1-4. Ano nga makuri nga sitwasyon an gin-atubang ni Pedro, ngan ano an imo aabaton kon ikaw an aada ha iya sitwasyon?

 MAKUSOG an tagingting han daku gud nga puthaw nga ganghaan han iginsara ito pagsulod ni Pedro. Samtang nakagapos hiya ha butnga han duha nga Romano nga gwardya, gindara hiya ha iya selda. Katapos, naghulat hiya hin damu ka oras, bangin mga adlaw pa ngani, basi mahibaroan kon ano an bubuhaton ha iya. Waray hiya iba nga nakikita labot la han mga bungbong ngan rehas han iya selda, han iya mga kadena, ngan han mga naggagwardya ha iya.

² Katapos, inabot an makaharadlok nga balita. Determinado hi Hadi Herodes Agripa I nga ipapatay hi Pedro. a Ngani, hi Pedro ipipresenta ha mga tawo katapos han Paskua, ngan ipapapatay hiya basi malipay hira. Diri ini basta tarhog la. An usa han mga igkasi-apostol ni Pedro—hi Santiago—diri pa la maiha nga iginpapatay ni Herodes.

³ Ini na an gab-i antes han nakaeskedyol nga pagpatay kan Pedro. Ano an iya ginhuhunahuna samtang nag-uusahan ha iya masirom nga selda? Nahinumdom ba hiya han ginsiring ni Jesus mga tuig antes hito nga maabot an adlaw nga gagapuson hi Pedro ngan dadad-on bisan diri niya karuyag—basi patayon? (Juan 21:18, 19) Bangin nahunahuna ni Pedro kon ini na ba an panahon nga ginsiring ni Jesus.

⁴ Kon ikaw an aada ha sitwasyon ni Pedro, ano an imo aabaton? Damu an mahuhulop ngan maghuhunahuna nga waray na paglaom. Pero para ha tinuod nga sumurunod ni Jesu-Kristo, may-ada ba sitwasyon nga waray na gud paglaom? Ano an aton mahibabaroan ha reaksyon ni Pedro ngan han iya mga igkasi-Kristiano ha pagtimaraot nga ira naeksperyensyahan? Kitaon ta.

5, 6. (a) Kay ano nga gintimaraot ni Hadi Herodes Agripa I an Kristiano nga kongregasyon, ngan paonan-o niya ito ginbuhat? (b) Kay ano nga an kamatayon ni Santiago usa nga pagsari ha kongregasyon?

⁵ Sugad han aton nahibaroan ha nauna nga kapitulo hini nga libro, an kakombirte han Hentil nga hi Cornelio ngan han iya pamilya makalilipay gud nga panhitabo ha Kristiano nga kongregasyon. Pero sigurado nga nahipausa gud an diri tumuroo nga mga Judio han nahibaroan nira nga damu nga Judio nga mga Kristiano an nagsisingba na yana kaupod an mga diri Judio.

⁶ Hi Herodes tuso nga politiko, ngan nakita niya ini sugad nga oportunidad basi makuha an pag-uyon han mga Judio, salit nagtikang hiya pagtimaraot ha mga Kristiano. Sigurado nga nahibaroan niya nga hi apostol Santiago duok gud kan Jesu-Kristo. Salit “ginpatay [ni Herodes] pinaagi han espada hi Santiago nga bugto ni Juan.” (Buh. 12:2) Daku gud ito nga pagsari ha kongregasyon! Hi Santiago usa han tulo nga nakakita han pagbag-o han hitsura ni Jesus ngan han iba nga mga milagro nga waray makita han iba nga mga apostol. (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42) Hi Santiago ngan an iya bugto nga hi Juan gintawag ni Jesus nga “mga Anak han Dalugdog” tungod han ira duro nga kadasig. (Mar. 3:17) Salit an kongregasyon nawad-an hin maisugon ngan matinumanon nga saksi ngan hin hinigugma nga apostol.

7, 8. Ano an ginbuhat han kongregasyon han napriso hi Pedro?

⁷ An pagpatay kan Santiago nakapalipay ha mga Judio, sugad han ginlalaoman ni Agripa. Salit naaghat hiya nga isunod hi Pedro. Sugad han gin-unabi ha tinikangan, iginpaaresto niya hi Pedro. Pero posible gud nga nahinumdoman ni Agripa nga an pagpriso diri pirme epektibo ha pagpugong ha mga apostol, sugad han gin-unabi ha Kapitulo 5 hini nga libro. Salit nagsugo hi Herodes nga kadenahan hi Pedro butnga han 2 nga gwardya, ngan 16 nga gwardya an nagsusurosaliwan adlaw ngan gab-i basi masiguro nga diri makaeskapo ini nga apostol. Kon makaeskapo hiya, an mga gwardya mismo an makakakarawat han sentensya ni Pedro. Hiton makuri gud nga sitwasyon, ano an puydi himoon han mga igkasi-Kristiano ni Pedro?

⁸ Maaram gud an kongregasyon han dapat nira buhaton. An Buhat 12:5 nasiring: “Salit nagpabilin hi Pedro ha prisohan, pero an kongregasyon naniniguro ha pag-inampo ha Dios para ha iya.” Oo, an ira mga pag-ampo para ha ira hinigugma nga bugto sinsero ngan kinasingkasing nga mga hangyo. An kamatayon ni Santiago waray makapahulop ha ira; waray liwat ito magin hinungdan nga hunahunaon nira nga waray pulos an pag-ampo. Importante gud kan Jehova an mga pag-ampo. Kon uyon ito ha iya kaburut-on, babatunon niya ito. (Heb. 13:18, 19; San. 5:16) Importante ini nga leksyon para ha mga Kristiano yana.

9. Ano an aton mahibabaroan ha ehemplo nga iginpakita han mga igkasi-Kristiano ni Pedro may kalabotan ha pag-ampo?

⁹ May nahibabaroan ka ba nga mga igkasi-tumuroo nga naatubang hin mga pagsari? Bangin nag-iilob hira hin pagtimaraot, mga pagdiri han gobyerno, o mga kalamidad. Puydi mo ba hira iapi ha imo kinasingkasing nga mga pag-ampo? Bangin may mga kilala ka liwat nga nakakaeksperyensya hin diri duro kaabat nga mga klase hin kakurian sugad han  mga problema ha pamilya, panluya, o iba pa nga pagsari ha ira pagtoo. Kon mamamalandong ka antes mag-ampo, bangin may mahunahuna ka nga kabugtoan nga puydi mo ngaranan ha imo pakiistorya kan Jehova, an “Parapamati han pag-ampo.” (Sal. 65:2) Kay kon ikaw naman an makaeksperyensya hin mga kakurian, pagkikinahanglanon mo nga ig-ampo ka han kabugtoan.

10, 11. Isaysay kon paonan-o hi Pedro gintalwas han anghel ni Jehova tikang ha prisohan.

¹⁰ Nabaraka ba hi Pedro nga papatayon hiya? Diri kita sigurado, pero ha iya ultimo nga gab-i ha prisohan, nakaturog hiya butnga han duha nga alerto nga gwardya nga nagbabantay ha iya. Tungod kay marig-on an iya pagtoo, sigurado nga maaram hiya nga anoman an mahitabo, babalosan hiya ni Jehova. (Roma 14:7, 8) Anoman an kahimtang, posible nga waray gud mahunahuna ni Pedro an urusahon nga mga butang nga mahitatabo na. Tigda la nga nagkaada masilaw nga lamrag ha iya selda. May-ada natindog didto nga anghel, nga sigurado nga diri nakikita han mga gwardya, ngan gindali-dali niya pagpukaw hi Pedro. Ngan an mga kadena nga nakagapos ha iya mga kamot—mga kadena nga baga hin diri gud mauutod—basta na la nga natangtang!

¹¹ An anghel naghatag kan Pedro hin sunod-sunod nga apurado nga sugo: “Pagdagmit pagbuhát! . . . Pagbado ngan isul-ot an imo sandalyas. . . . Isul-ot an imo pantungbaw nga bado.” Sinugot dayon hi Pedro. Katapos, an anghel nagsiring: “Padayon nga sundi ako,” ngan ginbuhat ito ni Pedro. Ginawas hira ha selda, ginlabyan an grupo han mga gwardya nga nakapwesto ha gawas, ngan hilom nga nagtipakadto ha daku gud nga puthaw nga ganghaan. Paonan-o daw la hira makakagawas hito? Kon nahunahuna man ito ni Pedro, waray la pag-iha nabaton ito. Han nagtitikahirani na hira ha ganghaan, “naglugaring ito pag-abri para ha ira.” Salit ginawas dayon hira ha ganghaan ngan kinadto ha kalye, katapos, nawara an anghel. Nag-uusahan na la didto hi Pedro, ngan nasantop niya nga nahitabo gud ngay-an ini ngatanan. Diri ini bisyon. Nakagawas na hiya!—Buh. 12:7-11.

12. Kay ano nga nakakaliaw hunahunaon an pagtalwas ni Jehova kan Pedro?

¹² Diri ba nakakaliaw hunahunaon an waray tubtoban nga gahum ni Jehova ha pagtalwas han iya mga surugoon? Hi Pedro ginpriso han usa nga hadi nga ginsusuportaran han pinakagamhanan nga gobyerno ha kalibotan hito nga panahon. Bisan pa hito, hi Pedro basta na la nga nakagawas ha prisohan! Syempre, diri hi Jehova naghihimo han sugad nga mga milagro para ha ngatanan niya nga surugoon. Waray niya ito buhata para kan Santiago; waray liwat Niya ito buhata para kan Pedro  ha urhi, han natuman an ginsiring ni Jesus mahitungod hini nga apostol. An mga Kristiano yana diri naglalaom nga milagroso nga tatalwason hira. Pero hinumdoman ta nga hi Jehova diri nagbabag-o. (Mal. 3:6) Ngan diri na maiha, gagamiton niya an iya Anak basi pagawson an minilyon nga tawo tikang ha pinakamarig-on nga prisohan, an kamatayon. (Juan 5:28, 29) Ini nga mga saad makakabulig ha aton nga magin maisugon gud kon nakakaeksperyensya kita yana hin mga pagsari.

13-15. (a) Ano an reaksyon han mga kaapi han kongregasyon nga nagkakatirok ha balay ni Maria han inabot hi Pedro? (b) Ano an sunod nga ginhisgotan ha libro han Mga Buhat, ngan ano an padayon nga ginbuhat ni Pedro para ha iya Kristiano nga kabugtoan?

¹³ Hi Pedro natindog ha masirom nga kalye ngan naghuhunahuna kon mapakain na hiya. Katapos, nakadesisyon hiya. Hirani la dida an balay han Kristiano nga hi Maria. Posible gud nga hi Maria usa nga balo nga riko, kay daku an iya balay ngan puydi didto magkatirok an kongregasyon. Nanay hiya ni Juan Marcos, nga siyahan nga gin-unabi dinhi ha asoy han Mga Buhat ngan ha urhi nagin sugad hin anak ni Pedro. (1 Ped. 5:13) Hini nga gab-i, damu nga kabugtoan hito nga kongregasyon an nakadto ha balay ni Maria bisan kon gab-i na hinduro, ngan sinsero nga nag-aampo hira. Sigurado nga gin-iinampo nira nga makagawas na hi Pedro—pero diri hira andam ha baton ni Jehova!

¹⁴ Nagtuktok hi Pedro ha purtahan han ganghaan, nga aragian tipasulod ha bungsaran ha prente han balay. An surugoon nga babaye nga hi Roda—usa nga komon nga Griego nga ngaran nga nangangahulogan hin “Rosas”—kinadto ha purtahan. Diri hiya makatoo han iya nabatian. Tingog ito ni Pedro! Imbes nga abrihan hinin eksayted nga babaye an ganghaan, ginbayaan niya hi Pedro nga natindog ha kalye, dinalagan hiya tipabalik ha balay, ngan nangalimbasog nga kombinsihon an kongregasyon nga aada hi Pedro. Nagsiring hira nga nalulurong na hiya, pero diri hiya napaalantad. Padayon hiya nga nag-insister nga aada hi Pedro. Ha urhi tinoo an pipira, ngan nagsiring hira nga bangin anghel adto nga nagrirepresentar kan Pedro. (Buh. 12:12-15) Hito nga panahon, padayon nga nagtinuktok hi Pedro tubtob nga kinadto hira ha ganghaan ngan gin-abrihan ito.

¹⁵ Ha ganghaan, “nakita nira hiya ngan nahipausa gud hira”! (Buh. 12:16) Eksayted gud hira, salit kinahanglan hira hangyoon ni Pedro nga magmingaw basi makagsumat hiya han nahitabo ha iya, makaghangyo nga isumat ito ha disipulo nga hi Santiago ngan ha kabugtoan, ngan makabaya antes pa hiya mabilngan han mga sundalo ni Herodes. Lumakat hi Pedro basi maipadayon an iya matinumanon nga pag-alagad ha mas talwas nga lugar. Labot han iya naibulig ha pagsulbad han isyu  may kalabotan ha pagturi, sugad han gin-unabi ha Buhat kapitulo 15, waray na hiya utro unabiha ha libro han Mga Buhat. An sunod nga ginhisgotan ha libro han Mga Buhat amo an buruhaton ngan mga pagbiyahe ni apostol Pablo. Pero makakasiguro kita nga ginparig-on ni Pedro an pagtoo han kabugtoan ha mga lugar nga iya ginkadtoan. Han ginbayaan niya an grupo ha balay ni Maria, sigurado nga malipayon gud hira.

16. Kay ano nga makakasiguro kita nga magkakaada kita damu nga makalilipay nga panahon ha tiarabot?

¹⁶ Usahay an iginhahatag ni Jehova ha iya mga surugoon labaw gud kay han ira ginlalaoman, salit duro gud an ira kalipay. Ito an gin-abat han espirituwal nga kabugtoan ni Pedro hito nga gab-i. Usahay bangin ito an aton inaabat kon naieksperyensyahan naton an hura nga bendisyon ni Jehova yana. (Prob. 10:22) Ha tiarabot, makikita naton nga matutuman an ngatanan nga saad ni Jehova ha bug-os nga kalibotan. An urusahon nga mga bendisyon nga aton makakarawat sigurado nga magigin mas maopay gud kay han bisan ano nga aton nahuhunahuna yana. Salit kon magpapabilin kita nga matinumanon, makakaeksperyensya kita hin damu nga makalilipay nga panahon ha tiarabot.

17, 18. Kay ano nga sobra nga gindayaw han mga tawo hi Herodes?

¹⁷ Nahipausa liwat hi Herodes han pakagawas ni Pedro—pero waray gud hiya malipay hito. Nagsugo dayon hi Herodes nga bilngon hin maopay hi Pedro, katapos ginpaimbistigaran niya an mga naggwardya kan Pedro. ‘Ginsirotan’ hira, posible gud nga ginpatay. (Buh. 12:19) Hi Herodes Agripa waray gud pagpaid ngan kalooy. Nasirotan ba inin mapintas nga tawo?

¹⁸ Posible nga inabat ni Agripa nga naalohan hiya kay waray hiya maglampos nga ipapatay hi Pedro, pero waray pag-iha nagkaada hiya oportunidad nga maghimo hin usa nga butang nga tungod hito nagin proud hiya utro. An pipira han iya mga kaaway kinadto ha iya basi makigmurayaw, salit nagkaada hiya higayon nga magpahayag ha damu nga mamarati. Nagsurat hi Lucas nga sugad nga pagpangandam, “nagsul-ot hi Herodes hin panhadi nga bado.” Sumala ha Judio nga historyador nga hi Josephus, an bado ni Herodes hinimo ha silber, salit kon nahahayagan an hadi nagraranggat hiya ngan sugad hin Dios pagkit-on. Katapos, nagpahayag inin hambog nga politiko. Sobra nga gindayaw han mga tawo hi Herodes ngan nan-gugliat: “Tingog ini hin dios, ngan diri han tawo!”—Buh. 12:20-22.

19, 20. (a) Kay ano nga ginsirotan ni Jehova hi Herodes? (b) Kay ano nga maliliaw kita ha asoy mahitungod han tigda nga kamatay ni Herodes Agripa?

¹⁹ An Dios la an angay dayawon hin sugad hito, ngan an Dios nagkikita! Puydi unta ni Herodes malikyan an sirot. Ginsaway unta niya  an mga tawo o waray na la unta hiya umuyon ha ira. Lugod, nagin mapwersa hiya nga ehemplo han ginsiring han proberbio: “Antes han kapukan aada an pagpahitaas.” (Prob. 16:18) “Ginhampak dayon hiya han anghel ni Jehova,” salit iton nagpapaimportante ha kalugaringon ngan hambog nga tawo namatay ha makangingirhat nga paagi. Hi Herodes ‘ginkaon hin mga ulod ngan namatay.’ (Buh. 12:23) Nag-unabi liwat hi Josephus nga hi Agripa tigda nga nagkasakit ngan nagsiring liwat nga sumala ha hadi tikamatay hiya tungod kay ginkarawat niya an sobra nga pagdayaw han mga tawo. Hi Josephus nagsurat nga lima ka adlaw nga may sakit hi Agripa antes hiya mamatay. b

²⁰ Usahay an diri diosnon nga mga tawo baga hin diri nasisirotan bisan pa han ngatanan nga karaotan nga ira ginhihimo. Diri kita angay mahipausa hini, kay “an bug-os nga kalibotan aada ha gahum han usa nga maraot.” (1 Juan 5:19) Bisan pa hito, an matinumanon nga mga surugoon han Dios usahay nababaraka kon an magraot nga tawo baga hin diri nasisirotan. Usa ito nga rason kon kay ano nga nakakaliaw an sugad hini nga mga asoy. Iginpapakita hini nga ginhuhukman ni Jehova an magraot, ngan nagpapahinumdom ini ha ngatanan niya nga surugoon nga nahigugma hiya ha hustisya. (Sal. 33:5) Maabot an panahon nga ipapadapat niya an hustisya.

21. Ano an nangunguna nga leksyon han Buhat kapitulo 12, ngan kay ano nga mahimo ito makaliaw ha aton yana?

²¹ Ini nga asoy gintapos pinaagi hin mas makapadasig pa gud nga leksyon: “An pulong ni Jehova padayon nga nag-uswag ngan nagsarang.” (Buh. 12:24) Ini nga report mahitungod han pag-uswag han pagsangyaw nga buruhaton mahimo magpahinumdom ha aton kon paonan-o ginbibendisyonan ni Jehova an amo gihapon nga buruhaton ha moderno nga panahon. Klaro nga an asoy ha Buhat kapitulo 12 diri la nagsusumat ha aton mahitungod han kamatay han usa nga apostol ngan han pakagawas han usa pa tikang ha prisohan. Mahitungod ito kan Jehova ngan kon paonan-o niya ginpakyas an mga pangalimbasog ni Satanas nga bungkagon an Kristiano nga kongregasyon ngan paundangon an madasigon nga pagsangyaw nga buruhaton hito. Napakyas ito nga mga pag-atake, ngan mapapakyas liwat an ngatanan nga sugad hito nga mga plano. (Isa. 54:17) Ha luyo nga bahin, an mga nadapig kan Jehova ngan kan Jesu-Kristo nakikigbahin ha usa nga buruhaton nga diri gud mapapakyas. Diri ba makapadasig ito hunahunaon? Daku gud nga pribilehiyo nga makabulig kita nga maipasarang “an pulong ni Jehova” yana!