Pakadto ha sulod

Pakadto ha mga sulod

KAPITULO 31

“Magin Duok ha Dios, Ngan Magigin Duok Hiya ha Iyo”

“Magin Duok ha Dios, Ngan Magigin Duok Hiya ha Iyo”

1-3. (a) Ano an mahibabaroan naton mahitungod han kinaiya han tawo pinaagi han pag-obserba ha gios han mga ginikanan ngan han ira minasus-an? (b) Ano nga proseso an natural nga nagtutubo kon an usa nagpapakita ha aton hin gugma, ngan ano an importante nga pakiana nga mahimo naton igpakiana ha aton kalugaringon?

 NALILIPAY an mga ginikanan nga makita an ira bag-o la nga natawo nga minasus-an nga nahiyom. Agsob nga ira iginhihirani an ira mga nawong ha minasus-an, nakikiistorya ngan nahiyom nga may pagbati. Karuyag nira makita an reaksyon. Ngan diri nag-iiha, nagios na ito—nangangalundiis an bayhon han minasus-an, nagkikiwa an mga im-im, ngan makaruruyag nga nahiyom. Ha naiiba nga paagi, ito nga paghiyom baga in nagpapahayag hin pagbati, an tinikangan nga pagpahayag han gugma han minasus-an sugad nga balos ha gugma han mga ginikanan.

2 An hiyom han minasus-an nagpapahinumdom ha aton han importante nga butang mahitungod han kinaiya han tawo. An aton natural nga balos ha gugma amo an gugma. Sugad gud hito kita ginhimo. (Salmo 22:9) Samtang nagtutubo kita, nagigin hamtong kita ha aton abilidad ha pagbalos ha gugma. Bangin nahinunumdoman mo tikang ha imo pagkabata kon paonan-o iginpahayag ha imo an gugma han imo mga ginikanan, mga paryente, o kasangkayan. Ha imo kasingkasing nagtikang an matinagaron nga pagbati, nagtubo, ngan nag-uswag ngadto ha pagbuhat. Ipinakita mo an imo gugma sugad nga balos. An pariho ba nga proseso nagtutubo ha imo relasyon kan Jehova nga Dios?

3 An Biblia nasiring: “Nahigugma kita, kay una hiya nga naghigugma ha aton.” (1 Juan 4:19) Ha Bahin 1 tubtob 3 hini nga libro, ginpahinumdom ka nga ipinapakita ni Jehova nga Dios an iya gahum, an iya hustisya, ngan an iya kinaadman ha mahigugmaon nga mga paagi para ha imo kapulsanan. Ngan ha Bahin 4, nakita mo nga direkta nga iginpapahayag niya an iya gugma ha katawohan—ngan ha imo mismo—ha makatirigamnan nga mga paagi. Yana nabangon an usa nga pakiana. Ha usa nga paagi, ito an pinakaimportante nga pakiana nga mahimo mo igpakiana ha imo kalugaringon: ‘Paonan-o ako mabalos ha gugma ni Jehova?’

Kon Ano an Kahulogan han Paghigugma ha Dios

4. Ha ano nga paagi nagugupong an mga tawo mahitungod han kahulogan han paghigugma ha Dios?

4 Hi Jehova, an Tinikangan han gugma, maaram gud nga daku an mahihimo han gugma ha pagpahayag han gimaopayi nga mga kalidad han iba. Salit bisan pa han padayon nga pagin rebelyoso han diri-matinumanon nga katawohan, nagpapabilin hiya nga nasarig nga an iba nga mga tawo mabalos ha iya gugma. Ngan, tinuod, minilyon an nabalos. Kondi, makasurubo, ginpasibay-an han mga relihiyon hinin maraot nga kalibotan nga magupong an mga tawo mahitungod han kahulogan han paghigugma ha Dios. Damu nga mga tawo an nasiring nga hira nahigugma ha Dios, kondi baga in naghuhunahuna hira nga an sugad nga gugma usa la nga pagbati nga iginpapahayag ha mga pulong. An gugma ha Dios mahimo magtikang hito nga paagi, sugad la nga an gugma han usa nga minasus-an ha iya mga ginikanan bangin siyahan nga ipinapakita ha paghiyom. Kondi, ha mga adulto, an gugma nag-uupod hin labaw pa.

5. Uyon ha Biblia, ano an kahulogan han gugma ha Dios, ngan kay ano nga sadang makalipay ha aton iton nga kahulogan?

5 Iginhahatag ni Jehova an kahulogan han paghigugma ha iya. An iya Pulong nasiring: “Ini an kahulogan han gugma ha Dios, nga tumanon naton an iya mga sugo.” Salit, an gugma ha Dios kinahanglan igpahayag ha buhat. Totoo, diri makaruruyag para ha damu nga mga tawo an ideya han pagsugot. Kondi ito mismo nga bersikulo mapinairon nga nagdudugang: “Ngan an [kanan Dios] mga sugo diri mabug-at.” (1 Juan 5:3) An mga balaud ngan mga prinsipyo ni Jehova dinisenyo para ha aton kapulsanan, diri ha pagtalumpigos ha aton. (Isaias 48:17, 18) An Pulong han Dios puno hin mga prinsipyo nga nabulig ha aton nga magin mas duok ha iya. Paonan-o? Aton repasuhon an tulo nga bahin han aton relasyon ha Dios. Nag-uupod ini han komunikasyon, pagsingba, ngan pagsubad.

Pakigkomunikar kan Jehova

6-8. (a) Ha ano nga paagi makakapamati kita kan Jehova? (b) Paonan-o naton hihimoon nga magin buhi an Kasuratan kon ginbabasa naton ito?

6 An Kapitulo 1 gintikangan han pakiana nga, “Mahahanduraw mo ba an pakiistorya ha Dios?” Nakita naton nga diri ini imahinasyon la. Hi Moises, ha pagkamatuod, nakaeksperyensya han sugad nga pakiistorya. Kumusta man kita? Diri panahon ni Jehova yana an pagsugo ha iya mga anghel nga makiistorya ha mga tawo. Kondi hi Jehova may-ada maopay hinduro nga paagi han pakigkomunikar ha aton yana nga panahon. Paonan-o kita makakapamati kan Jehova?

7 Tungod kay “an ngatanan nga Kasuratan giniyahan han Dios,” namamati kita kan Jehova pinaagi han pagbasa han iya Pulong, an Biblia. (2 Timoteo 3:16) Salit ginsagda han salmista an mga surugoon ni Jehova nga buhaton an sugad nga pagbasa ha “adlaw ngan gab-i.” (Salmo 1:1, 2) An pagbuhat hito nagkikinahanglan han aton daku nga pangalimbasog. Kondi mapulsanon an ngatanan hito nga mga pangalimbasog. Sugad han nakita naton ha Kapitulo 18, an Biblia pariho han presyoso nga surat ha aton tikang ha aton langitnon nga Amay. Salit an pagbasa diri sadang magin rutina. Kinahanglan himoon naton nga buhi an Kasuratan kon aton ginbabasa ito. Paonan-o naton mahihimo ito?

8 Handurawa an mga asoy han Biblia samtang nagbabasa ka. Handurawa an mga tawohan ha Biblia sugad nga totoo nga mga tawo. Sabota an ira gintikangan, mga kahimtang, ngan mga motibo. Katapos, hunahunaa hin maopay an imo binabasa, iginpapakiana ha imo kalugaringon an mga pakiana sugad han: ‘Ano an igintututdo ha akon hini nga asoy mahitungod kan Jehova? Ano nga mga kalidad niya an iginpapatin-aw hini nga asoy? Ano nga prinsipyo an karuyag ni Jehova nga mahibaroan ko, ngan paonan-o ko maiaaplikar ito ha akon kinabuhi?’ Basaha, pamalandonga, ngan iaplikar—samtang ginbubuhat mo ito, an Pulong han Dios magigin buhi ha imo.—Salmo 77:12; Santiago 1:23-25.

9. Hin-o “an matinumanon ngan maaramon nga uripon,” ngan kay ano nga importante nga mamati kita hin maopay hito nga “uripon”?

9 Hi Jehova nakikiistorya liwat ha aton pinaagi han “matinumanon ngan maaramon nga uripon.” Sugad han igintagna ni Jesus, usa nga gutiay nga grupo han dinihogan nga Kristiano nga kalalakin-an an ginpili ha paghatag han espirituwal nga “pagkaon ha husto nga panahon” durante hinin masamok nga kataposan nga mga adlaw. (Mateo 24:45-47) Kon ginbabasa naton an literatura nga igin-andam ha pagbulig ha aton basi magkaada husto nga kahibaro ha Biblia ngan kon natambong kita ha Kristiano nga mga katirok ngan mga kombensyon, ginpapakaon kita ha espirituwal hiton nga uripon. Tungod kay uripon ito han Kristo, maaramon nga inaaplikar naton an mga pulong ni Jesus: “Tagi hin atensyon kon paonan-o kamo namamati.” (Lucas 8:18) Namamati kita hin maopay tungod kay kinikilala naton an uripon sugad nga usa han mga paagi ni Jehova ha pakigkomunikar ha aton.

10-12. (a) Kay ano nga an pag-ampo usa ka maopay nga regalo tikang kan Jehova? (b) Paonan-o kita makakag-ampo ha paagi nga nakakalipay kan Jehova, ngan kay ano nga makakasarig kita nga pinabibilhan niya an aton mga pag-ampo?

10 Kondi kumusta man an pakigkomunikar ha Dios? Mahimo ba kita makiistorya kan Jehova? Makaharadlok ito hunahunaon. Kon sarihan mo nga dumaop ha pinakagamhanan nga magmarando ha iyo nasud basi makiistorya mahitungod han imo personal nga mga butang, magkakaada ka ba posibilidad nga makaistorya hiya? Ha pipira nga kahimtang, an pagsari mismo bangin magin peligroso! Ha panahon ni Esther ngan Mordecai, mahimo patayon an tawo tungod ha waray imbitasyon nga pagdaop ha Persiahanon nga hadi. (Esther 4:10, 11) Yana handurawa an pagdaop ha Soberano nga Ginoo han uniberso, nga kon itanding ha iya, bisan an pinakagamhanan nga mga tawo “pariho hin mga apan.” (Isaias 40:22) Sadang ba kita mahadlok hinduro ha pagdaop ha iya? Diri gud!

11 Hi Jehova naghahatag ha aton hin paagi han pagdaop ha iya nga mahihimo han ngatanan, kondi simple—pag-ampo. Bisan an bata pa hinduro makakag-ampo kan Jehova nga may pagtoo, ginbubuhat ito ha ngaran ni Jesus. (Juan 14:6; Hebreo 11:6) Kondi, an pag-ampo nabulig liwat ha aton nga isumat an aton pinakamakuri, gisusuluri nga mga panhunahuna ngan mga pagbati—bisan an masakit nga mga pagbati nga makuri naton igpahayag ha mga pulong. (Roma 8:26) Waray pulos an pagsari nga magpasigarbo kan Jehova pinaagi han mapuwersa, ginpaopay nga mga pulong o pinaagi han mga pag-ampo nga hilaba ngan damu hinduro nga mga pulong. (Mateo 6:7, 8) Ha luyo nga bahin, hi Jehova diri nagbubutang hin mga tubtoban kon mationan-o kahilawig kita mahimo makiistorya ha iya o kon mationan-o kaagsob. An iya Pulong nag-aaghat pa ngani ha aton nga “padayon nga mag-ampo.”—1 Tesalonica 5:17.

12 Hinumdumi nga hi Jehova gud la an tinatawag nga “Parapamati han pag-ampo,” ngan namamati hiya nga may totoo nga empatiya. (Salmo 65:2) Ginbabalewaray la ba niya an mga pag-ampo han iya matinumanon nga mga surugoon? Diri, ha tinuod nalilipay gud hiya ha ira mga pag-ampo. Ha iya Pulong, iginpapariho an sugad nga mga pag-ampo ha insenso, nga an pagsunog hito nagdadara hin mahamot, makarepresko nga aso tipaigbaw. (Salmo 141:2; Pahayag 5:8; 8:4) Diri ba nakakaliaw an paghunahuna nga an aton sinsero nga mga pag-ampo napaigbaw liwat ngan nakakalipay ha Soberano nga Ginoo? Salit kon karuyag mo magin duok kan Jehova, mapainubsanon nga mag-ampo ha iya hin agsob, kada adlaw. Bug-os nga igpahayag an imo kinasingkasing nga mga kabaraka ngadto ha iya; ayaw pagpugngi an pagpahayag han ngatanan mo nga mga pagbati. (Salmo 62:8) Isumat an imo mga kabaraka, an imo mga kalipay, an imo mga pagpasalamat, ngan an imo pagdayaw ha imo langitnon nga Amay. Sugad nga resulta, an bugkos ha butnga niyo magigin mas marig-on gud.

Pagsingba kan Jehova

13, 14. Ano an kahulogan han pagsingba kan Jehova, ngan kay ano nga angayan nga buhaton naton ito?

13 Kon nakikigkomunikar kita kan Jehova nga Dios, diri kay namamati ngan nakikiistorya la kita sugad han ginbubuhat naton ha usa nga sangkay o paryente. Ha pagkamatuod ginsisingba naton hi Jehova, iginhahatag ha iya an matinalahuron nga kadungganan nga takos gud ha iya. An aton bug-os nga kinabuhi ginmamandoan han totoo nga pagsingba. An aton pagsingba amo an aton paagi han pagpahayag kan Jehova han aton bug-os-kalag nga gugma ngan debosyon, ngan ito an naghihiusa han ngatanan nga matinumanon nga mga linarang ni Jehova, ha langit man o ha tuna. Ha usa nga bisyon, hinbatian ni apostol Juan an usa nga anghel nga nagpapasamwak hini nga sugo: “Singbaha an Dios nga naghimo han langit ngan han tuna ngan han dagat ngan han mga burabod han tubig.”—Pahayag 14:7.

14 Kay ano nga sadang singbahon naton hi Jehova? Hunahunaa an mga kalidad nga aton ginhisgotan na, sugad han pagkabaraan, gahum, pagpugong-ha-kalugaringon, hustisya, kaisog, kalooy, kinaadman, pagpaubos, gugma, pagpaid, pagkamaunungon, ngan pagkamaopay. Nakita naton nga hi Jehova nagrirepresentar han pinakapungkay, han gihitaasi nga suruklan, han tagsa nga presyoso nga kalidad. Kon nangangalimbasog kita nga masabtan an kabug-osan han iya mga kalidad, nasasabtan naton nga hiya labaw pa gud kay ha usa ka bantogan, darayawon nga Persona. Mahimayaon gud hiya, mas hitaas gud kay ha aton. (Isaias 55:9) Waray ruhaduha, hi Jehova an aton may katungod nga Soberano, ngan takos gud hiya han aton pagsingba. Kondi, paonan-o naton sadang pagsingbahon hi Jehova?

15. Paonan-o naton ginsisingba hi Jehova “ha espiritu ngan ha kamatuoran,” ngan ano nga higayon an iginhahatag ha aton han Kristiano nga mga katirok?

15 Hi Jesus nagsiring: “An Dios Espiritu, ngan an mga nagsisingba ha iya kinahanglan magsingba uyon ha espiritu ngan ha kamatuoran.” (Juan 4:24) Basi makagsingba ha Dios “ha espiritu,” kinahanglan magkaada kita han iya espiritu ngan magpagiya hito. An aton pagsingba kinahanglan uyon liwat ha kamatuoran, an husto nga kahibaro nga aada ha Pulong han Dios. May-ada kita presyoso nga higayon ha pagsingba kan Jehova “ha espiritu ngan ha kamatuoran” kon nagkakatirok kita upod han mga igkasi-tumuroo. (Hebreo 10:24, 25) Kon nagkakanta kita hin mga pagdayaw kan Jehova, nagkakaurosa ha pag-ampo ngadto ha iya, ngan namamati ngan nakikigbahin ha mga paghisgot han iya Pulong, iginpapahayag naton an gugma ha iya ha putli nga pagsingba.

An Kristiano nga mga katirok makalilipay nga mga okasyon ha pagsingba kan Jehova

16. Ano an usa han gidadakui nga mga sugo nga iginhatag ha totoo nga mga Kristiano, ngan kay ano nga inaabat naton nga kinahanglan sundon ito?

16 Ginsisingba liwat naton hi Jehova kon iginsusumat naton ha iba an mahitungod ha iya, gindadayaw hiya ha publiko. (Hebreo 13:15) Oo, an pagsangyaw han maopay nga sumat mahitungod han Ginhadian ni Jehova usa han gidadakui nga mga sugo nga iginhatag ha totoo nga mga Kristiano. (Mateo 24:14) Madasigon nga nasugot kita tungod kay nahigugma kita kan Jehova. Kon ginhuhunahuna naton an paagi han “dios hini nga sistema han mga butang,” hi Satanas nga Yawa, nga ‘nagbubuta han mga hunahuna han mga diri-tumuroo,’ nag-aaghat hin maraot nga mga buwa mahitungod kan Jehova, diri ba kita naghihingyap ha pag-alagad sugad nga mga Saksi para ha aton Dios, ha pagtadong han sugad nga pakaraot? (2 Corinto 4:4; Isaias 43:10-12) Ngan kon ginhuhunahuna naton an urusahon nga mga kalidad ni Jehova, diri ba inaabat naton an hingyap nga isumat ha iba an mahitungod ha iya? Oo, waray mas maopay nga pribilehiyo kay ha pagbulig ha iba nga makilala ngan higugmaon an aton langitnon nga Amay sugad han ginbubuhat naton.

17. Ano an nahiuupod ha aton pagsingba kan Jehova, ngan kay ano nga kinahanglan magsingba kita nga may integridad?

17 Damu pa an nahiuupod ha aton pagsingba kan Jehova. Nakakaapekto ito ha tagsa nga bahin han aton kinabuhi. (Colosas 3:23) Kon sinsero nga kinakarawat naton hi Jehova sugad nga aton Soberano nga Ginoo, niyan, mangangalimbasog kita nga buhaton an iya kaburut-on ha ngatanan nga butang—ha aton pamilya, ha aton sekular nga trabaho, ha aton pagtrato ha iba, ha panahon han aton kaliawan. Mangangalimbasog kita ha pag-alagad kan Jehova “nga may bug-os nga kasingkasing,” nga may integridad. (1 Cronicas 28:9) An sugad nga pagsingba diri natugot han nababahin nga kasingkasing o doble nga kinabuhi—an salingkapaw nga buhat han pagpakita nga nag-aalagad kan Jehova samtang ginbubuhat an seryoso nga mga sala ha tago. An integridad diri natugot han pagkasalingkapaw; an gugma nagsasalikway hito. Makakabulig liwat an kahadlok ha Dios. Iginkakaw-ing han Biblia an sugad nga kahadlok ha aton pagpadayon ha duok nga pakigsangkay kan Jehova.—Salmo 25:14.

Pagsubad kan Jehova

18, 19. Kay ano nga maminatud-on an paghunahuna nga an diri-hingpit nga mga tawo makakagsubad kan Jehova nga Dios?

18 An tagsa nga bahin hini nga libro natatapos ha usa nga kapitulo mahitungod ha kon paonan-o ‘magsubad ha Dios, sugad nga hinigugma nga mga anak.’ (Efeso 5:1) Importante nga hinumdoman nga bisan kon kita diri-hingpit, totoo nga masusubad naton an hingpit nga paagi ni Jehova ha paggamit han gahum, ha pagpadapat han hustisya, ha paggios nga may kinaadman, ngan ha pagpakita han gugma. Paonan-o kita nahibabaro nga posible gud an pagsubad ha Makagarahum-ha-ngatanan? Hinumdumi, an kahulogan han ngaran ni Jehova nagtututdo ha aton nga magigin anoman hiya nga karuyag niya basi matuman an iya mga katuyoan. Husto nga nahipapausa kita hito nga abilidad, kondi imposible gud ba nga masubad naton hi Jehova? Diri.

19 Ginhimo kita ha dagway han Dios. (Genesis 1:26) Salit, an mga tawo diri pariho ha bisan ano nga iba nga mga linarang ha tuna. Diri kita ginpapagios la han kinaiya, henetiko, o han mga butang ha aton palibot. Hi Jehova naghatag ha aton hin presyoso nga regalo—an kagawasan ha pagbuot. Bisan pa han aton mga limitasyon ngan pagkadiri-hingpit, may kagawasan kita ha pagpili kon magigin ano kita. Dugang pa, hinumdumi nga an kahulogan han ngaran han Dios nangangahulogan liwat nga kaya niya pahinaboon nga an iya mga magsiringba magin anoman nga iya karuyag. Salit, karuyag mo ba magin mahigugmaon, maaramon, matadong nga tawo nga nagamit hin husto han abilidad? Pinaagi han bulig han espiritu ni Jehova, mahimo ka magin sugad gud hito! Hunahunaa an kaopayan nga mahihimo mo tungod hito.

20. Ano nga kaopayan an mahihimo naton kon aton ginsusubad hi Jehova?

20 Mapapalipay mo an imo langitnon nga Amay, mapapalipay mo an iya kasingkasing. (Proberbios 27:11) ‘Bug-os nga mapapalipay’ mo pa ngani hiya kay hinsasabtan niya an imo mga limitasyon. (Colosas 1:9, 10) Ngan samtang nagpapadayon ka ha pagpatubo hin mag-opay nga mga kalidad ha pagsubad ha imo hinigugma nga Amay, bibendisyonan ka hin daku nga pribilehiyo. Ha madulom nga kalibotan nga nahibulag ha Dios, magigin paradara ka han kalamrag. (Mateo 5:1, 2, 14) Mabulig ka ha pagpasarang ha kahigrayoan dinhi ha tuna han pipira nga pagpakita han mahimayaon nga personalidad ni Jehova. Daku gud ito nga kadungganan!

“Magin Duok ha Dios, Ngan Magigin Duok Hiya ha Iyo”

Hinaot magin mas duok ka pirme kan Jehova

21, 22. Ano nga waray kataposan nga biyahe an aada ha atubangan han ngatanan nga nahigugma kan Jehova?

21 An simple nga pag-aghat nga nakarekord ha Santiago 4:8 diri la kay usa nga tumong. Usa nga pagbiyahe ito. Tubtob nga nagpapabilin kita nga matinumanon, ito nga biyahe diri gud matatapos. Diri gud kita maundang ha pagin mas duok pa gud kan Jehova. Ha pagkamatuod, magkakaada pirme hin damu pa nga mahibabaroan mahitungod ha iya. Diri naton sadang hunahunaon nga ini nga libro nagtututdo ha aton han ngatanan mahitungod kan Jehova. Aw, nagtitikang pa la kita ha paghisgot han ngatanan nga ginsisiring han Biblia mahitungod han aton Dios! Ngan bisan an Biblia mismo diri nagsusumat ha aton han ngatanan nga mahibabaroan mahitungod kan Jehova. Hi apostol Juan naghunahuna nga kon igsusurat an ngatanan nga ginbuhat ni Jesus durante han iya ministeryo ha tuna, “diri maigo ha kalibotan an mga linukot nga susuratan.” (Juan 21:25) Kon totoo ito may kalabotan ha Anak, mas labaw nga totoo gud ito may kalabotan ha Amay!

22 Bisan an kinabuhi nga dayon diri magdadara ha aton ha kataposan han paghibaro mahitungod kan Jehova. (Eclesiastes 3:11) Salit, hunahunaa an paglaom nga aada ha aton atubangan. Katapos mabuhi hin ginatos, yinukot, minilyon, binilyon pa ngani ka mga tuig, damu pa gud an mahibabaroan naton mahitungod kan Jehova nga Dios kay ha aton hinbabaroan yana. Kondi aabaton pa gihapon naton nga damu pa hinduro an urusahon nga mga butang nga sadang mahibaroan. Hihingyapon gud naton nga mahibaro hin dugang pa, kay magkakaada kita pirme hinungdan nga umabat han inabat han salmista, nga nagkanta: “Maopay an pagpahirani ha Dios para ha akon.” (Salmo 73:28) Makuri gud mahanduraw an pagin makahuluganon ngan an pagkaada magkalainlain nga buruhaton han kinabuhi nga waray kataposan—ngan an pagin mas duok kan Jehova pirme nga magigin an pinakabirilhon nga bahin hito.

23. Gindadasig ka nga buhaton an ano?

23 Hinaot bumalos ka ha gugma ni Jehova yana, pinaagi han paghigugma ha iya ha bug-os mo nga kasingkasing, kalag, hunahuna, ngan kusog. (Marcos 12:29, 30) Hinaot an imo gugma magin maunungon ngan marig-on. Hinaot an mga desisyon nga hihimoon mo kada adlaw, tikang ha gigugutiayi ngadto ha gidadakui, ngatanan magpakita han usa la nga naggigiya nga prinsipyo—nga pirme mo pipilion an dalan nga nagtutugway ha imo ngadto ha mas marig-on nga relasyon ha imo langitnon nga Amay. Labaw ha ngatanan, hinaot magin mas duok ka pa gud kan Jehova, ngan hinaot magin mas duok pa gud hiya ha imo—ha kadayonan!