlaw.

▸ Kapitulo 2, parapo 9

An pagbasol nag-uupod han duro nga kasubo nga inaabat han usa tungod han iya nabuhat nga sayop. Adton nahigugma ha Dios nasusubo gud kon nasasantop nira nga may nabuhat hira nga diri uyon ha iya mga suruklan. Kon may nabuhat kita nga sayop, kinahanglan makimalooy kita kan Jehova nga pasayloon kita basado ha halad-lukat ni Jesus. (Mateo 26:28; 1 Juan 2:1, 2) Kon sinsero kita nga nagbabasol ngan naundang ha pagbuhat hin maraot, makakasarig kita nga papasayloon kita ni Jehova. Diri na kita kinahanglan makonsensya mahitungod han aton nabuhat ha naglabay. (Salmo 103:10-14; 1 Juan 1:9; 3:19-22) Kinahanglan mangalimbasog kita nga mahibaro hin leksyon ha aton mga sayop, bag-uhon an bisan ano nga sayop nga panhunahuna, ngan magkinabuhi uyon ha mga suruklan ni Jehova.

▸ Kapitulo 2, parapo 18

Kon an usa nga nakasala hin seryoso diri nagbabasol ngan nadiri pagsunod ha mga suruklan ni Jehova, diri na hiya puydi magin membro han kongregasyon. Kinahanglan hiya paiwason ha kongregasyon. Kon an usa ginpaiwas, diri na kita nakikig-upod ngan nakikiistorya ha iya. (1 Corinto 5:11; 2 Juan 9-11) An kahikayan han pagpaiwas nagpapanalipod ha ngaran ni Jehova ngan ha kongregasyon. (1 Corinto 5:6) An pagpaiwas usa liwat nga disiplina nga makakabulig ha usa nga magbasol basi makabalik hiya kan Jehova.​—Lucas 15:17.

▸ Kapitulo 3, parapo 19

Hinigugma kita ni Jehova ngan karuyag niya nga buligan kita. Ito an hinungdan nga naghahatag hiya ha aton hin giya, instruksyon, ngan sagdon pinaagi han Biblia ngan han mga tawo nga nahigugma ha Dios. Sugad nga diri perpekto nga mga tawo, ginkikinahanglan gud naton ito nga bulig. (Jeremias 17:9) Kon matinalahuron nga namamati kita ha mga ginagamit ni Jehova ha paggiya ha aton, iginpapakita naton nga ginrirespeto naton hiya ngan karuyag naton nga sugton hiya.​—Hebreo 13:7.

▸ Kapitulo 4, parapo 2

Tungod kay diri kita perpekto, masayon la kita magin makikalugaringon ngan mapahitas-on. Pero naglalaom hi Jehova nga magigin mapainubsanon kita. Kasagaran na nga nahibabaro kita nga magpaubos kon iginkukompara naton an aton kalugaringon kan Jehova ngan nasasantop naton kon ano kita kagutiay. (Job 38:1-4) Usa pa nga importante nga bahin han pagpaubos amo an paghibaro nga mas hunahunaon an iba ngan an makakaopay ha ira imbes nga an aton kalugaringon. An pagpahitaas kasagaran na nga nagpapagios ha usa nga tawo nga maghunahuna nga mas maopay hiya kay ha iba. Tangkod nga gin-uusisa han mapainubsanon nga tawo an iya kalugaringon ngan nakikita niya an iya mag-opay nga kalidad ngan mga kaluyahan. Diri hiya nahahadlok nga karawaton an iya mga sayop, mangaro hin pasaylo, ngan kumarawat hin mga suhestyon ngan sagdon. An mapainubsanon nga tawo nasarig kan Jehova ngan nasunod ha iya mga instruksyon.​—1 Pedro 5:5.

▸ Kapitulo 4, parapo 4

An awtoridad amo an katungod nga maghatag hin mga sugo ngan maghimo hin mga desisyon. Hi Jehova an may pinakahitaas nga awtoridad ha langit ngan ha tuna. Tungod kay hiya an naglarang han ngatanan nga butang, hiya an pinakagamhanan nga Persona ha uniberso.  Pirme niya ginagamit an iya awtoridad para ha kapulsanan han iba. Gintagan ni Jehova an pipira nga tawo hin responsabilidad nga mag-ataman ha aton. Pananglitan, may awtoridad an mga kag-anak, mga tigurang ha kongregasyon, ngan mga gobyerno, ngan karuyag ni Jehova nga makigkooperar kita ha ira. (Roma 13:1-5; 1 Timoteo 5:17) Pero kon an mga balaud han tawo nakontra ha mga balaud han Dios, ginsusugot naton an Dios imbes nga an mga tawo. (Buhat 5:29) Kon ginkakarawat naton an awtoridad han mga ginagamit ni Jehova, iginpapakita naton kan Jehova nga ginrirespeto naton an iya mga desisyon.

▸ Kapitulo 4, parapo 7

Ginagamit ni Jehova an mga tigurang, nga eksperyensyado nga kabugtoan, ha pagmangno ha kongregasyon. (Deuteronomio 1:13; Buhat 20:28) Ini nga kalalakin-an nabulig ha aton nga tipigan nga marig-on an aton relasyon kan Jehova ngan singbahon hiya ha murayaw ngan organisado nga paagi. (1 Corinto 14:33, 40) Kinahanglan nira maabot an espisipiko nga mga kwalipikasyon nga mababasa ha Biblia basi pilion hira pinaagi han baraan nga espiritu sugad nga mga tigurang. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9; 1 Pedro 5:2, 3) Nasarig kita ngan nasuporta ha organisasyon han Dios, salit malipayon nga nakooperar kita ha mga tigurang.​—Salmo 138:6; Hebreo 13:17.

▸ Kapitulo 4, parapo 8

Gintagan ni Jehova an mga kag-anak hin responsabilidad nga atamanon an ira mga anak ngan panimalay. Pero iginsasaysay han Biblia nga an bana amo an ulo han pamilya. Kon waray tatay ha panimalay, an nanay an nagigin ulo han pamilya. Upod han mga responsabilidad han ulo han pamilya an pagtagana ha pamilya hin pagkaon, bado, ngan lugar nga mauukyan. Importante gud nga an ulo han pamilya manguna ha pagbulig ha pamilya ha pagsingba kan Jehova. Pananglitan, ginsisiguro niya nga regular hira nga makatambong ha mga katirok han kongregasyon, makigbahin ha ministeryo, ngan mag-aram  han Biblia nga magkaurupod. An ulo han pamilya nangunguna liwat ha paghimo hin mga desisyon. Pirme hiya nangangalimbasog nga subaron hi Jesus pinaagi ha pagin buotan ngan makatadunganon, diri gud mapintas o sobra kaistrikto. Nabulig ini basi magin mahigugmaon an kahimtang ha pamilya, para an ngatanan maabat nga talwas ngan magtubo an ira relasyon kan Jehova.

▸ Kapitulo 4, parapo 12

An Nagmamando nga Lawas amo an grupo han kalalakin-an nga may langitnon nga paglaom nga ginagamit han Dios basi manginano ha buruhaton han iya katawohan. Ha siyahan nga siglo, naggamit hi Jehova hin nagmamando nga lawas basi maggiya ha siyahan nga Kristiano nga kongregasyon ha ira pagsingba ngan pagsangyaw nga buruhaton. (Buhat 15:2) Yana, an grupo han mga brother nga nag-aalagad sugad nga Nagmamando nga Lawas nangunguna ha pagpanginano, paggiya, ngan pagpanalipod ha katawohan han Dios. Kon ini nga mga brother naghihimo hin mga desisyon, nasarig hira ha giya tikang ha Pulong han Dios ngan ha iya baraan nga espiritu. Gintawag ni Jesus ini nga grupo han dinihogan nga kalalakin-an nga “an matinumanon ngan maaramon nga uripon.”​—Mateo 24:45-47.

▸ Kapitulo 4, parapo 15

Bangin may mga panahon nga ginhahangyo an usa nga sister nga buhaton an usa nga butang ha kongregasyon nga kasagaran na nga ginbubuhat hin brother. Kon ginbubuhat niya ini nga buruhaton, iginpapakita niya nga ginrirespeto niya an kahikayan ni Jehova pinaagi ha pagbutang hin tabon ha ulo. Pero an panginahanglan nga magtabon ha ulo naaplikar ha pipira la nga sitwasyon. Pananglitan, an usa nga sister magtatabon ha iya ulo kon nagdudumara hiya hin pag-aram ha Biblia nga presente an iya bana o an usa nga bawtismado nga brother.​—1 Corinto 11:11-15.

▸ Kapitulo 4, parapo 17

Kon neutral kita, waray kita dinadapigan ha politika. (Juan 17:16) An katawohan ni Jehova nasuporta ha iya Ginhadian. Neutral kita ha mga buruhaton han kalibotan, pariho kan Jesus.

Hi Jehova nagsusugo ha aton nga “magin masinugtanon ha mga gobyerno ngan mga awtoridad.” (Tito 3:1, 2; Roma 13:1-7) Pero an balaud han Dios nasiring liwat nga diri kita magpatay. Salit an konsensya han usa nga Kristiano diri matugot ha iya nga umapi ha girra. Kon an usa nga Kristiano puydi pumili nga magserbisyo sibil sugad nga kasaliwan han serbisyo militar, kinahanglan hunahunaon niya kon igintutugot ba han iya konsensya nga buhaton niya ito.

Hi Jehova gud la an aton ginsisingba, kay hiya an aton Maglalarang. Bisan kon nagpapakita kita hin respeto ha mga simbolo han nasud, diri kita nasaludo ha bandera o nagkakanta han national anthem. (Isaias 43:11; Daniel 3:1-30; 1 Corinto 10:14) Sugad man, an katawohan ni Jehova personal nga nagdidesisyon nga diri bumutos ha bisan ano nga partido ha politika o ha bisan hin-o nga kandidato. Tungod ini kay an gobyerno han Dios na an aton gindadapigan.​—Mateo 22:21; Juan 15:19; 18:36.

▸ Kapitulo 5, parapo 2

Igin-aaghat han kalibotan an paagi han paghunahuna ni Satanas. Ini nga paagi han paghunahuna komon ha mga tawo nga diri nahigugma ngan nagsusubad kan Jehova ngan nagbabalewaray han iya mga suruklan. (1 Juan 5:19) An sugad nga panhunahuna ngan an mga buhat nga resulta hito iginhuhulagway sugad nga espiritu han kalibotan. (Efeso 2:2) Ginsisiguro han katawohan ni Jehova nga diri hira madaog hini nga espiritu. (Efeso 6:10-18) Lugod, hinigugma naton an mga paagi ni Jehova ngan nangangalimbasog kita nga subaron an iya paagi han paghunahuna.

▸ Kapitulo 5, parapo 7

An apostasya amo an pagkontra ha kamatuoran ha Biblia. An mga apostata nagrirebelde kan Jehova ngan kan Jesus, an pinili nga Hadi han Ginhadian han Dios, ngan nangangalimbasog nga impluwensyahan an iba nga umapi ha ira. (Roma 1:25) Karuyag nira magbutang hin pagruhaduha ha hunahuna han mga nagsisingba kan Jehova. An pipira ha kongregasyon han siyahan nga mga Kristiano nagin mga apostata, ngan sugad man an pipira ha aton panahon. (2 Tesalonica 2:3) Ginlilikayan han mga maunungon kan Jehova an mga apostata. Diri gud naton tutugotan nga an pagin mausisa o pagpresyur han iba makaaghat ha aton nga magbasa o mamati ha mga ideya han mga apostata. Maunungon kita kan Jehova ngan hiya gud la an aton ginsisingba.

▸ Kapitulo 5, parapo 9

Ilarom han Balaud ni Moises, an nasud han Israel naghangyo kan Jehova nga pasayloon an ira mga sala. Nagdadara hira ha templo hin mga lugas, lana, ngan mga hayop sugad nga mga halad para ha pagpara han sala. Hini nga paagi, napahinumdoman an mga Israelita nga hi Jehova andam magpasaylo han ira mga sala, sugad nga nasud ngan sugad nga mga indibiduwal. Ha urhi, katapos ni Jesus ighatag an iya kinabuhi para mapasaylo an aton mga sala, adto nga mga halad para ha pagpara han sala diri na kinahanglan. Iginhalad ni Jesus an perpekto nga halad hin “makausa gud la.”​—Hebreo 10:1, 4, 10.

▸ Kapitulo 7, parapo 6

Ilarom han Balaud ni Moises, an mga tawo gintugotan nga kumaon hin mga hayop. Ginsugo liwat hira nga maghalad hin mga hayop. (Levitico 1:5, 6) Pero waray gud tuguti ni Jehova an iya katawohan nga magin mapintas ha mga hayop. (Proberbios 12:10) Ngani,  may mga surundon ha Balaud nga nagpapanalipod ha mga hayop tikang ha mapintas nga pagtratar. Ginsugo an mga Israelita nga atamanon hin maopay an ira mga hayop.​—Deuteronomio 22:6, 7.

▸ Kapitulo 7, parapo 6

Mga blood fraction. An dugo may upat nga nangunguna nga parte​—pula nga mga selyula, busag nga mga selyula, mga platelet, ngan plasma. Inin upat nga nangunguna nga parte han dugo mahimo pagburublagon ha mas gudtiay nga bahin nga gintatawag nga mga blood fraction. *

 An mga Kristiano nadiri pagpaabuno hin dugo o han bisan hain han upat nga nangunguna nga parte hito. Pero makarawat ba hira hin mga blood fraction? An Biblia waray maghatag hin espisipiko nga mga detalye. Salit an tagsa nga Kristiano kinahanglan magdesisyon basado ha iya konsensya nga nabansay ha Biblia.

An iba nga mga Kristiano nagdidesisyon nga diri kumarawat han ngatanan nga blood fraction. Bangin an ira rason kay an Balaud han Dios ha Israel nagsugo nga an bisan ano nga dugo nga ginkuha tikang ha hayop kinahanglan ‘ighuwad ha tuna.’​—Deuteronomio 12:22-24.

An iba naman may lain nga desisyon. An ira konsensya nagtutugot ha ira nga kumarawat hin pipira nga blood fraction. Bangin an ira rason kay an gudtiay nga fraction han dugo diri na nagrirepresentar han kinabuhi han linarang nga ginkuhaan hito nga dugo.

Kon nagdidesisyon mahitungod ha mga blood fraction, hunahunaa an masunod nga mga pakiana:

• Maaram ba ako nga an diri pagkarawat han ngatanan nga blood fraction nagpapasabot nga diri ako makarawat hin pipira nga medisina nga nakakatambal ha mga sakit o bangin nakakabulig pagpaundang han pagdinugo?

• Paonan-o ko isasaysay ha doktor kon kay ano nga nadiri o nakarawat ako han usa o pipira nga blood fraction?

Mga proseso han pagtambal. Sugad nga mga Kristiano, diri kita nagdudonar hin dugo, ngan diri liwat naton ginpapatipigan an aton dugo pipira ka semana antes han operasyon. Pero may iba nga mga proseso nga nagamit han dugo han pasyente. An tagsa nga Kristiano kinahanglan magdesisyon kon paonan-o gagamiton an iya dugo ha panahon han operasyon, pagpaeksamin, o pagpaterapi. Samtang ginbubuhat ito nga mga proseso, an dugo han pasyente bangin igawas hin madaliay ha iya lawas.​—Para ha dugang nga impormasyon, kitaa an An Barantayan, Oktubre 15, 2000, pahina 30-31.

Pananglitan, may proseso nga gintatawag nga hemodilution, diin ginkukuha an iba nga dugo han pasyente antes gud han operasyon ngan ginsasaliwnan ito hin volume expander. Ha urhi, ha panahon han operasyon o katapos gud hito, an dugo iginbabalik ha pasyente.

 An usa pa nga proseso gintatawag nga cell salvage. Hini nga proseso, an dugo nga nagawas ha pasyente ha panahon han operasyon gintitirok, ginlilimpyohan, ngan iginbabalik ha pasyente ha panahon han operasyon o katapos gud hito.

Bangin may gutiay nga kaibahan an paghimo han tagsa nga doktor hini nga mga proseso. Salit antes kumarawat hin bisan ano nga proseso han pag-opera, pag-eksamin, o pagterapi, kinahanglan usisahon han usa nga Kristiano kon ano gud an hihimoon ha iya dugo.

Kon nagdidesisyon mahitungod ha mga proseso han pagtambal nga nagamit han imo dugo, hunahunaa an masunod nga mga pakiana:

• Kon an iba han akon dugo igagawas ha akon lawas ngan an pag-awas bangin pa ngani umundang hin madaliay, itutugot ba han akon konsensya nga tagdon ito nga dugo nga bahin pa gihapon han akon lawas, salit diri kinahanglan nga “ighuwad ito ha tuna”?​—Deuteronomio 12:23, 24.

• Masasamok ba an akon konsensya nga nabansay ha Biblia kon ha panahon han proseso han pagtambal, an iba han akon dugo kukuhaon, babag-uhon, ngan ibabalik ha akon lawas?

• Maaram ba ako nga an pagdumiri ha ngatanan nga proseso han pagtambal nga nagamit han akon dugo nagpapasabot nga diri ako mapaeksamin hin dugo, magpapa-hemodialysis, o magamit hin heart-lung bypass machine?

 Antes magdesisyon mahitungod ha mga blood fraction ngan pagtambal nga nagamit han aton dugo, kinahanglan mag-ampo kita para han giya ni Jehova ngan katapos, magsaliksik. (Santiago 1:5, 6) Katima, kinahanglan gamiton naton an aton konsensya nga nabansay ha Biblia ha pagdesisyon. Diri naton angay pakianhan an iba kon ano an ira bubuhaton kon hira an aada ha aton sitwasyon, ngan diri liwat angay sarihan han iba nga impluwensyahan an aton desisyon.​—Roma 14:12; Galacia 6:5.

▸ Kapitulo 7, parapo 11

An pagin limpyo ha moral nagpapasabot nga an aton panggawi ngan mga buhat limpyo ha pagkita han Dios. An kalimpyo ha moral nag-uupod han aton ginhuhunahuna, ginyayakan, ngan ginbubuhat. Ginsusugo kita ni Jehova nga likayan an bisan ano nga seksuwal nga kahugawan o imoralidad. (Proberbios 1:10; 3:1) Kinahanglan magdesisyon kita nga susundon naton an limpyo nga mga suruklan ni Jehova antes pa kita umatubang hin sitwasyon nga bangin magsulay ha aton nga magbuhat hin sayop. Kinahanglan pirme kita mag-ampo para han bulig han Dios nga tipigan nga putli an aton hunahuna, ngan kinahanglan magin determinado kita nga isalikway an mga pagsulay nga magbuhat hin imoralidad.​—1 Corinto 6:9, 10, 18; Efeso 5:5.

▸ Kapitulo 8, parapo 11

An mapasiparahon nga panggawi nag-uupod han pagyakan o paggios nga seryoso nga nagtatalapas ha mga suruklan han Dios ngan nagpapakita hin waray awod nga disposisyon. Iginpapakita han tawo nga naghihimo hini nga diri niya ginrirespeto an mga balaud han Dios. Kon an usa nga tawo salaan hin mapasiparahon nga panggawi, usa nga hudisyal nga komite an mag-aasikaso hini. An kahugawan  nag-uupod hin iba-iba nga klase hin sayop nga buhat. Depende ha pagkaseryoso han sitwasyon, an iba nga mga buhat nga nag-uupod hin kahugawan bangin kinahanglan asikasuhon hin hudisyal nga komite han kongregasyon.​—Galacia 5:19-21; Efeso 4:19; para ha dugang nga impormasyon, kitaa an “Mga Pakiana Tikang ha mga Magbarasa” ha An Barantayan han Hulyo 15, 2006.

▸ Kapitulo 9, parapo 7; Kapitulo 12, parapo 10

Gindisenyo ni Jehova an sekso sugad nga limpyo nga kapahayagan han gugma han bana ngan asawa. Pero kon an usa nga tawo nagbubuhat hin masturbasyon, o sayop nga ginagamit an iya ikinatawo para ha pagpatagbaw ha sekso, iya ginagamit an sekso ha mahugaw nga paagi. Ini nga bisyo makakadaot han relasyon han usa nga tawo kan Jehova. Mahimo ini magresulta hin sayop nga mga hingyap ngan magin hinungdan hin sayop nga panhunahuna ha sekso. (Colosas 3:5) An usa nga nagbubuhat hinin mahugaw nga bisyo ngan nakukurian pag-undang diri angay sumurender ha iya mga pangalimbasog. (Salmo 86:5; 1 Juan 3:20) Kon ini an imo sitwasyon, sinsero nga pag-ampo kan Jehova ngan paghangyo ha iya nga buligan ka. Likayi an mga butang sugad han pornograpiya, nga magriresulta hin mahugaw nga panhunahuna. Pakiistorya ha imo kag-anak o ha usa nga hamtong nga sangkay nga narespeto ha mga balaud ni Jehova. (Proberbios 1:8, 9; 1 Tesalonica 5:14; Tito 2:3-5) Makakasiguro ka nga nakikita ngan ginpapabilhan ni Jehova an imo mga pangalimbasog nga magpabilin nga limpyo ha moral.​—Salmo 51:17; Isaias 1:18.

▸ Kapitulo 9, parapo 9

An kustomre han pagkaada sobra usa nga bana o asawa gintatawag nga poligamiya. Gindisenyo ni Jehova an pag-asawa para ha usa nga lalaki ngan usa nga babaye. Ha kadaan nga Israel, gintugotan han  Dios an mga lalaki nga magkaada sobra usa nga asawa, pero diri ito an iya orihinal nga katuyoan. Yana, diri igintutugot ni Jehova ha iya katawohan an poligamiya. An bana puydi magkaada usa la nga asawa, ngan an asawa puydi magkaada usa la nga bana.​—Mateo 19:9; 1 Timoteo 3:2.

▸ Kapitulo 10, parapo 12

Katuyoan ni Jehova nga an bana ngan asawa magpabilin nga magkaupod samtang buhi hira. (Genesis 2:24; Malakias 2:15, 16; Mateo 19:3-6; 1 Corinto 7:39) Igintutugot la niya an diborsyo kon an usa nga padis nakasala hin pag-adulteryo. Ha sugad nga kahimtang, gintatagan ni Jehova an inosente nga padis hin katungod nga magdesisyon kon makikigdiborsyo hiya.​—Mateo 19:9.

May mga panahon nga an iba nga mga Kristiano nagdesisyon nga makigbulag ha ira padis bisan kon waray nahitabo nga imoralidad. (1 Corinto 7:11) Ha masunod nga mga kahimtang, bangin hunahunaon han usa nga Kristiano nga makigbulag.

• Tinuyo nga diri pagsuporta: An bana nadiri pagtagana han materyal nga panginahanglan han pamilya, tubtob ha punto nga ginpapabay-an niya an pamilya nga waray kwarta o pagkaon.​—1 Timoteo 5:8.

• Duro nga pag-abuso ha pisikal: Pag-abuso ha pisikal tubtob ha punto nga an padis naabat na nga naninelikado an iya kahimsog o kinabuhi.​—Galacia 5:19-21.

• Bug-os nga pameligro han relasyon han usa nga tawo kan Jehova: Ginhihimo han bana o asawa nga imposible para ha iya padis nga mag-alagad kan Jehova.​—Buhat 5:29.

▸ Kapitulo 11, parapo 19

Kita ngatanan nagkikinahanglan hin kumendasyon ngan pagdasig. (Proberbios 12:25; 16:24) Mapaparig-on ngan maliliaw naton an usa kag usa pinaagi hin mahigugmaon ngan maopay nga mga pulong. An sugad nga mga pulong makakabulig ha aton kabugtoan nga makailob ngan padayon nga mag-alagad kan Jehova bisan pa han duro nga mga kakurian. (Proberbios 12:18; Filipos 2:1-4) Kon an usa nanluluya hinduro, matinalahuron nga pamatian naton hiya ngan pangalimbasogan nga masabtan an iya inaabat. Makakabulig ito ha aton nga mahibaroan kon ano an aton igsisiring o hihimoon ha pagbulig ha iya. (Santiago 1:19) Himoa nga tumong nga makilala hin maopay an kabugtoan basi masabtan mo gud kon ano an ira ginkikinahanglan. Katapos, makakabulig ka ha ira nga dumaop ha Surok han ngatanan nga pagliaw ngan pagdasig, diin tinuod hira nga marirepreskohan.​—2 Corinto 1:3, 4; 1 Tesalonica 5:11.

▸ Kapitulo 12, parapo 16

An Biblia diri naghahatag hin espisipiko nga mga surundon mahitungod ha mga kasal. Iba-iba an mga kustomre ngan iginpapatuman han balaud ha kada lugar. (Genesis 24:67; Mateo 1:24; 25:10; Lucas 14:8) An pinakaimportante nga bahin han kasal amo an panumpa nga ginhihimo han mga ginkakasal ha atubangan ni Jehova. Damu nga ginkakasal an naruruyag nga presente an ira pamilya ngan duok nga kasangkayan kon iginyayakan nira an ira mga panumpa ngan karuyag nira nga usa nga tigurang an magpresenta hin pahayag nga basado ha Biblia. An mga ginkakasal an magdidesisyon kon ano nga klase hin resepsyon, kon may-ada man, an ira hihimoon katapos han ira kasal. (Lucas 14:28; Juan 2:1-11) Anoman an ira magin desisyon mahitungod ha mga kahikayan ha ira kasal, kinahanglan siguruhon nira nga maghahatag ito hin kadungganan kan Jehova. (Genesis 2:18-24; Mateo 19:5, 6) An mga prinsipyo ha Biblia makakabulig ha ira  ha paghimo hin mag-opay nga desisyon. (1 Juan 2:16, 17) Kon magdesisyon hira nga magserbi hin de-alkohol nga irimnon ha ira resepsyon, kinahanglan siguruhon nira nga mapapanginano hin maopay ito nga okasyon. (Proberbios 20:1; Efeso 5:18) Kon magdesisyon hira nga magkaada musika o programa, kinahanglan siguruhon nira nga maghahatag ito hin kadungganan kan Jehova. An ginkakasal nga mga Kristiano kinahanglan magpokus ha ira relasyon ha Dios ngan ha usa kag usa imbes nga ha adlaw la han ira kasal.​—Proberbios 18:22; para ha dugang nga mga suhestyon, kitaa an An Barantayan han Oktubre 15, 2006, pahina 18-31.

▸ Kapitulo 13, parapo 18

Karuyag naton maghimo hin mag-opay nga desisyon nga basado ha mga prinsipyo ha Pulong han Dios. Pananglitan, an usa nga Kristiano bangin paupdon han iya padis nga diri Saksi ni Jehova ha pangaon upod han ira mga paryente ha panahon han usa nga kalibotanon nga selebrasyon. Kon ini an imo sitwasyon, ano an imo hihimoon? Kon igintutugot han imo konsensya nga kumadto ka, puydi mo isaysay ha imo padis nga kon may pagano nga mga kustomre nga bahin han pangaon, diri ka maapi hito. Angay mo liwat hunahunaon kon may mapapakdol kon kumadto ka ha pangaon.​—1 Corinto 8:9; 10:23, 24.

O bangin tanyagan ka han imo agaron hin bonus ha panahon han usa nga selebrasyon. Madiri ka ba pagkarawat han bonus? An imo desisyon kon kakarawaton mo ito o diri bangin dumepende ha panhunahuna han imo agaron mahitungod hito. Naghuhunahuna ba hiya nga ito nga bonus bahin han selebrasyon? O paagi la niya ito ha pagpakita hin apresasyon? An pagturotimbang hini ngan han iba pa nga butang mabulig ha imo nga makadesisyon kon kakarawaton mo an bonus.

Ha usa pa nga sitwasyon, bangin may maghatag ha imo hin regalo ha panahon han usa nga selebrasyon ngan magsiring: “Maaram ako nga diri ka naapi hini nga selebrasyon, pero karuyag ko ini ihatag ha imo.”  Bangin nagpapakita la hin pagkabuotan ito nga tawo. Ha luyo nga bahin, may rason ka ba nga maghunahuna nga karuyag niya sarihan an imo pagtoo o paapihon ka ha selebrasyon? Katapos ini hunahunaon, ikaw an magdidesisyon kon kakarawaton mo an regalo o diri. Ha ngatanan naton nga desisyon, karuyag naton magkaada maopay nga konsensya ngan magin matinumanon kan Jehova.​—Buhat 23:1.

▸ Kapitulo 13, parapo 22

Ha kadam-an nga kahimtang, kon an mga diri pagsinabtanay gintutuhay dayon ha mamurayawon nga paagi, diri ito kinahanglan magin dagku nga isyu. (Mateo 5:23-26) Angay magin siyahan nga prayoridad han ngatanan nga Kristiano an paghimaya kan Jehova ngan pagtipig han pagkaurosa han kongregasyon.​—Juan 13:34, 35; 1 Corinto 13:4, 5.

Kon an mga Kristiano may diri pagsinabtanay may kalabotan ha negosyo, kinahanglan mangalimbasog hira nga tuhayon ito nga diri nagkikihaay. Iginrekord ha 1 Corinto 6:1-8 an sagdon ni apostol Pablo may kalabotan ha pagkihaay han mga Kristiano. An pagkiha ha aton bugto mahimo makadaot han reputasyon ni Jehova ngan han kongregasyon. Mababasa ha Mateo 18:15-17 an tulo nga pitad nga angay sundon han mga Kristiano ha pagsulbad han seryoso nga mga akusasyon sugad han pakaraot o panlimbong. (1) Kinahanglan mangalimbasog anay hira nga tuhayon ito nga hira la. (2) Kon diri ito matuhay, puydi hira magpabulig ha usa o duha nga hamtong nga membro han kongregasyon. (3) Katapos, kon kinahanglan, puydi nira ito isumat ha lawas han mga tigurang basi asikasuhon. Kon an sitwasyon umabot na hito nga punto, gagamiton han mga tigurang an mga prinsipyo ha Biblia para buligan an ngatanan nga nahidadabi nga magkauruyon ha mamurayawon nga paagi. Kon an pipira han mga nahidadabi diri andam sumunod ha mga suruklan ha Biblia, bangin pagkinahanglanon na an hudisyal nga aksyon han mga tigurang han kongregasyon.

May mga sitwasyon diin bangin kinahanglan magpasaka hin kaso, pananglitan, mga sitwasyon may kalabotan ha diborsyo, katungod  ha pagmangno ha bata, pinansyal nga suporta ha padis, bayad han insurance, pagkabangkarote, o mga testamento. Kon ginagamit han usa nga Kristiano an sugad nga legal nga aksyon basi tuhayon an problema ha mamurayawon gud nga paagi tubtob nga posible, diri niya natatalapas an sagdon ni Pablo.

Kon may nahidadabi nga seryoso nga krimen, sugad han panlugos, pag-abuso hin bata, pisikal nga pag-atake, grabe nga pangawat, o pagpatay, an Kristiano nga nagsusumbong han sugad nga krimen ha sekular nga mga awtoridad diri nagtatalapas ha sagdon ni Pablo.

▸ Kapitulo 14, parapo 14

Tikang pa hadto ha garden han Eden, hi Satanas naniniguro nga limbongan an mga tawo. (Genesis 3:1-6; Pahayag 12:9) Maaram hiya nga kon madaot niya an aton panhunahuna, maiimpluwensyahan kita niya nga magbuhat hin maraot. (2 Corinto 4:4; Santiago 1:14, 15) Ginagamit niya an politika, relihiyon, komersyo, kaliawan, edukasyon, ngan damu pa nga butang basi iaghat an iya paagi han paghunahuna ngan himoon ito nga baga hin maopay.​—Juan 14:30; 1 Juan 5:19.

Maaram hi Satanas nga halipot na la an iya nabibilin nga panahon ha paglimbong ha mga tawo. Salit ginbubuhat niya an ngatanan nga iya mahihimo ha paglimbong ha pinakadamu nga tawo kon posible. Labi na nga karuyag niya limbongan an mga nag-aalagad kan Jehova. (Pahayag 12:12) Kon diri kita magbantay, bangin hinay-hinay nga madaot han Yawa an aton panhunahuna. (1 Corinto 10:12) Pananglitan, karuyag ni Jehova nga an pag-asawa nagpapadayon. (Mateo 19:5, 6, 9) Pero damu yana an naghuhunahuna nga an pag-asawa usa nga ordinaryo nga kasabotan nga masayon la tapuson. Ini nga ideya igin-aaghat liwat han damu nga pelikula ngan programa ha TV. Angay naton siguruhon nga diri kita magpaapekto ha panhunahuna han kalibotan mahitungod ha pag-asawa.

Usa pa nga paagi nga ginagamit ni Satanas ha paniguro nga malimbongan kita amo an pag-aghat hin independente nga disposisyon.  (2 Timoteo 3:4) Kon diri kita magbantay, mahimo mawara an aton respeto ha awtoridad han mga ginpili ni Jehova. Pananglitan, an usa nga brother bangin magtikang pag-ato ha paggiya han mga tigurang ha kongregasyon. (Hebreo 12:5) O an usa nga sister bangin magtikang pagkwestyon han kahikayan ni Jehova han pagkaulo ha pamilya.​—1 Corinto 11:3.

Kinahanglan magin determinado kita nga diri tugotan an Yawa nga makaimpluwensya ha aton panhunahuna. Lugod, karuyag naton subaron an panhunahuna ni Jehova ngan pirme “ipokus an [aton] hunahuna ha mga butang ha kahitas-an.”​—Colosas 3:2; 2 Corinto 2:11.

▸ Kapitulo 16, parapo 9

Karuyag naton ngatanan nga magin mahimsog ngan makarawat an pinakamaopay nga pag-ataman kon may sakit kita. (Isaias 38:21; Marcos 5:25, 26; Lucas 10:34) Yana, damu an mga pamaagi ngan proseso han pagtambal nga iginhahatag han mga doktor ngan han iba. Kon nagdidesisyon kita kon ano nga pagtambal an aton kakarawaton, importante nga sundon naton an mga prinsipyo ha Biblia. Ginhihinumdoman naton nga an Ginhadian han Dios gud la an makakatambal ha aton hin permanente. Diri naton karuyag nga sobra nga magpokus ha aton kahimsog nga tungod hito mapabay-an na naton an aton pagsingba kan Jehova.​—Isaias 33:24; 1 Timoteo 4:16.

Kinahanglan likayan gud naton an bisan ano nga pagtambal nga baga hin nagamit hin gahum tikang ha mga demonyo. (Deuteronomio 18:10-12; Isaias 1:13) Salit antes naton karawaton an bisan ano nga pagtambal o medisina, kinahanglan usisahon gud naton kon diin ito tikang o kon ano nga panhunahuna an igin-aaghat hito. (Proberbios 14:15) Kinahanglan diri naton kalimtan nga karuyag ni Satanas nga limbongan kita basi mahidabi kita ha demonismo. Kon nagdududa kita nga an usa nga pagtambal konektado ha demonismo, maopay gud nga likayan ito.​—1 Pedro 5:8.

▸ Kapitulo 16, parapo 18