1-3. Paonan-o ginios an mga amyaw hadto ni Jesus ha iya pagtutdo, ngan ano an waray nira kilalaha mahitungod ha iya?

 NAHIPAUSA an mga mamarati. An batan-on nga hi Jesus natindog ha ira atubangan ha sinagoga ngan nagtututdo. Kilala nira hiya—nagtubo hiya ha ira siyudad, ngan ha sulod hin mga tuig nagtrabaho hiya kaupod nira sugad nga panday. Bangin an iba ha ira nag-ukoy ha mga balay nga binulig hi Jesus ha pagtukod, o bangin nagtrabaho hira ha ira tuna nga ginagamit an mga arado ngan mga yugo nga iya ginhimo. a Kondi paonan-o nira kakarawaton an pagtutdo hinin usa nga panday hadto?

² An kadam-an hadton namamati nahipausa, nagpapakiana: “Diin nakuha hini nga tawo ini nga kinaadman?” Kondi nagsiring liwat hira: “Ini an panday, an anak ni Maria.” (Mateo 13:54-58; Marcos 6:1-3) Makasurubo, an mga amyaw hadto ni Jesus nangatadongan, ‘Ini nga panday ordinaryo la nga tawo pariho ha aton.’ Bisan pa han kinaadman ha iya mga pulong, ira iginsalikway hiya. Diri hira maaram nga an kinaadman nga iya iginhatag diri iya kalugaringon.

³ Diin kuhaa ni Jesus ini nga kinaadman? “An akon igintututdo diri akon,” siring niya, “kondi tikang ha iya nga nagsugo ha akon.” (Juan 7:16) Iginsaysay ni apostol Pablo nga para ha aton hi Jesus “nagin kinaadman tikang ha Dios.”  (1 Corinto 1:30) An kinaadman mismo ni Jehova iginpapahayag pinaagi han iya Anak, hi Jesus. Oo, totoo gud ini salit hi Jesus makakasiring: “Ako ngan an Amay uusa.” (Juan 10:30) Aton usisahon an tulo nga bahin nga ipinakita ni Jesus an “kinaadman tikang ha Dios.”

4. (a) Ano an tema han mensahe ni Jesus, ngan kay ano nga importante gud ito? (b) Kay ano nga an sagdon ni Jesus pirme nga praktikal ngan para ha gimaopayi nga kapulsanan han iya mga mamarati?

⁴ Siyahan, tagda an igintutdo ni Jesus. An tema han iya mensahe amo “an maopay nga sumat han Ginhadian.” (Lucas 4:43) Importante gud ito tungod han pagbubuhaton han Ginhadian ha pagbaraan han ngaran ni Jehova—nga nag-uupod han iya reputasyon sugad nga matadong nga Magmarando—ngan ha pagdara han nagpapadayon nga mga bendisyon ha katawohan. Ha iya pagtutdo, naghatag liwat hi Jesus hin maaramon nga sagdon para ha adlaw-adlaw nga pagkinabuhi. Pinamatud-an niya nga hiya an igintagna nga “Maaramon nga Magsaragdon.” (Isaias 9:6) Oo, paonan-o nga diri magigin maaramon an iya sagdon? May-ada hiya hilarom nga kahibaro ha Pulong ngan kaburut-on han Dios, matin-aw nga pagsabot ha kinaiya han tawo, ngan hilarom nga gugma ha katawohan. Salit, an iya sagdon pirme nga praktikal ngan para ha gimaopayi nga kapulsanan han iya mga mamarati. Iginyakan ni Jesus an “mga pulong han kinabuhi nga waray kataposan.” Oo, kon susundon, an iya sagdon nagtutugway ngadto ha kaluwasan.—Juan 6:68.

5. Ano an pipira han mga ulohan nga ginhisgotan ni Jesus ha Sermon ha Bukid?

⁵ An Sermon ha Bukid usa nga bantogan nga ehemplo han diri-matupngan nga kinaadman nga makikita ha mga  katutdoan ni Jesus. Ini nga sermon, sugad han nahisurat ha Mateo 5:3–7:27, posible nga 20 minutos la kon igpahayag. Kondi, an sagdon hito, praktikal ha ngatanan nga panahon—importante yana sugad han siyahan nga iginhatag ito. Ginhisgotan ni Jesus an damu nga ulohan, upod na an kon paonan-o mapapauswag an relasyon ha iba (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), kon paonan-o magpapabilin nga limpyo ha moral (5:27-32), ngan kon paonan-o magkikinabuhi nga may katuyoan (6:19-24; 7:24-27). Kondi hi Jesus nagbuhat hin labaw pa kay han pagsumat la ha iya mga mamarati kon ano an maaramon; iya ipinakita ito pinaagi han pagsaysay, pangatadongan, ngan paghatag hin ebidensya.

6-8. (a) Ano an iginhahatag ni Jesus nga importante nga mga hinungdan ha paglikay han pagkinabaraka? (b) Ano an nagpapakita nga an sagdon ni Jesus may-ada kinaadman tikang ha kahitas-an?

⁶ Tagda, pananglitan, an maaramon nga sagdon ni Jesus kon paonan-o malalamposan an kabaraka mahitungod han materyal nga mga butang, sugad han nahisurat ha Mateo kapitulo 6. “Ayaw na kamo pagkinabaraka mahitungod han iyo kinabuhi kon ano an iyo kakaunon o kon ano an iyo iinumon, o mahitungod han iyo lawas kon ano an iyo igbabado,” nagsasagdon hi Jesus ha aton. (Bersikulo 25) Importante nga mga kinahanglanon an pagkaon ngan bado, ngan natural la nga magin interesado kita ha pagkaada hini. Kondi siring ni Jesus nga “ayaw na . . . pagkinabaraka” mahitungod han sugad nga mga butang. b Kay ano?

⁷ Pamati samtang makakombinse nga nagsasaysay hi Jesus. Tungod kay tinagan kita ni Jehova hin kinabuhi ngan lawas, diri ba hiya makakaghatag hin pagkaon ha pagsustine  hiton nga kinabuhi ngan bado ha pagtabon hiton nga lawas? (Bersikulo 25) Kon an Dios nagtatagana ha katamsihan hin pagkaon ngan iya ginbabadoan an mga bukad hin kaanyag, labaw pa gud nga magmamangno hiya ha iya tawhanon nga mga magsiringba! (Bersikulo 26, 28-30) Tinuod, waray gud kapulsanan an pagkinabaraka. Diri ito makakadugang ha aton kinabuhi hin bisan usa ka gutiay nga bahin. c (Bersikulo 27) Paonan-o malilikyan naton an pagkinabaraka? Hi Jesus nagsasagdon ha aton: Padayon nga unaha ha kinabuhi an pagsingba ha Dios. Adton nagbubuhat hito makakasarig nga an ngatanan nga ira panginahanglan kada adlaw “idudugang” ha ira han ira langitnon nga Amay. (Bersikulo 33) Ha kataposan, iginhahatag ni Jesus an pinakapraktikal nga suhestyon—atubanga an tagsa nga adlaw. Kay ano nga idugang an mga kabaraka han buwas ha mga kabaraka han yana nga adlaw? (Bersikulo 34) Gawas pa, kay ano nga mabaraka hinduro mahitungod han mga butang nga bangin diri gud mahitatabo? An pag-aplikar han sugad maaramon nga sagdon makakatalwas ha aton ha duro nga kasubo ha kasingkasing dinhi hinin nakakaguol nga kalibotan.

⁸ Matin-aw, an sagdon nga iginhatag ni Jesus praktikal yana sugad han iginhatag ito haros 2,000 ka tuig na an naglabay. Diri ba ito ebidensya han kinaadman tikang ha kahitas-an? Bisan an gimaopayi nga sagdon tikang ha tawhanon nga mga magsaragdon nadadaan ngan ginbabag-o o sinasaliwnan dayon. Kondi, an mga katutdoan ni Jesus, praktikal pa gihapon ngan mapulsanon bisan katapos hin hilawig nga panahon. Kondi diri kita sadang mahipausa hito, kay inin Urusahon nga Magsaragdon nagyakan han “mga pulong han Dios.”—Juan 3:34.

9. Ano an ginsiring han pipira nga mga sundalo mahitungod han pagtutdo ni Jesus, ngan kay ano nga diri sobra ini nga pagpahayag?

⁹ An ikaduha nga bahin nga ipinakita ni Jesus an kinaadman han Dios amo an iya paagi han pagtutdo. Ha usa nga okasyon, an pipira nga mga sundalo nga ginsugo ha pagdakop ha iya binalik nga diri kaupod hi Jesus, nasiring: “Waray pa gud tawo nga nagyakan hin sugad hini.” (Juan 7:45, 46) Diri sobra ini nga pagpahayag. Ha ngatanan nga mga tawo nga nabuhi, hi Jesus, nga “tikang ha igbaw,” may-ada gidadakui nga suplay han kahibaro ngan eksperyensya nga makukuhaan. (Juan 8:23) Tinuod nga nagtutdo hiya ha paagi nga diri mahihimo han iba nga tawo. Tagda an duha la han mga paagi hinin maaramon nga Magturutdo.

10, 11. (a) Kay ano nga nahipapausa kita ha paggamit ni Jesus hin mga ilustrasyon? (b) Ano an mga parabola, ngan ano nga susbaranan an nagpapakita kon kay ano nga an mga parabola ni Jesus epektibo hinduro para ha pagtutdo?

¹⁰ Epektibo nga paggamit hin mga ilustrasyon. ‘Nagyakan hi Jesus ha damu nga tawo pinaagi hin mga ilustrasyon,’ ginsusumatan kita. “Ha pagkamatuod, diri hiya nagyayakan ha ira kon waray ilustrasyon.” (Mateo 13:34) Gindadayaw gud naton an iya diri-matupngan nga abilidad ha pagtutdo han higlarom nga mga kamatuoran pinaagi han adlaw-adlaw nga mga buruhaton. An mga parauma nga nagtatanom hin mga liso, kababayin-an nga nag-aandam hin tinapay, kabataan nga nag-uuyag ha merkado, mga parapangisda nga nagbubutong han mga pukot, mga paraataman han mga karnero nga nagbibiling han nawara nga karnero—mga buruhaton ini nga nakita na hin damu ka beses han iya mga mamarati. Kon an importante nga mga kamatuoran iginkakaw-ing ha pamilyar nga mga butang, iton nga mga kamatuoran madagmit ngan hilarom nga naisisilsil ha hunahuna ngan kasingkasing.—Mateo 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

 ¹¹ Agsob nga ginamit ni Jesus an mga parabola, o halipot nga mga istorya nga may-ada moral ngan espirituwal nga mga kamatuoran. Tungod kay an mga istorya mas masayon masabtan ngan mahinumdoman kay han diri-matin-aw nga mga ideya, an mga parabola nakabulig ha pagtipig han katutdoan ni Jesus. Ha damu nga mga parabola, iginhulagway ni Jesus an iya Amay pinaagi han matin-aw nga mga ilustrasyon nga makuri hingalimtan. Pananglitan, hin-o an diri makakasabot han leksyon han parabola mahitungod han anak nga nawara—nga kon an usa nga nahisisimang nagpapakita hin totoo nga pagbasol, malolooy hi Jehova ngan mahigugmaon nga kakarawaton utro iton nga usa?—Lucas 15:11-32.

12. (a) Ha ano nga paagi ginamit ni Jesus an mga pakiana ha iya pagtutdo? (b) Paonan-o ginpahilom ni Jesus adton nagruhaduha han iya awtoridad?

¹² Maabtik nga paggamit hin mga pakiana. Ginamit ni Jesus an mga pakiana basi an iya mga mamarati makadangat ha ira kalugaringon nga mga konklusyon, usisahon an ira mga motibo, o maghimo hin mga desisyon. (Mateo 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Han nagpakiana an relihiyoso nga mga lider kon may-ada hiya hatag-han-Dios nga awtoridad, hi Jesus binaton: “An pagbawtismo ba ni Juan tikang ha langit o tikang ha mga tawo?” Tungod kay nakalasan ha pakiana, nangatadongan hira ha usa kag usa: “Kon sumiring kita, ‘Tikang ha langit,’ masiring hiya, ‘Kon sugad, kay ano man nga waray kamo tumoo ha iya?’ Pero mangangahas ba kita pagsiring, ‘Tikang ha mga tawo’?” Kondi, “nahahadlok hira ha mga tawo, kay natoo an ngatanan nga hi Juan usa gud nga propeta.” Salit, hira binaton: “Diri kami maaram.” (Marcos 11:27-33; Mateo 21:23-27) Pinaagi han simple nga pakiana, binayaan hira ni Jesus nga waray makayakan ngan iginpahayag an limbong ha ira mga kasingkasing.

13-15. Paonan-o ipinakita an kinaadman ni Jesus ha parabola mahitungod han maopay nga igkasi-tawo nga Samaritano?

 ¹³ Usahay gintatampo ni Jesus an mga paagi pinaagi han paglakip hin nakakaaghat han hunahuna nga mga pakiana ngada ha iya mga ilustrasyon. Han an usa nga Judio nga abogado nagpakiana kan Jesus kon ano an ginkinahanglan basi magkaada kinabuhi nga waray kataposan, iginsaysay ni Jesus ha iya an Mosaiko nga Balaud, nga nagsusugo nga higugmaon an Dios ngan an igkasi-tawo. Tungod kay karuyag pamatud-an nga hiya matadong, an lalaki nagpakiana: “Hin-o gud ba an akon igkasi-tawo?” Hi Jesus binaton pinaagi han pagsumat hin istorya. Usa ka Judio nga lalaki an nagbibiyahe nga nag-uusahan han gin-atake hiya hin mga tulisan, nga ginbayaan hiya nga haros patay na. Duha nga Judio an inagi dida ha dalan, siyahan usa nga saserdote ngan sunod usa nga Levita. Ginpabay-an hiya hiton nga duha. Kondi usa nga Samaritano an inagi dida hiton nga lugar. Tungod kay nalooy, hinayhinay nga ginlimpyohan niya an mga samad han biktima ngan mahigugmaon nga gindara niya an lalaki ngadto ha talwas nga urukyan diin mahimo hiya mag-opay. Ha pagtapos han istorya, ginpakianhan ni Jesus an lalaki nga nagpakiana ha iya: “Ha imo hunahuna, hin-o hini nga tulo an nagpakita nga igkasi-tawo hiya han lalaki nga gin-atake han mga tulisan?” An lalaki napiritan nga bumaton: “An nagpakita hin kalooy ha iya.”—Lucas 10:25-37.

¹⁴ Paonan-o ipinapakita han parabola an kinaadman ni Jesus? Ha panahon ni Jesus, ginamit han mga Judio an termino nga “igkasi-tawo” ha mga tawo la nga nagtipig han ira mga tradisyon—sigurado nga diri ha mga Samaritano. (Juan 4:9) Kon iginsumat ni Jesus an istorya nga Samaritano an biktima ngan usa nga Judio an binulig, makakagbag-o ba ito han maraot nga paghunahuna? Maaramon nga gintuyo ni Jesus an istorya nga an Samaritano an mahigugmaon  nga nagmangno ha usa nga Judio. Tigamni, liwat, an iginpakiana ni Jesus ha kataposan han istorya. Iya iginbalhin an atensyon mahitungod han termino nga “igkasi-tawo.” An abogado sugad hin nagpakiana: ‘Hin-o an sadang ko pakitaan han akon gugma ha igkasi-tawo?’ Kondi hi Jesus nagpakiana: “Ha imo hunahuna, hin-o hini nga tulo an nagpakita nga igkasi-tawo hiya?” Iginsentro ni Jesus an atensyon, diri ha usa nga nagkarawat hin kalooy, an biktima, kondi ha usa nga nagpakita hin kalooy, an Samaritano. An totoo nga igkasi-tawo an nag-uuna ha pagpakita hin gugma ha iba anoman an ira gintikangan nga grupo. Ipinakita ni Jesus an iya punto ha pinakamatin-aw nga paagi.

¹⁵ Urusahon ba nga an mga tawo nahipausa ha “paagi han pagtutdo” ni Jesus ngan nadani ha iya? (Mateo 7:28, 29) Ha usa nga okasyon “damu nga tawo” an nagpabilin nga kaupod niya ha sulod hin tulo ka adlaw, nagpakadto nga waray ngani balon nga pagkaon!—Marcos 8:1, 2.

16. Ha ano nga paagi naghatag hi Jesus hin “praktikal nga proyba” nga ginmandoan hiya han kinaadman han Dios?

¹⁶ An ikatulo nga bahin nga ipinakita ni Jesus an kinaadman ni Jehova amo an iya paagi han pagkinabuhi. Praktikal an kinaadman; nagios ito. “Hin-o ha iyo an maaramon?” nagpakiana an disipulo nga hi Santiago. Katapos, iya ginbaton an iya mismo pakiana, nasiring: “Ipakita han iya husto nga paggawi an praktikal nga proyba hito.” (Santiago 3:13, The New English Bible) An paagi han paggawi ni Jesus naghatag hin “praktikal nga proyba” nga ginmamandoan hiya han kinaadman han Dios. Aton paghisgotan kon paonan-o niya ipinakita an maopay nga desisyon, ha iya paagi han pagkinabuhi ngan ha iya pagtrato ha iba.

17. Ano an nagpapasabot nga hingpit an pagin timbang ni Jesus ha iya kinabuhi?

¹⁷ Naobserbahan mo ba nga an mga tawo nga kulang  hin maopay nga desisyon agsob nga nagigin sobra? Oo, nagkikinahanglan hin kinaadman basi magin timbang. Ha pagpakita han kinaadman han Dios, hingpit an pagin timbang ni Jesus. Labaw ha ngatanan, siyahan ha iya kinabuhi an espirituwal nga mga butang. Okupado gud hiya ha buruhaton nga pagpasamwak han maopay nga sumat. “Tungod hini kinanhi ako,” siring niya. (Marcos 1:38) Siyempre, an materyal nga mga butang diri pinakaimportante ha iya; baga in gutiay gud la an iya gintatag-iya nga materyal. (Mateo 8:20) Kondi, diri hiya sugad hin ermitanyo. Pariho han iya Amay, an “malipayon nga Dios,” malipayon nga tawo hi Jesus, ngan iya dinugangan an kalipay han iba. (1 Timoteo 1:11; 6:15) Han tinambong hiya ha panagtawo han kasal—an okasyon nga kasagaran nga may-ada musika, pagkaranta, ngan kalipay—kinadto hiya diri ha pagpasubo han okasyon. Han naubos an bino, ginhimo niya an tubig nga magin maopay nga bino, an irinmon nga “nakakapalipay ha kasingkasing han tawo.” (Salmo 104:15; Juan 2:1-11) Kinarawat ni Jesus an damu nga mga imbitasyon ha mga pangaon, ngan agsob nga ginamit niya ito nga mga okasyon ha pagtutdo.—Lucas 10:38-42; 14:1-6.

18. Paonan-o ipinakita ni Jesus an hingpit nga desisyon ha iya pagtrato ha iya mga disipulo?

¹⁸ Ipinakita ni Jesus an hingpit nga desisyon ha iya pagtagad ha iba. An iya pagsabot ha kinaiya han tawo naghatag ha iya hin matin-aw nga panhunahuna ha iya mga disipulo. Maaram gud hiya nga hira diri-hingpit. Kondi, nasabtan niya an ira mag-opay nga mga kalidad. Nakita niya an mahihimo nga kalamposan hini nga kalalakin-an nga ginpahirani ni Jehova ha iya. (Juan 6:44) Bisan pa han ira mga kaluyahan, ipinakita ni Jesus nga disidido hiya ha pagtapod ha ira. Sugad nga pagpakita hiton nga pagtapod, iginhatag niya ha iya mga disipulo an mabug-at nga responsabilidad. Iya ginsugo hira nga magsangyaw han maopay nga sumat, ngan nasarig hiya ha ira abilidad ha pagtuman hiton nga  sugo. (Mateo 28:19, 20) An libro han Mga Buhat nag-aasoy nga matinumanon nga nagpadayon hira ha buruhaton nga iginsugo niya ha ira. (Buhat 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Matin-aw, kon sugad, nagin maaramon hi Jesus ha pagtapod ha ira.

19. Paonan-o ipinakita ni Jesus nga hiya ‘malumo ngan mapainubsanon an kasingkasing’?

¹⁹ Sugad han natigamnan naton ha Kapitulo 20, iginkakaw-ing han Biblia an pagpaubos ngan pagkamalumo ha kinaadman. Hi Jehova, siyempre, an nagpapakita han gimaopayi nga susbaranan hini. Kondi kumusta man hi Jesus? Makalilipay kitaon an pagpaubos nga ipinakita ni Jesus ha pagtrato ha iya mga disipulo. Sugad nga hingpit nga tawo, labaw gud hiya ha ira. Kondi, waray niya pagminosa an iya mga disipulo. Waray gud niya paabata hira sugad nga ubos o waray mahihimo. Ha kabaliktaran, mapinairon hiya ha ira mga limitasyon ngan mapailubon ha ira mga kaluyahan. (Marcos 14:34-38; Juan 16:12) Diri ba makatirigamnan nga bisan an kabataan komportable ha pakig-upod kan Jesus? Sigurado nga nadani hira ha iya tungod kay inabat nira  nga hiya ‘malumo ngan mapainubsanon an kasingkasing.’—Mateo 11:29; Marcos 10:13-16.

20. Paonan-o ipinakita ni Jesus an pagkamakatadunganon ha pagtagad ha Hentil nga babaye nga an anak nga babaye ginsakit hin demonyo?

²⁰ Ipinakita ni Jesus an pagpaubos han Dios ha usa pa nga importante nga paagi. Hiya makatadunganon, o nasunod, kon an kalooy husto nga nagkikinahanglan hini. Hinumdumi, pananglitan, an panahon han an Hentil nga babaye nakimalooy ha iya nga tambalon an iya anak nga babaye nga ginsasakit hin demonyo. Ha tulo ka magkalainlain nga paagi, ipinakita ni Jesus ha tinikangan nga diri niya bubuligan hiya—siyahan, pinaagi han diri pagbaton ha iya; ikaduha, pinaagi han direkta nga pagsiring nga sinugo hiya, diri ha mga Hentil, kondi ha mga Judio; ngan ikatulo, pinaagi han paghatag hin ilustrasyon nga maloloy-on nga nagpatin-aw hito mismo nga punto. Kondi, an babaye nagpadayon ha pakimalooy, nagpapakita hin ebidensya han daku nga pagtoo. Ha pagtagad hinin naiiba nga kahimtang, paonan-o ginios hi Jesus? Ginbuhat niya an ginsiring niya nga diri niya bubuhaton. Iya gintambal an anak han babaye. (Mateo 15:21-28) Makatirigamnan nga pagpaubos, diri ba? Ngan hinumdumi, an pagpaubos amo an basihanan han totoo nga kinaadman.

21. Kay ano nga sadang mangalimbasog kita ha pagsubad han personalidad, pagyakan, ngan mga paagi ni Jesus?

²¹ Mapasalamaton gud kita nga an Mga Ebanghelyo nagsusumat ha aton han mga pulong ngan mga buhat han pinakamaaramon nga tawo nga nabuhi! Hinumdoman naton nga hi Jesus an hingpit nga nagpakita han susbaranan han iya Amay. Pinaagi han pagsubad han personalidad, pagyakan, ngan mga paagi ni Jesus, mapapatubo naton an kinaadman tikang ha kahitas-an. Ha masunod nga kapitulo, makikita naton kon paonan-o naton maiaaplikar an kinaadman han Dios ha aton kinabuhi.