KAPITULO DOS
An Biblia—Usa nga Libro Tikang ha Dios
-
Ha ano nga mga paagi naiiba an Biblia ha iba nga mga libro?
-
Paonan-o makakabulig ha imo an Biblia ha paglampos han imo mga problema?
-
Kay ano nga makakasarig ka ha mga tagna nga iginsurat ha Biblia?
1, 2. Ha ano nga mga paagi nga an Biblia makaruruyag gud nga regalo tikang ha Dios?
NAHINUNUMDOMAN mo ba an panahon nga nakakarawat ka hin espesyal nga regalo tikang ha usa nga hinigugma nga sangkay? Bangin diri la kay makaruruyag ito kondi makalilipay liwat. Oo, an regalo nagsusumat ha imo mahitungod han naghatag
2 An Biblia usa nga regalo tikang ha Dios, nga sadang gud kita magpasalamat. Inin naiiba nga libro nagsusumat hin mga butang nga diri gud naton mahibabaroan ha iba nga mga libro. Pananglitan, nagsusumat ito ha aton mahitungod han paghimoa han mga langit nga puno hin mga bitoon, han tuna, ngan han siyahan nga lalaki ngan babaye. An Biblia may-ada masasarigan nga mga prinsipyo nga mabulig ha aton nga malamposan an mga problema ngan mga kabaraka ha kinabuhi. Iginsasaysay hito kon paonan-o tutumanon han Dios an iya katuyoan ngan pahihinaboon an mas maopay nga mga kahimtang ha tuna. Makaruruyag gud nga regalo an Biblia!
3. Ano an iginsusumat ha aton han Biblia mahitungod kan Jehova, ngan kay ano nga makalilipay ini?
3 Makalilipay liwat nga regalo an Biblia, tungod kay nagsusumat
ito mahitungod han Humaratag, hi Jehova nga Dios. An iya pagtagana hito nga libro nagpapamatuod nga karuyag niya nga makilala gud naton hiya. Oo, an Biblia makakabulig ha imo nga magin duok kan Jehova.4. Para ha imo, ano an makatirigamnan mahitungod han panaltag han Biblia?
4 Kon may-ada ka na Biblia, diri ka nag-uusahan. Ha bug-os o ha bahin, an Biblia naipublikar na ha sobra 2,300 nga yinaknan ngan salit mababasa na han sobra 90 porsyento han populasyon han kalibotan. Ha aberids, sobra usa ka milyon nga Biblia an ginpapanaltag kada semana! Binilyon nga kopya han bug-os nga Biblia o bahin hito an naipublikar na. Sigurado nga waray iba nga libro nga pariho han Biblia.
5. Ha ano nga paagi “ginpakaaghat han Dios” an Biblia?
5 Dugang pa, an Biblia “ginpakaaghat han Dios.” (2 Timoteo 3:16) Ha ano nga paagi? An Biblia mismo nabaton: “An mga tawo nagyayakan tikang ha Dios, tungod nga ginmandoan han espiritu santo.” (2 Pedro 1:21) Ha pag-ilustrar: An usa nga negosyante bangin magpahimo ha sekretarya hin surat. Aada hito nga surat an mga ideya ngan mga instruksyon han negosyante. Salit, iya gud ito nga surat, diri kanan sekretarya. Ha pariho nga paagi, an sulod han Biblia amo an mensahe han Dios, diri han mga tawo nga nagsurat hito. Salit, an bug-os nga Biblia ha pagkamatuod amo an “pulong han Dios.”
NAGKAKAURUYON NGAN HUSTO
6, 7. Kay ano nga labi nga makatirigamnan an pagkauruyon han mga impormasyon han Biblia?
6 An Biblia iginsurat ha sulod hin sobra 1,600 ka tuig. An mga parasurat hito nabuhi ha magkalainlain nga mga panahon ngan iba-iba an mga kahimtang ha kinabuhi. An iba mga parauma, mga parapangisda, ngan mga magbarantay han kakarnerohan. An iba mga propeta, mga hukom, ngan mga hadi. An parasurat han Ebanghelyo nga hi Lukas usa nga doktor. Bisan pa han magkalainlain nga gintikangan han mga parasurat han Biblia, nagkakauruyon ito tikang ha tinikangan tubtob ha kataposan. *
7 An siyahan nga libro han Biblia nagsusumat ha aton kon paonan-o nagtikang an mga problema han katawohan. Ipinapakita han ultimo nga libro nga an bug-os nga tuna magigin paraiso, o hardin. An ngatanan nga magkalainlain nga mga bahin ha Biblia naghihisgot mahitungod han kasaysayan ha sulod hin yinukot nga katuigan ngan nabulig ha aton nga masabtan kon ano an katuyoan han Dios ngan kon paonan-o ito matutuman. Makatirigamnan an pagkauruyon han Biblia, kondi ito an sadang laoman naton ha libro nga tikang ha Dios.
8. Paghatag hin mga ehemplo nga nagpapakita nga husto an Biblia may kalabotan ha syensya.
8 Husto an Biblia may kalabotan ha syensya. May-ada pa ngani ito mga impormasyon nga abanse hinduro. Pananglitan, an libro nga Lebitiko may-ada mga balaud ha kwarantina ngan kalimpyo para ha kadaan nga Israel samtang an nakapalibot nga mga nasud diri maaram mahitungod hito. Ha panahon nga sayop Isaias 40:22) An Biblia husto nga nagsiring nga ‘binibitay an tuna ha waray binibitayan.’ (Job 26:7) Syempre, an Biblia diri libro ha syensya. Kondi kon nagsasaysay ito mahitungod han mga butang ha syensya, husto ito. Diri ba ini an malalaoman naton ha usa nga libro nga tikang ha Dios?
an mga ideya mahitungod han kurti han tuna, gin-unabi ito han Biblia sugad nga lingin, o sirkulo. (9. (a) Ha ano nga mga paagi ipinapakita han Biblia nga husto ngan masasarigan an mga asoy hito ha kasaysayan? (b) Ano an iginsusumat ha imo mahitungod han Biblia han pagkatangkod han mga parasurat hito?
9 An Biblia husto ngan masasarigan liwat ha kasaysayan. Espisipiko an mga asoy hito. Igin-aasoy hito diri la an mga ngaran kondi an katulinan liwat han mga indibiduwal. * Kabaliktaran ha sekular nga mga historyador, nga agsob nga diri nag-uunabi han mga kapirdihan han ira katawohan, tangkod an mga parasurat han Biblia, iginsurat pa ngani an ira mismo mga sayop ngan an kasaypanan han ira nasud. Pananglitan, ha libro han Biblia nga Numeros, kinarawat han parasurat nga hi Moises an iya mismo sayop nga tungod hito ginsaway hiya hinduro. (Numeros 20:2-12) Talagsahon an sugad nga katangkod ha iba nga mga asoy ha kasaysayan kondi makikita ito ha Biblia tungod kay ito nga libro tikang ha Dios.
USA NGA LIBRO NGA MAY PRAKTIKAL NGA KINAADMAN
10. Kay ano nga diri urusahon nga an Biblia usa ka praktikal nga libro?
10 Tungod kay an Biblia giniyahan han Dios, ‘may kapulsanan ito ha pagtutdo, ha pagbadlong, ha pagsaway, ha pagtutdo ha katadongan.’ (2 Timoteo 3:16) Oo, an Biblia usa ka praktikal nga libro. Ipinapakita hito an hilarom nga pagsabot ha kinaiya han tawo. Diri ini urusahon, kay an Awtor hito, hi Jehova nga Dios, amo an Maglalarang! Mas nasasabtan gud niya an aton panhunahuna ngan mga pagbati kay ha aton mismo. Dugang pa, maaram hi Jehova kon ano an aton ginkikinahanglan basi kita magin malipayon. Maaram liwat hiya kon ano an mga buhat nga sadang naton likyan.
11, 12. (a) Ano nga mga topiko an iginsaysay ni Jesus ha iya Sermon ha Bukid? (b) Ano an iba pa nga praktikal nga mga butang nga ginhihisgotan ha Biblia, ngan kay ano nga an sagdon hito mapulsanon ha ngatanan nga panahon?
Mateo kapitulo 5 tubtob 7. Dida hini nga obra maestra han katutdoan, iginsaysay ni Jesus an damu nga mga topiko, upod na an paagi ha pakabiling hin totoo nga kalipayan, kon paonan-o susulbaron an mga paglantugi, kon paonan-o mag-aampo, ngan kon paonan-o huhunahunaon ha husto nga paagi an materyal nga mga butang. Epektibo ngan praktikal pa gihapon yana an mga pulong ni Jesus sugad la han iginyakan niya ito hadto.
11 Tagda an diskurso ni Jesus nga tinawag nga Sermon ha Bukid, nga iginrekord ha12 An pipira nga mga prinsipyo han Biblia naghihisgot han pagkinabuhi han pamilya, mga batasan ha trabaho, ngan pagtrato ha iba. An mga prinsipyo han Biblia makakabulig ha ngatanan nga mga tawo, ngan an sagdon hito pirme mapulsanon. An kinaadman nga aada ha Biblia ginsumaryo han Dios pinaagi han iya ginsiring kan propeta Isaias: “Ako hi Jehova nga imo Dios, nga nagtututdo ha imo ha pagpahimulos.”
USA NGA LIBRO HAN TAGNA
13. Ano nga mga detalye mahitungod han Babilonya an iginpasurat ni Jehova kan propeta Isaias?
13 An Biblia may-ada damu hinduro nga mga tagna, ngan damu hito an natuman na. Tagda an usa nga ehemplo. Pinaagi kan propeta Isaias, nga nabuhi han ikawalo ka siglo A.K.P., hi Jehova nagtagna nga bubungkagon an syudad han Babilonya. (Isaias 13:19; 14:
14, 15. Paonan-o natuman an pipira nga mga detalye han tagna ni Isaias nga an Babilonya diri na gud uukyan?
14 Paglabay hin mga 200 ka tuig
15 An mga Babilonyahanon nagpipiyesta hiton nga gab-i ngan kampante la hira tungod han madakmol nga mga kuta han ira syudad. Samtang hito nga panahon, maabtik nga ginpasimang ni Ciro an agos han salog nga naawas ngada ha syudad. Waray pag-iha igo na an kahamabaw han tubig para makatabok
ha salog an iya kasundalohan ngan makaabot hira ha mga kuta han syudad. Kondi paonan-o makakasulod an kasundalohan ni Ciro ha mga kuta han Babilonya? Anoman an hinungdan, hito nga gab-i an mga purtahan han syudad binayaan nga abrido!16. (a) Ano an igintagna ni Isaias mahitungod han ultimo nga dadangatan han Babilonya? (b) Paonan-o natuman an tagna ni Isaias mahitungod han pagkabinayaan han Babilonya?
16 Mahitungod han Babilonya, ini an igintagna: “Diri na gud ini uukyan, diri man ini pupuy-an ha kalitolitohan: diri man an Arabiahanon magtitindog han salapdag dida; diri man an mga paramangno han kakarnerohan mapapanluob han ira mga kapangon nga kakarnerohan dida.” (Isaias 13:20) Igintagna hini diri la an kabungkagan han syudad. Iginsaysay hito nga an Babilonya permanente nga diri na gud uukyan. Makikita mo an ebidensya han katumanan hini nga mga pulong. An waray umurukoy nga lugar han kadaan nga Babilonya
17. Paonan-o nagpaparig-on han pagtoo an katumanan han tagna han Biblia?
Numeros 23:19) Oo, may-ada kita “paglaom han kinabuhi nga waray kataposan, nga an Dios, nga diri makakagbuwa, nagsaad han waray pa an mga katuigan nga waray kataposan.”
“AN PULONG HAN DIOS BUHI”
18. Ano an mapwersa nga iginsaysay han Kristiano nga hi apostol Pablo mahitungod han “pulong han Dios”?
18 Sumala ha aton ginhisgotan na dinhi hini nga kapitulo, matin-aw nga an Biblia naiiba gud nga libro. Kondi, an kapulsanan hito nalahos pa ha pagkauruyon han mga sulod hito, ha pagkahusto hito ha syensya ngan kasaysayan, praktikal nga
19, 20. (a) Paonan-o makakabulig ha imo an Biblia ha pag-usisa ha imo kalugaringon? (b) Paonan-o mo maipapakita an imo pagpasalamat para ha naiiba nga regalo han Dios, an Biblia?
19 An pagbasa han “pulong,” o mensahe han Dios ha Biblia makakagbag-o han aton kinabuhi. Makakabulig ito ha aton ha pag-usisa hin mas maopay ha aton kalugaringon. Bangin nasiring kita nga nahigugma kita ha Dios, kondi an aton reaksyon ha igintututdo han iya giniyahan nga Pulong, an Biblia, magpapahayag kon ano gud an aada ha aton hunahuna, ngan han totoo nga mga motibo han aton kasingkasing.
20 An Biblia tinuod nga usa nga libro tikang ha Dios. Ito an libro nga sadang basahon, pag-adman, ngan higugmaon. Ipakita an imo pagpasalamat para hini nga regalo han Dios pinaagi han padayon nga pag-usisa ha mga sulod hito. Samtang ginbubuhat mo ito, magkakaada ka hin hilarom nga pagsabot ha katuyoan han Dios para ha katawohan. Kon ano gud ito nga katuyoan ngan kon paonan-o ito matutuman amo an paghihisgotan ha masunod nga kapitulo.
^ par. 6 Bisan kon nasiring an iba nga mga tawo nga an pipira nga mga bahin han Biblia nasumpaki ha iba nga mga bahin hito, waray nira ito mapamatud-i. Kitaa an kapitulo 7 han libro nga The Bible
^ par. 9 Pananglitan, tigamni an detalyado nga pagsaysay mahitungod han katulinan nga gintikangan ni Jesus nga aada ha Lukas 3:23-38.
^ par. 16 Para han dugang nga impormasyon mahitungod han tagna han Biblia, kitaa an pahina 27-9 han brosyur nga Usa nga Libro Para ha Ngatanan nga Katawohan, nga iginpublikar han mga Saksi ni Jehova.
^ par. 17 An kabungkagan han Babilonya usa la nga ehemplo han natuman nga tagna han Biblia. Kaupod han iba pa nga mga ehemplo an kabungkag han Tiro ngan Ninibe. (Esekiel 26:1-5; Sepania 2:13-15) Igintagna liwat ni Daniel an pagkasunod-sunod han mga imperyo ha kalibotan nga magigin gamhanan katapos han Babilonya. Kaupod hini an Medo-Persia ngan Gresya. (Daniel 8:5-7, 20-22) Kitaa an Apendise, pahina 199-201, para ha paghisgot mahitungod han damu nga Mesianiko nga mga tagna nga natuman kan Jesu-Kristo.